ROBLEEMGEBIED ETEN EN DRINKEN


ROBLEEMGEBIED ETEN EN DRINKEN
INHOUD
ZORGPLANNEN
INDELING SENSOMOTORIEK
Mond
Hoofd / Romp
Arm / Hand
Cognitief
INTERVENTIEBESCHRIJVINGEN
Eten en drinken met mondcontrole
met veel facilitatie
Eten en drinken met mondcontrole
met gemiddelde facilitatie
Meesturen
zie ook : Zithoudingen en rolstoelgebruik, Persoonlijke verzorging

ROBLEEMGEBIED ETEN EN DRINKEN
RESULTAAT
PROBLEEM
INTERVENTIES
MOND Sensomotorisch - tonus
1
✔
ja
nee
?
P krijgt voldoende vocht / voeding.
LO:
Geef mondbehandeling en of tonusregulatietherapie
volgens NDT.
LO-VP: Zorg voor een goede houding.
Faciliteer het slikken.
Overleg voor sondevoeding.
VP:
Zorg voor mondhygiëne met mondcontrole.
P slikt niet of verslikt zich.
P krijgt onvoldoende vocht.
Mond wordt onvoldoende gereinigd.
P kan speeksel wegslikken.
De mond is schoon.
2
ja
nee ✔ ?
P kan speeksel niet wegslikken
door anotonie.
De mond is schoon.
De slikfunctie verbetert.
LO:
Geef tonusregulatietherapie volgens NDT.
LO-VP: Zorg voor een goede houding.
VP:
Zorg voor mondhygiëne met mondcontrole.
✔ nee
3
ja
?
P kan speeksel niet wegslikken
door hypotonie / hypertonie.
De hoeveelheid en taaiheid van het
slijm blijven beperkt.
P kan slikken.
De mond is schoon.
LO:
Geef tonusregulatietherapie volgens NDT.
LO-VP: Stimuleer het slikken.
Zorg voor een mondsluiting.
Zorg voor een goede houding.
VP:
Vermijd melkproducten.
Zorg voor mondhygiëne, eventueel met mondcontrole.
zie ook : Zithoudingen en rolstoelgebruik, Persoonlijke verzorging

ROBLEEMGEBIED ETEN EN DRINKEN
PROBLEEM
RESULTAAT
INTERVENTIES
MOND Sensomotorisch - tonus
4
ja
nee
?
P heeft kans op verslikken door
onvoldoende controle over de
mondbewegingen en het slikken.
P kan veilig slikken.
LO:
Geef mondmotorische oefeningen volgens NDT .
Geef uitleg met betrekking tot de slikactie
en oefen deze.
Pas zo nodig beker en of bestek aan.
LO-VP: Zorg voor een goede houding.
VP:
Reik dik vloeibare c.q. dun vloeibare voeding aan ( op
mondhoogte ) met indien nodig mondcontrole.
Vermijd voeding met dubbele consistentie.
5
ja
nee
?
P verliest voeding en of speeksel
uit de mond door facialisparese.
P verliest geen voedsel uit de mond
P kan lippen sluiten.
LO:
Geef tonusregulatietherapie volgens NDT.
LO-VP: Zorg voor een goede houding en besteed extra aandacht
aan de juiste hoofdhouding.
Geef mondcontrole.
Dep de mond schoon ( niet vegen ).
6
ja
nee
?
P kan etensresten niet uit de wang
verwijderen door hypotonie van de
wang / tong.
De tonus van de wang / tong verbetert.
De mond is schoon na het eten.
LO:
Geef tonusregulatietherapie volgens NDT .
LO-VP: Zorg voor een goede houding.
Geef mondcontrole tijdens het eten.
VP:
Inspecteer de mond.
Zorg voor mondhygiëne met mondcontrole.
zie ook : Zithoudingen en rolstoelgebruik, Persoonlijke verzorging

