REVISTA DO EIXO ATLÁNTICO Rodman pasa a mans dun consorcio chino-angoleño O AVE non despega A. Izquierdo: “Os máis pobres non son os que marchan de ningún país” Do ‘tsunami’ á marea Editorial O principio, ¿do fin? Falabamos hai dous meses nesta mesma páxina do “novo escenario político” que se abría no país; e non nos equivocamos. Tampouco había que ser Nostradamus para notar o sentir da sociedade ante os desmandos políticos dos últimos tempos que, probablemente sen ser maiores que os doutras épocas, non podían pasarse por alto no contexto da terrible crise que padecemos desde hai anos. Tan evidente era o que estaba a piques de pasar, que ata o Partido Popular o adiantaba na lle pedía ante a inminenvaloración que cia da cita electoral, aludindo á necesidade de pactos ante a imposibilidade de manter moitas maiorías absolutas. O que quizáis non calculaba o PP era que nin con pactos acadarían goberno en boa parte dos seus feudos tradicionais, e que sería alí onde si agardaban gañar folgadamente onde o farían con axuda. O xiro á esquerda nos concellos e nas autonomías foi tal que semella ir máis alá dun voto de castigo ao goberno; e de selo, o castigo é de tal contundencia que máis dun estará reconsiderando seriamente o seu papel nas próximas xerais. E mesmo nas autonómicas. Porque o que aconteceu este 24-M pasará á historia deste país. Algún recordou nesa noite electoral aqueloutro domingo histórico no que España se deitou monárquica e se ergueu republicana. Con todo o que pasou despois. Comparacións aparte, o certo é que este país está cambiando e ten máis medo ao “malo coñecido” que aos descoñecidos devezos das mareas cidadás. A corrente é tan forte arestora que mesmo o BNG parece disposto a renunciar por primeira vez ás súas siglas nas próximas xerais a favor dunha candidatura cidadá galega. Posible- mente é a única forma de sobrevivir en Madrid, onde realmente se xoga a partida política e onde unha derrota como a vivida polas agrupacións tradicionais nestes comicios as abocaría á irrelevancia máis absoluta cando non á extinción. Malia os malos resultados de PP e PSOE, as cifras do Bloque Nacionalista Galego son desoladoras. É verdade que moitas das súas voces escóitanse noutros foros, renacidos das súas múltiples escisións, mais o propio feito do seu desmembramento amosa o fracaso de quen debía ter amarrado a estas alturas unha porcentaxe de voto suficientemente representativa. As dolorosas e tan criticadas declaracións sobre Galicia do candidato de Esquerra Republicana á alcaldía de Barcelona, Alfred Bosch, confirman este sentimento. E non porque nos falte unha grande área metropolitana, senón porque falta o esencial: masa crítica comprometida con Galicia. Os cidadáns que si teñen esa sensibilidade culpan aos políticos de teren abandonado completamente o país, pero as agrupacións escúdanse en que só reflicten o sentir popular. Mentres tanto seguimos os primeiros pola cola en salarios, pensións, empregos, demografía e índices económicos; o último, o publicado pola Autoridade Independente de Responsabilidade Fiscal (AIReF), segundo o que Galicia é a comunidade que menos crece de España no primeiro trimestre do ano. Seguro que non hai solucións máxicas nin decisións sinxelas, mais os cidadáns pediron un cambio de rumbo, e serán agora os novos responsables políticos os que deban responder a ese berro e demostrar que hai outro xeito de facer as cousas; e que é mellor que o que tiñamos. O castigo é de tal contundencia que máis dun estará reconsiderando seriamente o seu papel nas próximas xerais. E mesmo nas autonómicas Garrido López, Ruth Lodeiro, Carlos Permuy, Carlos Vázquez e Teresa Rocamonde · Firmas: Xaquín Marín, Gonzalo Vázquez Pozo, X. Fernández Leiceaga, Juan Soto, Carlos Aymerich, Pedro Arias, Xoán Antón Pérez-Lema, Ernesto Sánchez Pombo, Xulio Ríos, Mª José Caride, Inma López Silva, José Antonio Montero Vilar, Blas Rivas, José Castro, Ignacio Bermúdez de Castro, Luz Pozo, José Luis Pando, Ramón Pernas, Gabriel Vázquez, Raúl Pérez Boán e Ramón Barrera · Fotografía: Moncho Fuentes, Miguel Muñiz, Merce Rancaño, Julio Prado, Paco Rocha, Óscar Corral, Pilar Montero e Eva Domínguez · Publicidade: Tomás Valín López Deseño e maquetación: Bolanda, ediciones y marketing · Novo enderezo: Rúa Benito Blanco Rajoy, 7 1º · 15006 · A Coruña · tfn. 981 14 50 24 · fax 981 20 62 54 · [email protected] · redaccion@ecodixital. com · [email protected] · Delegación en Santiago: Preguntoiro, 36, 1º · 15704 · tfn. 981 56 91 55 · fax 981 57 66 37 · ISSN: 1130-8478 · D.L.: C 333-1991 REVISTA DO EIXO ATLÁNTICO EDITA: Equinoccio, S. A. · Consello editorial: Gonzalo Vázquez Pozo (presidente), Ernesto S. Pombo (conselleiro editorial), María José Caride, Ángel Fernández Albor, Inma López Silva e Xavier Vence Redactores e colaboradores: Gonzalo Fernández Pérez-Soba, Esther OPINIÓN 10 PEDRO ARIAS VEIRA 14 XOAQUÍN FERNÁNDEZ LEICEAGA 16 PABLO GONZÁLEZ MARIÑAS 19 ELENA RAMALLO 20 ERNESTO SÁNCHEZ POMBO 25 JUAN SOTO 43 victoria domínguez varela 47 xulio ríos 56 LUZ POZO Entrevista 32 antonio izquierdo, Coordinador do traballo sobre relixións en Galicia “Mareas de pluralismo” reportaxes 22 como facer competitiva a industria galega 26 o ave non despega 28 cura de humildad 38 a galicia non católica 40 el inexplicable caso del meningococo B 44 A empresa súmase ás Letras Galegas 48 cada día somos máis XUÑO N 289 máIs eco 04 CARTAS AO DIRECTOR 05 cifras E letras 52 noticias de empresa 55 MESA E MANTEL 2015 A FONDO A importante perda de poder que o Partido Popular sufriu tralos comicios locais do pasado 24 de maio vén dar continuidade a un desgaste que a forza que lidera Mariano Rajoy xa viviu nas súas carnes hai un ano nas eleccións europeas. A aparición das chamadas mareas, que lle arrebatan o goberno en cidades como A Coruña, Santiago ou Ferrol, tamén amosa en Galicia o xurdimento dunha indignación que forza ao propio Alberto Núñez Feijóo a pedir autocrítica aos seus compañeiros de partido. Pasadas as municipais, queda medio ano para as vindeiras xerais, e o camiño parece anunciar grandes cambios o ave non despega Os usuarios de Renfe en Galicia continúan en pé de guerra. Non só denuncian a “precipitada e publicitaria” inauguración da alta velocidade no Eixo Atlántico, senón o “total desinterese” das Administracións por solucionar as graves deficiencias que presenta e sobre as que pediron explicacións todos os grupos do Parlamento, agás o PP 28 cura de humildad Que un consorcio chino-angoleño compre astilleros europeos es, entre otras cosas, una vacuna eficaz contra prejuicios post-coloniales. La operación se ha dilatado pero ya es un hecho: China Sonangol irá comprando a plazos Rodman hasta tener el 80%. Detrás está el hombre de los 9 nombres, Sam Pa, un esquivo y dudoso perfil ejecutivo pero cuyo dinero vale lo mismo que el de los demás a empresa súmase ás letras galegas Feiraco e Vegalsa-Eroski sumáronse este ano á conmemoración das Letras Galegas con varias iniciativas apoiadas pola Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria. Edicións especiais de envases de leite e de bolsas da compra, e un concurso de relatos contribuíron a expandir a figura de Filgueira Valverde 44 06 26 Para escribir una Carta al Director puede dirigirse a Gobernabilidad [email protected] o enviándola a Revista Eco. C/Benito Blanco Rajoy, 7, 1º 15006 A Coruña. No deben exceder las 30 líneas mecanografiadas, es imprescindible que estén firmadas y debe constar el domicilio, teléfono y número de DNI o pasaporte del autor. se reserva el derecho de publicar tales colaboraciones, así como de resumirlas o extractarlas cuando lo considere oportuno. No se devolverán los originales no solicitados, ni se facilitará información postal o telefónica sobre ellos. Las últimas elecciones municipales han dejado en Galicia, sobre todo en sus ciudades, un mapa político de lo más variopinto con un buen número de formaciones que ahora tendrán que negociar los pactos correspondientes. Con todo el respeto a la pluralidad que este cromatismo pueda representar, quisiera expresar mi preocupación por la gobernabilidad de unos ayuntamientos en los que sus representantes pertenecen a diversas siglas e incluso algunos, agrupados en una misma candidatura, tienen orígenes bien diferentes, como es el caso de las llamadas “mareas”. Sin entrar a valorar si esos pactos van a tener como resultado el buen funcionamiento de los concellos en que se den, quisiera proponer que estas negociaciones no quedasen en manos de unos pocos –que en algunos casos ni pertenecen a ese municipio– y que sea el propio ciudadano quien vuelva a decidir quién le debe gobernar. ¿Cómo? Bien sencillo: al igual que sucede en otras democracias bien desarrolladas, como es el caso de Francia, a través de una segunda vuelta. De esa forma sería el propio elector quien con un segundo voto optaría por una de las dos opciones mayoritarias y no el líder de un partido que desde Madrid les diga a sus barones con quién pueden pactar y con quién no. 1996 Veciños e inimigos Sempre se dixo que o peor inimigo é o que temos ao lado, xa que, por proximidade, é o que mellor coñece os teus defectos ou virtudes. O caso é que en Galicia esa rivalidade vén darse un día si e outro tamén nas dúas grandes cidades desta rexión: Vigo e A Coruña, e chega ao seu máximo extremo coas aficións dos clubes de fútbol que as representan: Celta e Deportivo, respectivamente. Con motivo do final de Liga en Primeira División esta mala rivalidade que existe na nosa comunidade volveu ser froito de escarnio nas televisións do país, amosando como os seguidores do equipo vigués celebraban os tantos do Barelona que enviaban a Segunda División ao coruñés, e mesmo, cando este remontou, nin celebraron o gol que daba a vistoria ao seu equipo. É unha bágoa que en Galicia se dean estes comportamentos, e máis aínda cando os seus directivos se están a esforzar por estreitar lazos. Xoán Porto. Lalín Francisco Javier Mesa. Ferrol xuLLo página5cifras n#62 PORTADA TOMÁS PÉREZ VIDAL. 39 LA TRANSFERENCIA DE LOS PUERTOS ESPECIAL: SANTIAGO, CAPITAL CULTURAL EUROPEA 47 ENTREVISTA A SÁNCHEZ CONSELLEIRO DE AGRICULTURA 18 FRINOVA COLOCA AL GRUPO PESCANOVA COMO LÍDER DE LOS PRECOCINADOS 26 LOS CAMBIOS EN LA XUNTA PROVOCAN INCERTIDUMBRE SOBRE EL PANORAMA POLÍTICO GALLEGO hace A LA XUNTA SUSCITA EL DEBATE EN LOS SECTORES AFECTADOS VILARIÑO, PRESIDENTE DE LA CEL 56 ENTREVISTA A OFELIA DEL AMO, PRESIDENTA DEL COLEGIO DE FARMACIA DE A CORUÑA 60 LA INAUGURACIÓN DEL NUEVO RECINTO FERIAL MARCA UNA NUEVA ERA EN SILLEDA AÑOSpágina4ymedia 76 10,9 47.447 11,6 996,47 página4cartas AL DIRECTOR millones de euros ha registrado Galicia de déficit hasta el mes de marzo. Según los datos publicados por el Ministerio de Hacienda y Administraciones Públicas el pasado 26 de mayo, esta cantidad representa el 0,13% del producto interior bruto (PIB), con lo que esta comunidad autónoma se sitúa durante el primer trimestre de 2015 por debajo de la media nacional, que alcanza el 0,20% del PIB. El déficit es asimismo menor que el registrado en marzo de 2014, cuando acumulaba 128 millones de euros, equivalentes al 0,23% del PIB. Si se suman las cifras de todas las comunidades autónomas, el déficit alcanza los 2.190 millones de euros, y la región que ha tenido el mayor ha sido Murcia, con el 0,53% del PIB. millones de euros ha alcanzado el Grupo Terras Gauda como cifra de negocio consolidada, después de incrementarla un 11,5% gracias al aumento de las exportaciones, con su implantación en siete nuevos mercados, y a su consolidación en países en los que ya comercializaba sus vinos. Malasia, Nueva Zelanda, Hungría, Singapur, Taiwán, Perú y Panamá han sido los nuevos mercados en los que se ha introducido la firma gallega en 2014, año en el que también se registró un importante aumento de la distribución en Japón, China, Bélgica, Dinamarca, Suiza y Alemania. nuevos contratos se firmarán este verano en Galicia, lo que convierte a esta comunidad autónoma como la séptima en la que más puestos de trabajo se creen en la próxima campaña estival y la cuarta donde más se incremente la creación de empleo. Según un informe que ha publicado la empresa de recursos humanos Adecco, a nivel nacional el empleo crecerá un 13% de media en los meses de verano, mientras que el incremento aquí llegará al 15,7%. millones de euros ha ingresado Aimen Centro Tecnológico durante el pasado ejercicio, un resultado que, según se explicó tras la asamblea general celebrada el pasado 14 de mayo, es debido a “la intensa actividad innovadora” desarrollada en colaboración con otras empresas gallegas y españolas, y a la prestación de servicios tecnológicos de alto valor añadido a más de 700 compañías de 20 países, entre los que destacan España, Estados Unidos, Francia, Alemania, Brasil, India, Noruega, Suecia, Países Bajos y Uruguay. millones de euros ha sido la cifra de negocio que ha alcanzado Gadisa en 2014, ejercicio en el que ha registrado un crecimiento sostenido del 1,68%, ha incrementado su superficie de ventas en 9.039 metros cuadrados y a aumentado su plantilla en 133 trabajadores, alcanzando ya las 6.463 personas. Según ha informado el grupo gallego de distribución, al cierre del pasado ejercicio la compañía contaba con 367 puntos de venta. Carmen Lois Babarro Marisol Bueno Delmiro Prieto Figueroa Esta joven emprendedora lucense ha inaugurado en pleno casco histórico de Lugo La Ferretería Eventos & Co: Se trata de una iniciativa empresarial que nace como un nuevo espacio para la celebración de eventos de todo tipo, a partir de un antiguo almacén de ferretería que perteneció a su tatarabuelo (Ferretería Asturiana). Apoyado por la Fundación CEL-Iniciativas por Lugo, el proyecto de Carmen pretende ofrecer en estas instalaciones unas “herramientas” distintas a las que distribuía su antepasado, centrando su actividad en la organización de actos y en la comunicación. AJE Ourense, la Asociación de Jóvenes Empresarios que él preside, comenzó a mediados de mayo a recibir las visitas de escolares que han programado con el fin de introducirles en el mundo del emprendimiento. Ejerciendo de anfitrión, el propio Babarro explicó a un grupo de 15 chicos que cursan ESO en el colegio Divino Maestro en qué consiste la asociación que preside y qué funciones tiene dentro del mundo empresarial, las actividades que realiza, para qué recurren a ella sus integrantes, cómo actúa ante las administraciones o cómo fomenta el emprendimiento. A continuación, les animó a emprender y les expuso algunas características que debe tener una persona que quiera desarrollar su idea o su sueño de crear una empresa. Pazo de Señorans Selección de Añada 2007, vino elaborado en la bodega que ella fundó en los años 80, ha sido galardonado como el “Mejor Vino Blanco de España”, “Mejor Vino Blanco de Galicia” y “Mejor Vino de las Rías Baixas” en la XXXII edición del Internatinal Wine Challenge, certamen en el que también ha recibido la Medalla de Oro. Se trata de uno de los vinos más especiales de la bodega, ya que sólo se