Notitie Aan De bestuurscommissie Van Het dagelijks bestuur Datum 4 november 2014 Zaaknummer Onderwerp Uitvoeringsplan seksuele diversiteit; Eindrapportage, voortzetting beleid 2014 en vooruitblik 2015 Aanleiding Op 4 februari 2014 is de voortgangsrapportage seksuele diversiteit besproken in de voormalige stadsdeelraad. Afgesproken is dat de eindrapportage in 2014 wordt aangeboden aan de bestuurscommissie. Deze notitie bevat deze eindrapportage. Tevens is tijdens deze raadsbespreking een motie aangenomen waarin het dagelijks bestuur is opgedragen om de voortzetting van het beleid inzake seksuele diversiteit verder uit te werken en te bespreken hoe vanaf 2015 verder te gaan met het beleid seksuele diversiteit. In deze notitie wordt een weergave gegeven van de eindstand met betrekking tot de uitvoeringsnota. Ook wordt in deze notitie uiteengezet hoe het beleid in 2014 is voortgezet en wordt er een vooruitblik gegeven naar het uit te voeren beleid in 2015. Eindrapportage Bij het vaststellen van de uitvoeringsnota seksuele diversiteit in 2012 heeft het stadsdeel gekozen voor het werken aan de subdoelen veiligheid, zichtbaarheid en bespreekbaarheid. Subdoelen die onlosmakelijk verbonden zijn met de hoofddoelen: acceptatie en emancipatie. Daarnaast heeft het stadsdeel, in lijn met het toenmalige stedelijke beleid en de ambities van het lokale diversiteitbeleid, gekozen voor het inbedden van aandacht voor seksuele diversiteit in verschillende portefeuilles. Het uitvoeringsplan bestaat uit een tabel waarin een overzicht wordt gegeven van alle uit te voeren activiteiten (ingedeeld per portefeuille), en de daarbij te behalen resultaten. Aan het eind van de looptijd van de uitvoeringsnota, maart 2014, het einde van de bestuursperiode, is 80% van alle geplande activiteiten uitgevoerd. Van de 20% dat niet is uitgevoerd is in bijna alle gevallen gebrek aan capaciteit de oorzaak. Deze activiteiten zullen indien mogelijk worden doorgeschoven naar 2015. De haalbaarheid hiervan hangt af van de beschikbare middelen en capaciteit. Bijlage 1 bevat deze tabel waarin per activiteit wordt aangegeven of het is uitgevoerd en welk resultaat is bereikt. Hieronder een korte samenvatting van de behaalde resultaten per portefeuille. Het stadsdeelkantoor is te bereiken met trein en metro (50 en 54) halte station Amsterdam Bijlmer ArenA en bus (41, 44, 45, 46, 47, 102, 158 en 175). Gemeente Amsterdam Datum 4 november 2014 Stadsdeel Zuidoost Pagina 2 van 7 Jeugd Zuidoost heeft een relatief jonge bevolking, en in de ontwikkeling naar volwassenheid zijn seksuele en relationele vorming van belang. Aandacht voor seksuele diversiteit heeft een plek gekregen binnen het bredere kader van seksuele en relationele vorming, diversiteitgevoelige opvoedondersteuning en het werken aan een veilig schoolklimaat voor iedereen. Vrouwen Binnen het bredere aandachtsgebied van vrouwenempowerment is speciale aandacht voor de positie van lesbische en biseksuele vrouwen. De acties op dit gebied waren erop gericht om de wensen en behoeften van deze groep vrouwen beter te belichten en hen te faciliteren bij het ontplooien van eigen initiatieven. Doel was om onderzoek hiernaar te doen. Zorg Voor ouderen is specifieke aandacht geweest middels activiteiten om ouderen uit de Lesbische, Homoseksuele, Biseksuele en Transgender (LHBT) doelgroep beter te ondersteunen. De inzet hierbij is om maximaal effect te sorteren door de ervaringen van de eerste zorgcentra die het ‘Roze Loper’- keurmerk heeft gekregen ervaringen te delen en daarop voort te bouwen. Om in aanmerking te komen voor het keurmerk wordt de zorginstelling getoetst of zij als organisatie voldoende tolerant is ten aanzien van (seksuele) diversiteit en in hoeverre zij in staat zijn aan te sluiten bij de doelgroep. Het gaat hierbij met name om respect en openheid, waarborging van privacy en gelijke behandeling van partners van LHBT bewoners. In Zuidoost is zorgcentrum Nellestein de eerste die het keurmerk kreeg, daarna volgde de Venser. Zuidoost is het enige stadsdeel waar twee zorginstellingen het keurmerk hebben. Dit project loopt nog: Alle zorginstellingen waar ouderen wonen/komen krijgen een training aangeboden die moet bijdragen aan nieuwe inzichten, vergroten van tolerantie en nieuwe gesprekstechnieken. Sport Het in gezamenlijkheid aansnijden van het onderwerp seksuele diversiteit is ook terug te zien bij de activiteiten in de portefeuille Sport. Hier past aandacht voor seksuele diversiteit in het bredere doel om een veilig sportklimaat voor iedereen te creëren en behouden. Er is een bijeenkomst geweest met sportverenigingen. P&O Ook zet het stadsdeel zich in om als werkgever en in haar communicatie inclusief te zijn. Hierbij hoort ook aandacht voor seksuele diversiteit op de werkvloer. Via P&O is in samenspraak met de centrale stad bepaald hoe Workplace Pride is ingezet. Veiligheid Binnen de portefeuille veiligheid wordt ingezet op de samenwerking met partners. Alertheid op seksuele diversiteit als aspect van incidenten en het verhogen van de meldingsbereidheidvan deze zaken zijn hierbij sleutelbegrippen. In Zuidoost zijn er geen of nauwelijks signalen van fysiek geweld in dit kader. De prioriteiten lagen in de afgelopen 2 Gemeente Amsterdam Datum 4 november 2014 Stadsdeel Zuidoost Pagina 3 van 7 periode vanwege capaciteitsproblemen op het gebied van veiligheid op andere prioriteiten dan seksuele diversiteit. Communicatie Tenslotte is in het kader van zichtbaarheid de afdeling communicatie betrokken geweest. Wat betreft zichtbaarheid heeft communicatie enerzijds evenementen zichtbaar