03.20í4 4 FEBRUARI T/M 3 MMRT 2014
ADVIESPRIJS € 5,50
§frnar
ffi
{#
.irl
.
":qe
'Cverdreven bezorg d ziln
heeft echt geen zin'
a,.
..
rI
.:.
j
ALLEEN'
,,
'
I
!
v{"
GABY LIJDT ELKE
DAG HEFTIGE PIJN
En tóch wil ik zes
kinderen'
wAT ROZUN&'ES,
FRUITSAP ERBIJ
Goed loezig mama!
Cf,,. juist niet?
llill illlllllllilllillilllll
tfl
ilfltÏlfr
l
o
CI
ral
Je kind treiterl speelvriendjes en gooit
cadeautjes ongeï'nteresseerd in de hoek,
Delen? Nooit van gehoord, Soms
lijl<t
't
of je een kleine tiran op de wereld hebt
gezet,,, Kun je sociaal gedrag aanleren?
"Dat vind ik slom!" O jee. Hel was eruit voordat je kon
ingrijpen. Je peuter van drle krijgt een cadeautje, en voorziet het onmiddellijk van zijn ongezouten menlng. De gulle
gever kijkt wat beteuterd, lacht het weg en jij... zou het liefst
verdwijnen door de kier onder de deur. Zie je wel, je doet
vast iels grÍwelijk mis in de opvoeding. In plaats van een
lief, sociaal kind dat respectvol omgaat met anderen, heb je
een klein monslertje gecreëerd dat zich asociaal gedraagl.
Hoe brei je dlt in hemelsnaam nog recht?
"Geen zorgen", lacht orthopedagoog Fiona Craenen, zeif
moeder van Luuk (6), Floris (4) en Saar (1). 'louw klnd zal niet
de eerste zijn dÍe zoiets roept. In de peuterperiode staat'ik'
nu eenmaai centraal. Het is een stap naar zelfstandigheid
en de ontwíkkeling tot een sociale kleuter. Daama, vanaf de
kleuterperiode, leert een kind zich pas echt te verplaatsen in
een ander, Dan komt het besef dat er andere individuen zijn
mel eigen ideeën, wensen en gevoelens. Mentaliseren heet
dat: weet hebben van je eigen binnenwereld, die van de ander en daarover kunnen denken, voelen en communiceren
in taal en gedrag."
Gelukkig, jouw kind is dus niet de enige 'aso in luiers' Toch
kun je vanaf de geboorte van je kind al wel een beginnetje
maken met het aanleren van sociaal gedrag. Fiona: "Spiegelneuronen, die je kind in staat stellen om gedrag van anderen
af te kijken en over te nemen, zijn namelijk al vanaf de
geboorte aanwezig in de hersenen en zorgen ervoor datje
kind zich kan hechten. Hechting is óók de basis voor sociaal
gedrag, het is een voorwaarde om jezelf, de ander en de wereld te verkennen. Voor dit ailes geldt dat een klnd het meeste leert van v/at hij ziet bi.j een ander. Pas vanaf een jaar of
acht kunnen kinderen reflecteren op hun ergen gedachten en
handelen. Dan leren ze wat hel effect is van hun gedrag op
anderen. Tol die tijd hebben kinderen het nodig dat ze daarin
gecorrigeerd of gehoipen worden door hun omgeving."
Hm, zo snel mogelijk het goede vooi-beeld geven, dus. Maar
hoe doe je dat? Een "Nou lÍeverd, dat is niet zo aardig om te
zeggen tegen oma, kijk eens hoe verdrielig ze is" komt dus
niet aan bij een dwarse driejarige die zich niet in een ander
kan verplaatsen. Voor je het weet, krijg je een: "Jij bent ook
stom!" naar je hooíd. Zoals je er waarschijnlijk ook weinig
aan kunt doen dat je kind een speelkameraadje zonder pardon het huis uit treitert. "ik gó níet met het keukentje, dat
is voor meisjesl Hlj mag nlet met mijn Cars-autooljesl Het
is míjn speelgoed!" Sussen, dvd-speler aan, omkopen met
snoep - niks lijkt te helpen. Hoe leert hij 'l ooit?
"Voordoen", zegt Fiona. "A1 vanaf de geboorte het goede
voorbeeld geven. Model staan voor dat wat je je klnd wil
leren. Als je als ouders nooit begrip hebt voor de ander, za1 je
kind dit ook minder snel leren. Toch bepaalt niet a11een jouw
ro1 als ouder het sociale gedrag van je kind De persooniijkherd wordt bepaaici door meer factoren, zoals aanieg, school,
buurt en vrienriel.
