3a. Voortoets verzorgenden (v.2)

3a. Voortoets verzorgenden (v.2)
© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 2 van 88
Aantal keer beantwoord: 28 Referentie: 00024515 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3a. Voortoets v
Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) houdt de bevolkingscijfers bij.
Stelling I: Het aandeel van ouderen in de bevolking stijgt. Stelling II: Het stijgende
aandeel van ouderen leidt uiteindelijk tot een stijging van de gemiddelde
levensverwachting.
1 Alleen stelling I is juist.
29%
2 Alleen stelling II is juist.

7%
3 Beide stellingen zijn juist.
64%
4 Beide stellingen zijn onjuist.
0%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 3 van 88
Aantal keer beantwoord: 27 Referentie: 00024517 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3a. Voortoets v
Mevrouw van Gier, 86 jaar, wordt op straat, door een onbekende aangevallen, beroofd van haar
portemonnee en mishandeld.
Dit is een voorbeeld van ouderenmishandeling.

1 Juist
48%
2 Onjuist
52%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 4 van 88
Aantal keer beantwoord: 28 Referentie: 00024518 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3a. Voortoets v
Meneer Bastiaansen, 93 jaar, woont zelfstandig. Zijn buurvrouw doet wekelijks zijn boodschappen
omdat hij dit zelf niet meer zo goed kan. Meneer bemerkt dat de buurvrouw spullen uit zijn huis
ontvreemd.
Dit noemen we ouderenmishandeling.

1 Juist
89%
2 Onjuist
11%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 5 van 88
Aantal keer beantwoord: 28 Referentie: 00024519 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3a. Voortoets v
Ontspoorde zorg is een vorm van ouderenmishandeling en komt voor bij mantelzorgers maar ook in
de professionele zorg.
Stelling I: Bij ontspoorde zorg handelt de pleger uit wraak of desinteresse. Stelling II:
Ontspoorde zorg kan voortkomen uit onmacht bij de pleger.
1 Alleen stelling I is juist.

0%
2 Alleen stelling II is juist.
32%
3 Beide stellingen zijn juist.
68%
4 Beide stellingen zijn onjuist.
0%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 6 van 88
Aantal keer beantwoord: 26 Referentie: 00024526 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3a. Voortoets v
Linda (verzorgende) heeft tijdens de verzorging van meneer Aydin een vervelende situatie
meegemaakt. Meneer Aydin pakte haar tijdens de verzorging ineens bij haar borsten en toen heeft
ze hem een klap gegeven. Ze is daar erg van geschrokken. Bekijk het filmfragment waarin Linda
het gesprek aangaat met een collega. De volgende stap is dat de situatie met meneer Aydin
besproken wordt.
Wie gaat het gesprek met meneer Aydin doen?

1 Dat kan Linda prima alleen; het betreft iets tussen haar en meneer Aydin.
15%
2 Linda vraagt aan haar leidinggevende of die zonder haar het gesprek wil voeren.
12%
3 Linda gaat samen met een collega of leidinggevende, die meneer ook zal
73%
aanspreken op zijn gedrag.

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 7 van 88
Aantal keer beantwoord: 26 Referentie: 00024532 Type: Meerkeuzevraag (Meer uit meer) Toets: 3a. Voortoets verzo
'Ik zie mijn overbuurman vaak voor het raam zitten. De gordijnen gaan pas laat open. Hij ziet er
eenzaam en onverzorgd uit. Maar dat kan ik natuurlijk niet helemaal beoordelen vanuit mijn kamer.
Volgens mij is hij al behoorlijk op leeftijd. Veel bezoek krijgt hij niet. Ik weet dat hij een zoon
heeft, die komt een keer in de twee weken langs vertelde mijn buurvrouw laatst. Die zoon neemt
dan boodschappen voor hem mee; ik kan me niet voorstellen dat hij het daar twee weken mee
kan doen. Ik zie de overbuurman nooit buiten.'
Wat zou je als burger het eerste doen in deze situatie?
1 Je onderneemt niets want dit zijn niet jouw zaken.


8%
2 Je zoekt contact met je overbuurman; misschien is hij wel in voor een praatje.
88%
3 Je bespreekt deze situatie met eigen familie en/of vrienden; misschien hebben zij
73%
wel tips voor je.
4 Je waarschuwt de wijkagent.
31%
100%
80%
60%
40%
20%
0%

© Consortium Ouderenmishandeling

Pagina 8 van 88
Aantal keer beantwoord: 26 Referentie: 00024535 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3a. Voortoets v
Welke uitspraak of uitspraken passen bij jou? Noteer deze uitspraak/uitspraken in het
opmerkingenvak 'opmerking plaatsen'. Vink daarna het onderstaande vakje aan.
Ik vind ouderenmishandeling een afschuwelijk onderwerp. Ik vind het moeilijk om met
heftige emoties geconfronteerd te worden. Ik geloof niet dat ouderenmishandeling zoveel
voorkomt. Ik ben bang dat mijn eigen ervaringen met geweld weer naar boven komen. Als
ik het signaleer zou ik niet weten wat ik er verder mee moet. Ik vind het lastig om me met
privézaken te bemoeien. Ik heb het al zo druk met andere zaken. Ik vind niet dat ik de
persoon ben om hier iets mee te doen. Ik ben bang voor represailles van de dader. Ik
weet niet of ik alles wat verteld wordt wel moet geloven.

1 Ik heb mijn antwoord in het opmerkingenvak genoteerd.
100%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 9 van 88
Aantal keer beantwoord: 25 Referentie: 00024541 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3a. Voortoets v
Bekijk het filmfragment waarin Mirjam van Dongen, voorzitter Landelijk Platform Bestrijding
Ouderenmishandeling (LPBO), twee voorbeelden geeft van de rol die loyaliteit kan spelen tussen
collega’s van een zorginstelling onderling.
Loyaliteit tussen collega’s kan de oorzaak zijn van het niet bespreekbaar maken van
ouderenmishandeling.

1 Juist
88%
2 Onjuist
12%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 10 van 88
Aantal keer beantwoord: 25 Referentie: 00024542 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3a. Voortoets v
Er zijn ouderen die een grotere kans lopen om mishandeld te worden, dan andere ouderen.
Welke categorie ouderen loopt het meeste risico op mishandeling?
1 Ouderen die incontinent zijn

8%
2 Depressieve ouderen
40%
3 Oudere mannen
0%
4 Eenzame ouderen
52%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 11 van 88
Aantal keer beantwoord: 25 Referentie: 00024543 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3a. Voortoets v
Respijtzorg kan binnen de mantelzorg ingezet worden.
Het tijdig inzetten van respijtzorg kan het risico op mishandeling van de oudere
verminderen.

1 Juist
92%
2 Onjuist
8%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 12 van 88
Aantal keer beantwoord: 25 Referentie: 00024544 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3a. Voortoets v
Het is vast komen te staan dat een oudere man van 83 jaar door zijn vrouw van 82 mishandeld
wordt.
Dit moet onmiddellijk bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) gemeld worden.

1 Juist
56%
2 Onjuist
44%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 13 van 88
Aantal keer beantwoord: 25 Referentie: 00024545 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3a. Voortoets v
Er zijn verschillende vormen van ouderenmishandeling. Soms wordt aan ouderen doelbewust te
veel of juist te weinig medicatie gegeven, bijvoorbeeld slaap- of kalmeringstabletten.
Over welke vorm van ouderenmishandeling hebben we het hier?

