Verwachte samenstelling H-gas per regio In het gastransportnet voor hoogcalorisch gas (H-gas) is de samenstelling van het aardgas in de dagelijkse praktijk niet overal gelijk. Er zijn grofweg vijf regio’s: IJmond, Rotterdam, Limburg, Delfzijl en daarbinnen de Eemshaven. Regionale differentiatie over de periode 2005-2012 Uit onderstaande figuur, opgesteld door GTS, blijkt dat de kwaliteit van H-gas sterk fluctueert en per regio verschilt. Veranderingen treden vooral op als de productie van offshore gas tijdelijk minder is. Bijvoorbeeld door onderhoud en uitval. Voor eindgebruikers zijn overigens ook de grootte van de te verwachten sprongen in gaskwaliteit en de variatiesnelheid van belang. Te verwachten regionale differentiatie vanaf 2013 De variatie in de samenstelling en eigenschappen van H-gas hangt ook in de toekomst af van waar het gas vandaan komt. Zie de pdf ‘Prognose eigenschappen H-gas vanaf 1 oktober 2014’ volgens GTS. De verbrandingseigenschappen zullen per regio gaan verschillen. Zie de verwachtingen hieronder. 1 van 5 Calorische waarde De calorische waarde van LNG ligt tussen 39,8 en 43,6 MJ/m³. Voor de regio’s Rotterdam, IJmond en Limburg betekent dit een mogelijke verhoging van de bovengrens van de calorische waarde van het aardgas met 0,5 tot 1,5 MJ/m³. Propaanequivalent Het propaanequivalent is een maat voor de aanwezige hogere koolwaterstoffen. De hogere koolwaterstoffen ethaan, propaan, butaan en pentaan worden daartoe met een zekere weging omgerekend naar een quasi propaangehalte. De weging is voor ethaan 0,5, propaan 1, butaan 1,5, pentaan 2 . Het propaanequivalent in LNG’s kan variëren van 0 tot meer dan 10%, afhankelijk van de locatie van oorsprong. Als het zwaarste LNG (Libisch LNG dat momenteel geen productie kent) buiten beschouwing wordt gelaten, is de maximale PE van LNG ongeveer 8,7%. Voor Rotterdam, IJmond en Limburg betekent dit een toename van de bandbreedte met 2 a 3%. 2 van 5 Methaangetal Het methaangetal kan ook meer gaan variëren. In de gebieden die LNG kunnen verwachten bedraagt het minimale methaangetal circa 70. Wobbe-index De Wobbe-index wordt bepaald door de calorische waarde en de relatieve dichtheid van het gas. De maximale Wobbe-index zal per oktober 2014 voor alle regio’s stijgen naar 55,7 MJ/m³. In alle regio’s is het nl. niet uitgesloten dat er LNG wordt afgeleverd, hoewel de kans daarop in de noordelijke enkele regio’s niet groot is. Regio Rotterdam Het H-gas voor de regio Rotterdam kwam deels van lokale offshore productie op de Noordzee, deels van verderop gelegen productielocaties zoals Noord-Holland en Friesland. Ook kan er Noors gas vanuit Emden doordringen. De Wobbe-index varieert in de praktijk tussen 50,5 en 54 MJ/m³. Hierbij kunnen vrij abrupt sprongen optreden, onder andere doordat er gasbronnen vlakbij zijn. Bij uitval van de ene bron kan er vrij abrupt worden overgegaan naar een bron met een andere gaskwaliteit. Als er geen of 3 van 5 weinig LNG wordt aangeleverd, is de kwaliteitsvariatie voor de meeste gebruikers vergelijkbaar met de bekende praktijk. De regio Rotterdam krijgt in ieder geval met LNG te maken en bij hoge productie zal LNG ook doordringen tot het midden, noord- westen en zuiden van het land. Dit LNG is voor zover nodig met stikstof verarmd tot een maximale Wobbe index van het mengsel van nu nog 54 MJ/m³ en vanaf 1 oktober 2014 naar 55,7 MJ/m³. Qua Wobbe-index gaat er niet zoveel veranderen voor dit gebied, maar de gassamenstelling gaat wel meer variëren. Regio IJmond De regio IJmond wordt met name beleverd vanuit de offshore productie die bij Den Helder aan land komt en wordt aangevuld met gas vanuit Noord-Oost Nederland, waar Noors en Russisch gas wordt ingevoerd. Momenteel varieert de Wobbe index tussen 50 en 53,5 MJ/m³. Ook hier kan het in Rotterdam geproduceerde LNG doordringen. De maximale Wobbe-index is nu nog 54 en kan per 1 oktober 2014 tot 55,7 MJ/m³ oplopen. Deze variaties zullen zich met meer geleidelijke overgangen manifesteren bij de eindgebruikers, vanwege de grotere afstand tot de LNG-terminal. Regio Limburg, Brabant en Zeeland De Wobbe-index wordt in de dagelijkse praktijk niet lager dan 50 MJ/m³. Het geleverde gas is meestal een combinatie van Noors gas en offshore productie in Noord-Nederland (NGT), waarbij de Wobbe-index meestal beperkt blijft tot 53 MJ/m³. Met het verhogen van de maximale Wobbe-index per 1 oktober 2014 is het ook hier mogelijk dat er rijkere gassen worden geleverd. In deze gebieden zullen de fluctuatiesnelheden naar verwachting laag zijn vanwege de grote transportafstand vanaf de invoedingspunten. Voor H-gas in Brabant en Zeeland geldt een soortgelijk beeld, voor zover het gas niet uit België wordt geïmporteerd. Door de aanleg van een kortere verbinding tussen Rotterdam en West-Brabant (operationeel sinds eind 2010) gaan de fluctuaties door het Rotterdamse LNG in deze regio waarschijnlijk wat sneller doordringen dan voorheen. Regio Oost-Nederland In Oost-Nederland en Flevoland zullen de H-gas gebruikers dezelfde afwisseling kunnen zien als in de regio IJmond. Ook al zal LNG nog minder vaak in deze regio’s doordringen dan in NoordHolland. Regio Noord-Nederland De regio Eemshaven ontvangt Noors gas rechtstreeks uit Emden, gecombineerd en/of afgewisseld met offshore productie van kleine velden gas dat voor H-gas een vrij lage Wobbe-index heeft. De verhouding van de beide stromen wordt vooral bepaald door de actuele productie. Het gas fluctueert daardoor tussen 49 en 54 MJ/m³, maar variaties kunnen door GTS afgevlakt worden tot een geleidelijke overgang. Dit beeld zal niet significant wijzigen door de introductie van LNG, vooral 4 van 5 omdat het onwaarschijnlijk wordt geacht dat LNG vanuit Rotterdam tot de Eemshaven gaat doordringen. In het industriegebied Delfzijl geldt een iets ander beeld. Hier wordt veelal alleen Noors gas afgeleverd, waardoor de variatie in de Wobbe-index meestal beperkt blijft tot de band 51-54 MJ/m³. Als de import van Noors gas tijdelijk daalt, kan ook hier Nederlands offshore-gas geleverd worden, waardoor de Wobbe-index tot ongeveer 47 MJ/m³ kan dalen Meer informatie Brief Gas Transport Services - Informatie aangaande gasdiversiteit (17 januari 2011) (PDF) Geleverde LNG’s wereldwijd (PDF) 5 van 5