>
I
INFOBMATIEF
Dominantie is niet erg,
#ffi wffituw&ffiffiffi
==
€€ffiffi.ffituffiB
ffiffiffi #ffi ##ffi
tuffiffiffiffiffiffi ffiru wffituffiffiffi-%
<
En gelukkig, er zí)n meer manieren om je kind wat socialer te maken. Klusjes doen, bijvoorbeeld. Fiona: "Laat je kind
helpenl Let alleen wel op datje je peuter niet verantwoordelijk maakt voor een taak, een kind moet wel 'n kind kunnen
blijven. Begeleid hem of haar brj het klusje, maar neem het
niet over. In de jungle van de school moet hij of zij het ook
zelf zíen te regelen. Uiteindelijk is het de bedoeling dat je
het spreekwoordelijke gereedschapskistje van je kind weet
te vullen, zodat 'ie daar uiteindehjk zelf de gereedschappen
uit kan halen die nodig zijn. Probleemoplossende vaardigheden kunnen dan heel handig zijn."
LEIDERS EN VOLGERS
Allemaal. leuk en aardig, die probleemoplossende vaardigheden, maar voorlopig wil dat weggetreiterde wiendje niet
meer komen spelen en het tweede slachtoffer is door jouw
dominante peuter ook a1 vakkundig de deur uit gewerkt.
Hoe leer je een dominante peuter dat hij of zij echt wat
aardiger moet zijn tegen andere kinderen? "Kijk eerst eens
waaróm je kindzichzo dominant opsteit", zegt Fiona. "Sommige kinderen hebben namelijk helemaal niet de bedoeling
om te domineren; ze gedragen zich alleen dominant omdat
ze grip willen houden op het spel, zodat het veilig blijft. le
kuntje kind daar best in begeleiden: vraag waarom hij of
zij zo doet en bedenk samen hoe het anders zou kunnen.
Laat je kind zijn vriendjes bijvoorbeeld vragen of zij een bepaald taakje willen doen, dat hij eigenlryk zelf op zich wilde nemen. Op zich is dominantie trouwens niet zo erg. In
de volwassen wereld heb je ook leiders en volgers, niks mis
mee. Het kan wel goed zijn om met je kind te bespreken hoe
hij het zou vinden als een van zljn vriendjes zich zo tegen
hém zou gedragen."
Nou, dat zou hij vast vreselijk vinden, maar intussen heeft
je peuter wé1 zijn favoriete speelgoed heimelijk in z'n speeltent gestouwd. Zelf is 'ie er veiiigheidshalve pontificaal voor
gaan zitten, armen demonstratief over elkaar geslagen. "Dat
is van míj." Wanneer breekt de tijd aan dat het speien van
je kindjejuist tijd oplevert, in plaats van kost? Ofleert'ie
nooit delen? "Hoewel je kind de eerste jaren voorai op zichzelf is gericht, kun je hem of haar wel ieren dat deien echt
moet", stelt Fiona. "Zoals je je kind al heel vroeg leert dat
sjaan ook niet mag. Maar delen is wel moeilijk, zelfs voor
Ir
í
lördercn
volwassenen. Zelf willen we toch eigenlijk ook het liefst dat
laatste chocolaatje? Hoe goed een kind kan delen hangt ook
weer van veel factoren af. Het delen van iets bijzonders is al
lastiger dan het delen van iets waarvan ze al veel hebben of
wat ze vaak krijgen - snoep bijvoorbeeld. Daar kun je thuis
prima mee oefenen, door bijvoorbeeld ieder kind apart iets
te geven dat ze vervolgens moeten verdelen. Zo leren ze ook
het sociale aspect ervan. Dat het leuk is als je met iemand
deelt, en dat anderen daar blij van worden. Samen spelen,
samen deIen. Je kunt je kind vooraf bijvoorbeeld één speeltje apart laten leggen dat hij echt niet wil delen. Zo voldoe
je een beetje aan de behoefte van'eigenbehoud' - ook wat
waard."
Ja, met dat eigenbehoud van een dominant kind zit 't wel
snor, maar hoe ga je ermee om als jouw kind juist het
tegenovergestelde i.s? Zoveel'baasjes' als er zijn, zoveel kinderen die meegaand zí)n of zelfs helemaai niet willen spe1en zijn er ook. Is dat eigenlijk erg? "1À7e1nee, daar is niks
mis mee", zegt Fiona. "Vergeet niet dat kinderen al best veel
moeten op een dag, en dat ze op de crèche, kinderopvang
of op school ook al veel speien. Stimuleren mag, maar verplichten is uit den boze. Sommige kinderen zijn gewoon moe
van de dag, vinden het nog spannend ofhebben meer tijd
nodig om een ple§e in de groep te veroveren."