1 Dit is een vorm van psychische mishandeling.
16%
2 Dit is een vorm van lichamelijke (fysieke) mishandeling.
52%
3 Dit is een vorm van verwaarlozing.
8%
4 Dit valt niet onder mishandeling.
24%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 14 van 88
Aantal keer beantwoord: 25 Referentie: 00024546 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3a. Voortoets v
Mevrouw Wolfers zorgt als mantelzorger al enkele jaren voor haar 75-jarige moeder die diabetes
heeft en slecht ziend is. Ze doet dit met veel liefde, alhoewel het haar lichamelijk steeds zwaarder
valt. Ze voelt zich er vaak alleen voor staan, maar vindt het moeilijk de zorg met haar zus te
delen omdat ze van mening is dat zij dat niet aankan.
Welke uitspraak is het meest waar?
1 In deze situatie is er kans op mishandeling, zelfs al doet mevrouw de mantelzorg
4%
voor haar moeder uit liefde.
2 In deze situatie is er kans op mishandeling, want mevrouw staat er alleen voor.
3 In deze situatie is er kans op ontspoorde zorg, want mevrouw voelt zich
4%
24%
machteloos.

4 In deze situatie is er kans op ontspoorde zorg, want mevrouw vindt het moeilijk
68%
de zorg te delen.

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 15 van 88
Aantal keer beantwoord: 25 Referentie: 00024547 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3a. Voortoets v
Mevrouw Zegveld (72 jaar) woont in een verzorgingshuis. Zij zit overdag in haar rolstoel en kan
zichzelf moeilijk verplaatsen. Een medebewoner komt haar enkele keren in de week bezoeken. Hij
laat haar dan soms zijn geslachtsdelen zien.
Dit is GEEN vorm van ouderenmishandeling.

1 Juist
20%
2 Onjuist
80%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 16 van 88
Aantal keer beantwoord: 25 Referentie: 00024548 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3a. Voortoets v
Ouderenmishandeling door hulpverleners wordt het meeste gemeld aan de Inspectie voor
de Gezondheidszorg (IGZ) door:

1 familie of naasten
52%
2 de oudere zelf
0%
3 een collega-hulpverlener of vrijwilliger
12%
4 directie/bestuur van de zorginstelling
36%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 17 van 88
Aantal keer beantwoord: 26 Referentie: 00024549 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3a. Voortoets v
Groepswaarden en – normen binnen een afdeling hebben ook als functie de teamleden het
gevoel te laten krijgen erbij te horen.

1 Juist
85%
2 Onjuist
15%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 18 van 88
Aantal keer beantwoord: 25 Referentie: 00024551 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3a. Voortoets v
De hoofdverpleegkundige deelt aan de sollicitant mee: ‘Op deze afdeling wordt van
verpleegkundigen en verzorgenden verwacht dat zij deskundigheidsbevordering voor een deel in
hun eigen tijd doen, want wij vinden dat ze zelf verantwoordelijk zijn voor hun eigen professionele
ontwikkeling.”
Dit is een voorbeeld van een uitspraak over deze afdelingscultuur.

1 Juist
68%
2 Onjuist
32%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 19 van 88
Aantal keer beantwoord: 26 Referentie: 00024552 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3a. Voortoets v
De leeftijd van een oudere voorspelt het beste een opname in een ziekenhuis of
verpleeghuis.
1 Juist

4%
2 Onjuist
96%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 20 van 88
Aantal keer beantwoord: 26 Referentie: 00024555 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3a. Voortoets v
Hoeveel procent van de mantelzorgers voelt zich matig tot ernstig belast?

1 15%
0%
2 25%
4%
3 35%
27%
4 45%
69%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 21 van 88
Aantal keer beantwoord: 26 Referentie: 00024561 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3a. Voortoets v
Hoeveel ouderen in Nederland zijn het slachtoffer van ouderenmishandeling?
1 30.000 tot 50.000

0%
2 100.000 tot 120.000
42%
3 160.000 tot 200.000
50%
4 250.000 tot 280.000
8%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 22 van 88
Aantal keer beantwoord: 26 Referentie: 00024609 Type: Invulvraag Toets: 3a. Voortoets verzorgenden (v.2)
Welke uitspraak over kwetsbare ouderen is het meest waar?
Kwetsbare ouderen zijn vooral [ vrouwen | mannen ] met [ weinig sociale contacten | een
lage sociaal economische status ].

1 vrouwen - een lage sociaal economische status
15%
2 vrouwen - weinig sociale contacten
35%
3 mannen - een lage sociaal economische status
15%
4 mannen - weinig sociale contacten
35%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 23 van 88
Aantal keer beantwoord: 27 Referentie: 00024673 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3a. Voortoets v
Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie.
Stelling I: De ziekte van Alzheimer is een ouderdomsverschijnsel met grote gevolgen voor
de patiënt en naasten. Stelling II: Het verloop van de ziekte van Alzheimer kan van
persoon tot persoon verschillen.
1 Alleen stelling I is juist.

4%
2 Alleen stelling II is juist.
48%
3 Beide stellingen zijn juist.
48%
4 Beide stellingen zijn onjuist.
0%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 24 van 88
Aantal keer beantwoord: 27 Referentie: 00024676 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3a. Voortoets v
Linda (verzorgende) heeft tijdens de verzorging van meneer Aydin een vervelende situatie
meegemaakt. Meneer Aydin pakte haar tijdens de verzorging ineens bij haar borsten en toen heeft
ze hem een klap gegeven. Ze is daar erg van geschrokken.
Als ik Linda was...

1 zou ik hierover direct in gesprek gaan met een collega en/of teamleider.
96%
2 zou ik over deze situatie niemand iets vertellen; het is immers maar een incident.
0%
3 zou ik de contactpersoon van de familie opbellen en mijn excuses aanbieden.
4%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 25 van 88
Aantal keer beantwoord: 27 Referentie: 00024677 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3a. Voortoets v
Welke van de onderstaande uitspraken in de nationale beroepscode over jou als verzorgende
heeft het meest betrekking op ouderenmishandeling?
Als verzorgende:
1 ondersteun ik activiteiten ter bevordering van de ontwikkeling van het beroep.

4%
2 lever ik een bijdrage aan een veilige zorgverlening.
59%
3 lever ik een verantwoorde bijdrage aan de omgang met beschikbare middelen.
15%
4 verricht ik alleen handelingen die binnen de grenzen van mijn des-kundigheid
22%
liggen.

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 26 van 88
Aantal keer beantwoord: 26 Referentie: 00024678 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3a. Voortoets v
Er is een vermoeden dat mevrouw Gevers mishandeld wordt. Hierover heeft de verzorgende met
de wijkverpleegkundige gesproken. De verzorgende gaat samen met de wijkverpleegkundige het
gesprek met mevrouw aan. Bekijk het filmfragment
Wat is de voornaamste rol die de verzorgende in het filmfragment heeft? De verzorgende:

1 geeft aan waarom zij denkt dat mevrouw Gevers mishandeld wordt.
50%
2 vertelt mevrouw Gevers de reden van hun komst en stelt mevrouw Gevers
31%
gedurende het gesprek gerust.
3 maakt een verslag van het gesprek tussen de wijkverpleegkundig en mevrouw
4%
Gevers voor het dossier maar neemt verder niet deel aan het gesprek.
4 geeft na afloop van het gesprek aan welke vervolgstappen ondernomen moeten
15%
worden.