ondersteund met een specifiek LHBT-karakter, zoals bijvoorbeeld de Gay Pride en de fototentoonstelling van Pride Photo Award, Roze markt en roze zondag op Kwaku in de diverse media uitingen. Diversiteit Het bespreken van het onderwerp seksuele diversiteit komt terug in de lijst van activiteitenlijst van diverse zelforganisaties en kerken. Aangezien civil societyorganisaties in lijn met het beleid van het stadsdeel aan de slag willen met het thema seksuele diversiteit, zal het stadsdeel hen daarbij blijven ondersteunen. Anderzijds is het ook belangrijk dat verschillende leefstijlen en vormen van seksualiteit ook in andere contexten zichtbaar zijn als vanzelfsprekend onderdeel van de lokale samenleving en de (zelf)organisaties. In oktober 2013 heeft er een expertmeeting seksuele diversiteit plaatsgevonden met zelforganisaties, professionele en religieuze organisaties. Resultaat Met een succesvolle uitvoering van 80% van de doelstellingen kan verwacht worden dat het effect van het ingezette beleid over een aantal jaren zichtbaar zal zijn in de samenleving. Met de uitgevoerde activiteiten heeft het stadsdeel specifieke aandacht besteed aan jongeren, vrouwen, ouderen, sport, aan haar eigen rol als bijvoorbeeld werkgever, veiligheid, communicatie en diversiteit. Zo is de portefeuille Jeugd ruim vertegenwoordigd in de lijst van acties. Het werken aan de doelen veiligheid, zichtbaarheid en bespreekbaarheid is met al deze thema’s verweven. Het in één notitie samenbrengen van alle activiteiten die relevant zijn voor het onderwerp seksuele diversiteit, heeft het stadsdeel optimaal de gelegenheid gegeven om te sturen op synergie en efficiëntie. Er zijn nog een aantal andere factoren te benoemen die ertoe hebben geleid dat het uitvoeringsplan met succes is uitgevoerd. Naast het gegeven dat er vanuit het bestuur een stevige commitment is geweest voor wat betreft dit thema, is ook gebleken dat er in het veld, zowel het professionele veld als het maatschappelijk middenveld, veel belangstelling is om met dit onderwerp aan de slag te gaan. De betrokkenheid is hoog, en de snelheid waarmee lokale organisaties met dit thema aan de slag zijn gegaan, is uniek binnen Amsterdam. Ook binnen gemeenschappen waarbinnen het thema het nog taboe was, is het nu makkelijker bespreekbaar. Een ander aspect dat de aanpak van Zuidoost kenmerkt, is dat er in de uitvoering rekening is gehouden met de diversiteit aan bevolkingsgroepen. De juiste benadering en deelname van sleutelorganisaties en figuren in het stadsdeel was essentieel om seksuele diversiteit binnen de diverse bevolkingsgroepen bespreekbaar te maken wat uiteindelijk moet leiden tot sociale acceptatie. De gerichte trainingen van Connecting Differences om zowel zelforganisaties als kerkelijk organisaties vaardigheden bij te brengen om met deze vorm van diversiteit om te gaan werpt zijn vruchten af. Er is, in de positieve zin, steeds meer aandacht voor dit 3 Gemeente Amsterdam Datum 4 november 2014 Stadsdeel Zuidoost Pagina 4 van 7 onderwerp. Wat leidt tot bewustwording, samenwerking, gespreksvoering en tolerantie bij burgers en lokale organisaties. Verschillende zelforganisaties worden zich bewust van het feit dat seksuele diversiteit een belangrijk onderwerp is in Zuidoost. Voortgang beleid seksuele diversiteit 2014 De uitvoeringsnota seksuele diversiteit had een looptijd tot het einde van de vorige bestuursperiode. In februari 2014 is het dagelijks bestuur via een motie opgedragen om de voortzetting van het beleid inzake seksuele diversiteit verder uit te werken en hiervoor maximaal € 50.000 beschikbaar te stellen. Hieronder wordt uiteengezet welke activiteiten zijn uitgevoerd in 2014, na afloop van de vorige bestuursperiode. - Pride Photo Award: Evenals voorgaande jaren wordt er dit jaar in het najaar de fototentoonstelling van Pride Photo Award georganiseerd. Ook wordt er weer een filmpje gemaakt van straatinterviews van voorbijgangers, en er wordt een jongerendebat georganiseerd rondom het thema en de tentoonstelling. Kosten: € 11.000,Gay Pride: Het stadsdeel heeft evenals voorgaande jaren een financiële bijdrage geleverd aan het organiseren van een Zuidoost boot tijdens de Canal Parade. De organisatie heeft wel de boodschap gekregen dat het de laatste keer is dat het stadsdeel hieraan een financiële bijdrage levert. Kosten: € 7.000,Gay Pride: Evenals voorgaande jaren is er tijdens het Kwaku festival een Roze Zondag georganiseerd. Kosten: € 0 Vervolg op project ‘Jezelf kunnen zijn in Zuidoost’: Vanuit de uitvoeringsnota is er in 2013 door Connecting Differences een project uitgevoerd waarbij zelforganisaties en professionele instellingen een training hebben gekregen om het onderwerp seksuele diversiteit binnen hun organisatie bespreekbaar te maken. Daarna zijn deze organisaties gefaciliteerd om activiteiten rondom dit thema te organiseren. Zo hebben diverse zelforganisaties dialoogbijeenkomsten georganiseerd, is er een voorlichtingsfilm geproduceerd en zijn er radioprogramma’s uitgezonden. Als vervolg op dit project organiseert Connecting Differences in 2014 een inspiratie/netwerkbijeenkomst voor alle partijen in stadsdeel Zuidoost die rondom dit onderwerp actief zijn. De bijeenkomst heeft als doel om de ingezette activiteiten door te pakken. Kosten: € 7.552,Roze Amsterdam Zuidoost (RAZ) Deze stichting dat onlangs is opgezet door bewoners uit de LHBT doelgroep, organiseert in 2014 twaalf ontmoetings- en themabijeenkomsten voor LHBT-ers in de leeftijd van 30 tot 80 jaar. Deze bijeenkomsten vinden plaats in centrum Reigersnest en hebben als doel de emancipatie en zichtbaarheid van de LHBT gemeenschap in Zuidoost te bevorderen en seksuele diversiteit bespreekbaar te maken. Kosten: € 3.465,- In totaal is er in 2014 € 29.017,- uitgegeven aan bovengenoemde activiteiten. Hiermee is de motie uitgevoerd. 