Ondersteuning net Een specifieke tertiaire afnamereserve: Dynamic Profile De tertiaire reserve ‘Dynamic Profile’ is een nieuw type tertiaire reserve waarbij decentrale energiebronnen kunnen deelnemen aan de ondersteunende diensten, zelfs wanneer zij op het distributienet zijn aangesloten. De deelname van toegangspunten die op het distributienet zijn aangesloten, is onderworpen aan de contractuele en technische eisen van de betrokken distributienetbeheerder. De flexibiliteit kan ook vanuit meerdere energiebronnen geaggregeerd worden en aan Elia worden aangeboden. De deelnemers die dit middel aanbieden, vervullen een nieuwe marktrol, meer bepaald deze van ‘dynamic profile provider’. Het aantal activeringen en de duur ervan zijn beperkt. De evenwichtsperimeter van de ARP wordt niet gecorrigeerd met de effectief geactiveerde energie. I. De tertiaire reserve “Dynamic Profile”: de principes I. 1. De context van de tertiaire reserves1 Elektriciteit is een product dat niet als zodanig opgeslagen kan worden en daarom moet er altijd een evenwicht bewaard worden tussen injectie (productie en import) en afname (belasting en export). Het behoud van dit evenwicht zorgt ervoor dat het peil van de frequentie op 50 Hz gehandhaafd wordt. De tertiaire reserve is een vermogensreserve die bepaalde producenten, industriële grootverbruikers en nu ook aggregatoren² aan Elia ter beschikking stellen. De tertiaire reserve “Dynamic Profile” (of R3 DP) helpt: • om het hoofd te bieden aan een aanzienlijk onevenwicht in de Elia-regelzone; • om een grote frequentieschommeling te compenseren. In tegenstelling tot de primaire en secundaire reserves die automatisch en zonder menselijke interventie geactiveerd worden, wordt de R3 DP, zoals andere tertiaire reserves, manueel gemobiliseerd. Dat wil zeggen dat ze na een specifieke beslissing van Elia geactiveerd wordt. Dit wordt verklaard door de ongewone aard van ernstige onevenwichten die ad hoc op gepaste wijze beheerd moeten worden. Oorspronkelijk boden bronnen aangesloten op het Elia-net twee types tertiaire reserves: • de tertiaire productiereserve, dat wil zeggen de injectie van bijkomend vermogen in het net (R3 productie); • de tertiaire afnamereserve, dat wil zeggen de verlaging van de afname van het net door de gebruiker. Nu gebruikt Elia een nieuw type tertiaire reserve, de R3 DP, zodat decentrale energiebronnen³ kunnen deelnemen aan de ondersteunende diensten. ____________________________ 1 Voor meer details zie de productfiche “De tertiaire productiereserve: een oplossing voor belangrijke onevenwichten en congestieproblemen”. ² Het aggregeren van flexibiliteit uit diverse bronnen door een derde dienstverlener. ³ De decentrale energiebronnen omvat op het distributienet aangesloten klanten die energie genereren, opslaan of die deelnemen aan het beheer van de vraag. I.2. De ‘dynamic profile provider’: een nieuwe rol R3 DP maakt het voor vele verschillende types deelnemers mogelijk om de markt voor ondersteunende diensten te betreden. Netgebruikers die aangesloten zijn op het distributienet en netgebruikers die aangesloten zijn op het transmissienet kunnen ofwel rechtstreeks deelnemen als netgebruiker of deelnemen via een derde partij die verschillende netgebruikers aggregeert (de aggregator). De nieuwe rol van dynamic profile provider komt tot stand door de ondertekening van een R3 DP-contract. Deze dynamic profile provider kan een netgebruiker zijn, een ARP, een leverancier of een derde-provider op de markt voor ondersteunende diensten. De deelname van toegangspunten die op het distributienet aangesloten zijn, is onderworpen aan de contractuele en technische voorwaarden die door de betreffende distributienetbeheerder bepaald kunnen worden. I.3. Reservering van het vermogen en volume van R3 DP Om een goede regeling te verzekeren, heeft Elia altijd een bepaald vermogen aan tertiaire reserves (productie + dynamisch profiel) nodig. Elia sluit daarom contracten af voor het vereiste vermogen bij verschillende leveranciers