WKK in de huidige gasmarkt Peter van den Berg WKK dag Energy Matters 7 maart 2014 Onderwerpen Verdiencapaciteit WKK in de glastuinbouw en de ontwikkeling hierin Termijn transacties Op korte termijn Verband APX/gasprijs en onbalans gas/elektra Gasmarktontwikkelingen Beschikbaarheid leidinggas Europa LNG Schaliegas Inzichten Verdiencapaciteit WKK in de glastuinbouw Belichte teelt: vervangt netinkoop tbv eigenverbruik (=kosten van de commodity + netkosten). Optimalisatie via netinkoop en levering aan het net waar mogelijk Onbelichte teelt: 2005-2010 dekkende elektraverkoop via termijntransacties (OTC). Tunen op APX en optimaliseren op onbalans Sinds 2011 is resultaat op termijnverkoop onvoldoende voor rendabele WKK; optimalisering via APX, IntraDay en onbalans noodzakelijk Resultaat termijntransacties onvoldoende Sparkspread OTC peak-12u vs TTF cal Hetzelfde geldt voor andere productiemiddelen Verdiencapaciteit WKK op de korte termijn Bepaald door: Marge op korte termijn transactie (gas/elektraprijsverh) Mogelijkheid om hier gebruik van te maken (interval) APX: vult beperkt flex behoefte in Outright onbalans: vult ultieme flex behoefte in, maar geeft onzekerheid IntraDay of vermogen aanbieden aan Tennet: kort voor onbalans Verband daggasprijs en APX prijs (1) Gemiddelde APX prijs beweegt veel meer dan de gasprijs; weinig verband Verband daggasprijs en APX prijs (2) Sparkspread op dagmarkt in 2014 lager dan in 2013: kans is groot dat dit doorzet Onbalans gas versus onbalans elektra Elektriciteit: ieder kwartier Long Short Tweezijdig Gas: als het Systeembalanssignaal uit de donkergroene zone loopt Allebei afroep op een biedladder Systeembalans gas (1) http://www.gasunietransportservices.nl/transportinformatie/balanceringsdata/sbs/actual/grafiek Systeembalans gas (2) aantal biedladderafroepen/maand Aantal biedladderafroepen/maand in in2013 2013 30 25 20 15 10 5 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Onbalans gas versus onbalans elektra 2010 2013 0% 3% # Long 50% 42% # Short 41% 42% 9% 13% # Neutraal # Tweezijdig Gemiddeld prijsverschil bij 24 €/MWh tweezijdig regelen 90 €/MWh Oorzaken zijn minder draaiend gas-vermogen en meer onstuurbare productie. Is waarschijnlijk een trend. IntraDay markt elektra Kweker kan een bieding doen aan Eneco Energy Trade IntraDayPower Garantie Zekerheid over prijs Transactie komt als positie op de nota Geen minimum vermogen Aangesloten vermogen neemt snel toe: Leidinggas beschikbaarheid Europa Nederland constant tot dalend Noorwegen zit na groei op z’n top Engeland is kleine producent geworden Rusland kan meer aanvoeren, maar produceert tussen 2011 en 2013 gelijk tot iets minder Perspectief is uitbreiding op Nordstream, aanleg Southstream en Nabucco Politiek-strategisch belang van leveringszekerheid en onafhankelijkheid Liquified Natural Gas (1) Conclusies korte termijn: LNG markt blijft krap en prijzen daardoor robuust Groei aanbod en vraag vooral in Azië Europa ontvangt alleen LNG schepen bij prijsspikes. Conclusie lange termijn scenario 1, toekomst verloopt volgens huidige planning: Groei LNG vraag en aanbod blijft in evenwicht (4%/jr) Azië blijft leidend in LNG en prijsbepalend Europa importeert weinig LNG. Liquified Natural Gas (2) Conclusie lange termijn scenario 2, Amerika exporteert schaliegasproductie in de vorm van LNG (ca. 100Mt in 2020): Groei LNG productie > LNG vraag: prijs zal omlaag gaan Meer LNG naar Europa en Zuid-Amerika In Noord Europa beperkt het aantal importterminals (5+2) de invloed van LNG Schaliegas conclusies Schaliegaswinning heeft komende jaren geen impact op de Nederlandse gasprijs NL: als in Nederland geboord gaat worden zal schaliegas zorgen voor verlenging van de gasvooraad, niet voor lagere gasprijzen EU: Landen in Europa gaan óf niet boren óf hebben gas nodig voor eigen gebruik en zullen als ze schaliegas vinden niet exporteren Rusland: idem als Nederland Amerika’s: gebruikt schaliegas voor eigen economie, gaat niet exporteren. Let op Argentinië = de joker Inzichten Gasprijsdaling alleen te verwachten bij lager verbruik Sparkspreads op termijnmarkt en dagmarkt zwaar onder druk Waarde van flexibiliteit op elektra neemt toe; kostprijs flex op gas stijgt niet mee: kans voor WKK Concrete waarde van flexibiliteit uit WKK is momenteel te laag voor investering; optiewaarde is wel hoog -> het is zaak deze praktisch te ontsluiten