elabora en añadas excelentes. Es un 100% albariño de pago procedente de una selección de uvas de la finca Los Bancales, de un viñedo de más de 45 años de edad plantado sobre suelo de xabre (arcilloso calcárea). Pazo de Señorans Selección de Añada 2007 posee una crianza de más de 30 meses sobre lías y otra en botella de más de un año, que le confieren un gran volumen y cuerpo en boca. Down Galicia, la organización benéfica que preside, ha sido galardonada por la Fundación Randstad por su contribución a la integración laboral a través de su programa “Potenciando el talento profesional: empleo con apoyo”. Se trata de una iniciativa que busca la inclusión sociolaboral de personas con discapacidad intelectual y Síndrome de Down, que le ha valido el reconocimiento a la organización gallega en la categoría de “Instituciones”. En el fallo del jurado se ha valorado la amplia trayectoria a favor de la inclusión social, su grado de asociacionismo y colaboración, el rigor del proyecto y el grado de innovación desarrollado en él. letraspágina5ymedia ...Y A fondo 9 Do ‘tsunami’ á marea As municipais marcan o segundo castigo ás políticas do PP A importante perda de poder que o Partido Popular sufriu tralos comicios locais do pasado 24 de maio vén dar continuidade a un desgaste que a forza que lidera Mariano Rajoy xa viviu nas súas carnes hai un ano nas eleccións europeas. A aparición das chamadas mareas, que lle arrebatan o goberno en cidades como A Coruña, Santiago ou Ferrol, tamén amosa en Galicia o xurdimento dunha indignación que forza ao propio Alberto Núñez Feijóo a pedir autocrítica aos seus compañeiros de partido. Pasadas as municipais, queda medio ano para as vindeiras xerais, e o camiño parece anunciar grandes cambios. Unha reportaxe de Gonzalo Fernández e Teresa Rocamonde con fotografías das agrupacións políticas 10 A fondo 11 Madrid é un dos mellores expoñentes das dificultades do PP. Cristina Cifuentes salvou o honor pero terá difícil a negociación, mentres que Esperanza Aguirre nin sequera opta a unha posible negociación para a alcaldía, que será para Manuela Carmena. Foto D. Sinova Ao igual que sucedera hai catro anos, Galicia volveu cambiar o pasado 24-M o seu mapa municipal. Se en maio de 2011 foi o “tsunami popular” –termo que acuñou José López Orozco ante a victoria do PP– o que arrasou nos concellos de Galicia, desta volta a transformación vén da man dunhas mareas que, xurdidas de coalicións de forzas de esquerdas, van quitarlle ao partido que lidera Alberto Núñez Feijóo as alcaldías coas que entón lograra facerse: A Coruña, Santiago e Ferrol. Pero o comportamento do electorado nesta comunidade autónoma non é máis que unha pequena mostra do que aconteceu en toda España, onde unhas eleccións autonómicas e municipais se converteron de novo nun forte castigo para o partido que está no Goberno da nación. Así as cousas, se en 2011 o voto penou a política de recortes que iniciaba o executivo de José Luis Rodríguez Zapatero, o pasado 24 de maio fixo o propio co de Mariano Rajoy, dando así continuidade a un ciclo electoral que xa comezou coas últimas eleccións europeas e que rematará a finais de ano nos comicios xerais. Aínda que o Partido Popular foi o gañador destas eleccións en canto ao número de votos, cun 35,75% dos sufraxios en Galicia e un 27,05% en toda España, resultou o gran castigado en canto á perda de poder, xa que deixou de ter maioría absoluta nun bo número de concellos e non acada ningunha nas principais cidades da comunidade autónoma. Mesmo a nivel nacional perde a súa hexemonía nas autonomías que tiña e non conserva máis que unha maioría absoluta na cidade autónoma de Ceuta. En concreto, o PPdeG conseguiu superar en case dez puntos porcentuais ao seu máximo rival, o PSdeG que co 26,36% dos votos segue a ser aquí a segunda forza política, se ben habería que ter en conta o fenómeno das mareas, que se presentou en determinados concellos con distintas siglas e diferentes coalicións. Pola súa banda, o BNG sitúase no terceiro lugar co 12,87% dos sufraxios. Maiorías. A victoria dos populares tamén se produce en canto ao número de maiorías absolutas acadas nos concellos galegos. En total obtivo 148 –o 47,13% dos concellos de Galicia–, por 47 o PSdeG –14,97%– e 13 o BNG –4,14%–. Non obstante son os socialistas os únicos que acadan unha maioría absoluta nunha das grandes cidades galegas, xa que o seu candidato en Vigo, Abel Caballero, acaparou o 51,80% dos votos, o que lle otorga 17 concelleiros neste municipio. Xunto a esas maiorías, tamén é o PP o que contabiliza máis maiorías relativas cun total de 55, mentres que o PSdeG ten 31 e o Bloque catro. Por provincias, os populares tamén consiguen ter máis votos nas catro galegas, aínda que ese resultado non lles libra de perder dúas presidencias de deputacións que tiñan ata o momento –A Coruña e Pontevedra–, polo que só conservarán a de Ourense. Deputacións. A ampla maioría absoluta obtida por Abel Caballero en Vigo fará que por primeira vez o Partido Popular perda a maioría absoluta na Deputación de Pontevedra, onde pasará de ter 17 a 12 deputados, deixando 10 –catro máis dos que tiña na anterior lexislatura– en mans dos socialistas. Aínda que ten máis escanos, o PP ten difícil acadar a presidencia, toda vez que o BNG ten a chave de goberno e o seu portavoz no Parlamento de Galicia, Francisco Jorquera, xa rechazou o “acordo sen límites” ofrecido polo presidente en funcións, Rafael Louzán. Nese sentido, Carmela Silva, a número dous dos socialistas no Concello de Vigo, perfílase como a principal candidata a presidir esta institución. A outra perda dos populares nun organismo provincial virá na Coruña, onde perden dous escanos fronte aos 17 que obtiveran en 2011. A entrada da Marea Atlántica e de Compostela Aberta na Deputación coruñesa, máis a posibilidade de que Alternativa dos Veciños –o partido do alcalde de Oleiros, Ángel García Seoane– se faga cun representante, afasta ao seu actual presidente, Diego Calvo, de repetir ao fronte desta institución. Así as cousas, o Partido Popular só conservaría en Galicia a Deputación de Ourense, onde, con A fondo 12 13 La nueva competencia electoral Pedro Arias Veira Voceiro de Industria do Grupo Popular no Parlamento de Galicia en el ámbito de la política local. Instituciones menos complejas de gobernar en la esfera económica. Pero aún así se podrán advertir capacidades y limitaciones Las municipales de 2015 han cristalizado las tendencias que emergieron en las europeas de 2014, justamente hace un año. Donde lo esencial ha estribado en poder medir la fuerza relativa de los contendientes. Respecto al marco central del modelo, se ha constatado una apertura del sistema de bipartidismo imperfecto; en el que se mantiene la primacía relativa del PP en lo que se podría etiquetar convencionalmente como centroderecha y la primacía relativa del PSOE en la etiquetación izquierda. Si bien, en ambos casos, con menor hegemonía de la que venían ostentando hasta ahora. Resulta pertinente recordar que el marco anterior a las elecciones europeas no era un modelo de bipartidismo “perfecto” PP-PSOE. Sino de alternancia bipartidista básica en el Gobierno central con amplias variaciones en comunidades autónomas y administración local. UCD, CiU, PNV, ERC, BNG, otros nacionalismos y regionalismos, además de IU y recientemete UPyD, conformaron un importante cuerpo de pluralismo político con influencia real en las instituciones. Y con amplio peso en el Gobierno central, por influencia, capacidad competitiva latente y fuerza particular, en las legislaturas en las que los partidos centrales no contaban con mayoría absoluta. En las municipales el abanico de opciones se abrió algo más con la emergencia de Podemos y movimientos asociados, así como por la consolidación de Ciudadanos, y en Valencia por Compromís, que también había logrado diputado en las europeas. Ambos partidos han logrado sus votos recortando base de influencia electoral no sólo a PP y PSOE, sino también a BNG, IU y otras formaciones. En una cuantía variable por municipios y comunidades autónomas, en un valor agregado que ronda los diez puntos. Una cifra importante si bien no decisiva, por lo que su influencia la han de canalizar a partir de alianzas, porque su entidad actual no les otroga capacidad de mayorías absolutas, y en limitados casos la condición e Pie de foto genérico primera fuerza. Sin embargo, su propia existencia como formaciones de voto útil constatado encierra la capacidad de entrar en la competencia electoral como fuerza de expectativa real. Por lo que al ser de vocación de ámbito estatal configuran un modelo cuatripartito potencial para el Manuel Baltar ao fronte, logra perder só un escano ao pasar de 15 a 14. Desta Desta volta a José forma, o político ourensán, que foi o único dos catro presidentes provinciais que fixo para ser reelixido nun posto que non depende directamente dos votos dos transformación do campaña cidadáns, será o que manteña ao PP na presidencia dun organismo provincial galego. mapa político galego vén da man dunhas Optimismo. Como adoita suceder cada vez que se celebran unhas neste país, as forzas políticas volveron nesta ocasión a comentar os mareas que van eleccións resultados con certo tono optimista, ou alomenos iso é o que se desprende das algunhas das forzas que se presentaron a estes que fixeron a quitarlle ao partido valoracións comicios en Galicia. Así, mentres o PP antepoñe que el foi o gañador na consulta, o que lidera Alberto PSdeG destaca que por primeira vez na historia está en condicións de poder gobernar tres das deputacións galegas e de poder presidir a Federación Galega de Municipios Núñez Feijóo as en e Provincias (Fegamp). Pola súa banda o BNG fai fincapé en que tras estas eleccións alcaldías coas que hai continúa a ser “referencia inequívoca do nacionalismo galego”, e Anova en que as pasadas municipais constatan que as teses defendidas fundamentalmente por Xosé catro anos lograra Manuel Beiras dende 2012 “son o camiño para ir a unha creba democrática e un novo facerse: A Coruña, proceso constituínte, que é o cerne do proxecto estratéxico” de esta formación. Santiago e Ferrol Nas súas valoración á , o Partido Popular confesa, non obstante, ter recibida a mensaxe, xa que aínda que venceron, “non nos presentamos para gañar, senón para Gobierno central, a sumar al pluripartidismo en amplios ámbitos del resto de los mercados territoriales. Como toda nueva formación, comenzará ahora la fase de comprobación de la plasmación práctica de las intenciones y programas políticos. Lo que se hará ya dentro de un juego en el que los actores con historia de gobierno, como el PP y el PSOE, se reajustarán a la nueva competencia. Ofreciendo todos un panorama políticamente más real y verificable que los debates previos a los prolegómenos y a la fase de campaña electoral. Podemos y sus formaciones asociadas, así como Ciudadanos, afrontarán retos y nuevas capacidades para afrontarlos. Siendo la política económica, por la complejidad de la crisis, un tema de particular relieve probatorio de capacidad comparativa. La economía fue lo que ocasionó los mayores desgastes al PSOE, al igual que el problema más complejo de abordar para el PP. Lo mismo que aconteció en otros países europeos y del continente americano. Porque no sólo es cuestión de producción, sino también de distribución social, así como de afrontar la losa de Pie de foto genérico los endeudamientos heredados, de reformas estructurales, de consecución de la competitividad de la economía, comercio exterior, movimientos de inversión y tantos otros frentes de singular complejidad. De momento los nuevos actores se moverán en el ámbito de la política local y autonómica, y en Galicia sólo en la local. Instituciones menos complejas de gobernar en la esfera económica. gobernar, e está claro que o resultado non é o esperado para poder exercer a acción política”. Neste sentido, define o cómputo como “claramente insatisfactorio”, o que lle induce a “facer reflexión” para determinar cal foi a razón pola que “perdemos esa confianza que hai catro anos nos deron”, “por que moitos daqueles votantes decidiron agora apoiar a outras forzas políticas e por que outros decidiron quedar na casa”. En canto ás mareas, os populares recoñecen a súa sorpresa ante a “eclosión de determinados partidos” que acadaron uns resultados “moito mellores do esperado”, un fenómeno que xustifica nun “certo voto de ira cara os partidos tradicionais”. Nesa situación, cren que o seu partido perdeu apoios e que o PSdeG non foi quen de rendibilizar esa caída, mentres que esas formacións, que “non teñen máis de 24 meses”, aproveitaron ese apoio. Pero aún así se podrán advertir capacidades y limitaciones. También será un reto y una oportunidad para los partidos mayores de probar su capacidad de competir ante las nuevas fuerzas, en las que se podrán ver también capacidades y limitaciones comparativas. En cualquier caso la competencia –si es con principios y limpieza– siempre es socialmente útil, un factor fundamental de progreso colectivo; tal como acontece en los mercados económicos que realmente son competitivos. Y como todo en la vida que está sujeto a la confrontación de mérito y esfuerzo; precisamente la base de la legitimidad pública. España y Galicia son sociedades más consistentes y maduras de lo que aflora por corrupción, anomalía, ridículo y maledicencia pública. Y cualquier persona, y más aún cualquier actor político, ha de celebrar siempre la emanación de la voluntad popular, porque trae el río de la vida real, el estado de las opiniones profundas, la manifestación de valores, intereses y creencias; incluidas limitaciones, influencias y restricciones. Todos los sistemas que han superado las pruebas de la necesidad y el tiempo, son complejos; es la ley de la evolución creadora. La política no está excluida de estas leyes comprobadas en todos los órdenes de la vida. Que puede suponer para todos, partidos y electores, una oportunidad de superación de inercias y carencias para unos, y de logros y resolución de problemas para los otros. Lo que está claro es que los mejores tendrán más oportunidades para demostrar que lo son realmente, decidiendo así el resultado final de la modelización del nuevo sistema de partidos políticos. El futuro queda abierto. Á espera. Respecto ao seu futuro de cara as próximas eleccións autonómicas, o partido que preside Alberto Núñez Feijóo considera que os resultados que obtivo en Galicia nas pasadas municipais enmárcanse nun contexto global de perda de apoios ao PP, pero sinala que cómpre esperar a ver “como evoluciona a marca”, xa que antes de que se celebren os comicios ao Parlamento de Galicia haberá eleccións en Cataluña e as xerais, que “servirán para ver como afrontar as galegas no seu momento”. De todas formas, sostén que o importante agora é que “todos fagamos autocrítica” para “atopar solucións e recuperar a confianza do pobo”. “Cando gañamos, gañamos todos, e cando perdemos, tamén”, conclúe nas súas declaracións a . A atribución