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 27 van 88
Aantal keer beantwoord: 25 Referentie: 00024679 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3a. Voortoets v
‘Je komt als wijkziekenverzorgende eenmaal per dag bij mevrouw van Zwaag om haar te helpen bij
haar ADL. Mevrouw heeft M.S., is rolstoelafhankelijk en heeft een stoma die vaak lekt. Ze wordt
vier maal per dag gekatheteriseerd door haar man die haar ook ’s avonds naar bed helpt. Je merkt
dat ze nogal eens blauwe plekken op haar lichaam heeft en je begint daar een gesprek over.
Mevrouw bevestigt wat je al had vermoed: wanneer haar man kwaad op haar is, omdat hij haar
weer eens extra moet verschonen vanwege een lekkage aan haar stoma, gaat hij ruw met haar
om en snauwt haar af. Dat komt steeds vaker voor omdat de lekkages maar niet onder controle te
houden zijn. Mevrouw wil echter niet dat je daar met iemand over praat en zeker niet met haar
echtgenoot, want ze is bang dat hij haar anders niet meer thuis wil hebben.’
Wat is in deze situatie de meest gewenste reactie op het verzoek van mevrouw Zwaag?
1 Haar wens respecteren en het er met niemand over hebben omdat je het als
4%
vertrouwelijke informatie beschouwt.
2 Haar meedelen dat het voor jou niet mogelijk is om aan haar verzoek te voldoen
8%
en het onmiddellijk melden.

3 Haar meedelen dat het voor jou niet mogelijk is om aan haar verzoek te voldoen
68%
en zegt het te willen bespreken in het team.
4 Haar wens voorlopig respecteren maar er over enige tijd wel op terug komen.
20%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 28 van 88
Aantal keer beantwoord: 25 Referentie: 00024680 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3a. Voortoets v
‘Je komt als wijkziekenverzorgende eenmaal per dag bij mevrouw van Zwaag om haar te helpen bij
haar ADL. Mevrouw heeft M.S., is rolstoelafhankelijk en heeft een stoma die vaak lekt. Ze wordt
vier maal per dag gekatheteriseerd door haar man die haar ook ’s avonds naar bed helpt. Je merkt
dat ze nogal eens blauwe plekken op haar lichaam heeft en je begint daar een gesprek over.
Mevrouw bevestigt wat je al had vermoed: wanneer haar man kwaad op haar is, omdat hij haar
weer eens extra moet verschonen vanwege een lekkage aan haar stoma, gaat hij ruw met haar
om en snauwt haar af. Dat komt steeds vaker voor omdat de lekkages maar niet onder controle te
houden zijn. Mevrouw wil echter niet dat je daar met iemand over praat en zeker niet met haar
echtgenoot, want ze is bang dat hij haar anders niet meer thuis wil hebben.’
Je besluit om vervolgstappen te ondernemen. Wat zegt de beroepscode hierover?

1 neem je professionele grenzen in acht.
12%
2 ga zorgvuldig om met vertrouwelijke informatie.
84%
3 iedere zorgvrager heeft recht op zorg.
4%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 29 van 88
Aantal keer beantwoord: 25 Referentie: 00024681 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3a. Voortoets v
Je komt als verzorgende bij mevrouw Boerboom en merkt dat haar koelkast bijna leeg is.
Hier moet wel van verwaarlozing sprake zijn.

1 Juist
12%
2 Onjuist
88%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 30 van 88
Aantal keer beantwoord: 25 Referentie: 00024687 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3a. Voortoets v
Je komt als thuishulp bij meneer Baars en constateert dat er waardevolle spullen uit het huis van
meneer Baars ontbreken.
Hier is sprake van financieel misbruik.

1 Juist
16%
2 Onjuist
84%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 31 van 88
Aantal keer beantwoord: 25 Referentie: 00024688 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3a. Voortoets v
Je komt als thuishulp bij de familie Zeegers. Mevrouw Zeegers verzorgt haar man. Meneer heeft
zich vanochtend gestoten aan de kast en heeft een behoorlijk blauwe plek op zijn been. Mevrouw
is hier erg onverschillig over. “Ach een blauwe plek meer of minder…” “Ik kan hem ook niet de hele
tijd in de gaten houden.”
Hier kan sprake zijn van ouderenmishandeling.

1 Juist
56%
2 Onjuist
44%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 32 van 88
Aantal keer beantwoord: 27 Referentie: 00024693 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3a. Voortoets v
Als zorgverlener is het belangrijk om je af te vragen wat het onderwerp ouderenmishandeling je
doet. Dit helpt je ook om het gesprek erover aan te gaan met collega’s en/of medestudenten.
Lees onderstaande uitspraken. 1. Ik kan me niet voorstellen dat ouderen mishandeld
worden, op welke manier dan ook. 2. Het is wel een zwaar woord ‘ouderenmishandeling’;
wat valt daar eigenlijk allemaal onder? 3. Heel goed dat hier aandacht voor is; ik heb het
weleens van dichtbij meegemaakt. 4. Ik zou niet weten wat ik moet doen als ik zie dat een
collega een oudere te hard aanpakt. 5. Vreselijk dat dit bestaat: ik weet niet of ik het
emotioneel aan kan als ik het meemaak in de praktijk. 6. Mishandeling door hulpverleners
komt vast wel voor, maar zij doen het niet expres maar uit onmacht. Welke uitspraak
over ouderenmishandeling past het beste bij jou? En waarom? Geef dit aan in het
opmerkingenvak rechtsboven de vraag. Vink daarna het onderstaande vakje aan.

1 Ik heb mijn antwoord in het opmerkingenvak gegeven.
100%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 33 van 88
Aantal keer beantwoord: 26 Referentie: 00024695 Type: Invulvraag Toets: 3a. Voortoets verzorgenden (v.2)
Bekijk het filmfragment waarin Theo Royers, senior adviseur Vilans, vertelt over het imago van
ouderen. Wat vertelt Theo over ‘de sociaal economische waarde van ouderen’?
De sociaal economische waarde van ouderen is [ hoog | laag ]. Dit komt omdat ouderen [
veel | weinig ] geld kosten en [ wel | niet ] langer productief zijn.

1 laag - veel - niet
85%
2 hoog - veel - niet
12%
3 laag - veel - wel
4%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 34 van 88
Aantal keer beantwoord: 25 Referentie: 00024744 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3a. Voortoets v
Als je hoort van een situatie waarbinnen een vorm van ouderenmishandeling door de huiselijke
kring heeft plaatsgevonden, dan heb je daar een mening over. Lastiger wordt het wanneer je
meerdere situaties in een volgorde moet plaatsen van meest ernstig tot minst ernstig. Noteer in
het opmerkingenvak 'opmerking plaatsen' welke situatie je het meest ernstig vindt (1) en eindig
met de situatie die je als minst (5) ernstig beoordeelt. Vink daarna het onderstaande vakje aan.
Situatie A: Een vrouw scheldt bijna dagelijks op haar chronisch zieke man van 78 jaar en
onthoudt hem soms verzorging. Situatie B: Een kleinzoon van 18 misbruikt de pinpas van
zijn oma (93) en steelt elke maand 200 euro. Situatie C: Een man (82) kan zijn zieke
vrouw (75) niet verzorgen en laat haar dagen achtereen in bed liggen. Situatie D: Een
buurvrouw doet huishoudelijk werk en de boodschappen voor de buurman (85). Ze is vrij
bazig en ontneemt hem contact met de buitenwereld. Situatie E: Een vrouw (82) woont bij
haar dochter (39) in huis. Op de dagen dat de dochter werkt is de vrouw, die slecht ter
been is, alleen met alle gevolgen van dien. Ze is al een paar keer gevallen en loopt
regelmatig kneuzingen en huidletsel op. Haar wondjes worden slecht verzorgd.