4 Gemeente Amsterdam Datum 4 november 2014 Stadsdeel Zuidoost Pagina 5 van 7 Vooruitblik 2015 De bevoegdheid voor het opstellen van het (seksuele) diversiteit beleid ligt bij het college van B&W. Binnen de Rve Onderwijs, Jeugd en Zorg bestaat de afdeling Diversiteit. Beleid met betrekking tot seksuele diversiteit zal vanuit deze afdeling komen. De verwachting is dat de inhoud van het Roze Stembusakkoord (zie bijlage 4) in het beleid verder zal worden uitgewerkt, aangezien het Roze Stembusakkoord is genoemd in het coalitieakkoord en in de concept begroting 2015 (zie bijlage 2). Het Roze stembusakkoord is een afspraak tussen Amsterdamse partijen die de belangrijkste pijlers van het LHBT beleid zullen bepalen. GroenLinks, CDA, VVD, PvdA, Red Amsterdam, SP, Trots en D66 hebben hiermee in de aanloop naar de verkiezingen overeenstemming bereikt over het te voeren beleid op verschillende ‘roze’ terreinen. Speerpunten van het akkoord zijn voorlichting op scholen, veiligheid, voorzieningen voor roze senioren, asielzoekers, ondersteuning van LHBT jongeren, Amsterdam gay destination en het ondersteunen van maatschappelijke organisaties. Deze speerpunten komen grotendeels overeen met de speerpunten waar stadsdeel Zuidoost zich de afgelopen jaren op heeft gericht. Dit blijkt ook uit de resultaten van de activiteiten uit de uitvoeringsnota seksuele diversiteit. De taken en bevoegdheden die bij de bestuurscommissie Zuidoost blijven voor wat betreft (seksuele) diversiteit zijn uitvoering van beleid dat is vastgesteld door de stad, signaleren ontwikkelingen, netwerken delen, en samenwerking organiseren (zie bijlage 3). Met de uitvoeringsnota seksuele diversiteit en de daaruit voortgekomen projecten/activiteiten, is stadsdeel Zuidoost een voorloper geweest binnen de Gemeente Amsterdam, geen ander stadsdeel heeft een dergelijk uitgebreid en integraal programma uitgevoerd op het terrein van seksuele diversiteit. Dit leidt ertoe dat wij als bestuurscommissie de taken die bij ons blijven zeer gedegen kunnen uitvoeren; signaleren ontwikkelingen, netwerken delen, samenwerking organiseren. De ervaring die we de afgelopen jaren hebben opgedaan hebben er namelijk toe geleid dat er veel kennis is opgedaan, diverse samenwerkingsverbanden zijn ontstaan en er een breed netwerk is ontstaan van verschillende (zelf)organisaties die actief zijn binnen het thema seksuele diversiteit. Aandachtspunten voor de toekomst Het is belangrijk meer religieuze of levensbeschouwelijke organisaties mee te krijgen in het proces van acceptatie. Seksuele diversiteit heeft als taboe in de gemeenschap zowel inhoudelijke punten in de verhouding kerk - de leer vanuit de kerk versus overheid, als voor de positie van de kerkleider binnen de gemeenschap van die kerken. Er is een eerste stap gemaakt door in het voorjaar van 2014 een bijeenkomst te organiseren door de Stichting OOG waarbij db-leden, raadsleden, ambtenaren en vertegenwoordigers van religieuze organisaties met elkaar in gesprek zijn gegaan over verschillende thema’s op het gebied van welzijn (zoals mantelzorg). Het doel van deze bijeenkomst was het verbinden van de lokale overheid met de religieuze gemeenschappen om zodoende met elkaar in dialoog te kunnen over belangrijke maatschappelijke thema’s. In een volgende bijeenkomst zal het thema seksuele diversiteit worden geagendeerd. Zoals eerder aangegeven is religie van invloed evenals gender conformiteit. De mate waarin mensen hun doen en laten aansluiten bij wat gangbaar is voor mannelijkheid en vrouwelijkheid. Negatieve ervaringen leiden tot gedragsaanpassing waardoor de zichtbaarheid minder duidelijk is in het straatbeeld. Daar waar het gaat om de straat, waar de daders het slachtoffer vaak niet kennen, doet zich een ander beeld voor op scholen en in werksituaties waar men elkaar wel kent 5 Gemeente Amsterdam Datum 4 november 2014 Stadsdeel Zuidoost Pagina 6 van 7 namelijk pesterijen, geroddel en scheldpartijen. De diversiteit aan bevolkingsgroepen, kenmerkend voor Amsterdam Zuidoost, die vreedzaam naast elkaar leven lijkt nog niet te gelden voor homo’s in dit stadsdeel. Juist deze diversiteit maakt dat er essentiële verschillen bestaan in het omgaan per bevolkingsgroep. Bij het vaststellen van beleid hierover leek het niet wenselijk om beleid te maken per bevolkingsgroep. Echter bij het bespreekbaar maken en in de uitvoering dient hier wel rekening mee gehouden te worden met dit, voor velen nog taboe onderwerp. Religie, levensovertuiging, culturele en sociale controle liggen hieraan ten grondslag. Het instrumentarium wat beschikbaar is qua (communicatie) middelen, deelname van zelforganisaties, professionele organisaties, scholen, welzijnsorganisaties verloopt verder gestaag. De bestuurscommissie dient te stimuleren dat in de lokale samenleving het gesprek wordt aangegaan over dit soms gevoelige thema. Dit dient te gebeuren op basis van evenwichtige informatie, met aandacht en respect voor diversiteit in brede zin in het stadsdeel. Zo vragen bijvoorbeeld de verschillende culturele achtergronden van de stadsdeelbewoners om het leggen van verschillende accenten. Daarnaast blijft het van belang ervoor te zorgen dat het seksuele diversiteitsbeleid verder wordt ingebed binnen het regulier beleid (onderwijs, zorg, veiligheid, etc.). Dit gebeurt ofwel via de gebiedsplannen ofwel via de signaleringsfunctie