ROBLEEMGEBIED ETEN EN DRINKEN
PROBLEEM
RESULTAAT
INTERVENTIES
MOND Sensomotorisch - tonus
7
ja
nee
?
P heeft onvoldoende kracht om te
kauwen en te slikken
P kan gemalen voedsel eten c.q. kan
normale voeding eten.
P kan dunne dranken drinken.
LO:
Geef tonusregulatietherapie volgens NDT.
LO-VP: Zorg voor een goede houding.
Geef mondcontrole.
Geef zonodig sondevoeding
MOND Sensomotorisch - sensibiliteit
8
ja
nee
?
P heeft kans op verslikken, letsel en
tonusdyregulatie door onvoldoende
waarneming van de temperatuur van
de voeding en of van de consistentie.
P neemt de temperatuur en de
constitentie van de voeding goed waar.
De mondslijmvliezen blijven intact.
P verslikt zich niet.
Tonus blijft normaal.
LO:
VP:
9
ja
nee
?
P heeft kans op letsel doordat hij niet
voelt dat hij op de wang bijt.
Sensibiliteit in de mond verbetert.
Mondslijmvliezen blijven intact.
LO:
Geef mondbehandeling volgens NDT.
LO-VP: Geef mondcontrole met grote voorzichtigheid ten aanzien
van de wang.
Vraag extra aandacht van de patiënt aan de aangedane
wang.
Inspecteer regelmatig de mondslijmvliezen.
Zorg voor mondhygiëne eventueel met mondcontrole.
zie ook : Zithoudingen en rolstoelgebruik, Persoonlijke verzorging
Geef mondbehandeling volgens NDT.
Let op temperatuur van de aangeboden voeding.
Vermijd voeding met dubbele consistentie.
Zorg voor mondhygiëne eventueel met mondcontrole.

ROBLEEMGEBIED ETEN EN DRINKEN
PROBLEEM
RESULTAAT
INTERVENTIES
MOND Sensomotorisch - sensibiliteit
10
ja
nee
?
Sensibiliteit in de mond verbetert.
P heeft kans op ( achteraf )
Mond is schoon na eten en drinken.
verslikken door achtergebleven etens- P aspirteert niet.
resten / speeksel die hij niet voelt.
LO:
VP:
Geef mondbehandeling volgens NDT.
Stimuleer het twee maal slikken.
Inspecteer de mond.
Zorg voor mondhygiëne eventueel met mondcontrole.
11
ja
nee
?
P heeft kans op verslikken door
overprikkeling door zure produkten.
P verslikt zich niet.
VP:
Vermijd zure producten.
12
ja
nee
?
P kan de voeding niet in de mond
verdragen door hypersensibiliteit,
krijgt te weinig voeding.
Sensibiliteit verbetert.
P krijgt voldoende voeding.
LO:
Geef mondbehandeling volgens NDT.
LO-VP: Overleg over het geven van sondevoeding of aangepaste
voeding en over het langzaam uitbreiden van aangepaste
voeding.
zie ook : Zithoudingen en rolstoelgebruik, Persoonlijke verzorging

ROBLEEMGEBIED ETEN EN DRINKEN
PROBLEEM
RESULTAAT
INTERVENTIES
HOOFD / ROMP Sensomotorisch - tonus
13
ja
nee
?
P kan de voeding niet naar de
mond transporteren door ontbreken
van hoofd- en of rompbalans
Hoofd en rompbalans verbeteren.
P krijgt voldoende vocht / voeding.
FT:
ET:
VP:
Stimuleer hoofd - en rompbalans.
Train hoofd - rompbalans d.m.v. activiteiten.
Zorg voor een goede zithouding.
Geef volledige hulp en reik de voeding aan via de
middellijn en op mondhoogte.
14
ja
nee
?
P kan bij het eten en drinken niet
blijven zitten door onvoldoende
hoofd - rompbalans
P kan met behoud van hoofd
- rompbalansde voeding naar de
mond brengen.
FT:
ET:
VP:
Stimuleer hoofd- en rompbalans.
Train hoofd - rompbalans d.m.v. activiteiten.
Zorg voor een goede zithouding.
Reik de voeding aan via de middellijn en op mondhoogte.
Bouw de hulp bij het naar de mond brengen van de
voeding af op geleide van de hoofd - rompbalans.
15
ja
nee
?
P behoudt de juiste hoofdhouding tijdens FT:
P kan de hoofdbalans biet handhaven het eten en drinken.
ET:
VP:
zie ook : Zithoudingen en rolstoelgebruik, Persoonlijke verzorging
Stimuleer hoofd- en rompbalans.
Train hoofd - rompbalans d.m.v. activiteiten.
Zorg voor een goede zithouding.
Geef mondcontrole met veel facilitatie, ga bij
verbetering van de hoofdbalans over op
mondcontrole met gemiddelde facilitatie.