ao contexto nacional dos resultados obtidos polo PP en Galicia tamén A fondo 14 Se en 2011 o voto penou a política de recortes que iniciaba o executivo de José Luis Rodríguez Zapatero, o pasado 24 de maio fixo o propio co de Mariano Rajoy, dando así continuidade a un ciclo electoral que xa comezou coas últimas eleccións europeas e que rematará a finais de ano nos comicios xerais Aínda que o PP foi o gañador destas eleccións en canto ao número de votos, cun 35,75% dos sufraxios en Galicia e un 27,05% en toda España, resultou o gran castigado en canto á perda de poder, xa que deixou de ter maioría absoluta nun bo número de concellos e non acada ningunha nas principais cidades da comunidade A única alegría para o BNG está na cidade de Pontevedra, onde Lores consagra o seu proxecto ao obter 12 edís e rozar a maioría absoluta foi un factor esgrimido polo secretario xeral do partido nesta comunidade autónoma, Alfonso Rueda. Ao día seguinte de celebrarse os comicios chamou aos seus compañeiros a facer autocrítica para planificar e analizar os resultados polo miúdo. Rueda tamén se referiu á situación na que quedaron tras estes comicios outras formacións políticas que concorrían a eles. Así, dixo que mentres o PSOE antes gañaba e gobernaba en cidades como A Coruña, Ferrol, Santiago e Ourense, hoxe posiciónase como a terceira forza nelas, e mesmo en Lugo perdeu as eleccións e apoio, ao igual que en Pontevedra. En canto ao BNG, destacou que máis alá de onde fixo de muleta do PSOE, practicamente desaparece como pasou en Ourense e Vigo, e aínda que si é a primeira forza en Pontevedra, e a cuarta na Coruña, en Ferrol, en Santiago e en Lugo. Xa por último referiuse ás mareas como “os grandes canalizadores do desgaste que tivo a marca PP nestas eleccións”, e dixo que, aínda que gobernarán na capital de Galicia como a forza máis votada e posiblemente na Coruña e en Ferrol, “trátase de coalicións electorais abocadas a formar coalicións de goberno”. Ao igual que o secretario xeral do PPdeG, o seu portavoz no Parlamento de Galicia, Pedro Puy tamén valorou os resultados obtidos pola súa formación nas pasadas municipais, recoñecendo que o resultado non foi bo o que proba que “estamos a sufrir os custos dun axuste tremendo provocado por unha crise económica que non tivo antecedentes na historia contemporánea española”. Autocrítica. 15 Nas filas do PSdeG, pola súa banda, tamén recoñecen que os seus resultados foron “malos sen palativos” en moitos municipios, polo que tamén fan un chamamento a facer “autocrítica, análise e reflexión naqueles concellos nos que non fomos quen de capitalizar a alternativa de goberno”. Non obstante, salientan que por primeira vez na historia están en condicións de poder gobernar tres das deputacións galegas e mesmo presidir a Fegamp. Así mesmo, sinalan que despois de gobernar 58 alcaldías de Galicia, poden agora achegarse ao seu teito de 102 acadado en 2009, ano no que presidían o goberno da Xunta, e destacan o feito de pasar de ter 981 a contar con 1.039 concelleiros. “Somos a única forza con representación parlamentaria que aumenta en porcentaxe de voto con respecto ás últimas municipais. Pasamos do 25,98% ao 26,36% a pesar da fragmentación con moitas máis forzas. Mentres, o PPdeG acada o peor resultado da súa historia e perde nove puntos porcentuais (do 44,85% ao 35,75%), e nós superamos a media de apoio ao noso partido en Galicia dende 1979, . que é do 25,89%”, comentan en declaracións a Xunto a iso tamén subliñan que o apoio recibido polo seu partido nesta comunidade autónoma é por primeira vez superior á media do apoio ao PSOE en toda España (25,02%), o que os sitúa nun contexto de “optimismo” que “senta as bases do que será o cambio en Galicia, liderado polos socialistas e partindo da nosa xestión nunha importante rede de concellos e deputacións socialistas nas catro provincias”. Recuperación. O feito de obter mellores resultados en Galicia que no resto de España tamén foi destacado polo secretario xeral do PSdeG, José Ramón Gómez Besteiro, á hora avaliar as pasadas eleccións municipais. A pesar de perder 25.000 votos con respecto aos anteriores comicios locais de 2011, sinalou que a votación reflicte a “recuperación” da súa formación política e que “se abre un ciclo político novo”, no que se evidencia o “esboroamento absoluto do PP” como consecuencia de “tantos anos de insensibilidade e irresponsabilidade” coas súas políticas. Nesta liña, afirmou que estas últimas eleccións locais supoñen o segundo “duro correctivo electoral” que sufriu o PP nun ano despois dos comicios europeos, o que significa que “o cambio é posible”. Pola súa banda, o portavoz do Grupo Socialista no Parlamento de Galicia, José Luis Méndez Romeu, extrapolou os resultados do 24-M a unhas eleccións autonómicas, e destacou que o seu partido obtería un “notable aumento” con seis deputados máis. Así as cousas, indicou que o PSdeG estaría “en condicións de liderar un goberno alternativo á Xunta”, que viría tras producirse “un xiro moi notable á esquerda” nestes últimos comicios”. Ese executivo, segundo dixo, estaría encabezado polo seu secretario xeral, xa que o novo escenario “vén ratificar a aposta que representa Gómez Besteiro ó fronte do PSdeG”. Xa por último, referiuse aos resultados electorais do PPdeG, un “fracaso persoal” de Núñez Feijóo, a quen lle reprochou o feito de ter modificado o seu goberno “por intereses de acomodación electoral”, e que isto se lle volveu na súa contra. Referencia do nacionalismo. Aínda que a valoración da dirección do BNG sobre os resultados das municipais os cualifica de “insatisfactorios”, por ter “luces Personaxes tan mediáticos como Ada Colau –próxima alcaldesa de Barcelona–, o escritor Manuel Rivas ou o líder de Podemos, Pablo Iglesias, apoiaron á Marea Atlántica no seu obxectivo de facerse co goberno local A fondo 16 17 O cambio municipal: unha visión optimista Xoaquín Fernández Leiceaga PROFESOR DE ECONOMÍA APLICADA (USC) O balance teremos que establecelo dentro de catro anos e a nosa visión do mundo influirá á hora de outorgarlles unha ou outra cualificación Pasaron as eleccións municipais e os cidadáns expresaron nelas unha profunda vontade de cambio. Centrándonos no caso de Galicia, distinguimos dúas tendencias de fondo: unha viraxe da sociedade a posicións máis á esquerda, e unha erosión dos partidos tradicionais, sobre todo no ámbito urbano, en favor de forzas emerxentes. Como resultado, o Partido Popular é o principal damnificado pero tanto o BNG como o Partido Socialista, por este orde, experimentan algún retroceso –aínda que ao ser menor que o do partido ata hoxe dominante seguramente lles permita avanzar substancialmente en termos de poder–. Para completar este rápido panorama, Ciudadanos non prende en Galicia e as candidaturas unitarias participadas por Podemos (pero tamén por Esquerda Unida, Anova ou Compromiso por Galicia) teñen un enorme éxito nas cidades da provincia coruñesa e modestos resultados no resto do territorio. Na miña opinión o factor determinante dos re- importantes”, pero tamén “sombras moi escuras”, resalta que a súa forza política continúa a ser a “referencia inequívoca do nacionalismo galego”, incrementando en máis de 40.000 o número de papeletas sobre as pasadas eleccións autonómicas. Así mesmo, indica que supera o número de actas que tiña ata agora, case duplica o número de maiorías absolutas e incrementa nun 50% o número de concellos nos que aspira a gobernar en solitario ou con pactos. A autocrítica do Bloque céntrase sobre todo nos resultados obtidos nas cidades de Vigo e Ourense, que estiveron “moi lonxe das espectativas”, sen acadar ningún concelleiro nin o 5% dos votos en cada unha delas. Non obstante, o seu portavoz nacional, Xavier Vence, si expresou as súas felicitacións a Pontevedra, onde con 12 concelleiros quedou a piques da maioría absoluta, e referiuse a ela como “modelo urbano de referencia”. Con todo iso, o líder nacionalista sinalou que os cambios que fixeron nos últimos tempos “á vista está que foron insuficientes”, polo que invitou os seus compañeiros a “sacar consecuencias do alcance da mensaxe que o electorado, sobre todo urbano, nos lanzou”. Vence fixo fincapé en que o BNG segue a ser a terceira forza política da comunidade autónoma por número de votos e de concelleiros, e en que os resultados amosan “un incremento xeral dos gobernos sultados é global: unha censura manifesta ao Goberno de Rajoy no corpo dos seus alcaldes ou candidatos a selo. A corrupción e a austeridade tiveron un castigo claro nas urnas, porque desviaron votos populares á abstención e a outras forzas, e porque activaron votos progresistas en sentidos diversos en función das circunstancias locais. O primeiro elemento do meu optimismo, como expreso no título do artigo, ten que ver coa capacidade do noso sistema democrático para rexenerarse, recuperando aos desafectos (houbo moitos menos votos nulos que hai catro anos) e para cumprir a súa función de avaliación das políticas seguidas. Certo que, neste caso, o calendario electoral reduciu o impacto do ámbito local para converter os comicios no anticipo das eleccións xerais. Detéctase en círculos de poder así como en ambientes empresariais un temor ao uso que as forzas emerxentes de esquerdas (no caso de Galicia as mareas atlánticas) poidan fa- municipais”, o que demostra “un apoio claro á maneira de gobernar do Bloque”. En canto aos posibles pactos, avanzou que a súa formación facilitará gobernos municipais alternativos ao PP, e subliñou que, “sabendo da súa heteroxeneidade, o BNG tende a man a todos os que queiran construír un proxecto nacionalista de esquerdas para transformar Galicia”. As mareas. Tamén Anova transmitiu a a súa valoración sobre as pasadas municipais, afirmando que son unha constatación das teses defendidas polo seu líder, Xosé Manuel Beiras, nas que chama á unidade popular, que “cristalizaron primeiro en AGE e agora, por elevación, en diferentes mareas”, e que constitúen “o camiño para ir a unha creba democrática e un novo proceso constituínte”. Neste sentido, destaca que as tres maiorías absolutas que tiña o Partido Popular nas cidades galegas –A Coruña, Santiago e Ferrol– “foron contundentemente contestadas polas chamadas mareas”, que ademais “adquiren relevancia no resto de cidades e nalgunhas vilas” nas que será chave de goberno. “Que estruturas saídas destes procesos gañaran as eleccións na Coruña e na capital do país é toda unha revolución dentro dun panorama político que levaba tres décadas estancado. Marcan o camiño claramente”, comenta ao respecto. Tras estes resultados, Anova confía en que, “se o proceso de unidade popular, co evidente protagonismo da cidadanía cer das súas posicións de goberno. A priori, non comparto ese medo. Por tres razóns: Os concellos (e as deputacións) incorporan unhas enormes doses de xestión de proximidade e unha grande visibilidade pública pero con nula capacidade de establecemento de marcos legais alternativos. Son, por tanto, unha magnífica escola de realismo (a primeira trincheira das necesidades cidadás), pero un pésimo instrumento para aventuras. As forzas que gobernen, previsiblemente, A Coruña, Ferrol e Santiago, e aquelas outras que poidan participar ou influír noutros gobernos conseguiron, no mellor dos supostos, maiorías relativas. En todos os casos, os partidos chamados tradicionais seguen tendo a maioría nas corporacións. Quero con isto dicir que van existir evidentes límites políticos á acción dos gobernos municipais. Os partidos tradicionais deberán transformarse para poder competir eficazmente e terán que aprender a tratar coas novas forzas. Estas, á súa vez, terán que pasar das musas ao teatro e arremangarse para manobrar no cuadrilátero político, articulando pactos que lle permitan gobernar. Esa intensificación da competencia (nun contexto de cooperación necesaria, non se traducirá en maior eficiencia e axuste máis preciso ás preferencias dos votantes? Por último, esas forzas están integradas en parte por actores políticos xa coñecidos e conforman grupos municipais de competencia técnica similar a aqueles que reemprazan. Cales serán as súas prioridades? Atrévome a sinalar dúas áreas de prioridade: por un lado a rexeneración democrática, con máis transparencia e máis rigor na xestión dos recursos, reducindo o peso do aparato de goberno (eventuais, asesores, etc), e promovendo un modelo con menos boato na presentación pública. Por outra, unha atención intensa ás necesidades sociais urxentes, no ámbito da pobreza infantil ou da terceira idade. É posible que algunhas operacións inmobiliarias teñan máis dificultades para desenvolverse, que algúns modelos de especialización urbana atopen obstáculos e que, en xeral, as solucións públicas sexan preferidas ás de mercado. O balance teremos que establecelo dentro de catro anos e a nosa visión do mundo influirá á hora de outorgarlles unha ou outra cualificación. De entrada, felicitemos aos gañadores e agradezámoslle ao noso sistema democrático a súa capacidade de integración. exercente, continúa”, se está en condicións de concorrer ás vindeiras eleccións xerais “para cambialo todo”, en tanto que “son as Cortes do Estado onde se pode dar unha mudanza real”. Se non, considera que “moitos dos esforzos realizados a nivel municipal non terán demasiado efecto na vida das persoas, pois as leis estatais esganan estas institucións convertíndoas en meras oficinas de xestión”. Neste sentido, o partido que lidera Beiras conclúe que “o único camiño para realizar cambios radicais parte da unidade entre as forzas da esquerda política rupturista e a cidadanía”, que é a que debe ter o protagonismo. “Este é o vieiro desexable, mais non doado, tanto para as vindeiras eleccións ás Cortes como para as autonómicas, se ben para Anova a situación ideal é que a mudanza que se puidese producir nas xerais nos levase a un novo proceso constituínte, recoñecedor da pluralidade do estado, que tamén recoñecese o dereito a decidir das diferentes nacións que o integran”, remata. Vontade de cambio. Dentro desta formación, o seu coordinador e deputado de AGE no Parlamento de Galicia, Antón Sánchez, cualificou os resultados do 24-M como unha “victoria dunha vontade maioritaria de cambio da cidadanía trasladada ás instancias políticas”, e advertiu ao PP de que “tomen nota” para as próximas eleccións xerais e para as autonómica de 2016. Para os socios de esta formación no Parlamento de Galicia, Esquerda Unida, estas eleccións municipais demostraron que alí onde os partidos “apostamos polo encontro político con outras forzas, pola unidade popular e da esquerda”, os resultados foron “moi positivos” grazas ao apoio da xente, e “deixan un camiño trazado para o futuro” coa vista posta nas vindeiras xerais. “Ferrol en Común, Marea Atlántica, Compostela Aberta ou Ourense en Común son exemplos de que a unidade popular é o único camiño capaz de transformar a sociedade que demanda o pobo. E somos quen Son os socialistas os únicos que acadan unha maioría absoluta nunha das grandes cidades