white paper - Mijn Pensioen

white paper
september 2014
Wat te doen met
nabestaandenpensioen
na 1 januari 2015
elipsLife white paper
Het kabinet kijkt naar de toekomst. De economie trekt aan, er is hier en daar weer
budget voor extra investeringen zoals in
Defensie en buitenlandse hulp. Het kabinet
kwam met de mededeling: “Alle bezuinigen
zijn gerealiseerd.” Vanuit de optiek van de
regering mag dat dan zo zijn, de wetgeving is
aangenomen, maar in de uitvoering staan
we op sommige elementen nog aan het begin.
Wederom staat er een pakket maatregelen
klaar om per 1 januari a.s. over de pensioenmarkt uit te rollen. In deze white paper
wordt ingegaan op de verlagingen van
mogelijkheden voor nabestaandenpensioen
en de mogelijke oplossingen hiervoor. Het
doel van deze white paper is een hulpmiddel
te zijn in de komende periode om vanuit
werkgeversoptiek de juiste beslissingen te
nemen.
elipsLife white paper
Versobering is het toverwoord geworden
Dat is (hoewel buitengewoon vervelend) nog niet zo drama-
Overheid, werkgevers, werknemers en pensioenuitvoerders
tisch nu de werknemer zich daar in ieder geval op kan voorbe-
worstelen met het toekomstige Nederlandse pensioenge-
reiden en op zoek kan gaan naar alternatieven. Het maximum
bouw: niet te ingewikkeld en vooral betaalbaar. De discussie
zal niet gaan gelden voor de aanspraken op arbeidsongeschik-
richt zich vooral op de oudedagsvoorziening. Op zich logisch
theidspensioen. De gevolgen zijn het grootst voor het partner-
omdat hier het meeste geld mee gemoeid is. Aandacht voor
en wezenpensioen. Het overlijdensmoment kun je per definitie
de afdekking van de overlijdens- en arbeidsongeschiktheidsri-
niet plannen of daar goed voorbereid naar toe sparen. Aanpas-
sico’s sneeuwt een beetje onder. Dit terwijl dat juist de risico’s
sing van de pensioenregelingen aan het nieuwe maximum pen-
zijn waar niet pas in de toekomst, maar voor de mensen om
sioengevend salaris zal dus grote gevolgen kunnen hebben na
wie het gaat morgen al het meeste geld mee gemoeid kan
overlijden als de pensioenuitvoerders, min of meer gedwongen,
zijn. Versobering van de pensioenopbouw bijvoorbeeld bete-
de nabestaandenpensioenaanspraken moeten verlagen als
kent wat ons betreft dan ook niet dat een verlaging van het
gevolg van de aanpassing van het fiscale kader.
maximale ouderdomspensioen ook automatisch verlaging
van de maximale hoogte van nabestaandenpensioen hoeft
De staatssecretaris van Financiën gaat in een brief van 23 mei
te betekenen. Overlijdens- en arbeidsongeschiktheidsrisico’s
2014 op verzoek van de Eerste Kamer in op de vraag wat
verdienen altijd aparte en extra aandacht.
volgens hem de gevolgen zijn voor het partnerpensioen voor
de aftopping van het pensioengevend loon op € 100.000.
Ons huidige pensioenstelsel heeft al een aantal versoberingen
ondergaan in de afgelopen jaren. Voor beslissers over pensioen is het goed om bij dergelijke wetswijzigingen ook scherp
Huidige situatie
te zijn op de vragen en antwoorduitwisselingen tussen de
Eerste en Tweede Kamer en de betrokken bewindslieden.Met
100%
ingang van 1 januari 2014 werd dit al duidelijk met de invoe-
Boven
€ 100.000
ring van de Wet VAP (wet verhoging AOW- en pensioenricht€ 100.000
leeftijd). De pensioenrichtleeftijd is 67 geworden en de pensien arbeidsongeschiktheidspensioen is ook hier onderbelicht
gebleven. Later is een toelichting gegeven op het effect van
Inkomen
oenopbouwpercentages zijn verlaagd. Het nabestaanden50%
NP voor 1/1/2015 tot € 100.000
de aanpassing van de pensioenregels op het nabestaanden
en arbeidsongeschiktheidspensioen. Aanvullende besluiten
NP voor 1/1/2015 tot € 100.000
zijn dan nodig. Dit is gelukkig voor de aanpassing van de
Huidige
inkomen
Wet VAP gebeurd tijdens de parlementaire behandeling en
Mogelijke ANW uitkering
0%
door middel van een besluit hierover van 20 december 2013.
Tÿd
Inmiddels staat er een nieuwe versobering voor de deur. Ook
hiervoor geldt dat nabestaandenpensioen het 5e wiel aan de
Situatie na 1 januari 2015
wagen lijkt.
