Vilmar Dijkstra (Zoogdiervereniging) - Mast of geen

17-3-2014
Inleiding
Mast of geen mast, dat is de vraag!
Wat beïnvloed het optreden van mast?
Het belang van boomzaden voor grotere zoogdieren
Welke effecten zijn er op grotere zoogdieren?
• directe effecten
• indirecte effecten
Vilmar Dijkstra
6 maart 2014
Inleiding
Inleiding
Directe effecten
Indirecte effecten
Wild zwijn
Boommarter
Foto: Bram Achterberg
Foto: Ernst Dirksen
Welke effecten zijn er op grotere zoogdieren?
Directe effecten
Wild zwijn
overleving in winter
Grotere zoogdieren eten mast
Foto’s: Bas Worm
1
17-3-2014
Wild zwijn
Wild zwijn
overleving in winter
overleving in winter
Wild zwijn
Wild zwijn
overleving in winter
Invloed op voortplanting
Foto: Ernst Dirksen
Welke effecten zijn er op grotere zoogdieren?
Boommarter
Indirecte effecten
Wat als er weinig muizen zijn?
Grotere zoogdieren eten andere dieren die afhankelijk zijn van mast
Foto: Wesley Overman
Foto: Bram Achterberg
2
17-3-2014
6
5
5
4
4
3
3
2
2
1
1
0
0
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
6
6
5
5
4
4
3
3
2
2
1
1
Aantal holletjes bosmuis in maart
6
Eikenmast in voorgaande herfst
Relatie muizen en mast
Aantal holletjes bosmuis in
maart
Beukenmast in voorgaande
herfst
Relatie muizen en mast
0
0
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
jaar
jaar
Beukenmast Veluwe
Bosmuizen Drenthe
Eikenmast Veluwe
Bosmuizen Drenthe
Bron mast: Gerrit-Jan Spek – Vereniging Wildbeheer Veluwe; In Hollander 2013
Bron mast: Gerrit-Jan Spek – Vereniging Wildbeheer Veluwe; In Hollander 2013
Bron muizen: Rob Bijlsma
Bron muizen: Rob Bijlsma
Boommarters Veluwezoom
Onderzoeksgebied
Voortplanting
Gebruik holle bomen in winter
Foto: Chris Achterberg
Boommarters Veluwezoom
Muizen Veluwezoom
Relatie muizen en boommarters
100
Foto: Bram Achterberg
aantal gevangen individuen
Foto: Maaike Plomp
80
60
40
20
0
2008
2009
2010
2011
2012
jaar
BM
RW
AM
3
17-3-2014
Boommarter
Boommarter
Geboortedatum
keuze dagrustplaats 1
gemiddelde geschatte geboortedatum in april
25
20
15
10
5
Foto: Bram Achterberg
0
0
20
40
60
80
100
120
140
aantal bos- en rosse w oelm uizen
Boommarter
Boommarter
Uitwerpselen in winterlatrines
Uitwerpselen en bosmuizen
150
100
50
5
200
4
150
3
100
2
50
1
0
0
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
0
1999
2012
Aantal holletjes bosmuis in
maart
6
250
200
Aantal uitwerpselen
boommarter
Aantal uitwerpselen boommarter
Imbosch
250
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
jaar
jaar
Aantal uitwerpselen boommarter Imbosch
Bosmuizen Drenthe
Bron muizen: Rob Bijlsma
Boommarter
Boommarter
ůĞǀĞŶĚ
Uitwerpselen en bosmuizen
ϭϬϬ
Keuze
dagrustplaats 2
ϴϬ
й
ϲϬ
350
4
300
250
3
200
2
150
100
1
50
0
ϮϬ
Aantal holletjes bosmuis in
maart
5
400
Aantal uitwerpselen
boommarter
ϰϬ
6
450
Ϭ
ϮϬϭϬ
ĚŽŽĚůĞǀĞŶĚ
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
jaar
Aantal uitwerpselen boommarter Imbosch
ϮϬϭϯ
йƵŝƚǁĞƌƉƐĞůĞŶ
ĚŽŽĚ
ϭϬϬ
ϭϬϬ
ϴϬ
ϴϬ
ϲϬ
ϲϬ
й
2001 2002 2003
ϮϬϭϮ
ũĂĂƌ
0
1999 2000
ϮϬϭϭ
йĂĂŶďŽĚďŽŵĞŶ
й
500
ϰϬ
Bosmuizen Drenthe
ϰϬ
ϮϬ
ϮϬ
Ϭ
Ϭ
ϮϬϭϬ
ϮϬϭϭ
ϮϬϭϮ
ϮϬϭϯ
ϮϬϭϬ
ϮϬϭϭ
ũĂĂƌ
ϮϬϭϮ
ϮϬϭϯ
ũĂĂƌ
Bron muizen: Rob Bijlsma
йĂĂŶďŽĚďŽŵĞŶ
йƵŝƚǁĞƌƉƐĞůĞŶ
йĂĂŶďŽĚďŽŵĞŶ
йƵŝƚǁĞƌƉƐĞůĞŶ
4
17-3-2014
Adviezen boommarter
Geen mast, dan muizen in oude grove dennenopstanden met dichte
en hoge bosbessenondergroei.
Adviezen boommarter
Variatie in aanbod holle bomen is
belangrijk.
In winter vooral dode bomen (‘slechte’
laanbomen kandelaberen).
In voorjaar vooral levende bomen als
nestplek.
Foto: Merijn van den
Hoogenhoff
Adviezen boommarter
Variatie in aanbod holle bomen is
belangrijk.
Adviezen boommarter en wild zwijn
Laat dode dieren zoveel mogelijk liggen.
Ook voor vergroting prooiaanbod
(bv holenbroeders)
Dood liggend hout voor vergroting
prooiaanbod
Foto: Chris Achterberg
5

Download Report