galegas, xa que o seu candidato en Vigo, Abel Caballero, acaparou o 51,80% dos votos, o que lle otorga 17 concelleiros neste municipio A fondo 18 19 Época de augas claras Pablo González Mariñas Avogado Eu, liberado de responsabilidades políticas, que non sociais, dende hai anos, contemplo o espectáculo con malvada delectación. E sorpréndeme sobre todo a renacencia do medo Non acerto a ver se os actores políticos activos neste momento (todos) alcanzan a comprender a dimensión do que está a pasar no panorama político español. E probabelmente sexa comprensibel. Cando un esquema político esfarélase, disólvese como tona riba da tosta de pan, todo resulta equívoco: non se sabe ben que é cortiza, que é miga, que é tona e que lume quenta todo iso. No descoñecemento do que está a pasar verdadeiramente, a uns gústalles, a outros espántaos, a outros arrepíaos, a outros divirteos, para outros é regocixo do espírito ante a burla e o saqueo que nos fan dos bancos e poderes públicos, outros (non é brincadeira miña) dixéronme que están dispostos a enviar o Exército a María Pita; é mais, que isto vai ocorrer sí ou si, se as cousas seguen o camiño agora encetado. Eu, liberado de responsabilidades políticas, que non sociais, dende hai anos, contemplo o espectáculo con malvada delectación. E sorpréndeme sobre todo a renacencia do medo. Como é posibel que aínda haxa medo nalgunha xente ante vedrañas pantasmas? Por qué temos avanzado tan pouco nestas últimas décadas de progreso e liberdade? Que nos pasa? de acabar co bipartidismo e ser unha verdadeira esquerda transformadora. É a hora de sumar vontades, levar unha mensaxe de esperanza e apostar por un momento histórico no que sumar multiplica”, sinalan nas súas valoración a . Sentimento de cambio. Para coñecer o balance que se fai destes comicios nas chamadas mareas, púxose en contacto cunha das que maior éxito acadou, Compostela Aberta, cuxo responsable de comunicación, Miguel Penas, amosou a súa valoración moi positiva e dixo que os resultados son froito dun “sentimento de cambio” co que “a xente non quixo darlle aval ás políticas do PP”. “Cremos que foi unha combinación de factores. Houbo un queime xeral coas políticas do PP, tanto do Estado como da Xunta, pero en Santiago sumouse un plus de mala xestión durante catro anos. Durante a campaña electoral comprobamos que esa mala xestión non só afectou ao ámbito administrativo, senón que paralizou totalmente o goberno municipal, que deixou de atender as demandas máis básicas da cidadanía e o fixo ademais no momento máis duro da crise”, explicou. O mapa actual é unha ecuación diofántica: se ten solución, ten infinitas solucións; ou non ten ningunha. Non non pensen, aínda que é licito, que me volvín tolo. Mudou o tempo. Iso é. E as persoas e sobre todo os persoeiros ficaron como estatuas de sal, falando nada dende a súa máscara de mármore á xuventude emerxente e cabreada de expropiada de vida propia. Pensan que van votar ao PP, o PSOE ou o BNG? É que non perden o tempo en facelo. Para que? Deixaron xa nas bandeiras partidistas estrelas, rosas, gaivotas..., pero o que agoran queren e precisan é cometas, carabeis, anduriñas... mismos, os queren desterrar; non levan desigualdade, a queren igualar. E o actual sistema de partidos é unha canle idónea para este fluente? Os novos e algúns vellos decimos que non. Certamente, Orozco, as mareas de hoxe non son un ‘tsunami’, porque os novos son arestora máis prudentes que os vellos. E saben sorrir e falar. Pero as mareas suben e suben polo Sar, polo Orzán... O da política “con maiúsculas” de Carmona e Albert sona a “Corte Inglés”, a “cliché”, máis ou menos á política “de gran formato” de que falaba Ortega. Outro diplodocus verbalizad e baleiro. Quen son as maiúsculas? A macroeconomía de Rajoy? Non sería mellor falar das minúsculas da vida real, cotián, de toda a xente que Rajoy chamou, por contraposición e indecentemente, “anormal”? Non vos esforcedes, vellos partidos de dinámica mineral, tardígrados e “viejunos”. Sodes como a garavata, unha rara especie formal de “desviación social”, ríxidos como palimpsestos, escuros como un xeroglífico. Advertide: o río é o mesmo, as marxes e as pontes tamén, mais as augas non... outras son as augas que corren hoxe baixo as pontes, máis claras e que cheiran a mañanciña. O gran problema de Podemos e as Mareas é “inficcionarse” da vella política. Mais é moi dificil distanciarse. É un proceso. Politico e social. E estes procesos levan moito tempo. As Mareas e Podemos van sufrir moito. E o mellor que poden facer é precaverse: prepararse para o fogo graneado e as bombas de racimo, que de todo vai haber. Contra iso: máscaras antigás. Non hai outra solución, e respirar onde se poida, no mar, no campo limpo, na xente sinxela, na estética fronte ao cemento, no parterre fronte ao granito pétreo duro e uniforme dos cazos municipais. Esas augas non queren levar depósitos corruptos, non os queren levar; non levan eufe- Queren ir contra os votos das Mareas e de Podemos. Non é doado. O movemento social, que non agotan esas siglas, está agochado En canto ás súas propostas de goberno, toda vez que o seu candidato, Martiño Noriega, se perfila como o principal aspirante á Alcaldía por representar á forza máis votada, anunciou que, como prometeron nos máis de 50 actos que realizaron en precampaña e campaña, “volveremos aos barrios” e que a primeira medida será “achegarse á cidadanía”. “O noso programa non se baseaba en grandes obras nin en grandes promesas; baseábase precisamente en recuperar a confianza e o contacto coa xente, cos barrios e coas parroquias, e en manter esa relación para que todos os veciños sexan partícipes deste goberno. Ter un concello máis apegado á cidadanía”, engadiu. En clave nacional. Á marxe da valoración tamén pediu a que fixeron todas estas forzas políticas, súa opinión a destacados coñecedores do panorama político galego non só para analizar os resultados destas eleccións, senón tamén para que desen o seu punto de vista sobre o futuro que se abre de cara aos próximos comicios xerais. Así, Xosé Luis Barreiro Rivas, profesor da Facultade de Ciencias Políticas da Universidade de Santiago e ex vicepresidente da Xunta, comenta que, máis alá dos resultados a nivel municipal, esta última consulta debe analizarse en clave nacional, xa que “estamos nun ciclo de eleccións continuadas que rematará coas xerais”. Ademais, afirma que o Partido Popular non perde estes comicios por determinadas circuntancias que se desen en cada municipio, senón porque “o electorado interpretou estas eleccións en clave de castigo” á esa formación política. Sen embargo, non cre que ese castigo fose tamén para a actual Xunta, xa que a nivel autonómico en Galicia as eleccións están fóra dese ciclo, mentres que noutras autonomías si están dentro del. Xunto a iso, di que aínda que o Partido Popular perdese nas tres cidades da provincia da Coruña, “o castigo en Galicia é moito menor, cunha diferenza respecto ao PSOE de máis de dez puntos, algo que non ten comparación co que pasou no conxunto de España”. na mente de moita xente nova e vella. E con él tantas e tantas organizacións e partidos emerxentes que se queren anovar a acción política, sementala de participación e solidaridade social, e proxectalar a un distinto e más harmónico espazo social. Non un escenario limitadamente político, senón emocional e vital: organizacións políticas para a vida; non ao revés. Por todo isto, paga a pena deterse en minucias de se os votos deste ou outro partido baixaron ou subiron a respeito doutras eleccións anteriores? Paga a pena calcular os votos para ver se gobernamos a Deputación que prometimos suprimir? Paga a pena falar do personalismo dos alcaldables galegos cando aínda hai concellos onde unha persoa reune a totalidade de votos do concello? Non nos estaremos a perder en meandros inacababeis? Cando enfatizaremos debidamente o valor das persoas? Fagamos vida grande, grande espírito, solidario espirito. Para describir o que está a pasar, prefiro acudir a Blas de Otero: “Así es, así fue. Salió una noche echando espuma por los ojos, ebrio de amor, huyendo sin saber adónde: adónde el aire no apestase a muerto”. E como aconsellar o que cómpre facer? Pois, humildemente, paciencia. Hai que mirar a ver. Os alemáns din que “beber o Riesling quente é tan malo como tomar frío o Glüwein”. Desgaste. Na súa opinión, o PP foi nestes comicios “vítima dun esforzo enorme de goberno”, que lle ocasionou un “desgaste moi grande”, e ademais cometeu algúns erros á hora de transmitir a súa mensaxe. “Sempre foi excesivamente economicista e de escasa explicación, o que significa non darse conta de que a política ten varas caras”, apunta ao respecto. Neste sentido, fala dunhas perdas de poder, en comunidades autónomas como Madrid ou Valencia, que habería que explicar por que non se produciron antes, xa que alí levaban 20 anos funcionando con maioría absoluta “sen que unha democracia avanzada e moderna producise cambios”. En todo caso pon o énfase en que a “debacle enorme” do PP prodúcese en canto ao poder, xa que en moitas das comunidades autónomas e concellos nos que perde o fai gañando as eleccións, A fondo 20 Por provincias, os populares tamén consiguen ter máis votos nas catro galegas, aínda que ese resultado non lles libra de perder dúas presidencias de deputacións que tiñan ata o momento –A Coruña e Pontevedra–, polo que só conservarán a de Ourense 21 A coordinadora de Esquerda Unida en Galicia, Yolanda Díaz, apoiou a candidatura de Martiño Noriega á fronte da lista de Compostela Aberta en Santiago Llegó la pleamar ciudadana Elena Ramallo Doctora en Derecho como é o caso da Coruña ou Santiago, onde di que saca nove ou dez concelleiros, “a moita distancia dos outros partidos, coa excepción da marea”. Así as cousas, di que o Partido Popular “queda duramente castigado, pero non averiado”. Polo contrario, a Barreiro Rivas preocúpalle moito máis a posición na que queda o Partido Socialista, xa que “onde perde queda relegado á irrelevancia” con no máis de seis concelleiros en municipios de 25 ou 27, e faino vindo da oposición, sen o desgaste que significa gobernar. Así mesmo, resaltya que esta derrota dos socialistas se produce “vendo como outros competidores do seu propio espazo ideolóxico lle pasan por diante”, xa que “en Santiago ou na Coruña, quen desaloxa ao Partido Popular é un contrincante do Partido Socialista con votos que teoricamente tiñan que ir cara el”. É precisamente nese aspecto, no transvasamento de sufraxios do PSOE a outras forzas, onde percibe que se dá “a ruptura do bipartidismo no que tiña de sistémico”, porque aínda que unha parte poida quedar aí outra pode non facelo e sería o que produciría a transformación. “Podémonos ver cunha dereita derrotada pero en todo caso presente, e podémonos ver cunha esquerda fragmentada que perde o seu referente tradicional. Esa é a característica máis importante neste momento”, engade. Pacto PP-PSOE. Preguntado pola posibilidade de pactos entre o PP e o PSOE para repartirse alcaldías como as da Coruña, Santiago, Ferrol e mesmo Lugo, comenta que “tal e como están as circunstancias” son imposibles, xa que “non queren facelos” e “as cousas que se queren facer ás veces son posibles e ás veces non, pero as que non se queren facer xa non son posibles”. Nese sentido, explica que o Partido Socialista xa anunciou hai tempo que non pactaría co PP, e mesmo fixo unha campaña coa que pretendía medir o seu éxito, “non pola posición en que quedase, senón pola capacidade de desaloxar ao Partido Popular do poder”. Non obstante e dende o seu punto de vista, cre que esa alianza sería “a solución máis correcta”, se non para os gobernos municipais, si “de cara á formulación xeral das grandes liñas de goberno do país”. Ante esta situación, las formaciones tradicionales deben ejecutar cambios de profundo calado, comenzando por permitir tolerancia cero con la corrupción, mudar el discurso artificial, ejercer la gestión pública abandonando el despotismo y volver la atención hacia el ciudadano El resultado de las elecciones municipales del 24-M era muy esperado por la incertidumbre generada ante el surgimiento de las llamadas mareas ciudadanas. Celebrados los comicios se observó la incidencia de estas nuevas formas políticas, los cambios fueron de tal envergadura, que se podría decir que las mareas se convirtieron en ‘tsunamis’ que barrieron el escenario político convencional de nuestro país. Este contexto político ha permitido la entrada de nuevas fórmulas para concurrir a las elecciones en España y se ha materializado en todo el país, afectando tanto a las grandes urbes como a los pequeños pueblos. Los bastiones tradicionalmente gobernados por los grandes partidos (Madrid, A Coruña, Barcelona...) han sido tomados por las mareas en sus distintas acepciones (Ahora Madrid, Marea Atlántica…) que ahora deben materializar las promesas e intentar no desilusionar a los ciudadanos que creyeron que era posible otro modo de hacer política. Centrando el análisis en Galicia y dejando a un lado los datos, que ya los desarrolla el reportaje en el que va insertado este artículo, podemos manifestar que el PPdeG ha sufrido un durísimo revés en casi todos sus feudos, la situación del PSdeG es más que mala y la del BNG es muy delicada, porque su espacio natural se ha visto altamente afectado por la irrupción de las nuevas agrupaciones políticas. Ante esta En canto aos resultados obtidos por outras forzas políticas, considera que Podemos non vai protagonizar un novo bipartidismo fronte ao PP, pero entende que pode quedar “cunha forte presenza no conxunto de España e cunha forte influencia política na estratexia do Partido Socialista”, xa que agora ten que traballar en función deles. Así mesmo, di que a Cidadáns lle pasa algo parecido, “aínda que por motivos distintos”, e xustifica o valor que agora teñen ámobolos dous porque “o bipartidismo anterior non xoga as súas cartas” e “xoga para eles”. “A influencia que fan Cidadáns e Podemos, sendo tan distintos entre si, fana porque contan co PSOE situación, las formaciones tradicionales deben ejecutar cambios de profundo calado, comenzando por permitir tolerancia cero con la corrupción, mudar el discurso artificial, ejercer la gestión pública abandonando el despotismo y volver la atención hacia el ciudadano. El 24-M se podría sintetizar en la siguiente idea: Un importantísimo número de españoles de todas las edades, niveles culturales y tendencias ideológicas apartaron temporalmente problemas de primer orden como el paro o la crisis económica, con el objetivo de unirse y materializar una ruptura en la política de este país. A partir de ahora veremos si algo va a cambiar o nada vuelve a ser lo mismo. Ríos de tinta correrán para intentar dar una explicación a lo que parece tener una única respuesta: los ciudadanos dijeron ¡basta ya! a la forma de hacer política de los partidos tradicionales. Los ciudadanos, que durante años soportaron la corrupción, las mentiras, la falta de atención a sus demandas, las