100%
Gevolgen voor partnerpensioen van aftopping van het
Boven
€ 100.000
pensioengevend loon
€ 100.000
Met ingang van 1 januari 2015 zullen de maximum opbouvooral ‘revolutionair’ is: Het pensioengevend salaris waarvoor
een fiscaal gefacilieerd pensioen kan worden opgebouwd met
toepassing van de zogenoemde omkeerregel (pensioenaan-
Inkomen
wpercentages voor pensioenaanspraken verder dalen. Wat
50%
Verlaging NP
40%
spraak onbelast, pensioenuitkeringen belast) wordt gemaxi-
NP na 1/1/2015 tot € 100.000
meerd op € 100.000. Voor de opbouw van het ouderdoms-
Huidige
inkomen
pensioen voor de categorie medewerkers in de salarisgroepen
boven dit nieuwe maximum heeft dit natuurlijk grote gevol-
Mogelijke ANW uitkering
0%
gen voor de te bereiken hoogte van het ouderdomspensioen.
Tÿd
Overlÿden
elipsLife white paper
Toegankelijkheid risicodekkingen in gevaar
beperken en dus de overlijdensdekking zoveel mogelijk op
Beperking van het fiscale kader wil nog niet zeggen dat de
peil te houden. Op peil tot in ieder geval het fiscaal meest op-
kosten van arbeid dalen. De verlaging van de pensioenrege-
timale. De werkgever zal dan dus het tot stand brengen of in
ling kan leiden tot andere beloningselementen die misschien
stand houden van de meest optimale dekking financieel en
zelfs het zelfde beogen. Deze verschuiving binnen de arbeids-
feitelijk moeten faciliteren.
voorwaarden begint bij het stellen van prioriteiten. Voor veel
werkgevers en werknemers zijn dit het overlijdens- en arbeidsongeschiktheidsrisico. Collectieve pensioenregelingen voor
werknemers bieden ook minder gezonde of minder valide
werknemers toegang tot deze dekkingen zonder het hoeven
leveren van medische waarborgen. Als iedere werknemer
individueel hiervoor een uitvoerder moet kiezen, kunnen
verzekeraars die collectieve toegang niet meer bieden. Voor
de individuele zelfstandig ondernemers geldt dit natuurlijk
al langer. Voor hen moet een overlijdens- en/of arbeidsongeschiktheidsrisicoproduct beschikbaar zijn wat hun daadwerkelijke risico afdekt tegen de beste prijs.
Voor de basisregelingen tot €100.000
biedt elipsLife zowel voor bestaande als
voor nieuwe klanten de ‘risicopartnerpensioenknip’. Voor alle medewerkers verzekeren we het hoge pensioenpercentage
over het totale pensioengevende loon tot
1/1/2015. Dit wordt aangevuld met het verlaagde percentage over het gemaximeerde inkomen daarna.
Mening van de staatssecretaris leidt tot ‘risicopartnerpensioenknip’
De staatsecretaris bevestigt nog eens dat de aftopping geen
gevolgen heeft voor de omvang van het al tot 1 januari 2015
opgebouwde partnerpensioen. In de nieuwe wettekst is over-
Aanvullende voorzieningen zelf regelen
gangsrecht opgenomen voor het al opgebouwde partnerpen-
De staatssecretaris geeft zelf in zijn bericht aan de Eerste
sioen. Niet alleen voor de verlaagde opbouwpercentages,
Kamer aan dat als de werknemer de beperking van het part-
maar ook voor het pensioengevend salaris mag voor de jaren
nerpensioen bij vooroverlijden ongewenst acht de werkne-
voor 1 januari 2015 uitgegaan worden van respectievelijk de
mer hiervoor zelf een voorziening zal moeten treffen. Zoals
hogere opbouwpercentages en het niet gemaximeerde pensi-
gezegd is eerst de vraag of de werkgever als goed werkge-
oengevende salaris. Het is ook voor partnerpensioenen op
ver, maar eenvoudigweg ook vanwege de eerdere arbeids-
risicobasis toegestaan om een zogenoemde ‘risicopartnerpen-
voorwaardelijke afspraken over de hoogte van de nabesta-
sioenknip’ toe te passen. Dat komt er op neer dat de hoogte
andendekkingen in ieder geval gehouden is om maximale
van het risicopartnerpensioen hetzelfde wordt berekend als
inspanningen te verrichten om voor de werknemers een ver-
een partnerpensioen op opbouwbasis. Uiteraard moeten deze
gelijkbare overlijdensdekking tot stand te brengen. Bij het
natuurlijk nog wel via risicopremies worden gefinancierd.