1 Ik heb mijn rangorde in het opmerkingenvak gegeven.
100%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 35 van 88
Aantal keer beantwoord: 24 Referentie: 00024750 Type: Invulvraag Toets: 3a. Voortoets verzorgenden (v.2)
Elke burger, met of zonder een beperking, moet volwaardig aan de samenleving kunnen
deelnemen.
De wet [ AWBZ | WMO | WGBO | ZVW ] houdt zich bezig met het bestrijden van
ouderenmishandeling (als onderdeel van huiselijk geweld).

1 WMO
58%
2 WGBO
25%
3 AWBZ
13%
4 ZVW
4%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 36 van 88
Aantal keer beantwoord: 25 Referentie: 00024781 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3a. Voortoets v
Als je hoort van een situatie waarbinnen een vorm van ouderenmishandeling door de professionele
zorg heeft plaatsgevonden, dan heb je daar een mening over. Noteer in het opmerkingenvak
'opmerking plaatsen' welke situatie je het meest ernstig vindt (1) en eindig met de situatie die je
als minst (5) ernstig beoordeelt. Vink daarna het onderstaande vakje aan.
Situatie A: Een zorgverlener heeft een onrustige oudere bewoner tot twee keer toe
vastgebonden, hij vertoont striemen aan zijn polsen. Situatie B: Een verpleeghuisarts
heeft eenmalig ongewenste seksuele handelingen bij een bewoonster verricht. Situatie C:
Een zorgverlener snauwt een bewoonster tijdens het eten voordurend af; de bewoonster
eet uit angst liever op haar kamer. Situatie D: Een zorgverlener heeft de sieraden
waaraan mevrouw zo gehecht is (zijn nog van haar ouders geweest) uit haar kamer
ontvreemd. Situatie E: Een slechtziende bewoonster valt behoorlijk af; de verzorgende
neemt te weinig tijd om haar te helpen met eten en omdat ze slecht ziet kan ze het zelf
niet.

1 Ik heb mijn rangorde in het opmerkingenvak gegeven.
100%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 37 van 88
Aantal keer beantwoord: 25 Referentie: 00024848 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3a. Voortoets v
De zorg voor een ander wordt zo zwaar, dat goede zorg in gevaar kan komen.
Dit kan tot ontspoorde zorg leiden.

1 Juist
100%
2 Onjuist
0%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 38 van 88
Aantal keer beantwoord: 25 Referentie: 00028633 Type: Invulvraag Toets: 3a. Voortoets verzorgenden (v.2)
In gezinnen met [ veel | weinig ] sociale contacten en [ veel | weinig ]sociale steun,
treedt eerder ouderenmishandeling op.

1 weinig - weinig
88%
2 weinig - veel
4%
3 veel - weinig
4%
4 veel - veel
4%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 39 van 88
Aantal keer beantwoord: 26 Referentie: 00028634 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3a. Voortoets v
Bij een oudere die kwetsbaar is, is er meestal sprake van:

1 psychische en sociale kwetsbaarheid
38%
2 fysieke en sociale kwetsbaarheid
12%
3 fysieke en psychische kwetsbaarheid
50%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 40 van 88
Aantal keer beantwoord: 25 Referentie: 00028657 Type: Aanwijsvraag Toets: 3a. Voortoets verzorgenden (v.2)
Er is een relatie tussen het aantal bezoek dat bewoners in verpleeg- en verzorgingshuizen krijgt
en het risico op ouderenmishandeling.
Welk kwadrant past bij dit risico?

1
64%
2
36%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 41 van 88
Aantal keer beantwoord: 24 Referentie: 00029331 Type: Aanwijsvraag Toets: 3a. Voortoets verzorgenden (v.2)
Je bent getuige van grensoverschrijdend gedrag bij een oudere door een collega.
Wat kun je het beste doen?


1
100%
2
54%
3
46%
100%
80%
60%
40%
20%
0%

© Consortium Ouderenmishandeling

Pagina 42 van 88
Aantal keer beantwoord: 26 Referentie: 00029332 Type: Aanwijsvraag Toets: 3a. Voortoets verzorgenden (v.2)
Verpleegkundigen en verzorgenden moeten bij de zorg voor dementerenden in de thuiszorg met
hun zorgplan accenten leggen.
Wijs aan waar dat accent volgens jou moet liggen.

1
65%
2
35%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 43 van 88
3c. Natoets verzorgenden (v.2)
© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 44 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024515 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) houdt de bevolkingscijfers bij.
Stelling I: Het aandeel van ouderen in de bevolking stijgt. Stelling II: Het stijgende
aandeel van ouderen leidt uiteindelijk tot een stijging van de gemiddelde
levensverwachting.
1 Alleen stelling I is juist.

0%
2 Alleen stelling II is juist.
22%
3 Beide stellingen zijn juist.
78%
4 Beide stellingen zijn onjuist.
0%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 45 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024517 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
Mevrouw van Gier, 86 jaar, wordt op straat, door een onbekende aangevallen, beroofd van haar
portemonnee en mishandeld.
Dit is een voorbeeld van ouderenmishandeling.
1 Juist

0%
2 Onjuist
100%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 46 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024518 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
Meneer Bastiaansen, 93 jaar, woont zelfstandig. Zijn buurvrouw doet wekelijks zijn boodschappen
omdat hij dit zelf niet meer zo goed kan. Meneer bemerkt dat de buurvrouw spullen uit zijn huis
ontvreemd.
Dit noemen we ouderenmishandeling.

1 Juist
89%
2 Onjuist
11%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 47 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024519 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
Ontspoorde zorg is een vorm van ouderenmishandeling en komt voor bij mantelzorgers maar ook in
de professionele zorg.
Stelling I: Bij ontspoorde zorg handelt de pleger uit wraak of desinteresse. Stelling II:
Ontspoorde zorg kan voortkomen uit onmacht bij de pleger.

1 Alleen stelling I is juist.
11%
2 Alleen stelling II is juist.
67%
3 Beide stellingen zijn juist.
22%
4 Beide stellingen zijn onjuist.
0%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 48 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024523 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) kondigde in het najaar van 2008 het
wetsvoorstel Verplichte Meldcode voor huiselijk geweld en kindermishandeling aan.
De meldcode betreft ouderenmishandeling gepleegd door de huiselijke kring en door de
professional.

1 Juist
44%
2 Onjuist
56%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 49 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024526 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
Linda (verzorgende) heeft tijdens de verzorging van meneer Aydin een vervelende situatie
meegemaakt. Meneer Aydin pakte haar tijdens de verzorging ineens bij haar borsten en toen heeft
ze hem een klap gegeven. Ze is daar erg van geschrokken. Bekijk het filmfragment waarin Linda
het gesprek aangaat met een collega. De volgende stap is dat de situatie met meneer Aydin
besproken wordt.
Wie gaat het gesprek met meneer Aydin doen?

1 Dat kan Linda prima alleen; het betreft iets tussen haar en meneer Aydin.
0%
2 Linda vraagt aan haar leidinggevende of die zonder haar het gesprek wil voeren.
0%
3 Linda gaat samen met een collega of leidinggevende, die meneer ook zal
100%
aanspreken op zijn gedrag.