discusiones infantiles del y tú más… se saturaron y, sobre todo, sin perdonar que se les tratase como a imbéciles, decidieron tomar las instituciones en forma de agrupaciones ciudadanas. Ante las elecciones nacionales de noviembre queda por ver si esta ruptura entre la sociedad española y los partidos tradicionales ha venido para quedarse, abocando el escenario político español a una segunda Transición. como comodín, e aínda que en Galicia Cidadáns quedou como unha forza residual, con apenas concelleiros, a nivel nacional ten grande influencia. En todo caso, nunhas eleccións autonómicas aquí o seu fracaso sería terrible”, engade. Xa por último, e despois de que as forzas emerxentes cuestionasen o papel das deputacións, Barreiro non cre que os resultados destes comicios supoñan a desaparición destas institucións, xa que, “aínda que estamos ante un tema anunciado, hai que analizalo dende unha perspectiva lexislativa, e quen lexisla é aínda unha maioría popular”. Ademais, de cara A fondo 22 23 24-M: las primarias Ernesto S. Pombo Periodista Los últimos cuatro años de Gobierno de Mariano Rajoy convirtieron la consulta del 24 de mayo en una suerte de referéndum sobre la gestión popular o de primarias sobre quien o quienes quieren los españoles que les gobiernen Cuando a la corrupción se le denomina esos pocos casos; a Luis Bárcenas ese señor al que usted se refiere; cuando se dice que aquí ya nadie habla del paro; cuando se destruyen pruebas judiciales y cuando se mantiene imputados y condenados en sus listas es fácil adivinar el resultado. Han tenido mala suerte los alcaldes del PP que realizaron una buena gestión en los últimos cuatro años. La han tenido porque en otras circunstancias habrían revalidado su mandato y no se habrían ido a los bancos de la oposición como ocurrió con más de quinientos que gozaban de una mayoría absoluta y con varios miles que gobernaban aunque sin esa mayoría. El problema es que se han visto envueltos en una consulta de primarias sobre la gestión del Gobierno de Mariano Rajoy, cuya segunda vuelta se celebrará el próximo mes de noviembre. Los últimos cuatro años de Gobierno popular, con el país inmerso en una situación de deterioro económico y social evidente, y con un rosario de medidas contestadas de forma abrupta en algunos casos en la calle, desoyendo sistemáticamente las peticiones ciudadanas, instalados en el eufemismo para evitar denominar a lo que ocurría por su nombre y con la aparición de nuevas fuerzas políticas, convirtieron la consulta del 24 de mayo en una suerte de referéndum sobre la gestión popular o de primarias sobre quien o quienes quieren los españoles que les gobiernen. Se negó hasta la saciedad que los ciudadanos acudieran a las urnas con esta pretensión, pero los resultados, la sorpresa de los resultados habría que decir, así lo pone de manifiesto. Feudos habituales del PP, con un alcalde valorado y apreciado y con una buena gestión han sido barridos. Con sólo un vistazo al mapa de Galicia se ven docenas de estos casos. ¿Por qué en esta ocasión el electorado ha castigado tan cruelmente a quienes les sirvieron con rigor y efectividad? Porque no les han votado a ellos. Les ha podido la situación general, la crisis y la corrupción; el malestar, el desencanto y el desencuentro. La desafección. Les ha ganado, a la hora de decidir su voto, la falta de aprecio y respeto por una sociedad que en la última legislatura ha sufrido como nunca antes en democracia. Cuando a la corrupción se le denomina esos pocos casos; a Luis Bárcenas ese señor al que usted se refiere; cuando se dice que aquí ya nadie habla del paro; cuando se destruyen pruebas judiciales y cuando se mantiene imputados y condenados en sus listas es fácil adivinar el resultado. O al menos parece sencillo hacerlo. Y eso es lo que ha ocurrido; que aunque tarde, la corrupción, el desgobierno y las imposiciones con malos modos se han impuesto en una batalla que, aunque no se antojaba fácil para los populares, no parecía que fuese a ser tan cruel. Y también de esta forma, como primarias es como se explica el “éxito” de los socialistas que aun perdiendo votos ganan poder, que en definitiva es de lo que se trata. Como análisis inmediato, los socialistas salen muy bien parados; como análisis de estrategia, no tanto, porque la debacle popular no les concede la posibilidad de hacerse con parte de esa bolsa de votantes, ni tan siquiera la de ser la alternativa más evidente. Los socialistas tienen que trabajarse el futuro, aprender de los errores populares y de los propios para no quedar convertidos definitivamente en la alternativa de un grupo de partidos de centro-izquierda. Queda por saber hasta dónde pueden llegar lo que se ha dado en denominar formaciones emergentes, Ciudadanos y Podemos, con sus coaligados. Pero sus perspectivas no parecen limitadas. De lo que hagan en estos meses; de sus pactos y decisiones, va a depender en gran medida su futuro. Porque en noviembre, si Mariano Rajoy sigue manteniendo su intención de celebrar las generales, vamos a asistir a la segunda y definitiva vuelta de unas elecciones que en vez de ser locales y generales se convirtieron en unas legislativas a dos vueltas. Que, curiosamente, es lo que reclaman muchas voces. A gran alegría para o PSdeG-PSOE chegou desde Vigo, onde Abel Caballero se convertiu no alcalde máis votado das grandes cidades e logrou pasar de 11 a 17 escanos, tres máis dos que precisaba para gobernar con maioría absoluta ás vindeiras xerais, non percibe que a situación vaia ser tan radicalmente distinta como para que se poidan dar eses cambios sistémicos. “No caso das deputacións pasa o de sempre: os que as perden din que son inutis e os que as gañan as manteñen. Se as mareas poden optar a algunha deputación tamén as van manter”, conclúe. Sociedade farta. Outro a súa dos analistas que ofreceu a opinión sobre os resultados das eleccións municipais fou Luis Caramés Vieitez, catedrático de Economía Aplicada e académico da Real Academia de Ciencias Políticas, para quen “o escenario político cambiou moito”, cun Partido Popular que “perdeu poder territorial”, á espera dos pactos que poidan acadar os partidos ou agrupacións de esquerda. “As maiorías absolutas e as hexemonías pasaron a mellor vida. A sociedade quixo mandar unha mensaxe moi clara respecto a aquelas actitudes que produciron unha gran farta en amplas capas da poboación”, explica. Nesa situación, di non saber se é tempo ou non da “política con maiúsculas”, termo utilizado por algúns líderes políticos á vistas destes resultados electorais. Na súa opinión, os municipios requiren “moita xestión de proximidade” e, ante todo, “a xente está farta de que, ante calquera problema, se lle conteste coa manida frase de que estamos saíndo da crise”. Así mesmo, entende que os pactos entre o PP e o PSOE son “inéditos a calquera nivel da política en España”, e incluso “deixaron pasar a ocasión dunha coalición á alemana nos momentos máis graves da recesión”. Por iso non cre que agora vaian ser quen de pactar, a pesar de que “algúns –ou algunha, como en Madrid– cheguen a protagonizar propostas traxicómicas no afán de non perder o poder”, salienta en clara alusión a Esperanza Aguirre. Para Caramés, o mapa político que resultou destes comicios é “unha manifestación explícita de rexeitamento ás forzas políticas maioritarias”, pero, ao mesmo tempo, amosa unha “parcelación relevante e algunha que outra confusión”, xa que non sempre “as mesmas siglas represetan o mesmo en todos os lugares”. Así por exemplo, destaca a situación que se está a producir en Navarra, onde a victoria de UPN é “agridoce” e nin pactando co PP e o PSOE consegue acadar a maioría. “Geroa Bai terá a posibilidade de negociar con máis capacidade dende o seu segundo posto no Parlamento, e Podemos terá bastante que dicir”, engade. En canto a Cataluña, di que o sucedido en Barcelona, que “presenta unha corporación moi fragmentada”, queda lonxe de ser a primeira volta dun referéndum de autodeterminación, como pretendía Artur Mas, aínda que a principal candidata á Alcaldía e representante de de Barcelona en Comú, Ada Colau, manifestase que o modelo de Estado lle parece esgotado. “Di que non quere poñer paos nas rodas do proceso, así que a cuestión permanece aberta”, sinala. Respecto das deputacións, Caramés comenta que unha cousa é criticar e mesmo pedir a súa desparición, e outra é verse coa maioría ou a posibilidade de gobernalas. “Esa é unha pedra de toque que permitirá observar se estamos ou non ante unha nova política. En calquera caso, merecería un debate sosegado, porque as deputacións prestan algúns servizos a municipios medianos e pequenos que non son substituíbles sen máis. Hai que pensárseo ben”, conclúe. Reportaxe 24 25 A Xunta mobilizará 500 millóns nos dous próximos anos en busca dunha industria competitiva, intelixente, diferenciadora e xeradora de emprego O conselleiro de Economía e Industria, Francisco Conde, nas instalacións de Televés en Santiago Como facer competitiva a industria galega O Goberno galego quere modernizar a industria local a través da innovación, establecendo novas fórmulas de produción que melloren a súa competitividade e impulsando a fabricación de produtos diferenciados e de calidade. Para iso pon en marcha a Axenda da Competitividade Galicia-Industria 4.0. Por Redacción Coordinar e facilitar a modernización da industria é o principal reto da Axenda da Competitividade Galicia-Industria 4.0, que nace desde a unidade de acción e o diálogo mantido con todos os axentes implicados. A Xunta destinará 120 millóns de euros nos dous primeiros anos do seu desenvolvemento, un investimento co que aspira a reinventar a industria galega promovendo un modelo máis competitivo orientado cara á fábrica intelixente e que supón unha excelente oportunidade para a posta en marcha de proxectos na comunidade. As iniciativas previstas mobilizarán ao redor de 500 millóns de euros até finais de 2016 na procura dunha industria competitiva, intelixente e diferenciada, co obxectivo de fixar tecido industrial con capacidade para recuperar o emprego e xerar novos postos de traballo. Para isto, porase o foco nas necesidades concretas das pequenas e medianas empresas, parte fundamental do tecido produtivo galego, sen esquecer ás grandes empresas polo seu efecto tractor na economía e pola súa contribución á imaxe de Galicia. A Axenda, que foi acordada con 120 axentes e aprobada polo Consello Galego de Economía e Competitividade, desenvolverase a través de 5 eixos de actuación: factores territoriais de competitividade, persoas e organizacións, crecemento, innovación e mercados. de euros á promoción de proxectos innovadores no campo da fábrica intelixente. Ademais, desenvolverase o Concurso de Ideas Industria 4.0, que suma 3 millóns para financiar os mellores proxectos sectoriais demostrativos orientados ao desenvolvemento de tecnoloxía cara á fábrica intelixente. sector industrial. Unha liña que se complementa cun programa centrado no diagnóstico e implantación de solucións, Fábrica 4.0 nas pemes, facilitando a prestación de servizos de análises de situación, e o acompañamento na implantación de manufacturas e de ferramentas TIC e de aforro enerxético. Neste sentido, destaca a aposta pola fábrica intelixente, que ocupará un lugar prioritario, sumando 40 millóns de euros á súa promoción, o 33 % do investimento previsto durante estes dous anos. O obxectivo é consolidar en Galicia a denominada Industria 4.0, composta por fábricas intelixentes, automatizadas, flexibles, interconectadas, sustentables e sociais, que contan con espazos compartidos entre humanos e máquinas, e outorgan máis responsabilidades ás persoas, máis cualificadas e ben formadas, capaces de xestionar eficientemente os novos ámbitos produtivos. Así mesmo, activarase un paquete integral de apoio financeiro que inclúe distintas liñas de promoción do investimento, préstamos e avais encamiñados a facilitar a realización de proxectos de investimento industrial. Este paquete conta con 67 millóns, priorizándose na súa execución tanto a adaptación cara a fábrica do futuro como o feito de que as empresas gañen tamaño. Pola súa banda, os denominados business factories, focos de emprendemento industrial, promoverán a creación e desenvolvemento de start ups innovadoras mediante programas de de aceleración e incubación, servindo de modelo de transferencia dos avances tecnolóxicos á industria. Así, entre as medidas prioritarias que se porán en marcha neste bienio, destaca o programa mixto de apoios e instrumentos financeiros, que destinará 10 millóns Formación en Industria 4.0. A aposta pola fábrica intelixente quere estenderse tamén ás organización e ás persoas, para o que se activará un programa específico de formación para cadros directivos e mandos intermedios que abordará as principais tendencias de futuro no No que respecta aos factores territoriais de competitividade, a Axenda inclúe, xunto ao programa de abaratamento de chan industrial, con rebaixas de até o 50 % no custo do metro cadrado e financiamento de até o 40 % do custo dos proxectos, outro tipo de iniciativas, como o Plan de Optimización Loxística de Galicia, que permitirá coordinar, especializar e adecuar os portos, aeroportos, transporte ferroviario e infraestrutura loxísticas da comunidade. Opinión 26 27 el arpista estrepitoso Activarase un paquete integral de apoio financeiro que facilitará os proxectos de investimento industrial, que suma 67 millóns priorizando a adaptación cara a fábrica do futuro e que as empresas gañen tamaño El fanatismo incesante Tengo al alcalde de Pontevedra (lo es cuando escribo estas líneas y aspira a seguir siéndolo después), Miguel Anxo Fernández Lores, por buen gestor, opinión en la que concuerdo con los pontevedreses. De ahí que piense que sus declaraciones acerca de la designación de Filgueira Valverde como titular del Día das Letras Galegas sean efecto de la nociva conjunción entre el fanatismo y el desconocimiento. De su ausencia en los actos institucionales celebrados en su ciudad el 17 de mayo nada hay que decir: no es el primer alcalde ni será el último a quien le sienta mejor la albarda que la corbata. Quizá esta vez haya que añadir la envidia y los celos: por sus realizaciones y compromiso con la ciudad, el alcalde Filgueira queda muchos palmos por encima del alcalde Lores. A empresa ponteareá Panelship deseña, fabrica e distribúe os elementos de pechamento modular para o sector marítimo e offshore, así como todo tipo de equipamento interior, maquinaria industrial... Ademais, crearase unha Oficina Doing Business, que supón un novo paso na simplificación administrativa para a posta en marcha de proxectos, configurándose como unha plataforma pública online que permitirá aos usuarios propor suxerencias, suprimir barreiras ou solucionar problemas concretos sobre proxectos en tramitación. Máis de 14 millóns para internacionalización. No campo da internacionalización, e vinculado directamente co desenvolvemento da Estratexia de Internacionalización