volledig zelf moeten regelen van deze dekking bestaat wel
het risico dat de kracht van het collectief die toegang tot
Ook voor risicopartnerpensioenen mag dus voor de vaststel-
deze dekkingen biedt verloren gaat. In de basis tekenen zich
ling van het nabestaandenpensioen dat door de risicopremies
3 oplossingsrichtingen af. De netto lijfrente in de derde pijler,
gefinancierd wordt voor de jaren tot 1 januari 2015 uitgegaan
een netto pensioenuitkering in de tweede pijler en een
worden van de hogere opbouwpercentages en ook de loonbe-
netto kapitaalsuitkering in de derde pijler.
standdelen boven de € 100.000. Dit is overigens nog wel even
een uitdaging voor de administratie. Voor partnerpensioenen
Netto lijfrente
op risicobasis wordt eerst de tijdsevenredige partnerpensioe-
De staatssecretaris noemt als optie om de mogelijkheid van
naanspraak tot 1 januari vastgesteld. Daarbovenop komen de
een zogenoemde netto-lijfrente te benutten. Per 1 januari
nog te bereiken pensioenaanspraken van na die datum met
2015 biedt de nieuwe wetgeving de mogelijkheid om een zo-
toepassing van de verlaagde opbouwpercentages en het ma-
genoemde netto-lijfrente af te sluiten. Deze netto-lijfrente
ximum pensioengevend salaris. Hoewel strikt genomen geen
levert geen premieaftrek op, maar is wel vrijgesteld als be-
wettelijke verplichting om een risicopartnerpensioenknip uit
zitting bij de vaststelling van het inkomen uit sparen en
te voeren, zal dat in de verhouding tussen werkgever en wer-
beleggen in box 3. Nu zouden overlijdensrisicodekkingen in
knemer wel degelijk een vereiste zijn om de gevolgen van een
zijn algemeenheid al niet veel waarde hebben, maar het is
wettelijke aanpassing zoveel mogelijk voor de werknemers te
vooral van belang na overlijden omdat dan ook de waarde
elipsLife white paper
van de aanspraak op de nabestaandenuitkering (zeg maar
verplichte herverzekering van die risico’s moeten afsluiten.
het stamrecht) wel waarde heeft en ook dan niet meetelt
Kruissubsidiering vanuit het overige pensioenkapitaal is ver-
voor de nabestaande. Als de werkgever aan de werknemers
boden. Vanwege het van toepassing zijn van de Pensioenwet
een vergoeding geeft (bijvoorbeeld uit het budget dat vrij-
zullen Banken of beleggingsinstellingen het tweede pijler pro-
valt door de versobering van de pensioenaanspraken) om
duct niet kunnen gaan uitvoeren.
een netto-lijfrente af te sluiten dan is die vergoeding onderhevig aan loonheffingen. Als de werkgever een vergoeding
Netto kapitaaluitkering in de derde pijler
geeft dan zal de werkgever overigens een vergelijkbaar
Er gaan steeds meer stemmen op in de pensioenadviesmarkt
loonbedrag moeten geven aan werknemers die geen net-
om de levenslange of tijdelijke periodieke uitkering te verla-
to-lijfrente verzekeren. De werknemers moeten zelf de pre-
ten. Daarvoor komt dan een kapitaalsuitkering voor in de
mie voor de netto-lijfrente verschuldigd zijn aan de verze-
plaats. De bestemming van dit kapitaal is uiteraard veel bre-
keraar of bank, maar de werkgever mag de premies wel bij
der. Er kan een hypotheek worden afgelost, studie van de
de werknemers incasseren en namens de werknemers af-
kinderen worden bekostigd of uiteindelijk toch een uitkering.
dragen aan de uitvoerder van de netto-lijfrente.
Deze wordt dan gewoon ingekocht bij een verzekeraar. Dit kapitaal is uiteraard niet vrijgesteld voor de vermogensrende-
De staatssecretaris merkt nog op dat een eigen individuele
mentsheffing in box 3 bij de nabestaande.