naar de Rve. Financiën Toelichting besteding meerjarige prioriteit (2012-2014) à 92.000,De activiteiten in het uitvoeringsplan seksuele diversiteit zijn uitgevoerd vanuit de bestaande begrotingen binnen de verschillende beleidsvelden. Toch is, om een extra impuls te geven, voor sommige activiteiten extra budget nodig. Hiervoor is, ten tijde van het vaststellen van het uitvoeringsplan, een meerjarig prioriteit (2012-2014) beschikbaar gesteld van € 92.000,-. Deze prioriteit is in zijn geheel besteed. Hieronder volgt een weergave van de totale uitgaven. Tabel 1. Uitgave meerjarige prioriteit € 92.000,2012 2013 Budget € 35.000,€ 35.000,€ 30.000,- (Jop 2012) € 65.000,Besteed € 5.000,€ 65.000,Restant € 30.000,- 2014 € 22.000,- Totaal € 92.000,- € 22.000- € 92.000,- Concept begroting Gemeente Amsterdam Voor 2015 zijn de volgende bedragen opgenomen in de concept begroting van de Gemeente Amsterdam: Tabel 2. Concept begroting Gemeente Amsterdam (posten inzake seksuele diversiteit) Homo emancipatie € 98.000,LHTB –Rainbow cities-netwerk € 50.000,Burgerschap en diversiteit (waaronder ook € 733.000,seksuele diversiteit) 6 Gemeente Amsterdam Datum 4 november 2014 Stadsdeel Zuidoost Pagina 7 van 7 Het is vooralsnog niet duidelijk, indien deze bedragen worden vastgesteld in de definitieve begroting, of een deel van deze middelen beschikbaar zal komen voor het uitvoeren van activiteiten op lokaal niveau. Daarnaast is er door Zuidoost, ten behoeve van het thema seksuele diversiteit, een prioriteit aangevraagd van € 45.000,-. Het is echter onzeker of en wanneer deze aanvraag wordt gehonoreerd. De kans hiertoe wordt klein geacht. Indien deze prioriteit toch wordt toegekend, zal deze worden aangewend voor verschillende preventieve en voorlichtende activiteiten om lesbische, homoseksuele, biseksuele en transgender bewoners in de wijk zichtbaarder te maken waardoor LHBT jongeren en ook volwassenen zich minder hoeven te verbergen en ook minder discriminatie plaatsvindt. Bijlage 1: Bijlage 2: Bijlage 3: Bijlage 4: Eindrapportage uitvoeringsplan seksuele diversiteit april 2012 - maart 2014 Teksten inzake seksuele diversiteit uit het coalitieakkoord en de concept begroting 2015 Taken en bevoegdheden Bestuurscommissie Zuidoost; Diversiteit en discriminatie Roze Stembusakkoord 7 Bijlage i : Eindrapportage uitvoeringsplan seksuele diversiteit april 2 0 1 2 - maart 2 0 1 4 Portefeuille Vrouwenepow/ermen t Projecttitel Aandacht voor seksuele diversiteit binnen vrouwenempowerment VrouwenEvaluatie en epowermen strategiebepaling vrouwenempowerment t Diversiteit Netwerkbijeenkomst Diversiteit Geoormerkte subsidie Toelichting Een belangrijk instrument voor vrouwenempwoerment is het vrouwenempowermentcentrum in Zuidoost, dat ruimte biedt voor vergaderingen en bijeenkomsten voor vrouwenemancipatie en positieverbetering van vrouwen. Evaluatie van uitgevoerde activiteiten en onderzoek en vooruitblik op activiteiten in het kader van vrouwenempowerment. De netwerkbijeenkomst zal specifieke aandacht besteden aan seksuele diversiteit binnen migrantengemeenschappen. Seksuele diversiteit wordt besproken door aandacht te hebben voor o.a. beeldvorming, rolmodellen, de rol van ouders/familie/qroep etc. Door subsidie te oormerken voor projecten die aandacht schenken aan seksuele diversiteit wordt dit beleid ingebed. Te behalen resultaat De groep gebruikers van het VEC is uitgebreid meteen nieuwe groep lesbische en biseksuele vrouwen. Stand van Jaar, kwaï zaken 2012: Q 2 Bijzonderheden Er is een nieuwe groep benaderd. -Q3 Na afweging van de uitgevoerde activiteiten en de bevindingen uit het onderzoek is bepaald op welke wijze binnen het beleidsgebied vrouwenempowerment aandacht zal worden besteed aan seksuele diversiteit. In 3 workshops wordt het thema op verschillende manieren uitgewerkt. 2012: Q3-GI4 Activiteit zou voortvloeien uit het project Wij Bestaan. Subsidie aanvraag hieromtrent volgt nog. 2012: Q 4 Vanuit Connecting Diffrences zijn 4 netwerkbijeenkomsten geweest met migranten organisaties. Projecten die als thema hebben seksuele diversiteiten emancipatie van LHBT worden beoordeeld op grond van beleidsdoelen en indien passend gehonoreerd. Vooral aandacht van projecten georganiseerd door lokale organisaties. Lokale organisaties hebben dit onderwerp structureel opgenomen in hun activiteiten en beleid. 2013-201^ De GGD heefteen cursus ontwikkeld omdat sexualiteit soms vanuit religieus oogpunt lastig bespreekbaar is. Naast seksuele gezondheid,zoals HlV-healings werd ook seksuele diversiteit opgenomen. 7 religieuze leiders hebben deelgenomen. Daarnaast heeft Connecting Diffrences in opdracht van het stadsdeel "Bespreekbaar maken van seksuele diversiteit onder zelforganisaties en proffessionele instellingen in Zuidoost" uitgevoerd. Dit traject loopt nog. De goedbezochte expertmeeting heeft plaatsgevonden op 30 oictober 2013. De slotconferentie was 7 Bijlage i : Eindrapportage uitvoeringsplan seksuele diversiteit april 2 0 1 2 - nnaart 2 0 1 4 Portefeuille Projecttitel Diversiteit Dialoogbijeenkomsten Diversiteit Pride Photo Award Diversiteit Pink Stage Diversiteit Gay Pride Toelichting Tijdens dialoogbijeenkomsten gaan stadsdeelbewoners in gesprek met elkaar over seksuele diversiteit. Het met respect benaderen van eikaars ervaringen en standpunten staat centraal. De dialoogbijeenkomsten worden ook aangeboden aan civil society- organisaties zoals migrantenorganisaties en religieuze instellingen. Te behalen resultaat Er vinden minstens 15 dialoogbijeenkomsten plaats. Fototentoonstelling waarin op verschillende manieren de LHBT gemeenschap wordt belicht. Stand van Jaar, kwaï zaken 2 0 1 2 : Q32014: Q 2 Q3 Q3 Er vindt, als een passende aanvraag wordt ingediend, eenmaal per jaar een fototentoonstelling plaats op het Bijlmerplein over seksuele- en genderdiversiteit. Hierbij wordt afgestemd met de andere stadsdelen, waar vergeliikbare parallelle activiteiten Empoweren van de doelgroep en verbeteren van de 2x Jongerendebat, waaronder 1 beeldvorming door middels van dialogen/debatten. voornamelijk voor meiden. 