da Empresa Galega, a Axenda destinará nos próximos dous anos máis de 14 millóns ao impulso da industria exportadora a través dun plan de facilitará o crecemento de vendas no exterior e o reforzo das estruturas financeiras das empresas con este obxectivo. A través destas medidas prioritarias que se irán aplicando nos próximos meses, o Goberno galego aspira a modernizar a industria galega a través da innovación, establecendo novas fórmulas de produción que melloren a súa competitividade, e impulsando a fabricación de produtos diferenciados e de calidade. O obxectivo é incrementar o peso da industria no PIB da comunidade en 6,9 puntos até conseguir o 20 % no ano 2020, creando 50.000 novos empregos de calidade durante este período. A Axenda presenta unha clara orientación sectorial co obxectivo tanto de reforzar sectores estratéxicos da economía galega –agroalimentario, automoción, naval, forestal ou téxtil–, como de impulsar outros emerxentes e de maior valor engadido, como o aeronáutico, o biotecnolóxico ou o TIC. Neste contexto, aposta polo equilibrio entre o reforzo dos sectores tradicionais e o impulso dos emerxentes así como pola diversificación de produtos, á vez que se facilita a hibridación multisectorial, que supón a interconexión de sectores distintos na procura de aproveitar as sinerxías entre eles para mellorar a súa competitividade no mercado global. A cuento precisamente de la mezcla venenosa que producen el sectarismo, la ignorancia y el odio, recordábamos hace unos días, en otra publicación, el caso de Luis Rosales. La mancha que lo señaló como co-responsable de la muerte de García Lorca lo acompañó durante cincuenta años. La amargura infligida por la difamación que pretendía echar sobre su conciencia la carga de que la detención y posterior “paseo” de Federico habían sido posibles porque no había movido un dedo de su influyente mano falangista para evitarlo, condicionó toda su vida. Solo muy al final, cuando había pasado medio siglo desde aquella noche de agosto del 36 en Víznar, un poeta nada sospechoso de veleidades derechistas, Félix Grande, en su libro La calumnia, tuvo la gallardía de salir en defensa de la verdad y se atrevió a restablecer la autenticidad de unos hechos, hasta entonces gravemente desfigurados por la mendacidad y el sectarismo. Pero las consecuencias de aquella leyenda no quedaron borradas inmediatamente, la difamación es un veneno que deja secuelas para mucho tiempo. Luis Rosales falleció con la amargura que produce saberse víctima de la obstinación de la propaganda sobre la verdad. Cuando conviene, los españoles, que seguimos haciendo del goyesco Duelo a garrotazos un emblema de nuestra categorización colectiva, dificilmente aceptamos el veredicto de lo auténtico en perjuicio de lo falso. Incapaces de dar por buena cualquier verificación que refute una falacia entorchada de indefectible, estamos con- vencidos de que la enmienda es síntoma inequívoco de debilidad. Y ese encastillamiento en el error es tanto más inquebrantable cuanto mayor es la ofuscación con que se profesa la doctrina del fanatismo. Por estos pagos, la planta del embuste arraiga fácilmente y halla terreno abonado para su. Porque el pueblo gallego no satisface sus pulsiones identitarias cantando Os Pinos sino con la práctica enfermiza de comulgar con ruedas de molino. Desde la execrable ejecución de Alexandre Bóveda, el 17 de agosto de 1936 hasta hasta el mismo día de hoy no ha dejado de circular por Galicia la especie que trata de involucrar en el fusilamiento del líder galleguista a su amigo Xosé Filgueira Valverde. Sin otra base que la de un contumaz sectarismo se construyó el infundio que salpicaba a Filgueira en la muerte de Bóveda: el entonces catedrático en Lugo, propuesto por la defensa como testigo de descargo, no habría comparecido ante el tribunal militar. Pero la evidencia no se deja destruir fácilmente: en efecto, Filgueira no acudió a testificar en el juicio a Bóveda... por la sencilla razón de que su testimonio no fue requerido desde ninguna de las partes. La insidia, sin embargo, rodó desde entonces ajustada al gusto de los insidiosos y a pesar del autorizado desmentido de familiares y amigos del propio Bóveda. Restablecer la verdad importaba poco ante la oportunidad de aprovechar políticamente una mentira afrentosa, aunque ello comportase enlodar a alguien que tuvo la osadía de demostra que Galicia no es monopolio de la izquierda ni de los nacionalistas ni de los zumbados. Desde que a principios de año la RAG optó por asignar a Filgueira este 17 de mayo algunos colectivos expresaron su disconformidad a través de una campaña basada en la trayectoria política del autor, desde un precoz compromiso galleguista hasta el colaboracionismo con el régimen franquista. Desde luego, el salto desde el Seminario de Estudios Gallegos y el Partido Galeguista a la alcaldía de Pontevedra y el escaño de procurador en Cortes revela un aguzado instinto de supervivencia. Pero tan cierto es eso como que desde cualquiera de los cargos públicos desempeñados Galicia halló en él un servidor eficaz, competente e indeclinable. Juan Soto Periodista Filgueira no acudió a testificar en el juicio a Bóveda por la sencilla razón de que su testimonio no fue requerido desde ninguna de las partes Reportaxe 28 O AVE non despega 29 Renfe insiste na boa acollida dos novos servizos Desde Renfe insisten en que “non se suprimiu ningún servizo ferroviario senón que se presentou unha nova oferta de servizos para a liña Vigo-A Coruña, tendo en conta as novas infraestruturas dispoñibles –novos traxectos e estacións–”. Segundo a operadora pública, “a oferta de servizos dende A Coruña a Santiago é similar á que se prestaba con anterioridade” e os cambios na oferta veñen condicionados “necesariamente” polas “melloras de tempos” e a atención “a unha visión global e á maioría dos clientes, situación que se confirma polo incremento da demanda na primeira semana de servizo”. De todos os xeitos, Renfe explica que “analiza constantemente a demanda e aquelas propostas realizadas polos clientes habituais destes servizos”, polo que atenderá as peticións que cheguen. Desde a entidade aseguran tamén que a puntualidade media “é do 86 % nos servizos rápidos dende a súa estrea o pasado 18 de abril” e a tendencia a curto e medio prazo “é mellorar e reducir ao máximo calquera incidencia orixinada aos viaxeiros”. Non obstante Renfe recordan que mantén unha política de indemnizacións que no caso dos servizos rápidos é dun 25% se o atraso é igual ou superior a 15 minutos e inferior a 30; dun 50% se é igual ou superior a 30 minutos e inferior a 60, e dun 100% se o atraso é igual ou superior a 60 minutos. Os usuarios de Renfe en Galicia continúan en pé de guerra. Non só denuncian a “precipitada e publicitaria” inauguración da alta velocidade no Eixo Atlántico, senón o “total desinterese” das Administracións por solucionar as graves deficiencias que presenta e sobre as que pediron explicacións todos os grupos do Parlamento, agás o PP. Por Teresa Rocamonde Os usuarios de Renfe Galicia insisten en que, lonxe de arranxarse, as “graves deficiencias” do Eixo Atlántico de Alta Velocidade “continúan e van a máis”. Tal como denuncian no blog e no seu grupo de Facebook, continúa a retirada de trens, como o que saía de Santiago en dirección A Coruña ás 21:16 h e motivou unha nova recollida de sinaturas que leva reunidas máis de 500, o que demostra “a necesidade deste servizo”, explica Reyes Abad, unha das responsables da iniciativa. Ela é unha das persoas que utilizaba ese tren “coma moitas outras que saímos de clase ou de traballar entre as 20:30 e as 21:00 h” e que agora deben agardar ás 22:30 h “por un rexional que fai moitas paradas e acumula constantes retrasos”, e que os deixa de volta unha hora máis tarde do que chegaban antes. “Era un dos trens mais rentables da tarde e quitarono por non facer estudo previo das necesidades”, explica Reyes. Os usuarios denuncian o “total desinterese por este servizo”, que só é útil “para a publicidade política”, explica Luisa Diéguez, quen tamén presentou hai varias semanas case 500 sinaturas pedindo unha “mellor adaptación dos horarios ás necesidades dos viaxeiros” e que non tivo máis resposta que a “mala cara” da persoa que rexistrou a entrega. Avarías e retrasos constantes. A isto súmase outro problema: avarías e retrasos constantes que fan da tan “publicitada” alta velocidade “unha broma”. Luis Martínez denunciou como os pasaxeiros do tren que saía de Vigo- Urzaiz ás 6:45 o pasado 21 de maio fixérono en taxi ás 8:25 “pola non disponibilidade dun plan de continxencia de Renfe para estas circunstancias”. Aínda que os pasaxeiros “pediron reiteradamente taxis para cubrir a falta do servizo ferroviario, a empresa estivo mareándoos ata que, transcurrida hora e media da hora oficial de saída do tren, facilitóuselles o servizo alternativo”. Non é, segundo os usuarios, un feito illado. As avarías e os retrasos son habituais e as decisións de Renfe “totalmente irracionais”, como aconteceu coa instalación duns escáneres “xusto en plena campaña electoral” pero “só nalgunhas estacións e sen acompañalos de arcos nin ningún outro tipo de seguridade”, explican, o que só serviu “para incomodar os viaxeiros que saían desde esas estacións con equipaxe”. Unha “nova incongruencia da fantástica planificación de Renfe”, explican. Os grupos políticos piden explicacións. As demandas comezan a ter tal eco que mesmo chegaron ao Congreso a través dunha iniciativa do BNG sobre a supresión do tren das 22:30 h desde Vigo-Guixar e ao Parlamento galego mediante unha interpelación á Xunta para saber se considera “suficientes” as obras de modernización do ferrocarril e “axeitados” os horarios. AGE tamén presentou unha interpelación relativa á “transparencia, información e prezos dos novos servizos ferroviarios”, mentres que o PSdeG-PSOE presentou unha pregunta para a súa resposta oral na Comisión 2.a de Ordenación Territorial, Obras Públicas, Medio Ambiente e Servizos sobre a “escaseza de persoal” de “servizos mínimos” na “recente estreada estación de Urzáiz”, a inadaptación dos trens “para as persoas con dificultades de mobilidade” e os horarios e frecuencias “claramente insuficientes”. Reportaje 30 Sonangol es propiedad del gobierno de Angola (en la imagen, la sede luandesa, inagurada en 2008), pero cuenta con numerosas filiales, como China Sonangol, que se creó en 2004 31 Nuevos ejes en el mundo El 6º Foro China-Africa Cooperación (FOCAC) será en Sudáfrica. China siempre ha duplicado su compromiso de financiamiento en el continente durante los últimos tres FOCAC La petrolera y gasística Sonangol es propiedad del gobierno de Angola, que preside nada menos que desde 1979 José Eduardo dos Santos. Pero cuenta con numerosas filiales, como China Sonangol, que se creó en 2004 como joint venture junto con la empresa con sede en Hong Kong para explotar petróleo y gas en varios puntos del continente africano, aunque también invierten en el sector minero y todo tipo de proyectos. China Sonangol tiene oficinas, además de Hong Kong, en Singapur –donde se auditó la compra de Rodman–, Manhattan y por todo el continente africano: Mozambique, Madagascar, Tanzania, Angola o Sierra Leona. Y es que China es el principal socio comercial de África. La inversión directa se ha multiplicado por treinta en una década, crearon 100.000 puestos de trabajo y más de 2.500 empresas chinas hacen negocio en el mundo de las finanzas, telecomunicaciones, energía, manufacturas y agricultura. La escasez de territorio apto para alimentar a su enorme población ya no es un problema. Segunda fase. El último día de abril aterrizaba en Vigo el presidente Cura de humildad Que un consorcio chino-angoleño compre astilleros europeos es, entre otras cosas, una vacuna eficaz contra prejuicios post-coloniales. La operación se ha dilatado pero ya es un hecho: China Sonangol irá comprando a plazos Rodman hasta tener el 80%. Detrás está el hombre de los 9 nombres, Sam Pa, un esquivo y dudoso perfil ejecutivo pero cuyo dinero vale lo mismo que el de los demás. Por Esther Garrido El 22 de septiembre del pasado verano comenzaban las negociaciones entre Sam Pa y Manuel Rodríguez. El escurridizo y poco mediático empresario chino firmó un pedido de 50 pequeños barcos para Angola por 25 millones de euros: 40 lanchas patrulleras (de la categoría R-33 XI) y 10 catamaranes para 350 pasajeros (Rodman solo había construido este tipo de barcos en fibra de hasta 250 pasajeros). Fue un primer paso y una declaración de intenciones. de China Sonangol para avanzar definitivamente los detalles finales de la compra, que se hará poco a poco. Tras meses de rumores e incertidumbres. Porque las negociaciones se llevaron en silencio, incluso negando la mayor a los lógicamente inquietos trabajadores de los comités de empresa de Rodman Polyships, Metalships & Docks y Rodman Lusitania. Fuentes cercanas a la compañía que preside Manuel Rodríguez aseguraron que el consejo de administración celebrado la última semana de abril acordó la venta de una participación de entre el 5 y el 10% a la petrolera chinoangoleña. Por esa entrada, Sonangol pagó 4 millones de euros. Pero el pacto va bastante más lejos: el acuerdo cerrado sube la participación hasta el 80%, con lo cual hablamos de un precio de compra cercano a los 100 millones de euros. El grueso de la adquisición que llevaría a Sonangol a hacerse con el control de Rodman (entre un 70 y un 80%) queda pendiente de la firma de contratos con armadores de Indonesia y Angola que inyectarán una potente y esperada carga de trabajo a Rodman Polyships y Metalships & Docks (el astillero de grandes buques de acero) y, tal vez, en algún otro astillero de la ría de Vigo. En principio, se ha garantizado que se mantendrá a toda la plantilla, unos 200 trabajadores. Las necesidades de flota de China Sonangol consisten en remolcadores, ferris y gabarras con generadores eléctricos para sus propias actividades en Angola y también para alquilar en varios países de África. Para asfaltar el camino ya han pedido a la Autoridad Portuaria de Vigo el cambio de titularidad de las concesiones administrativas de Rodman, tanto en Teis como en Meira, Las necesidades de flota de China Sonangol: remolcadores, ferris y gabarras con generadores eléctricos para sus actividades en Angola y para alquilar en varios países africanos 32 SOCIEDADE El Gran Hotel Balneario de La Toja estaría entre otros posibles objetivos de compra, así como copiar el modelo de negocio de Coren 38 o caso da vacina do meningococo b 40 receiTAS de tempada 55 Antonio izquierdo 32 o galego nas empresas 44 a igrexa non católica reportaxe reportaxe Tras su paso por el Gobierno de Zapatero, la ex ministra de Pesca se reincorporó en 2012 a Rodman, donde ya había ejercido de directora financiera administrativa que pasarán a la firma afro-asiática. El puerto ha dado su visto bueno siempre que no se cambie la actividad. ¿Quién es Sam Pa? Un enigma que salta de sociedad en sociedad empresarial. Para