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 50 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024532 Type: Meerkeuzevraag (Meer uit meer) Toets: 3c. Natoets verzorge
'Ik zie mijn overbuurman vaak voor het raam zitten. De gordijnen gaan pas laat open. Hij ziet er
eenzaam en onverzorgd uit. Maar dat kan ik natuurlijk niet helemaal beoordelen vanuit mijn kamer.
Volgens mij is hij al behoorlijk op leeftijd. Veel bezoek krijgt hij niet. Ik weet dat hij een zoon
heeft, die komt een keer in de twee weken langs vertelde mijn buurvrouw laatst. Die zoon neemt
dan boodschappen voor hem mee; ik kan me niet voorstellen dat hij het daar twee weken mee
kan doen. Ik zie de overbuurman nooit buiten.'
Wat zou je als burger het eerste doen in deze situatie?
1 Je onderneemt niets want dit zijn niet jouw zaken.


0%
2 Je zoekt contact met je overbuurman; misschien is hij wel in voor een praatje.
3 Je bespreekt deze situatie met eigen familie en/of vrienden; misschien hebben zij
100%
89%
wel tips voor je.
4 Je waarschuwt de wijkagent.
11%
100%
80%
60%
40%
20%
0%

© Consortium Ouderenmishandeling

Pagina 51 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024534 Type: Meerkeuzevraag (Meer uit meer) Toets: 3c. Natoets verzorge
Er zijn verschillende mogelijkheden om een deel van de zorgtaak van de mantelzorger over te
laten nemen door professionele hulpverleners of vrijwilligers. Respijtzorg is er een van. Geef aan
welke uitspraken over respijtzorg waar zijn.
Respijtzorg:

1 kan wekelijks of incidenteel zijn en zowel thuis als buitenshuis aangeboden
67%
worden
2 kan ouderenmishandeling voorkomen maar alleen als het langdurig wordt
22%
toegepast

3 heeft als doel dat de mantelzorger even op adem kan komen
4 heeft als doel dat de oudere minder afhankelijk wordt van zorg
100%
11%
100%
80%
60%
40%
20%
0%

© Consortium Ouderenmishandeling

Pagina 52 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024535 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
Welke uitspraak of uitspraken passen bij jou? Noteer deze uitspraak/uitspraken in het
opmerkingenvak 'opmerking plaatsen'. Vink daarna het onderstaande vakje aan.
Ik vind ouderenmishandeling een afschuwelijk onderwerp. Ik vind het moeilijk om met
heftige emoties geconfronteerd te worden. Ik geloof niet dat ouderenmishandeling zoveel
voorkomt. Ik ben bang dat mijn eigen ervaringen met geweld weer naar boven komen. Als
ik het signaleer zou ik niet weten wat ik er verder mee moet. Ik vind het lastig om me met
privézaken te bemoeien. Ik heb het al zo druk met andere zaken. Ik vind niet dat ik de
persoon ben om hier iets mee te doen. Ik ben bang voor represailles van de dader. Ik
weet niet of ik alles wat verteld wordt wel moet geloven.

1 Ik heb mijn antwoord in het opmerkingenvak genoteerd.
100%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 53 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024540 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
In de zorg voor ouderen wordt veel gebruik gemaakt van vrijwilligers.
Vrijwilligers ondersteunen:

1 alleen mantelzorgers bij de zorg voor de oudere
0%
2 alleen professionals bij de zorg voor de oudere
0%
3 zowel mantelzorgers als professionals bij de zorg voor de oudere
100%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 54 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024541 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
Bekijk het filmfragment waarin Mirjam van Dongen, voorzitter Landelijk Platform Bestrijding
Ouderenmishandeling (LPBO), twee voorbeelden geeft van de rol die loyaliteit kan spelen tussen
collega’s van een zorginstelling onderling.
Loyaliteit tussen collega’s kan de oorzaak zijn van het niet bespreekbaar maken van
ouderenmishandeling.

1 Juist
100%
2 Onjuist
0%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 55 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024542 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
Er zijn ouderen die een grotere kans lopen om mishandeld te worden, dan andere ouderen.
Welke categorie ouderen loopt het meeste risico op mishandeling?
1 Ouderen die incontinent zijn

0%
2 Depressieve ouderen
56%
3 Oudere mannen
0%
4 Eenzame ouderen
44%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 56 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024545 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
Er zijn verschillende vormen van ouderenmishandeling. Soms wordt aan ouderen doelbewust te
veel of juist te weinig medicatie gegeven, bijvoorbeeld slaap- of kalmeringstabletten.
Over welke vorm van ouderenmishandeling hebben we het hier?

1 Dit is een vorm van psychische mishandeling.
11%
2 Dit is een vorm van lichamelijke (fysieke) mishandeling.
89%
3 Dit is een vorm van verwaarlozing.
0%
4 Dit valt niet onder mishandeling.
0%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 57 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024609 Type: Invulvraag Toets: 3c. Natoets verzorgenden (v.2)
Welke uitspraak over kwetsbare ouderen is het meest waar?
Kwetsbare ouderen zijn vooral [ vrouwen | mannen ] met [ weinig sociale contacten | een
lage sociaal economische status ].

1 vrouwen - een lage sociaal economische status
67%
2 vrouwen - weinig sociale contacten
22%
3 mannen - weinig sociale contacten
11%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 58 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024611 Type: Sleepvraag Toets: 3c. Natoets verzorgenden (v.2)
Koppel de begrippen aan de juiste omschrijving.


1 mantelzorg - zorg die door familie en vrienden verleend wordt.
89%
2 informele zorg - alle zorg (behalve professionele zorg) die aan ouderen verleend
67%





3 langdurige zorg - zorg die langer dan drie maanden verleend wordt
89%
4 intensieve zorg - zorg die meer dan acht uur per week verleend wordt
67%

8 extramurale zorg - zorg buiten het ziekenhuis of een verpleeghuis
100%
9 mantelzorg - zorg die meer dan acht uur per week verleend wordt
11%
wordt
5 ontspoorde zorg - plegers zijn overbelast en voelen zich onmachtig
100%
6 respijtzorg - het tijdelijk overnemen van zorg van een mantelzorger
100%
7 intramurale zorg - zorg binnen de muren van een instelling, zoals een
100%
verpleeghuis
10 informele zorg - zorg die meer dan acht uur per week verleend wordt
22%
11 informele zorg - zorg die door familie en vrienden verleend wordt.
11%
12 langdurige zorg - alle zorg (behalve professionele zorg) die aan ouderen verleend
11%
wordt
13 intensieve zorg - zorg die langer dan drie maanden verleend wordt
11%
14 intensieve zorg - alle zorg (behalve professionele zorg) die aan ouderen verleend
22%
wordt
100%
80%
60%
40%
20%
0%
       
© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 59 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024613 Type: Sleepvraag Toets: 3c. Natoets verzorgenden (v.2)
Er zijn factoren die het risico op ouderenmishandeling vergroten.
Wat betekenen deze risicofactoren concreet voor de oudere? Koppel de risicofactoren aan
de juiste omschrijving.