2012 In de week van Gay Pride wordt seksuele diversiteit gevierd, onder andere in de Canal Parade. In het geval een groep uit de LHBT- gemeenschap in Zuidoost mee gaat varen meteen boot, zal het stadsdeel als nodig financiële ondersteuning bieden. Een voorwaarde hierbij is dat de culturele verscheidenheid binnen de LHBT-gemeenschap in Zuidoost wordt vertegenwoordigd. 2012: Q3 - Indien ereen aanvraag komt voor financiële ondersteuning door het stadsdeel voor een boot voor Roze Zuidoost, wordt dit gehonoreerd tot maximaal € 1 . 5 0 0 , - . 2013 4x in - 2012 2013:03 Bijzonderheden 18 april bijeenkomst zichtbaarheid homo's en lesbos; in Zuidoost plaatsgevonden ism COC. In gesprekken met de lokale migranten organisaties wordt continu gestuurd om dit onderwerp op te nemen in hu aanvragen. Dit heeft geresulteerd in dialoogbijeenkomsten, radio programma's, thema bijeenkomsten over seksuele diversiteit bij o.a Radio voice of Naaja, Recogin, Akasanoma, Miss Kitty show, Akasanoma en Ujala In 2 0 1 2 en in 2 0 1 3 heeft de fototentoonstelling plaatsgevonden. Daarbij is ook in beide jaren een filmpje gemaakt van straatinterviews van voorbijgangers. In 2 0 1 3 is er ook een jongerendebat georganiseerd rondom het thema en de fototentoonstelling. In 2 0 1 2 heeft er een debat plaatsgevonden tijdens het Kwakoe festival. In 2013 heeft er een gespreksbijeenkomst plaatsgevonden ism Bijlmer Parktheater n.a.v. kunstmanifestaties met seksuele diversiteit als thema. In 2013 is een eindfeest georganiseerd voor LHBT'ers, met gasten van verschillende initiatieven zoals Roze Maandag, Roze Amsterdam Zuidoost, Wij bestaan etc. Is gehonoreerd met een hoger bedrag dan voorgenomen vanuit diverse afdelingen van het stadsdeel. Culturele verscheidenheid op de boot was vertegenwoordigd, m/v verhouding was naar schatting 5 0 / 5 0 . all/aut 5 0 / 5 0 . homo/lesbo 7 5 / 2 5 . Bijlage i : Eindrapportage uitvoeringsplan seksuele diversiteit april 2 0 1 2 - maart 2 0 1 4 Portefeuille Projecttitel Diversiteit Gay Pride Toelichting ln de week van Gay Pnde wordt seksuele diversiteit gevierd. Het stadsdeel biedt financiële en inhoudelijke ondersteuning aan een nog te bepalen partij of samenwerkingsverband dat rond de periode van Gay Pride roze activiteiten organiseert. Hierbij wordt waar mogelijk ook verband gezocht met andere activiteiten die in de zomerperiode in Zuidoost plaatsvinden. Te behalen resultaat Tijdens de zomerpenode vindt een Roze Dag of weekend plaats, waarbij activiteiten worden uitgevoerd rond het thema seksuele diversiteit. De activiteiten sluiten aan bij de opzet en sfeer van andere activiteiten die in de zomer in Zuidoost plaatsvindenl, en bij de LHBT- gemeenschap in Zuidoost. Signaleren van huiselijk geweld gerelateerd aan seksuele diversiteit. De manier waarop seksuele diversiteit moet worden meegenomen in beleid en instrumenten mbt Huiselijk Geweld wordt in het stadsdeel geanalyseerd, waar nodig in samenspraak met partners. Signaleren van huiselijk geweld gerelateerd aan seksuele diversiteit. In overleg met de projectleiders Huiselijk Geweld (HG) bespreekt het stadsdeel dit onderwerp met de politie. Eventuele verdere stappen naar aanleiding van de analyse zijn geformuleerd door het stadsdeel, en implementatie vangt aan. 2012: Stadsdeel en politie hebben informatie gedeeld over seksuele diversiteit als aandachtspunt bij Huiselijk Geweld, en hebben vastgesteld of eventueel vervolgactie nodig is. In gesprekken met de politieorganisatie lokaal en met Roze in Blauw is besproken hoe de alertheid op seksuele diversiteit als aspect van incidenten en de meldingsbereidheid van deze zaken kan worden verhoogd. Eventuele 2012: Q3 De subdriehoek is geïnformeerd over het beleid en plan van aanpak mbt seksuele diversiteit en heeft bepaald welke eventuele verdere acties nodig zijn. 2012: In hetjaarveiligheidsplan 2 0 1 3 , dat in 2 0 1 2 wordt opgesteld, en hetjaarveiligheidsplan 2 0 1 4 , dat in 2013 wordt opgesteld, wordt seksuele diversiteit benoemd als aandachtspunt. 2012: Q 4 Veiligheid en Zorg Huiselijk geweld Veiligheid Huiselijk geweld Veiligheid Deskundigheidsbevordering In samenwerking met de politie de deskundigheid politie bij de politie (lokaal) bevorderen. Het stadsdeel treedt in contact over met de lokale politie en met Roze In Blauw, een netwerk bij de politie dat de belangen behartigt van LHBT binnen en buiten de politie. Subdriehoek in de subdriehoek worden zaken rond openbare orde en veiligheid besproken door de stadsdeelvoorzitter, de officier van justitie en de districtschef van de politie. Het stadsdeel zet het onderwerp seksuele diversiteit, met daarbij voorliggende nota, op de agenda van de subdriehoek Jaarveiligheidsplan Elkjaar schrijft het stadsdeel een jaarveiligheidsplan. Hierin wordt seksuele diversiteit opgenomen als aandachtspunt. Veiligheid Veiligheid Stand van Jaar, kwa: zaken 9 2012: Q3 2013:03 Ql- Q3 2012: Qi- 02 Q2/Q3 Bijzonderheden Tijdens Kwaku heeft roze zondagplaatsgevonden. Er is eveneens een roze marlet gehouden in het winkelcentrum. Vanwege capaciteitsproblemen zijn de prioriteiten op het gebied van veiligheid