empezar se le conocen varios nombres: Sam Pai, Sampa, Samo, Sam King, Sa Muxu, Xu Songhua, Xu Jinghua, Ghui Ka Leung. Washington ha hipotecado los bienes del grupo en EE.UU. por socavar la democracia en Zimbabue y por su proximidad al régimen de Mugabe. Y porque las operaciones que realiza no son solo de carácter económico, sino también político y estratégico. mesa e mantel El delegado de Sam Pa en España es el venezolano Ricardo Albacete, que lleva meses entrevistándose con empresarios locales para buscar donde invertir. El Gran Hotel Balneario de La Toja estaría entre los objetivos, junto a Coren, pero en este caso no para comprar la cooperativa agroalimentaria, sino para replicar el modelo de negocio en Asia. Además, Albacete estuvo alojado más de una semana en el Hotel Los Escudos donde también recibió a varios empresarios gallegos para ofrecerles la posibilidad de abrirles la puerta al codiciado mercado chino. entrevista reportaxe 34 //// entrevista //// 35 Antonio Izquierdo “NON SOMOS UNHA SOCIEDADE MERITOCRÁTICA: NON ESCOLLEMOS AOS MELLORES, ESCOLLEMOS AOS NOSOS” Coordinador do traballo sobre relixións en Galicia “Mareas de pluralismo”, ten un prestixio que vén de longo. Catedrático en Socioloxía, premio extraordinario pola Complutense de Madrid e ex-asesor do CIS, os seus anos de investigación en migracións fanno unha voz tan libre como solvente. Por Esther Garrido con fotografías de Moncho Fuentes “Os máis pobres non son os que marchan de ningún país nin tampouco deste. Para marchar hai que ter recursos, redes e valor” Segue sendo importante o feito relixioso? Si, dende o punto de vista da tradición, da transmisión cultural e para saber de onde vimos. E dende o punto de vista substantivo as relixións teñen valor por si mesmas, ensinan moitas cousas sobre a psicoloxía do home e comportamentos colectivos que a ciencia cuantitiva non calibra ben. Como xurdiu este estudo? Pois o primeiro que houbo foi un debate interno para saber se iamos aceptar o encargo da Fundación Pluralismo e Convivencia, porque foi un encargo. Ás xeracións máis novas non lles gusta tocar as relixións, houbo que explicarlles porqué era interesante estudalas. Foi complicado o traballo de campo? Si, había que ir sitio por sitio. Escribimos un mail previo a centros de culto para que se puxesen en contacto e, de entrada, só contestaron 18. Pero cara a cara xerouse confianza. Tamén recollemos 11.000 enquisas dunha base de datos que se veu facendo en Galicia durante máis de 20 anos. Todas as relixións minoritarias derivan da chegada de xente de fóra ou tamén hai reconversións? Unhas xa existían, como protestantes ou xudeus. Pero hainas novas: budistas, Testemuñas de Xehová, musulmáns... Por iso levantamos un censo móbil, porque van aparecendo lugares de culto. Detectamos 247 activos que proceden do rexurdir durante a Transición das relixións que xa estaban, e da migración nun sentido amplo: retornados, inmigrantes estranxeiros e descendentes de emigrantes galegos. Cal é a forza que máis tira no aumento destas confesións? O retorno de emigrantes e a inmigración. Pero ademais, converteuse moita xente: hai municipios onde, de 100 persoas que practican o islam, 80 son de orixe galega. E como se xestan estas conversións? Cando presentamos o estudo no reitorado da UDC estaba abarrotado. Quen move hoxe iso? As relixións seguen tendo forza porque teñen valores. É similar á xente que participaba durante o franquismo en asociacións clandestinas e ten que ver coa crise cultural dos laicos. Un non pode pensar, se non é iluso, que vaia a declinar a forza das relixións. Non vai declinar. Porque esta sociedade está producindo un cuarteamento dos vínculos sociais. Hai moita xente que só ten un valor, os cartos, o utilitarismo. Poño un exemplo: dende Bolonia, os docentes universitarios non contamos asignaturas, contamos horas. Por iso moitos profesores pelexan por máis horas de clase porque gañan máis, non prima o criterio de racionalidade educativa. Isto sucede en calquera sector, pero é moito máis grave na educación ou na sanidade, ten que haber unha ética de valores. Estes días houbo na UDC conferencias sobre Mobilidade Humana no Capitalismo Global. Nese contexto, onde encaixa Galicia? Necesitamos xente de fóra? A palabra non é necesitar, porque non nos van rexuvenecer, precisariamos de cantidades enormes durante 50 anos. Ademais de que non imos atraer moita xente porque non ofrecemos emprego. Para manter as pensións precisamos cotizantes, que non é o mesmo ca inmigrantes. En todo caso, a inmigración produce certo rexuvenecimento da poboación en idade activa, pero non revirte a pirámide demográfica porque os inmigrantes intégranse no contexto e non poden ter moitos fillos, cústalles o piso e o autobús como aos demais. Aínda que é máis novo Estados Unidos que España, tamén é un país que vai envellecendo, a expectativa de vida aumenta. Poi iso envellecemos nós tamén... Pois sí, non é principalmente pola falta de inmigración nin pola emigración dos máis novos, senón porque aumentou a esperanza de vida e reduciuse moito e permanentemente a fecundidade. En Galicia envellecemos polo mesmo que o fan o resto de países do mundo. Hai estudos que recollan a repercusión económica dos fluxos migratorios nas economías? Se fas unha selección de persoas cualificadas, benefíciasche. Non tanto se entra inmigración masiva, malia que moitas veces teñan un nivel de formación maior que os traballos que fan, os inmigrantes tamén están subempleados. Pero achegan outros dispositivos culturais e teñen un efecto positivo na nupcialidade, hai máis matrimonios mixtos, que son un valor en si mesmo. Porque a madurez da democracia mídese polo respecto, pero a calidade mídese polo valor que se lle dá á diversidade, como en Estados Unidos. Tamén achegan outro enfoque na súa actitude ante a morte, nas relacións entre pais e fillos e en 36 //// ENTREVISTA “Galicia non envellece pola falta de inmigración nin pola emigración dos máis novos, senón porque aumentou a esperanza de vida e a fecundidade é moi baixa. Envellecemos polo mesmo que o fan o resto de países do mundo” ámbitos da ciencia. Ademais, as familias emigrantes nas primeiras xeracións teñen moita ambición porque cren que a educación e o mérito servirán para medrar, pero na terceira frústranse ao ver que en España as relacións son a chave: atopas traballo por contactos familiares, por amigos, polo capital social. Os países do sur de Europa somos así para o bo e para o malo, non somos unha sociedade meritocrática. Non escollemos aos mellores, escollemos aos nosos. Pero cando as sociedades nas que están os inmigrantes son máis xustas, cando valoran a capacidade de cada persoa, demostran o que valen. O inmigrante-emigrante adoita buscar á compañía da súas comunidades de orixe. Isto dificulta o encaixe ao país onde chega? Depende do concepto que teñas de integración. Se consideras que é máis valiosa canto máis cohexionados están os que se integran, non é malo que existan comunidades. Se entendes por integración regras de xogo comúns, unha cultura do dereito, tamén é bo. Pero se entendes por integración que a xente deixe as súas identidades e asimílese ao medio, non convén. É máis fácil integrar a traballadores atraidos por empresas como Inditex. Aos españois que traballaban na Renault metíanos a tomar o bocadillo co resto, así aprenderon o idioma, os valores do país e da empresa. Pero //// 37 “EN ESPAÑA HAI XENTE QUE VIVE SITUACIÓNS DE NECESIDADE DE DESENVOLVEMENTO PERSOAL E DIGNIDADE, PERO NON DE CARENCIA BÁSICA” “OS INMIGRANTES INTÉGRANSE E NON PODEN TER MOITOS FILLOS, CÚSTALLES O PISO E O AUTOBÚS COMO AOS DEMAIS” nunha sociedade con empregos por horas, é máis difícil. A integración é un proceso multiforme e pluridimensional. é moi tolerante. En xeral o de toda España. Co 25% de paro que chegamos a ter non houbo conflitos racistas importantes. E como se favorece? Hai países onde este encaixe da pluralidade de orixes se fisexe mellor ca noutros? A escola non é a única, e ás veces, non é a principal institución educativa, dá formación regulamentada, pero a educación adquírese na familia, e nas tecnoloxías da comunicación e formación da opinión pública. O traballo si que é importantísimo para a integración, pero favorécese sobre todo a través da emigración familiar, porque a familia transmite tanto a exclusión como os bos resultados. E logo están as políticas públicas para a integración. Porque se, por exemplo, os musulmáns non teñen cemiterios en España e obrígaslle a pagar 7.000 euros por unha repatriación, van recoñecer eles e os seus fillos que este é o seu país? Pero, non somos os galegos unha sociedade acolledora? Iso si, sen dúbida. Por iso viñeron moitos retornados. E dino tambien as minorías relixiosas: somos unha sociedade máis plural e tolerante do que a xente de fóra pensa, temos moita empatía co emigrante porque forma parte do noso ADN. Outra cousa é que a estrutura económica estea en disposición de ofrecer emprego. Pero se se puidese falar dun carácter colectivo respecto das minorías, o noso Os procesos leváronse mellor naqueles que seleccionaron á inmigración con criterios varios, como o dos refuxiados no caso dos países nórdicos, con dispositivos para acoller. Son sociedades menos desiguais, malia que tamén menos extravertidas. E en países centralistas, con experiencia migratoria máis impositiva e autoritaria, non obtiveron peores resultados que nas que se reclaman plurais. Pero en Europa mírase con admiración a España porque en 15 anos chegamos a ter un 12% da poboación inmigrante, mentres noutros países tardaron 50 anos. Creo que ten moito que ver co feito de que España xa era diversa, e diversidade sobre diversidade acomódase ben. Deberíase afinar a regulación das entradas e establecer prioridades? Unha política migratoria selectiva é lexítima. Pero a emigración de por si xa o é: non emigran os maiores, nin os que teñen cinco fillos. E logo está o dispositivo anímico que fai que unha persoa se vaia, in- 38 //// “UN NON PODE PENSAR, SE NON É ILUSO, QUE VAIA A DECLINAR A FORZA DAS RELIXIÓNS. NON VAI DECLINAR” “Só non entendendo que vivimos nun mundo finito, non se entenderá que a xente se mova dun sitio a outro. Estamos conectados para o bo e para o malo” cluíndo aos nosos mozos, fillos de clases medias con dúas opcións: protestar nas prazas ou marchar. Os que atopáronse con capacidade, valor e aptitude foron a países europeos onde non llo poñen fácil a ninguén. A selección migratoria é unha selección de xente. Os máis pobres non son nunca os que marchan, de ningún país nin tampouco deste. Para marchar hai que ter recursos, redes e valor. En que se diferencia a emigración española de agora coa de hai 50 anos? Aínda que hai xente que hoxe tamén vive situacións de forte necesidade, é distinto. É unha situación de necesidade de autonomía, de dignidade e de desenvolvemento persoal, pero non de carencia básica. Na situación de pobreza extrema non tes recursos para cruzar fronteiras. Emigrar é bo? A mobilidade é boa, outra cousa é que sexa forzosa. Pero que a xente se vaia uns anos fóra é bo, se non a curto prazo, a medio. Apréndense moitas cousas, sobre todo nun país onde as universidades están en cada cidade. Antes estudabas a 600 quilómetros do fogar e agora vas comer a casa. Vas a unha colexio universi- tario, non á universidade cosmopolita, non medras na autonomía persoal. Aínda que non todas as saídas do país son emigración en sentido técnico. Irse a estudar fora non é emigrar sendo certo que pode rematar nunha emigración duradeira. Cando se pode dicir, entón, que emigramos? Un dos criterios é a familia, e outro, que a estadía sexa superior a dous anos. Na miña opinión, o que non supere esa temporalidade enténdoo como mobilidade. Pero cando empezas a levantar a túa carreira e os fillos van ao colexio no país de acolleita, iso é outra cousa. Tras anos estudando a condición humana, coida que o que nos asemella é máis que o que nos separa, ou hai diferenzas dificilmente salvables? É moito máis o que nos une, a economía internacional que chámase capitalismo, a crise ecolóxica que é global e non entende de fronteiras estatais. Só non entendendo que vivimos nun mundo finito, non se entenderá que a xente se mova dun sitio a outro. Estamos conectados para o bo e para o malo. 40 //// reportaxe A Galicia non católica O traballo da USC que recolle o libro “Mareas de Pluralismo. Minorías relixiosas en Galicia”, coloca no mapa 247 lugares de culto fóra da Igrexa de Roma. Hai 20 anos, tiñamos 17. Por Esther Garrido Mezuzá xudeu en Ribadavia, nunha antiga sinagoga hoxe sede da ONG Templarios do Mundo //// 41 A espiritualidade galega Trala comprobación de 356 referencias a provincia da Coruña concentra case a metade das igrexas e grupos minoritarios, seguida de Pontevedra. Lugo e Ourense non reúnen tanta pluralidade de confesións, teñen menos lugares de culto pero cun maior número de membros, especialmente nas congregacións evanxélicas. Antonio Izquierdo explica que, “nun primeiro mapa vimos que o 86% dos que din ser crentes son católicos e o 6% dos que din practicar ou ter algunha crenza relixiosa son doutras confesións, seguidos de laicos e agnósticos. Pero en xente con estudos universitarios ese 6% convértese en 30%, e se son menores de 30 anos, chega ao 42%. O que indica por onde vai o discurso: os mozos son máis plurais e teñen máis información pero son menos intensos nas súas crenzas”. Comunidades Islámicas 17 Adventistas 10 75 Testemuñas de Xehová Igrexas Evanxélicas 115 Centros Budistas 13 As maioritarias entre as minoritarias cales son? Os templos evanxélicos, que suman 150; seguidos de Testemuñas de Xehová, con 50 lugares de culto; e de lonxe adventistas, mormóns, musulmáns e colectivos xudeu e budista. Moitas estaban na casa, pero adormecidas: emigración, inmigración e unha Transición que abriu as portas á relaxación en todas as ordes da vida, obraron as mudanzas que corroboran que no mundo afunden as illas monocromas. O pasado día 5 de maio, un salón de actos ateigado no reitorado da UDC acollía a presentación deste completo traballo feito polo Equipo de Investigación de Socioloxía das Migracións Internacionais (ESOMI) e sabiamente coordinado por Antonio Izquierdo, a quen entrevistamos nas anteriores páxinas. O estudo foi un encargo do “Goberno Zapatero” coordinado pola Fundación Pluralismo e Convivencia do Ministerio de Xustiza. Realizouse en todas as Comunidades Autónomas de España e, malia que non está rematado en cada unha delas, sí na maioría. Galicia entre elas. “Fíxose cun criterio rigorosamente laico, de rigorosa neutralidade e cunha ausencia completa de atrancos”, asegura Izquierdo. Máis do que semella Tras o inevitable labor de campo, de recollida de datos e procesado de cifras, os investigadores decatáronse de que o censo que manexaba Xustiza en canto a centros de culto galegos estaba subestimado. “Baseámonos en lugares de culto como unidade de medida, pero non todas as comunidades dispoñen de local nin estaban avaliadas por asembleas