die dit vermogen op om het even welk tijdstip beschikbaar moeten stellen (100% beschikbaarheid)4. Elia zal de totale kosten voor tertiaire reserve per tariefperiode economisch optimaliseren door een selectie te maken uit de aangeboden R3 productie en R3 DP. Elk jaar wordt een minimumdrempel bepaald voor deelname tijdens de piekuren/daluren of basisuren. De kandidatendynamic profile providers moeten hun verplichte marge5 aanbieden en kunnen bewijzen voor de diverse periodes per toegangspunt (per EAN). I.4. Meting en verrekening van het geselecteerde toegangspunt Toegangspunten met een geldige en officiële AMR6 meter (geïnstalleerd door de betrokken distributienetbeheerder of indien van toepassing door Elia) kunnen deelnemen aan R3 DP. Vóór en tijdens de aanbestedingsprocedure voor R3 DP worden de noodzakelijke analyses en studies uitgevoerd om de technische haalbaarheid en de impact op het net van de veranderingen in het profiel van de betreffende toegangspunten gedurende de activering te evalueren. Zo wordt er verzekerd dat de stabiliteit van het net niet in gevaar komt en congestie- en spanningsproblemen vermeden worden. De verrekening gebeurt op basis van de officiële gevalideerde kwartuurmeetgegevens van deze meters. Indien de betreffende toegangspunten aangesloten zijn op het distributienet zullen de meetgegevens geleverd worden door de lokale distributienetbeheerder in geaggregeerde vorm per portfolio. I.5. Activering van de gecontracteerde volumes R3 DP De gecontracteerde R3 DP-volumes worden opwaarts geactiveerd: dit houdt in dat ofwel de productie verhoogd wordt ofwel de belasting verlaagd wordt om te helpen het evenwicht op het net te behouden. De activering gebeurt op ‘alles-of-niets’-basis: het volledige gecontracteerde volume zal altijd geactiveerd worden. ____________________________ 4 De gecontracteerde vermogens worden per tariefperiode opgesplitst: piek/lang dal/basis. Piekuren: van 8 tot 20 uur, maandag tot vrijdag; Daluren: van 20 tot 8 uur en van 8 tot 20 uur tijdens de weekends. 5 Verplichte marge = minimale hoeveelheid netto actieve vermogensafname [MW] die niet verminderd kan worden (niet-flexibel of verplicht vermogen) aan het toegangspunt. Maximale energie = maximale hoeveelheid actieve netto-energie [MW] die technisch gesproken aan het toegangspunt geïnjecteerd kan worden. 6 Een meter die kwartuurmetingen kan uitvoeren die gevalideerd worden door distributienetbeheerders of door Elia. Het gecontracteerde volume moet volledig geactiveerd zijn binnen de 15 minuten na het begin van de activering. Het aantal activeringen en de duur ervan wordt begrensd door de volgende beperkingen: • de activering gebeurt per kwartuur • de duur van elke activering wordt beperkt tot maximaal 2 uur • het aantal activeringen wordt beperkt tot maximaal 40 per jaar • tussen het einde van een activering en het begin van de volgende activering moet altijd minimaal 12 uur verlopen Voor de activering stuurt Elia vanuit het controlecentrum een bericht naar de deelnemende dynamic profile provider (netgebruikers of aggregatoren) die de ontvangst moet bevestigen met een “leesbevestiging”. Om deze communicatie tot stand te brengen, moet er een betrouwbaar systeem voor gegevensuitwisseling tussen Elia en de leverancier opgezet worden. Om de afrekening te kunnen maken, moet de dynamic profile provider ook uiterlijk op D+1 aan de netbeheerder (distributienetbeheerder of Elia) meedelen welke individuele toegangspunten er geactiveerd werden. II. Betaling voor de tertiaire reserve ‘dynamic profile’ II.1. Vergoeding voor het gecontracteerde vermogen Elia moet een bepaald bedrag (uitgedrukt in €/MW/uur beschikbaarheid) betalen aan de dynamic profile provider die de tertiaire reserve levert. Het exacte bedrag is vastgelegd in het contract. Deze vergoeding wordt toegekend tijdens de volledige duur van het contract. Het tarief wordt bepaald door de offerte van de dynamic profile provider tijdens de aanbestedingsprocedure. II.2. Geen vergoeding voor de