elders belegd. Alle voorbereidingen zijn gedaan om in Q 4 t e starten Niet uitgevoerd. Er is onvoldoende capaciteit beschikbaar geweest om deze taak uitte voeren. Niet uitgevoerd. Er is onvoldoende capaciteit beschikbaar geweest om deze taak uit te voeren. Niet uitgevoerd. Er is onvoldoende capaciteit beschikbaar geweest om deze taak uitte voeren. Niet uitgevoerd. Er is onvoldoende capaciteit beschikbaar geweest om deze taak uitte voeren. Bijlage i : Eindrapportage uitvoeringsplan seksuele diversiteit april 2 0 1 2 - maart 2 0 1 4 Stand van Jaar, kwaï zaken Toelichting Portefeuille Projecttitel Expertmeeting veiligheid en Het stadsdeel organiseert een expertmeeting over Veiligheid seksuele diversiteit als onderdeel van het thema seksuele diversiteit veiligheid. Tijdens de expertmeeting wordt over het dwarsverband tussen seksuele diversiteit en veiligheid kennis, ervaringen en informatie uitgewisseld, samenwerkingsverbanden verkend en het netwerk rond dit thema verstevigd. Sport Sportcafé Het stadsdeel organiseert twee maal per jaar een sportcafé. Dat is een bijeenkomst voor sportverenigingen uit Zuidoosten waartelkens een thema wordt besproken. Te behalen resultaat Er heeft een expertmeeting plaatsgevonden 2 0 1 2 : rond het thema veiligheid en seksuele Q3 diversiteit. Een sportcafé heeft plaatsgevonden waarbij het thema seksuele diversiteit centraal heeft gestaan, en informatie is gegeven over manieren om het veilige sportklimaat te bevorderen, ook wat betreft acceptatie van seksuele diversiteit. 2012: O 4 Sport Follow-up sportcafé Het stadsdeel evalueert het sportcafé dat heeft plaatsgevonden, waarbij de input van haar partners wordt meegenomen. Naar aanleiding van het sportcafé bepaalt het stadsdeel of en zo ja welke vervolgactie gedaan zal worden. Het stadsdeel heeft samengevat wat de opbrengst is geweest van het sportcafé, en welke vervolgactie eventueel gewenst is. Dit is samengevat in een memo aan de portefeuillehouder. 2013: Sport Aansluiting bij centrale stad De Dienst IVIaatschappelijke Ontwikkeling (DIVIO) geeft aandacht aan seksuele diversiteit binnen sport. Dit gebeurt binnen de kaders van het werken aan een veilig sportklimaat. Stadsdeel Zuidoost agendeert in haar contacten met DMO/Sport specifiek het thema seksuele diversiteit om mogelijkheden te onderzoeken om bij stedelijke initiatieven aan te haken. Het stadsdeel heeft in haar contacten met DMO/Sport minstens drie maal per jaar het thema seksuele diversiteit geagendeerd. Mogelijkheden om aan te haken bij stedelijke initiatieven worden opgevolgd. 2012- 10 2014 Q2- Ql Bijzonderheden Niet uitgevoerd. Er is onvoldoende capaciteit beschikbaar geweest om deze taak uit te voeren. De aanwezigen hebben de bijeenkomst als zeer waardevol ervaren. De inleiding werd zeer gewaardeerd. De (ervaren) inleidster was ook zeer tevreden over de opkomst. Knelpunt was wel dat sommige partijen voor wie de bijeenkomst zeer waardevol zou zijn geweest niet aanwezig waren. B.v. 2 van de 3 voetbalverenigingen. Relatief veel partijen zijn "onbewust onbekwaam"op ditterrein. Voor voetbalverenigingen kan in het vervolg aangesloten worden bij de campagne die de KNVB op dit onderwerp gaat voeren. 1 Niet uitgevoerd. Er is onvoldoende capaciteit beschikbaar geweest om deze activiteit uit te voeren. Bijlage i : Eindrapportage uitvoeringsplan seksuele diversiteit april 2 0 1 2 - maart 2 0 1 4 stand van Portefeuille Projecttitel Toelichting Te behalen resultaat Jaar, kwaï zaken Communica Diversiteit in beeldmateriaal Het stadsdeel draagt er zorg voor dat het door haar Het door het stadsdeel gebruikte doorlope gebruikte beeldmateriaal de diversiteit van de tie beeldmateriaal laat ook wat betreft seksuele nd bew/oners van het stadsdeel weerspiegelt. Bij het identiteit verscheidenheid zien. geven van opdrachten aan fotografen en bureaus wordt de opdracht gegeven om beeldmateriaal te produceren dat de diversiteit van de stadsdeelbewoners weerspiegelt. Dat seksuele diversiteit hiervan onderdeel uitmaakt wordt door het stadsdeel expliciet benoemd. Communica Aandacht voor bijzondere tie data Communica Redactie stadsdeelkrant tie Communica Redactie stadsdeelkrant tie Communica Website stadsdeel tie Het stadsdeel geeft aandacht aan de Amsterdam Het stadsdeel hangt de regenboogvlag uit Gay Pride door op de zaterdag van de Gay Pride de tijdens de viering van Gay Pride in Amsterdam regenboogvlag uitte hangen. Het stadsdeel draagt er zorg voor dat de door haar gepubliceerde uitingen de diversiteit van de bewoners van het stadsdeel weerspiegelt. In interviews en beeldmateriaal zal aandacht zijn voor het hele scala van diversiteit, inclusief seksuele diversiteit Het stadsdeel draagt er zorg voor dat de door haar gepubliceerde uitingen de diversiteit van de bewoners van het stadsdeel weerspiegelt. In interviews en beeldmateriaal zal aandacht zijn voor het hele scala van diversiteit, inclusief seksuele diversiteit Het stadsdeel maakt op haar website een pagina over het thema discriminatie, waarbinnen ook aandacht is voor seksuele diversiteit. 