ROBLEEMGEBIED ETEN EN DRINKEN
PROBLEEM
RESULTAAT
INTERVENTIES
ARM / HAND Sensomotorisch - tonus
16
ja
nee
?
P kan niet smeren, snijden en
dergelijke in verband met atone
arm-hand.
P kan zelfstandig eten en drinken,
schakelt de aangedane arm-hand
optimaal in.
FT:
Stimuleer selectieve arm-handbewegingen.
Onderhoud de mobiliteit.
ET:
Train het smeren, snijden enz. met optimale inschakeling
van de aangedane arm-hand.
VP:
Train de aangeleerde namen.
ET-VP: Zorg voor een goede zithouding.
Overleg m.b.t. meesturen bij het snijden en smeren.
17
ja
nee
?
P heeft onvoldoende arm-handfunctie
om te kunnen smeren, snijden e.d.
P heeft voldoende arm-handfunctie
om de aangedane arm-hand in te
schakelen bij het eten en drinken.
FT:
Onderhoud de mobiliteit.
Oefen grof- en fijne motorische bewegingen.
FT-ET: Stimuleer selectief arm-handbewegingen m.b.t. smeren,
snijden enz.
FT-VP Zorg voor een goede zithouding.
Train het eten en drinken, evt. met hulpmiddelen.
zie ook : Zithoudingen en rolstoelgebruik, Persoonlijke verzorging

ROBLEEMGEBIED ETEN EN DRINKEN
PROBLEEM
RESULTAAT
INTERVENTIES
ARM / HAND Sensomotorisch - tonus
18
ja
nee
?
P kan zelfstandig eten en drinken met
P kan niet zelfstandig smeren, snijden normale tonus in de aangedane
e.d. door tonusdysregulatie in de
arm-hand.
aangedane arm-hand
FT:
Inhibeer spastische patronen.
Onderhoud de mobiliteit.
Stimuleer selectief bewegen m.b.t. smeren, snijden.
ET:
Train arm-handfunctie.
ET-VP: Train het eten en drinken met normale inschakeling van
de aangedane arm-hand.
Zorg voor een goede zithouding.
Overleg m.b.t. meesturen en het gebruik van hulpmiddelen
ARM / HAND Sensomotorisch -sensibiliteit
19
ja
nee
?
P kan bestek-beker niet (goed)
hanteren door gestoorde sensibiliteit.
Sensibiliteit van de hand verbetert.
P kan bestek e.d. hanteren.
schakelen bij het eten en drinken.
FT:
ET:
ET-VP
zie ook : Zithoudingen en rolstoelgebruik, Persoonlijke verzorging
Geef veel en zo divers mogelijke sensorische infromatie.
Geef verbale feedback.
Train de sensibiliteit m.b.v. verschillende materialen.
Geef verbale begeleiding en of stuur mee bij het
eten en drinken,.
Stimuleer visuele controle.
Overleg m.b.t. het gebruik van hulpmiddelen zoals
aangepaste bestek - beker.

ROBLEEMGEBIED ETEN EN DRINKEN
PROBLEEM
RESULTAAT
INTERVENTIES
ARM / HAND Sensomotorisch - sensibiliteit
20
ja
nee
?
P schakelt de aangedane
arm-hand niet in door gestoorde
dieptesensibiliteit.
P voelt en betrekt de aangedane
arm-hand bij de handeling.
FT:
Geef veel en zo divers mogelijke sensorische
( proprioceptieve ) informatie; geef verbale
feedback.
ET:
Train de propriocepsis.
Pas eventueel PNF-principes (verschillende stimulatietechnieken ) toe.
ET-VP: Geef verbale begeleiding en of stuur mee bij het
eten en drinken.
Stimuleer visuele controle.
Overleg m.b.t. het gebruik van hulpmiddelen
zoals aangepast bestek - beker.
zie ook : Zithoudingen en rolstoelgebruik, Persoonlijke verzorging