voorziening wel er toe kan leiden dat de werknemers een medische keuring moeten ondergaan. Bij nabestaandenpensiOplossing met periodieke uitkeringen
oenregelingen is dit niet het geval omdat de Wet op de medische keuringen dit niet toestaat. Medische waarborgen zijn op
100%
zich ook wel logisch, omdat de verzekeraar anders geconfron-
Boven
€ 100.000
teerd kan worden met alleen de ongezonde werknemers die
€ 100.000
deze dekking zouden willen hebben(antiselectie). Hoe jammer
woord tegenover alle andere verzekerden van de betreffende
levensverzekeraar. Hoe groter de groep deelnemers in een
verzekering, des te eerder verzekeraars in staat zullen zijn om
Inkomen
ook voor de betrokken werknemers is dat natuurlijk onverant50%
Netto uitkering 2e of 3e pijler
de gevraagde medische waarborgen te verzachten of achter-
NP na 1/1/2015 tot € 100.000
wege te laten. In dat opzicht is het eigenlijk ook wel jammer
Huidige
inkomen
dat een werkgever deelname aan zo’n netto-lijfrenteproduct
Mogelijke ANW uitkering
0%
niet kan verplichten. Op het eerste gezicht is dat logisch omdat een werknemer toch niet gedwongen zou kunnen worden
Tÿd
om uit het nettoloon een nabestaandenvoorziening te treffen,
maar zeker als de werkgever dit nadeel heeft gecompenseerd
Oplossing met een bedrag ineens
door een hoger brutoloon lijkt er toch niets op tegen dat de
2x juur
inkomen
werkgever deelname verplicht stelt. Dit kan dan leiden tot
goedkopere oplossingen met een toegang voor alle werknemers. Wellicht moet de staatssecretaris daar toch nog eens
100%
goed over nadenken. Een andere mogelijkheid om de echte
antiselectie er uit te halen, zou bijvoorbeeld zijn dat de verze-
Netto kapital 3e pijler
Boven
€ 100.000
€ 100.000
pensioengevend salaris van meer dan € 100.000 meteen bij
aanvang van het dienstverband en dat de medewerkers dan
in de gelegenheid zijn om als ze daar geen prijs op stellen
Inkomen
keraar de dekking verleent voor alle medewerkers met een
50%
zich weer af te melden.
NP na 1/1/2015 tot € 100.000
Netto pensioenuitkering in de tweede pijler
Inmiddels is er een tweede pijler netto-pensioenvariant. Daar-
Huidige
inkomen
Mogelijke ANW uitkering
0%
bij zullen wel aanvullende eisen gaan gelden. Zo zal een pensioenfonds die een netto nabestaandenlijfrente aanbiedt een
Tÿd
Overlÿden
elipsLife white paper
elipsLife biedt de bovengenoemde oplossingsrichtingen, toegespitst op de overlijdensdekkingen aan. Premiebetaling:
De premiebetaling vindt plaats uit het
nettoloon van de medewerkers. Als de
werkgever de premies betaald dan is
de waarde van de aanspraak uit de overlijdensdekking onderdeel van het belastbaar loon. Praktisch komt dat er op neer
dat de individuele premie tot het loon
gerekend wordt en daarover loonheffing
wordt ingehouden. De werkgever zou
dit kunnen compenseren door het belastbaar loon te verhogen. Op de polis zelf
staat vermeld dat de verschuldigdheid
van de premies bij de werknemers ligt.
Samenvatting
Per 1 januari aanstaande wordt de volgende versobering
doorgevoerd in ons pensioenstelsel. De vraag is natuurlijk of
dit de laatste keer is. Weer blijkt dat we ons moeten wapenen
tegen het risico van overlijden. Dit kan direct gevolgen hebben voor de nabestaanden, terwijl er gespaard kan worden
voor de gevolgen voor het ouderdomspensioen.
Er is nog een paar maanden de tijd om als werkgever en
werknemers adequate oplossingen te zoeken. Dit kan als periodieke uitkering of als kapitaalsuitkering. Er zijn uiteraard
meerdere keuzes, waaronder de fiscale behandeling. Het is
van belang om dit tijdig te regelen aangezien 1 januari 2015
alles geregeld moet zijn om een hiaat in de dekking te voorkomen. Als u de oplossingen van elipsLife daarbij wil betrekken, kunt u contact opnemen met uw pensioenadviseur of
kijk op www.elipslife.com.
Vaststelling hoogte overlijdensdekking:
Verschillende keuzes zijn mogelijk, van
exacte kopiëring van de het verlies aan
NP per 1 jan 2015 tot vaststelling op basis
van de afspraken tussen werkgever en
de doelgroep.
Keuze voor een fiscale pijler: Aandachtspunt is in pijler 3 dat de nabestaandendekking ook naar de erfgenamen mag
gaan. Bij pensioen in pijler 2 is een restbegunstiging aan de erfgenamen fiscaal
niet toegestaan (maximaal tot leeftijd
30 kinderen), behoudens uitzonderlijke
gevallen. De Pensioenwet gaat er vanuit
dat een nabestaandenpensioen alleen
aan de partner zelf of een wees toekomt
en niet aan andere verdere erfgenamen.
Auteurs
Stefan Duran
Branch Head Benelux
Marco Rijsdijk
Legal & Compliance Officer
elipsLife
Startbaan 8
NL-1185 XR Amstelveen
T +31 20 755 98 00
[email protected]

Download Report