2012:03, 2013:03, 2014:03 Bijzonderheden Nog niet vanzelfsprekend. Er moet ook rekening gehouden worden met het feit dat bewoners zelf niet expliciet zo geportretteerd willen worden bijvoorbeeld uit bezorgdheid voor hun kinderen. Conform het beleid, moet ook hier sprake zijn van keuzevrijheid. Er is veel positieve publiciteit in de media geweest in het kader van 'Zuidoost kleurt roze' in juli 2013. De allereerste roze markt. Roze Kwaku en deelname aan de Gay Pride middels de 1 0 0 % Zuidoost boot hebben veel media aandacht gekregen op landelijk, stedelijk en lokaal niveau en ook in de eigen media zoals de website en stadsdeelkrant. De regenboogvlag heeft tijdens de Nationale Coming Out Day in 2 0 1 2 , het werkbezoek van president Artikelen en foto's in de krant weerspiegelen doorlope de diverse samenstelling van de bevolking nd Zie hierboven. Artikelen en foto's in de krant weerspiegelen doorlope de diverse samenstelling van de bevolking nd Zie hierboven. Op pagina over discriminatie is ook informatie te vinden over discriminatie op basis van seksuele diversiteit, en mogelijkheden mbt melding. Waar nodig en mogelijk wordt de pagina in Q 4 2013 ge-update. 11 2012: Ql Bijlage i : Eindrapportage uitvoeringsplan seksuele diversiteit april 2 0 1 2 - nnaart 2 0 1 4 Stand van Portefeuille Projecttitel Connnnunica Stedelijke tie antidiscriminatiecampagne Toelichting Te behalen resultaat Jaar, kwaï z a k e n Stedelijke campagne tegen discriminatie met specifieke Zuidoost- uitingen. 3 maal aandacht voor seksuele diversiteit in uitingen van het stadsdeel binnen het kader van genoemde data 2012 en 2013: 21/03, 21/05, 16/11 12 Bijzonderheden Zie item 'aandacht voor bijzondere data'. Anti discriminatie campagne 2 1 maart, Antiracis-medag Identity IMatch bij Bijlmer-station. Bijlage 2: Teksten inzake seksuele diversiteit uit coalitieakkoord en concept begroting 2 0 1 5 Coalitieakkoord, speerpunt 'Veilig Amsterdam' Discriminatie We maken ons grote zorgen over de toename van haatmisdaad en discriminatie, bijvoorbeeld tegen homoseksuelen of mensen met een andere etnische achtergrond. Hier gaan we hardertegen optreden. Het roze stembusakkoord wordt leidraad in de strijd tegen discriminatie van roze Amsterdammers. Concept begroting 2015 Roze stembusakkoord Erkenning van Amsterdammers met een LHBT-achtergrond is een belangrijke prioriteit voor dit college. Amsterdam is en blijft de Gay Capital. Vanzelfsprekend voeren we het roze stembusakkoord uit: voorlichting op scholen, optreden tegen geweld en discriminatie van LHTB, huiskamerbijeenkomsten en aandacht voor roze senioren. Bijlage 3. Taken en bevoegdheden Bestuurscommissie Zuidoost; Diversiteiten discriminatie Taken: 17. Diversiteit e n discriminatie 17.1 17.2 17-3 17.4 17-5 uitvoering van beleid en programma's binnen door centrale stad vastgestelde kaders en budgetten signaleren ontwikkelingen netwerken delen gebied bepaalt welke vastgestelde thema's prioriteit krijgen samenwerking organiseren Bevoegdheden 17. Diversiteit e n d i s c r i m i n a t i e zie onderdeel 0. Algemeen R.1 besluiten tot het aangaan van privaatrechtelijke rechtshandelingen op het gebied van samenwerking R.2 Infomiatle verstrekken aan inburgeraars art. 2 Verordening inburgering Amsterdam 2013 college delegatie AB delegatie geldt niet als de inburgeraar onder de verantwoordelijkheid van de Dienst Werk en Inkomen valt R.3 aanbieden van een inburgeringsvoorziening of taalkennisvoorziening art. 3 Verordening inburgering Amsterdam 2013 college delegatie AB delegatie geldt niet als de inburgeraar onder de verantwoordelijkheid van de Dienst Werk en Inkomen valt COC Amsterdam Rozenstraat 14 1016 NX Amsterdam +31 (20) 6263087 [email protected] www.cocamsterdam.nl RO E STEM USAKK ORD 2014 Amsterdam Sinds decennia is de stad Amsterdam één van de onbetwiste l<oplopers als het gaat om acceptatie en tolerantie van lesbiennes, homo's en bisel<suelen en transgenders. Deze positie is geen vanzelfsprekendheid. Ook de komende vier jaar committeren wij ons aan het verder versterken van de positie van Amsterdam als Roze stad. Dat betekent ook het blijven bestrijden van intolerantie en discriminatie. Vrijheid om Jezelf te zijn in Amsterdam moeten we bewaken en bevechten. Want, Amsterdam is van ons allemaal. Over veel maatregelen zijn we het als politieke partijen eens. I^et dit akkoord zeggen we toe dat wij deze maatregelen in de gemeenteraad zuilen steunen. En dat we ze prioriteit zullen geven. Want deze maatregelen overstijgen ideologische tegenstellingen en zijn van belang voor alle Amsterdammers. 1. V o o r l i c h t i n g o p a l l e A m s t e r d a m s e s c h o l e n Op veel Amsterdamse scholen wordt voorlichting gegeven over seksuele diversiteit. Maar nog niet overal. Het is van belang dat op alle scholen gegarandeerd voldoende voorlichting wordt gegeven. Het is daarom belangrijk om LHBT-emancipatie in het reguliere schoolbeleid te verankeren. De gemeente moet voorlichtingsactiviteiten op scholen blijven ondersteunen en stimuleren. Een actieve rol van schoolbesturen en directies is hierbij essentieel. Uiteindelijk moet seksuele voorlichting en seksuele diversiteit op alle scholen voor voortgezet onderwijs in het reguliere lesprogramma worden opgenomen. Ook worden basisscholen gestimuleerd om in groep 7 en 8 uitleg te geven over seksuele gerichtheid, genderdiversiteit en discriminatie. 