activering van de R3 DP R3 DP is een dienst waarbij enkel vermogen aan de dynamic profile provider wordt gevraagd. De overeenkomstige hoeveelheid energie wordt rechtstreeks met de ARP afgerekend tegen de betreffende onevenwichtsprijs. Er wordt bijgevolg geen vergoeding betaald voor de activering. II.3. Operaties met invloed op de evenwichtsperimeter: geen correctie Door de activering wordt de positie van de ARP tijdens de activering gewijzigd met de werkelijk geactiveerde energie. De evenwichtsperimeter van de ARP wordt niet gecorrigeerd met de werkelijk geactiveerde energie. De overeenkomstige energie wordt daarom rechtstreeks met de ARP afgerekend tegen de realtime energieprijs op het ogenblik van de activering, i.e. tegen het onevenwichtstarief. Het contract met de ARP regelt de contractuele gevolgen van de activering van het R3 DP voor de ARP: • geen vergoeding voor kwartuuronevenwichten van de evenwichtsperimeter van de ARP die worden veroorzaakt door de activering van de R3 DP; • specifieke informatie wordt in realtime aan de ARP geleverd wanneer de R3 DP geactiveerd wordt; • de ARP wordt vrijgesteld van aansprakelijkheid voor de onevenwichten veroorzaakt door de activering van de R3 DP. Het (positieve of negatieve) onevenwicht van de ARP dat wordt afgerekend wordt niet in aanmerking genomen als schade maar als een contractuele verplichting. De ARP is dus niet verantwoordelijk voor het onevenwicht tijdens het (de) betreffende kwartier(en), dat uitsluitend wordt veroorzaakt door de activering van de R3 DP. De ARP wordt binnen de 15 minuten na de start van de activering door Elia op de hoogte gebracht van de maximale hoeveelheid potentieel vermogen die binnen de perimeter van de ARP wordt geactiveerd. III. Contractuele en wettelijke basis Volumes bepaald door Elia en goedgekeurd door de CREG De inhoud van het contract voor R3 DP is gebaseerd op de voorschriften van het federaal Technisch Reglement. De billijkheid van de prijzen in de contracten is één van deze wettelijke voorwaarden. Elia bepaalt jaarlijks een totaal volume aan tertiaire reserve. Dit volume moet worden goedgekeurd door de CREG. Europese aanbestedingen Zodra Elia deze goedkeuring heeft gekregen, schrijft Elia een Europese aanbesteding uit-. De selectie van de dynamic profile providers is gebaseerd op een optimalisering die de totale kosten van de tertiaire reserve tot het minimum beperkt. Ze worden gerangschikt van meest gunstig tot minst gunstig en moeten aan operationele veiligheidsvereisten voldoen. Tertiaire reserve “Dynamisch Profiel” in 5 kernpunten • R3 DP is een nieuw type tertiaire reserve dat de deelname van decentrale energiebronnen aan de ondersteunende diensten mogelijk maakt. De deelname van toegangspunten die op het distributienet zijn aangesloten, is onderworpen aan de contractuele en technische eisen van de betrokken distributienetbeheerder. • Verschillende types van deelnemers kunnen dit middel aanbieden nadat ze het statuut van ‘dynamic profile provider’ hebben verworven. De flexibiliteit kan ook door een aggregator vanuit meerdere energiebronnen geaggregeerd worden, om vervolgens aan Elia te worden aangeboden. • R3 DP vereist dat 100% van de gecontracteerde stroom beschikbaar is. Er is een jaarlijks maximum van 40 activeringen voorzien met een maximale duur van 2 uur. • Omdat R3 DP een product is waarvoor alleen vermogensvergoedingen gelden, moet alleen een betaling voor het voorzien van de reserve worden verricht. Er gebeurt geen betaling voor het activeren van de reserve. • De evenwichtsperimeter van de ARP wordt niet gecorrigeerd wanneer R3 DP wordt geactiveerd, maar er wordt wel specifieke informatie in real time geleverd aan de ARP. De ARP is niet verantwoordelijk voor onevenwichten die door de activering van de R3 DP worden veroorzaakt. E2-N-14.02.2012 / Niet-contractueel document / Verantw. uitgever: J. Vandermeiren, Keizerslaan 20, 1000 Brussel Na deze selectie sluit Elia een contract voor R3 DP af met de geselecteerde dynamic profile providers.