ROBLEEMGEBIED ETEN EN DRINKEN
PROBLEEM
RESULTAAT
INTERVENTIES
COGNITIEF Waarneming
21
ja
nee
?
P pusht, waardoor er een verkeerde
eten en drinken.
P heeft een goede uitgangshouding om .
te kunnen eten en drinken.
FT:
Stimuleer een goede zit.
Geef verbale feedback.
ET:
Train rompfunctie en zithouding tijdens activiteiten.
AL:
Stimuleer goede zithouding.
Geef veel input via de aangedane zijde.
LO-VP: Geef zonodig mondcontrole m.b.t. correcte hoofdhouding.
22
ja
nee
?
P heeft verhoogde verslikkans door
voorkeurstand van het hoofd
naar de niet aangedane zijde
P kan verslikken voorkomen door zelf
de juiste positie van het hoofd aan te
nemen tijdens het eten en drinken.
FT:
Stimuleer een goede stand van het hoofd.
Geef verbale feedback.
Onderhoud de mobiliteit.
AL:
Stimuleer goede zithouding.
LO/VP: Geef zonodig mondcontrole.
23
ja
nee
?
P schakelt de aangedane arm-hand
niet in door neglect.
P is zich bewust van de aangedane arm
-hand en betrekt deze bij de
handelingen, afhankelijk van het
sensomotorisch niveau
ET:
AL:
VP:
zie ook : Zithoudingen en rolstoelgebruik, Persoonlijke verzorging
Train het gebruik van de aangedane arm-hand,
eventueel m.b.v. tactiel kinesthetische begeleiding;
pas dit toe bij eten en drinken.
Stimuleer het gebruik van de aangedane arm/hand.
Leer P zorg dragen voor de aangedane arm/hand.
Geef verbale begeleiding en stuur zo nodig mee bij het
eten en drinken.

ROBLEEMGEBIED ETEN EN DRINKEN
PROBLEEM
RESULTAAT
INTERVENTIES
COGNITIEF Waarneming
24
ja
nee
?
P gebruikt het juiste bestek in
P maakt een verkeerde keuze uit
te kunnen eten en drinken.
het bestek omdat de voorwerpen niet relatie tot de voeding.
herkend worden.
VP:
Beperk het bestek tot het op dat moment noodzakelijke.
Bied het bestek aan met vaste structuur.
Geef verbale instructie en/of stuur mee bij
het maken van de keuze.
COGNITIEF Praxis
25
ja
nee
?
P weet niet hoe te kauwen en/of
te slikken.
P kan kauwen/slikken.
A-/dyspraxie vermindert.
LO:
Geef orale oefeningen.
LO/VP: Vermijd teveel aandacht voor het kauwen/slikken.
Doe beroep op normale motoriek.
Geef normaal bestek, geen aanpassingen.
Appelleer aan automatisme.
26
ja
nee
?
P weet niet hoe het bestekde beker te hanteren.
P weet bestek/beker juist te hanteren.
-hand en betrekt deze bij de
handelingen, afhankelijk van het
sensomotorisch niveau
ET:
Train het hanteren van bestek/beker.
ET/VP: Overleg m.b.t. de meest geschikte cognitieve
behandelstrategie.
Geef verbale begeleiding en/of stuur mee bij
het hanteren van normaal bestek/beker.
Appelleer aan automatisme.
zie ook : Zithoudingen en rolstoelgebruik, Persoonlijke verzorging

ROBLEEMGEBIED ETEN EN DRINKEN
PROBLEEM
RESULTAAT
INTERVENTIES
COGNITIEF Praxis
27
ja
nee
?
P weet de maaltijd niet in de juiste
volgorde te eten.
P eet in de juiste volgorde.
VP:
zie ook : Zithoudingen en rolstoelgebruik, Persoonlijke verzorging
Bied de maaltijd per gang aan.
Geef verbale begeleiding en/of stuur mee bij
het selecteren van de volgende gang.