1 afhankelijkheid - doordat de oudere lichamelijk en geestelijk achteruit gaat
89%
2 loyaliteit - ook al maakt zijn zoon hem geld afhandig, hij blijft zijn enige steun en
89%




3 familiegeschiedenis - er heeft altijd geweld plaatsgevonden in het gezin
89%
4 ingrijpende voorvallen - er is stress omdat een dochter gaat scheiden
89%
toeverlaat
5 ziekte - de oudere is dementerend en weet het allemaal niet meer zo goed
100%
6 isolement - de oudere heeft weinig contact met de buitenwereld
100%
7 afhankelijkheid - ook al maakt zijn zoon hem geld afhandig, hij blijft zijn enige
11%
steun en toeverlaat
8 loyaliteit - er heeft altijd geweld plaatsgevonden in het gezin
11%
9 familiegeschiedenis - er is stress omdat een dochter gaat scheiden
11%
10 ingrijpende voorvallen - doordat de oudere lichamelijk en geestelijk achteruit gaat
11%
100%
80%
60%
40%
20%
0%

© Consortium Ouderenmishandeling





Pagina 60 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024616 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
Er zijn factoren die de kans op ouderenmishandeling verhogen en factoren die de kans op
ouderenmishandeling verkleinen.
Stelling I: Beschermende factoren verminderen de kans op ouderenmishandeling. Stelling
II: Een voorbeeld van een beschermende factor is een sociaal netwerk rondom de oudere.

1 Alleen stelling I is juist.
0%
2 Alleen stelling II is juist.
0%
3 Beide stellingen zijn juist.
100%
4 Beide stellingen zijn onjuist.
0%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 61 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024617 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
‘Meneer (84 jaar) is weduwnaar en heeft geen kinderen. Zijn buurvrouw (65 jaar) helpt hem met
zijn financiën. De buurvrouw komt dagelijks bij meneer over de vloer. Ze heeft een sleutel van het
huis, ruimt op, opent en leest de post, doet de boodschappen en kookt altijd voor hem. De
buurvrouw geeft hem zijn medicijnen, maar let niet zo precies op de juiste dosering, zodat hij vaak
te veel krijgt. Dit heeft een negatieve invloed op zijn alertheid. Meneer krijgt een keer in de week
drie uur huishoudelijke hulp. De buurvrouw is dan ook altijd aanwezig. De huishoudelijke hulp krijgt
geen gelegenheid alleen met het slachtoffer te zijn. Zij ziet echter dat meneer niets heeft in te
brengen. De buurvrouw maakt de dienst uit en beslist wat er gebeurt, wat er wordt gegeten en
wat meneer moet doen. Meneer is licht vergeetachtig en volgens de thuiszorgmedewerker voelt
hij zich ongelukkig door de bemoeienissen van de buurvrouw. De thuiszorgmedewerker overweegt
om de wijkverpleegkundige van het buurtteam om advies te vragen’.
Er is sprake van:

1 psychische en lichamelijke mishandeling
78%
2 lichamelijke mishandeling en financieel misbruik
0%
3 psychische mishandeling en financieel misbruik
11%
4 alleen psychische mishandeling
11%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 62 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024618 Type: Meerkeuzevraag (Meer uit meer) Toets: 3c. Natoets verzorge
‘Meneer (84 jaar) is weduwnaar en heeft geen kinderen. Zijn buurvrouw (65 jaar) helpt hem met
zijn financiën. De buurvrouw komt dagelijks bij meneer over de vloer. Ze heeft een sleutel van het
huis, ruimt op, opent en leest de post, doet de boodschappen en kookt altijd voor hem. De
buurvrouw geeft hem zijn medicijnen, maar let niet zo precies op de juiste dosering, zodat hij vaak
te veel krijgt. Dit heeft een negatieve invloed op zijn alertheid. Meneer krijgt een keer in de week
drie uur huishoudelijke hulp. De buurvrouw is dan ook altijd aanwezig. De huishoudelijke hulp krijgt
geen gelegenheid alleen met het slachtoffer te zijn. Zij ziet echter dat meneer niets heeft in te
brengen. De buurvrouw maakt de dienst uit en beslist wat er gebeurt, wat er wordt gegeten en
wat meneer moet doen. Meneer is licht vergeetachtig en volgens de thuiszorgmedewerker voelt
hij zich ongelukkig door de bemoeienissen van de buurvrouw. De thuiszorgmedewerker overweegt
om de wijkverpleegkundige van het buurtteam om advies te vragen’.
Welke risicofactor(en) bij de oudere kun je uit de casus halen?


1 toenemende afhankelijkheid van zorg
22%
2 loyaliteit jegens de pleger
22%
3 ziekte
56%
4 isolement
100%
100%
80%
60%
40%
20%
0%

© Consortium Ouderenmishandeling

Pagina 63 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024620 Type: Sleepvraag Toets: 3c. Natoets verzorgenden (v.2)
De Verplichte Meldcode voor huiselijk geweld en kindermishandeling bestaat uit een aantal
stappen. De stappen gaan in op het proces vanaf het moment dat er signalen zijn.
Hoe zien deze stappen er achtereenvolgens uit?





1 stap 1 - in kaart brengen van de situatie
78%
2 stap 2 - overleggen met collega's
89%
3 stap 3 - bespreken met cliënt
44%
4 stap 4 - inschatten risico
56%
5 stap 5 - melden ouderenmishandeling
89%
6 stap 1 - bespreken met cliënt
11%
7 stap 1 - inschatten risico
11%
8 stap 2 - inschatten risico
11%
9 stap 3 - in kaart brengen van de situatie
22%
10 stap 3 - inschatten risico
11%
11 stap 3 - overleggen met collega's
11%
12 stap 3 - melden ouderenmishandeling
11%
13 stap 4 - bespreken met cliënt
44%
14 stap 5 - inschatten risico
11%
100%
80%
60%
40%
20%
0%
    
© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 64 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024622 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
De thuishulp laat de wijkverpleegkundige weten dat mevrouw Driessen mogelijk verwaarloosd en
mishandeld wordt door haar man. In een voorgesprek bespreken de wijkverpleegkundige en de
thuishulp de signalen en vervolgens vindt er een gesprek plaats tussen mevrouw Driessen, de
wijkverpleegkundige en de thuishulp.
Wat is de meest logische vervolgstap? De wijkverpleegkundige:

1 bespreekt de situatie met de specialiste ouderenzorg.
11%
2 analyseert de in kaart gebrachte situatie.
67%
3 meldt de ouderenmishandeling bij het meldpunt.
11%
4 regelt een gesprek tussen haar, mevrouw en de huisarts.
11%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 65 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024627 Type: Meerkeuzevraag (Meer uit meer) Toets: 3c. Natoets verzorge
Ouderenmishandeling is niet altijd gemakkelijk te herkennen.
Waar ligt dat aan?


1 Het slachtoffer hangt niet graag de vuile was buiten.
100%
2 De pleger verkeert in financiële nood.
11%
3 Het slachtoffer realiseert zich niet dat hij mishandeld wordt.
89%
4 De pleger is gewend ruw met het slachtoffer om te gaan.
0%
100%
80%
60%
40%
20%
0%

© Consortium Ouderenmishandeling

Pagina 66 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024628 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
De Verplichte Meldcode voor huiselijk geweld en kindermishandeling bestaat uit een aantal
stappen (het stappenplan).
Stelling I: Het stappenplan helpt om de situatie in kaart te brengen door het volgen van de
vijf stappen. Stelling II: Het uiteindelijke doel van het stappenplan is het melden van de
ouderenmishandeling door de professional.