2. Veiligheid en sociale acceptatie v a n LHBT's Discriminatie en geweld op grond van seksuele- en genderdiversiteit worden vrijwel nooit bestraft. Dat heeft niet alleen te maken met de lastige bewijsbaarheid, maar ook met het feit dat slachtoffers meestal geen aangifte doen. Snel optreden na aangiften van discriminatoir geweld, bedreiging en intimidatie moet prioriteit krijgen van zowel politie als Openbaar Ministerie. Te weinig LHBT's doen nog aangifte. Melding en aangifte doen moet worden gestimuleerd, in het bijzonder onder lesbiennes, transgenders en biseksuelen. Het doen van anonieme aangifte moet actief worden aangeboden. De gemeente heeft een voorbeeldfunctie op het gebied van werken aan sociale acceptatie en het bestrijden van discriminatie binnen haar eigen diensten. Lid van de federatie van Nederlandse verenigingen tot integratie van homoseksualiteit COC ING 600281 btw NL 0059.14.760.B.01 KvK 34138266 1 COC Amsterdam Rozenstraat 14 1016 NX Amsterdam +31(20)6263087 [email protected] www.cocamsterdam.nl 3. Ontmoetingsfaciliteiten en voorlichting voor L H B T - j o n g e r e n en zelforganisaties uitbreiden In het bijzonder indien deze jongeren een culturele of religieuze achtergrond hebben waarbinnen de acceptatie van LHBT's sonns moeilijk ligt. LHBT-jongeren hebben soms professionele steun nodig bij hun coming-out. Ontmoetingsfaciliteiten en voorlichting dragen daar aan bij. Dit is zeker ook van toepassing voor de ouders van multiculturele LHBT's. Voor veel jongeren met een niet-westerse achtergrond is het westerse model van coming-out geen optie. Zij maken zelf keuzes en moeten daarin worden ondersteund. Docenten en bijvoorbeeld jongerenwerkers moeten worden getraind op sensitiviteit ten aanzien van seksuele- en genderdiversiteit. Coming-out moet niet de norm zijn, wel moet iedere Jongere hierin een vrije en bewuste keus kunnen maken. De gemeente moet die vrijheid desnoods afdwingen, zodat iedereen die dat wil, uit de kast kan komen. Het is van belang dat organisaties van multiculturele LHBT's worden ondersteund. De gemeente faciliteert maatschappelijke organisaties in het kunnen bieden van ontmoeting voor kwetsbare LHBT's 4. Een beter a f g e s t e m d aanbod voor roze s e n i o r e n Vergrijzing onder LHBT's leidt tot een groeiende behoefte aan specifieke voorzieningen voor roze ouderen in Amsterdam. Voor oudere lesbiennes, homo's, biseksuelen en transgenders kan een verhuizing naar een zorginstelling soms betekenen dat ze terug de kast in moeten vanwege de negatieve houding van medebewoners en personeel. De gemeente stimuleert alle zorgaanbieders om een zogenaamde tolerantiescan uit te voeren, dit zou kunnen resulteren in een keurmerk. De woon- en zorgwensen van roze senioren zijn vaak anders dan bij andere Amsterdammers, denk aan ontmoetingsmogelijkheden of de dagelijkse praktijk van een niet-standaard genderidentiteit. Eenzaamheidsbestrijding onder alle LHBT senioren is daarom van groot belang. Specifieke roze senioren voorzieningen moeten mede daarom speerpunt in het LHBT-beleid van de gemeente worden. 5 . Meer r o z e t o e r i s m e e n e e n p e r m a n e n t e ^LHBT t e n t o o n s t e l l i n g ' Amsterdam is en blijft een bloeiende stad voor roze toeristen. Het aantal LHBT's dat de stad bezoekt is groot en vaak komen ze ook weer terug. Dat brengt aardig wat inkomsten mee voor de stad. In de promotie van Amsterdam als reisbestemming wordt het LHBT vriendelijke karakter van de stad verder versterkt. De realisatie van een permanente tentoonstelling vergroot de zichtbaarheid van de geschiedenis en de cultuur van het LHBT-leven in Amsterdam en Nederland. Een platform zoals een permanente tentoonstelling kan bijdragen aan de voorlichting aan Jongeren. Financiële steun vanuit de LHBT gemeenschap zelf voor dit initiatief en bijdragen van corporate sponsoren zijn essentieel. 6. O p v a n g v a n L H B T - a s i e l z o e k e r s v e r b e t e r e n Lesbiennes, homo's, bi's en transgenders die door discriminatie en vervolging vanwege hun seksuele gerichtheid als asielzoeker naar Nederland vluchten, komen vaak in Amsterdam terecht. Betere ondersteuning en specifieke opvang voor deze groep is noodzakelijk. Daartoe moet de gemeente een proactief beleid voeren Lid van de federatie van Nederlandse verenigingen tot integratie van homoseksualiteit COC ING 600281 btw NL 0059.14.760.B.01 KvK 34138266 2 COC Amsterdam Rozenstraat 14 1016 NX Amsterdam +31 (20) 6263087 [email protected] www.cocamsterdam.nl 7. S o c i a l e a c c e p t a t i e v a n L H B T ' s bij A m s t e r d a m s e s p o r t v e r e n i g i n g e n Homoseksualiteit in de sport is nog steeds een taboe. In het bijzonder bij teamsporten ligt het moeilijk. Tegelijkertijd speelt sportbeoefening een belangrijke rol bij fysieke en mentale gezondheid van (jonge) Amsterdammers. Amsterdam zet actief in op een LHBT vriendelijk klimaat bij sportclubs. Professionele Amsterdamse sportorganisaties met een belangrijke voorbeeldfunctie wordt gevraagd hieraan een bijdrage te leveren. 8. A c t i e v e u i t w i s s e l i n g v a n ^good p r a c t i c e s ' m e t a n d e r e s t e d e n Wij willen dat alle Amsterdamse externe betrekkingen, zoals bijvoorbeeld stedenbanden als het Rainbow City netwerk, worden gebruikt voor ondersteuning en uitwisseling van ervaringen met stadsbesturen en LHBT-organisaties elders. De stedenband met Riga (Letland) heeft eerder gezorgd voor aanwezigheid van Amsterdamse politici op de Gay Pride in Riga en een bezoek van notabelen uit Riga om te kijken hoe men hier met de LHBT-gemeenschap omgaat, maar er is meer mogelijk. Zo kan Amsterdam leren van andere steden maar kan ook actief succesvolle aspecten uit haar beleid promoten bij zustersteden. Lid van de federatie van Nederlandse verenigingen tot integratie van homoseksualiteit COC ING 600281 btw NL 0059.14.760.B.01 KvK 34138266 3 COC Amsterdam Rozenstraat 14 1016 NX Amsterdam +31 ( 2 0 ) 6263087 [email protected] www.cocamsterdam.nl Ondertekend door de volgende Amsterdamse partijen in het kader van de Gemeenteraadsverkiezingen 2014, Te Amsterdam, d.d. 17 maart 2014. CDA D66 Groenlinks PvdA Red A m s t e r d a m Trots VVD COC Amsterdam Lid van de federatie van Nederlandse verenigingen tot integratie van homoseksualiteit COC ING 600281 btw NL 0059.14.760.B.01 KvK 34138266 4
© Copyright 2024 ExpyDoc