Je kind weerbaarder maken is lastiger. Fiona: "Al is het meegaande gedrag van je kind vaak jouw visie op het speI, en
heeft je kÍnd er helemaal geen last van. Vraag je kind of hij
het spelen zo f,jn vindt gaan of niet. A1s het niet nodig is, Ieg
er dan geen ladÍng op dat hij niet zo goed voor zichzelf kan
opkomen. Als hij er wel last van heeft, oefen je thuis met wat
hij kan zeggen. Geef je kind vertrouwen in zichzelf. Je mag
anders zijn en niet iedereen hoeft je wiend te zijn.'Stop, hou
op', leren ze vaak op school. Kort maar krachtig. Het ís met
name belangrijk dat een kind zijn eigenheid behoudt. A1s je
kind met iedereen speelt, is dat prima. A1s je kind met iedereen meeloopt en niet ieert om keuzes te maken of na te
denken over wat hij of zrj zelf wil, is dat niet zo goed. Tegelijkertijd moet je kind ook Leren zich staande te houden tussen
ale kinderen. Sociale druk speelt een enorme rol."
y#'#-##il##kg'
ffiffiH ffiffiffi%Hffi W&ffi
ffiffiH W#ffiffiffiffiffituffi
w:effi ffiffiffi &#ffiffiffi
INFORMAIIEF
Het goede nieuws is:je zorgen maken is zelden nodig. "Tenzij je kind niet lekker in zijn of haar vel zlt, of anderen je
aanspreken op zljn timide gedrag. Houd het ín de gaten en
praat bij twijfel met de leerkracht. Volg je gevoel! Beseí ook
dat je hel bekijkt vanuit je eigen reíerentiekader Als je zelí
een heel sociale moeder bent dle met iedereen op school een
praatje maakt en kopjes koff,e drinkt mel iedeïeen, zegt dat
nog niet dat jouw kind ook zo is."
En onthoud:
DE MAATSTAF
En ach, we weten allemaai dat wat jij ziet van je kind op sociaal vlak, helemàói niet dé maatstaí hoeft te zijn voor hoe
a1s je er niet bij bent. Jouw draak bij het
avondeten die vanmiddag nog zijn broertje een tik verkocht,
is misschien wel het braafste jongetje in de klas. En zo'n
iiran als hij thuis lijkt, daar zo pontifrcaal voor zijn speelgoedtentje, zo meegaand kan hij zijn a1s hij bij een vriendje
speelt. Om gek van te worden (waarom doet'ie dat nou nooit
eens thuis?) maar ook een mooi bewijs van dat je kind waarschijnlijk veel socialer is dan je zelf soms denkt. Fiona; "Bij
anderen gelden nu eenmaal andere regels, en dat begrijpen
-<inderen al snel. Brnnen het gezrn zelfs, waar hij van papa
:nisschien wel een snoepje mag, en van mama niet."
Kijk, da's mooi: dus a1s je kind snapt dat je je buitenshuis
retjes moet gedragen, kun je 'm dus ook veiplichten net'es een handje le geven om te bedanken voor het spelen?
liona: "A1s je dat beiangrijk vindt, moet je dal doen. I;laar
-.rees er dan ook consequent in en plaats het boven snel weg
'.,,,i11en zijn. En niet
alle kinderen vinden het fljn om 'n hand
:e geven, het kan ook spannend zijn. Voor de eigenheid en
autonomie van je kind ls het f,jn als hij zelf mag kiezen: geef
'e een handje en bedankje op die manier voor het spelen,
:1 zegle gewoon gedag en bedank je dan voor het spelen?"
)at schept hoop.Zo krijgje dat bedanken voor een cadeau:. e er met een beetje mazzd. ook nog wel in. Goed voorbeeld
-oet goed volgen en kinderen begrijpen meer dan je denkt.
Siaal genoteerd. Puntje voorjezelf: ais je man straks na het
:codschappen doen thuiskomt met wéér die kieffe koek'=s voor de vrijdagavond, denk je nlel: Hoe vaak moet ik
:cg zeggen dat die niet te eten zyn? Maar denk je wel: Lief
:-doeld. Vervolgens zeg je in hel kader van 'het goede voor
::e1d geven': "Dank je wel, lieve schat." r
hij zich gedraagt
I
t
:,t'
'itr'
r ..tl
© Copyright 2024 ExpyDoc