1 Alleen stelling I is juist.
78%
2 Alleen stelling II is juist.
0%
3 Beide stellingen zijn juist.
11%
4 Beide stellingen zijn onjuist.
11%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 67 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024673 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie.
Stelling I: De ziekte van Alzheimer is een ouderdomsverschijnsel met grote gevolgen voor
de patiënt en naasten. Stelling II: Het verloop van de ziekte van Alzheimer kan van
persoon tot persoon verschillen.
1 Alleen stelling I is juist.

0%
2 Alleen stelling II is juist.
78%
3 Beide stellingen zijn juist.
22%
4 Beide stellingen zijn onjuist.
0%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 68 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024674 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
Mantelzorg, in tegenstelling tot vrijwillige zorg, wordt vaak als een morele plicht gevoeld. Als
partner of kind van de oudere bijvoorbeeld, is het logisch dat je de zorg op je neemt.
Je hebt een natuurlijke zorgrelatie met je ouders en dus kun je niet overbelast raken.
1 Juist

0%
2 Onjuist
100%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 69 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024676 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
Linda (verzorgende) heeft tijdens de verzorging van meneer Aydin een vervelende situatie
meegemaakt. Meneer Aydin pakte haar tijdens de verzorging ineens bij haar borsten en toen heeft
ze hem een klap gegeven. Ze is daar erg van geschrokken.
Als ik Linda was...

1 zou ik hierover direct in gesprek gaan met een collega en/of teamleider.
100%
2 zou ik over deze situatie niemand iets vertellen; het is immers maar een incident.
0%
3 zou ik de contactpersoon van de familie opbellen en mijn excuses aanbieden.
0%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 70 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024677 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
Welke van de onderstaande uitspraken in de nationale beroepscode over jou als verzorgende
heeft het meest betrekking op ouderenmishandeling?
Als verzorgende:
1 ondersteun ik activiteiten ter bevordering van de ontwikkeling van het beroep.

2 lever ik een bijdrage aan een veilige zorgverlening.
0%
78%
3 lever ik een verantwoorde bijdrage aan de omgang met beschikbare middelen.
4 verricht ik alleen handelingen die binnen de grenzen van mijn des-kundigheid
0%
22%
liggen.

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 71 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024678 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
Er is een vermoeden dat mevrouw Gevers mishandeld wordt. Hierover heeft de verzorgende met
de wijkverpleegkundige gesproken. De verzorgende gaat samen met de wijkverpleegkundige het
gesprek met mevrouw aan. Bekijk het filmfragment
Wat is de voornaamste rol die de verzorgende in het filmfragment heeft? De verzorgende:

1 geeft aan waarom zij denkt dat mevrouw Gevers mishandeld wordt.
56%
2 vertelt mevrouw Gevers de reden van hun komst en stelt mevrouw Gevers
33%
gedurende het gesprek gerust.
3 maakt een verslag van het gesprek tussen de wijkverpleegkundig en mevrouw
11%
Gevers voor het dossier maar neemt verder niet deel aan het gesprek.
4 geeft na afloop van het gesprek aan welke vervolgstappen ondernomen moeten
0%
worden.

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 72 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024679 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
‘Je komt als wijkziekenverzorgende eenmaal per dag bij mevrouw van Zwaag om haar te helpen bij
haar ADL. Mevrouw heeft M.S., is rolstoelafhankelijk en heeft een stoma die vaak lekt. Ze wordt
vier maal per dag gekatheteriseerd door haar man die haar ook ’s avonds naar bed helpt. Je merkt
dat ze nogal eens blauwe plekken op haar lichaam heeft en je begint daar een gesprek over.
Mevrouw bevestigt wat je al had vermoed: wanneer haar man kwaad op haar is, omdat hij haar
weer eens extra moet verschonen vanwege een lekkage aan haar stoma, gaat hij ruw met haar
om en snauwt haar af. Dat komt steeds vaker voor omdat de lekkages maar niet onder controle te
houden zijn. Mevrouw wil echter niet dat je daar met iemand over praat en zeker niet met haar
echtgenoot, want ze is bang dat hij haar anders niet meer thuis wil hebben.’
Wat is in deze situatie de meest gewenste reactie op het verzoek van mevrouw Zwaag?
1 Haar wens respecteren en het er met niemand over hebben omdat je het als
0%
vertrouwelijke informatie beschouwt.
2 Haar meedelen dat het voor jou niet mogelijk is om aan haar verzoek te voldoen
0%
en het onmiddellijk melden.

3 Haar meedelen dat het voor jou niet mogelijk is om aan haar verzoek te voldoen
100%
en zegt het te willen bespreken in het team.
4 Haar wens voorlopig respecteren maar er over enige tijd wel op terug komen.
0%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 73 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024680 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
‘Je komt als wijkziekenverzorgende eenmaal per dag bij mevrouw van Zwaag om haar te helpen bij
haar ADL. Mevrouw heeft M.S., is rolstoelafhankelijk en heeft een stoma die vaak lekt. Ze wordt
vier maal per dag gekatheteriseerd door haar man die haar ook ’s avonds naar bed helpt. Je merkt
dat ze nogal eens blauwe plekken op haar lichaam heeft en je begint daar een gesprek over.
Mevrouw bevestigt wat je al had vermoed: wanneer haar man kwaad op haar is, omdat hij haar
weer eens extra moet verschonen vanwege een lekkage aan haar stoma, gaat hij ruw met haar
om en snauwt haar af. Dat komt steeds vaker voor omdat de lekkages maar niet onder controle te
houden zijn. Mevrouw wil echter niet dat je daar met iemand over praat en zeker niet met haar
echtgenoot, want ze is bang dat hij haar anders niet meer thuis wil hebben.’
Je besluit om vervolgstappen te ondernemen. Wat zegt de beroepscode hierover?

1 neem je professionele grenzen in acht.
11%
2 ga zorgvuldig om met vertrouwelijke informatie.
56%
3 iedere zorgvrager heeft recht op zorg.
33%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 74 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024681 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
Je komt als verzorgende bij mevrouw Boerboom en merkt dat haar koelkast bijna leeg is.
Hier moet wel van verwaarlozing sprake zijn.
1 Juist

0%
2 Onjuist
100%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 75 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024685 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
Ouderen weerbaarder maken helpt voorkomen dat ouderen slachtoffer worden van
ouderenmishandeling.

1 Juist
100%
2 Onjuist
0%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 76 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024687 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
Je komt als thuishulp bij meneer Baars en constateert dat er waardevolle spullen uit het huis van
meneer Baars ontbreken.
Hier is sprake van financieel misbruik.

1 Juist
33%
2 Onjuist
67%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 77 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024688 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
Je komt als thuishulp bij de familie Zeegers. Mevrouw Zeegers verzorgt haar man. Meneer heeft
zich vanochtend gestoten aan de kast en heeft een behoorlijk blauwe plek op zijn been. Mevrouw
is hier erg onverschillig over. “Ach een blauwe plek meer of minder…” “Ik kan hem ook niet de hele
tijd in de gaten houden.”
Hier kan sprake zijn van ouderenmishandeling.

1 Juist
67%
2 Onjuist
33%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 78 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024689 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
‘Meneer (84 jaar) is weduwnaar en heeft geen kinderen. Hij krijgt een keer in de week drie uur
huishoudelijke hulp. De buurvrouw is dan ook altijd aanwezig. De huishoudelijke hulp krijgt geen
gelegenheid alleen met het slachtoffer te zijn. Zij ziet echter dat meneer niets heeft in te
brengen. De buurvrouw maakt de dienst uit en beslist wat er gebeurt, wat er wordt gegeten en
wat meneer moet doen. Meneer is licht vergeetachtig en volgens de thuiszorgmedewerker voelt
hij zich ongelukkig door de bemoeienissen van de buurvrouw. De thuiszorgmedewerker overweegt
om de wijkverpleegkundige van het buurtteam om advies te vragen’.
Een voorbeeld van een beschermende factor kan zijn: meer contact met de buitenwereld

1 Juist
89%
2 Onjuist
11%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 79 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024690 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
Er zijn risicofactoren die dat de kans op ouderenmishandeling door de professionele zorg
vergroten..
Welke oudere heeft de meeste kans om mishandeld te worden?

1 Mevrouw Stapel woont in een verpleeghuis na een CVA; zij heeft afasie en
100%
cognitieve problemen.
2 Mevrouw Tuitert woont in een verzorgingshuis en heeft last van ernstige COPD.
0%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 80 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024691 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
Mevrouw van de Zande vertoont afstandelijk gedrag en zegt tegen jou, als verzorgende, dat je
haar doet denken aan haar buurvrouw.
Dit noemen we tegenoverdracht.

1 Juist
78%
2 Onjuist
22%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 81 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024692 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
Stelling I: De Wet op de Verplichte Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling geldt
ook voor ouderenmishandeling door de professionele zorg. Stelling II: Bij
ouderenmishandeling door de professionele zorg moet je alle stappen uit het stappenplan
doorlopen.
1 Alleen stelling I is juist.

0%
2 Alleen stelling II is juist.
44%
3 Beide stellingen zijn juist.
44%
4 Beide stellingen zijn onjuist.
11%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 82 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024693 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
Als zorgverlener is het belangrijk om je af te vragen wat het onderwerp ouderenmishandeling je
doet. Dit helpt je ook om het gesprek erover aan te gaan met collega’s en/of medestudenten.
Lees onderstaande uitspraken. 1. Ik kan me niet voorstellen dat ouderen mishandeld
worden, op welke manier dan ook. 2. Het is wel een zwaar woord ‘ouderenmishandeling’;
wat valt daar eigenlijk allemaal onder? 3. Heel goed dat hier aandacht voor is; ik heb het
weleens van dichtbij meegemaakt. 4. Ik zou niet weten wat ik moet doen als ik zie dat een
collega een oudere te hard aanpakt. 5. Vreselijk dat dit bestaat: ik weet niet of ik het
emotioneel aan kan als ik het meemaak in de praktijk. 6. Mishandeling door hulpverleners
komt vast wel voor, maar zij doen het niet expres maar uit onmacht. Welke uitspraak
over ouderenmishandeling past het beste bij jou? En waarom? Geef dit aan in het
opmerkingenvak rechtsboven de vraag. Vink daarna het onderstaande vakje aan.

1 Ik heb mijn antwoord in het opmerkingenvak gegeven.
100%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 83 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024695 Type: Invulvraag Toets: 3c. Natoets verzorgenden (v.2)
Bekijk het filmfragment waarin Theo Royers, senior adviseur Vilans, vertelt over het imago van
ouderen. Wat vertelt Theo over ‘de sociaal economische waarde van ouderen’?
De sociaal economische waarde van ouderen is [ hoog | laag ]. Dit komt omdat ouderen [
veel | weinig ] geld kosten en [ wel | niet ] langer productief zijn.

1 laag - veel - niet
100%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 84 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024744 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
Als je hoort van een situatie waarbinnen een vorm van ouderenmishandeling door de huiselijke
kring heeft plaatsgevonden, dan heb je daar een mening over. Lastiger wordt het wanneer je
meerdere situaties in een volgorde moet plaatsen van meest ernstig tot minst ernstig. Noteer in
het opmerkingenvak 'opmerking plaatsen' welke situatie je het meest ernstig vindt (1) en eindig
met de situatie die je als minst (5) ernstig beoordeelt. Vink daarna het onderstaande vakje aan.
Situatie A: Een vrouw scheldt bijna dagelijks op haar chronisch zieke man van 78 jaar en
onthoudt hem soms verzorging. Situatie B: Een kleinzoon van 18 misbruikt de pinpas van
zijn oma (93) en steelt elke maand 200 euro. Situatie C: Een man (82) kan zijn zieke
vrouw (75) niet verzorgen en laat haar dagen achtereen in bed liggen. Situatie D: Een
buurvrouw doet huishoudelijk werk en de boodschappen voor de buurman (85). Ze is vrij
bazig en ontneemt hem contact met de buitenwereld. Situatie E: Een vrouw (82) woont bij
haar dochter (39) in huis. Op de dagen dat de dochter werkt is de vrouw, die slecht ter
been is, alleen met alle gevolgen van dien. Ze is al een paar keer gevallen en loopt
regelmatig kneuzingen en huidletsel op. Haar wondjes worden slecht verzorgd.

1 Ik heb mijn rangorde in het opmerkingenvak gegeven.
100%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 85 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024781 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
Als je hoort van een situatie waarbinnen een vorm van ouderenmishandeling door de professionele
zorg heeft plaatsgevonden, dan heb je daar een mening over. Noteer in het opmerkingenvak
'opmerking plaatsen' welke situatie je het meest ernstig vindt (1) en eindig met de situatie die je
als minst (5) ernstig beoordeelt. Vink daarna het onderstaande vakje aan.
Situatie A: Een zorgverlener heeft een onrustige oudere bewoner tot twee keer toe
vastgebonden, hij vertoont striemen aan zijn polsen. Situatie B: Een verpleeghuisarts
heeft eenmalig ongewenste seksuele handelingen bij een bewoonster verricht. Situatie C:
Een zorgverlener snauwt een bewoonster tijdens het eten voordurend af; de bewoonster
eet uit angst liever op haar kamer. Situatie D: Een zorgverlener heeft de sieraden
waaraan mevrouw zo gehecht is (zijn nog van haar ouders geweest) uit haar kamer
ontvreemd. Situatie E: Een slechtziende bewoonster valt behoorlijk af; de verzorgende
neemt te weinig tijd om haar te helpen met eten en omdat ze slecht ziet kan ze het zelf
niet.

1 Ik heb mijn rangorde in het opmerkingenvak gegeven.
100%

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 86 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00024782 Type: Meerkeuzevraag (Een uit meer vraag) Toets: 3c. Natoets verz
Welke uitspraak bevat een risicofactor als het gaat over ouderenmishandeling?
1 Allochtone ouderen hebben een belangrijke functie als autoriteit binnen hun
11%
gemeenschap.

2 Veel oudere allochtonen zijn kwetsbaarder dan autochtone ouderen van dezelfde
56%
leeftijd.
3 In allochtone gezinnen wordt over het algemeen niet positief aangekeken tegen
22%
informele zorg.
4 Allochtone ouderen doen een groter beroep op professionele zorgorganisaties dan
11%
autochtone ouderen.

© Consortium Ouderenmishandeling
Pagina 87 van 88
Aantal keer beantwoord: 9 Referentie: 00029331 Type: Aanwijsvraag Toets: 3c. Natoets verzorgenden (v.2)
Je bent getuige van grensoverschrijdend gedrag bij een oudere door een collega.
Wat kun je het beste doen?


1
100%
2
89%
3
11%
100%
80%
60%
40%
20%
0%

© Consortium Ouderenmishandeling

Pagina 88 van 88