ou estruturas federativas. Pero aínda así levan a cabo as súas xuntanzas relixiosas, polo que tamén deben ser consideradas cuantitativamente”, explican os sociólogos galegos. “Salvado o escollo estudámolas de dous xeitos: mediante o coñecemento científico, contando lugares de culto activos, inactivos, fregueses, organización, cúpula e xerarquía; e recollendo a historia de como xurdiron ou rexurdiron. Había que darlles voz para establecer relacións entre eles e a administración”. Feito está. 42 //// Reportaxe El inexplicable caso de la vacuna contra el meningococo B //// 43 Cambio de postura postelectoral La Fundación Irene Megías ya ha recogido más de 90.000 firmas en www. change.org para pedir al Ministerio que se implique en la erradicación de esta grave enfermedad Ante la gravedad de la situación en Galicia, el anuncio del ministro Alonso obligó al Gobierno gallego a desmarcarse de su propio partido anunciando la posibilidad de administrar la vacuna en esta comunidad mediante un programa piloto. Así lo anunciaba el presidente de la Xunta en plena campaña electoral, calmando los ánimos –pero no la prisa– de quienes pedían disponer de la vacuna cuanto antes. Tan solo un día después de las elecciones, el lunes 25 de mayo, Núñez Feijóo se reunía en Madrid con el ministro de Sanidad para insistir en la necesidad de tener esta vacuna disponible y el jueves 28 de mayo –y ya con esta revista en imprenta– el presidente gallego “celebraba” que el Gobierno atendiese “la demanda de Galica y autorizase la venta en las farmacias españolas de la vacuna contra el meningococo B”, primer paso necesario para poder implementar cualquier programa piloto de vacunación. Este radical cambio de postura en tan solo unos días vendría motivado, según algunos, por el batacazo electoral y la necesidad de escuchar las demandas de la ciudadanía, mientras que otros quieren ver en él una muestra del músculo político del presidente gallego en Madrid y en el propio Partido Popular. Lo que nadie se explica es por qué no se autorizó la vacuna en estos dos años y medio –habiendo informes positivos de asociaciones científicas, recomendaciones médicas y clamor popular– y por qué se hace ahora a petición de un presidente autonómico. En cualquier caso, todos esperan ahora que ambos Gobiernos, estatal y autonómico, cumplan sus promesas “agilizando al máximo los trámites” para poder tener cuanto antes la vacuna y frenar las gravísimas consecuencias de esta enfermedad. En enero de 2013 la Agencia Europea del Medicamento autorizaba la vacuna contra el meningococo B, enfermedad endémica en Galicia y una de las más graves. Pero dos años y medio después la vacuna no ha llegado a la población, sin que haya una explicación consistente. La Agencia Europea del Medicamento autorizaba la vacuna contra la meningitis B en enero de 2013. Desde entonces la vacuna está disponible en farmacias en Alemania, Francia, Portugal, República Checa, Italia, Reino Unido, Irlanda, Grecia, Austria, Polonia y Hungría, así como en países fuera de la UE como Australia, Canadá y Brasil; y recientemente era aprobada por la exigente FDA en EE. UU. Además, en muchos de estos países también se ha aprobado su inclusión en los programas nacionales o regionales de inmunización. Sin embargo la AEMPS (Agencia Española de Medicamentos y Productos Sanitarios), perteneciente al Ministerio de Sanidad, decidía restringir su uso al ámbito hospitalario y solo para pacientes inmunodeprimidos o brotes de riesgo, impidiendo su comercialización y venta en farmacias y destrozando la esperanza de quienes veían en ella el fin de un terrible drama para cientos de familias. Un reportaje de Teresa Rocamonde El meningococo B es la bacteria que provoca 8 de cada 10 casos de meningitis y sepsis bacterianas por meningococo en España, uno de los países más afectados de Europa con 1,5 casos por cien mil habitantes. Y dentro de España, Galicia es la tercera comunidad en casos (1,85 por cien mil habitantes), lo que significa que la sufren anualmente entre 55 y 60 personas. Son datos de la Fundación Irene Megías, la única organización sin ánimo de lucro, formada por pacientes y familiares, que lucha en España por la erradicación de la meningitis. La muerte el pasado 22 de mayo de otra gallega por meningitis agravaba aun más la insistencia del Ministerio de Sanidad de restringir la vacuna al ámbito hospitalario y solo para casos excepcionales. Así lo había vuelto a anunciar tan solo unas horas antes el ministro Alonso, contra todas las recomendaciones de asociaciones médicas y farmacéuticas, así como pediatras y padres que desde hace meses reclaman su inclusión en el calendario o, como mínimo, que esté disponible en las farmacias españolas. Victoria, una gallega que a los 4 años perdió sus piernas a causa de la enfermedad, fue una de las caras de la campaña “Protege su futuro” del Día Mundial de la Meningitis 2014 . Foto: Anne Geddes Cristina Regojo, directora regional para Galicia de esta Fundación, explica que el 80 % de estos afectados son menores de 5 años y adolescentes entre 15 y 24, y que el 10% fallece a consecuencia de la enfermedad, mientras que casi un 30% de los supervivientes sufre graves secuelas de por vida, como sordera, amputaciones, déficit cognitivos, etc. Cristina, que además es médico, recuerda que la vacunación contra el meningococo C redujo “a la minima expresión” los casos de meningitis producidos por estas bacterias, por lo que no se explica la restricción de la una vacuna que, además, el Comité Asesor de Vacunas de la Asociación Española de Pediatría ha recomendado “incluir en los calendarios” de todas las comunidades autónomas. “La vacuna es recomendable y debería estar disponible libremente para la administración a todos los niños a partir de los dos meses de edad, tal y como ocurre en el resto de Europa”, asegura el citado comité. opinión 44 //// El 28 de mayo el presidente gallego celebraba el cambio de postura del Gobierno para autorizar la venta de la vacuna en farmacias El 10% de los pacientes fallece a consecuencia de la enfermedad y casi un 30 % de los supervivientes sufre graves secuelas de por vida, como sordera, amputaciones, etc. La nueva Agenda Europea de Migración El 19 de abril centenares de personas perdieron la vida en aguas del Mediterráneo tratando de alcanzar Europa. La dimensión de la tragedia y la necesidad de abordar con soluciones a uno de los desafíos más preocupantes a los que se enfrenta Europa han llevado a la Comisión Europea a presentar el nuevo programa para la gestión común de los flujos migratorios, que se apoya en cuatro pilares: reducir los incentivos que favorecen la migración irregular, salvar vidas y proteger las fronteras exteriores, una política de asilo común reforzada y una nueva política en materia de migración legal. Para llevarlo a cabo la Comisión ha acordado triplicar los fondos de las operaciones de vigilancia de fronteras de Frontex (Tritón y Poseidón) en 2015 y 2016, pudiendo así cumplir su doble papel de proteger las fronteras de los Estados Miembros expuestos a presión migratoria, al mismo tiempo que realiza tareas de salvamento. Tráfico de vacunas para bolsillos saneados La decisión del Ministerio han abocado a los padres gallegos a continuar peregrinando a Portugal en busca de la vacuna, y pone a los pediatras gallegos en la tesitura “de tener que administrar un medicamento cuyas garantías desconocen”, como denuncia la Asociación Galega de Pediatría de Atención Primaria. Los pediatras recomiendan poner la vacuna pero la mayoría se niega a hacerlo con las que traen los padres de Portugal al no poder “garantizar las condiciones en que llegan”, tal como indica el Dr. Alejando Pérez Muñuzuri, pediatra en La Rosaleda y profesor de Pediatría de la USC, quien alerta de que una vacuna degradada “en el mejor de los casos no sirve para nada” pero en el peor “puede provocar una reacción adversa grave”. A ello se suma que esa vacuna “está autorizada por Portugal, pero no aquí” por lo que en caso de problemas “¿quién responde?”. Lo que sí ha constatado este especialista, partidario “al cien por cien” de la vacunación, es que hay farmacias en la frontera portuguesa que ya ofrecen el servicio completo para “adquirirla y ponerla allí”, una opción que encarece aun más la vacuna y deja en entredicho lo que muchos expertos consideran la única disculpa para no facilitar su compra en España: impedir desigualdades por razón económica. Una justificación absurda puesto que existen vacunas opcionales, como la del rotavirus, que corren a cuenta de las economías familiares. Esta revista ha tratado de conocer las razones del Ministerio de Sanidad para no comercializar la vacuna así como su valoración sobre el anuncio de la Xunta de llevar a cabo un plan piloto, pero al cierre de esta edición no había “respuesta oficial” a estas cuestiones, agrandado esa duda sobre el verdadero motivo para impedir que un medicamento autorizado por la Agencia Europea y suministrado en gran parte de Europa –y en muchos otros países del mundo– no esté disponible en España dos años y medio de su autorización. //// 45 En línea con el tercer pilar de la nueva política migratoria, la Comisión pondrá en marcha un sistema temporal de cuotas para distribuir entre los Estados miembros a los demandantes de asilo que ya están en la UE y que claramente necesiten protección internacional, es decir, quedarán sujetos a retorno rápido aquellas personas que huyan de su país de origen por motivo distinto al de persecución. Y un mecanismo de reasentamiento para absorber a 20.000 refugiados de terceros estados. Se definirá un cálculo de redistribución basado en criterios tales como el PIB, la tasa de desempleo y el número de demandantes de asilo y refugiados reasentados con anterioridad en un estado de la Unión. Esta medida evitará que el país en donde desembarcan los migrantes asuma sus peticiones de asilo, un peso que hasta ahora recaía mayoritariamente en Italia. Para proporcionar agilidad, seguridad y las garantías debidas, la Oficina Europea de Apoyo al Asilo (OEAA), Europol y Frontex trabajarán sobre el terreno con los Estados miembros fronterizos para poder rápidamente identificar, registrar y tomar las huellas de los migrantes que llegan. Uno de los puntos más controvertidos es la puesta en marcha de una operación naval dirigida a dejar inoperativas las embarcaciones que utilizan las redes de traficantes, que han hecho de Libia su centro de negocio. No obstante, la falta de un gobierno de unidad en Libia con el que cooperar y la necesidad de contar con el aval de la ONU, hacen que esta iniciativa esté todavía en fase de diseño. Por otra parte, la Unión Europea reforzará su cooperación con los países de tránsito, empezando por Níger y Mali, al mismo tiempo que prevé revisar el Sistema Europeo de Asilo Común. Sin embargo, todavía quedan muchos flecos sueltos, desde atender a las demandas de los Estados miembros reclamando mayor equidad en el reparto de las cuotas de asilo establecidas por la Unión Europea, hasta conocer si Reino Unido e Irlanda optan por unirse a las medidas de la nueva agenda. Resulta imprescindible que la Unión Europa siga concretando las líneas generales sobre las que se erige la nueva política migratoria para evitar que el descenso de la presión mediática posponga la ejecución de las medidas, habida cuenta de que las solución real a este problema provendría de aliviar la pobreza; frenar el avance del Estado Islámico en Siria, Libia e Irak; y poner fin a los numerosos conflictos en el África subsahariana. Victoria Domínguez Varela Equipo da Fundación Galicia Europa Al carecer Libia de un gobierno de unidad, la puesta en marcha de una operación naval para dejar inoperativas las embarcaciones de traficantes está todavía en fase de diseño 46 //// reportaxe A empresa súmase ás Letras Galegas Feiraco e Vegalsa-Eroski sumáronse este ano á conmemoración das Letras Galegas con varias iniciativas apoiadas pola Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria. Edicións especiais de envases de leite e de bolsas da compra e un concurso de relatos contribuíron a expandir a figura de Filgueira Valverde. Por Teresa Rocamonde Encadrado nas súas accións de responsabilidade social corporativa, as empresas Feiraco e Vegalsa-Eroski puxeron en marcha a finais do pasado mes, con motivo da conmemoración das Letras Galegas, varias accións de apoio á lingua e ao homenaxeado deste ano: Xosé F. Filgueira Valverde. Unha edición especial dos envases de leite e o concurso de relatos foron as propostas de Feiraco para colaborar no programa institucional das Letras Galegas 2015 //// 47 As Letras Galegas na bolsa da compra Tamén a compañía galega de distribución alimentaria Vegalsa-Eroski colaborou un ano máis coa Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria para conmemorar o Día das Letras Galegas. No marco desta colaboración, a figura do polígrafo pontevedrés chegou a todos os establecementos que integran a súa rede comercial. Un acto simbólico de pegada de carteis no supermercado compostelán Eroski Center da Choupana serviu para presentar a iniciativa por parte do secretario xeral de Política Lingüística, Valentín García, e mais o director xeral de Vegalsa-Eroski, Joaquín González. Non faltaron o presidente da Fundación Filgueira Valverde, José F. Filgueira Iglesias; o presidente da Real Academia Galega, Xesús Alonso Montero, varios membros do equipo directivo da compañía e representantes de asociacións veciñais, de amas de casa e de consumidores. Valentín García recoñeceu a Vegalsa-Eroski como “un dos grandes aliados que ten o galego no ámbito económico de Galicia” e todo un “exemplo empresarial na aposta polo idioma como valor dinamizador do seu negocio, tanto na etiquetaxe como na atención ao cliente”. A iso únese o apoio explícito ás letras galegas con accións coma esta que permitiu que o 17 de maio “entrase nos fogares galegos en algo tan sutil e tan básico como é a cesta da compra”, dixo o secretario xeral. Carteis, bolsas e concerto “No bico un cantar” Ao máis dun millón de bolsas de edición especial –con fragmentos do II Adral de Filgueira Valverde e un retrato de Antón Pulido–, sumáronse mil carteis conmemorativos ilustrados coa lámina “O vello profesor”, que integra a mostra coa que o CEP Salustiano Rey Vegalsa editou mil carteis ilustrados coa lámina “O vello profesor”, do traballo co que o CEP Salustiano Rey Eiras da Pobra do Caramiñal gañou o ConcursoExposición Letras Galegas 2015 da Xunta de Galicia Eiras da Pobra do Caramiñal gañou o Concurso-Exposición Letras Galegas 2015 convocado pola Xunta de Galicia. Pero a compañía galega de distribución alimentaria e a Secretaría Xeral de Cultura tamén colaboraron noutra iniciativa conmemorativa das Letras Galegas 2015, xunto co Consello da Cultura Galega: a terceira edición de “No bico un cantar”, que ten como finalidade que os e as estudantes de conservatorios e centros oficiais de música de Galicia se familiaricen coa obra dun persoeiro insigne a través da música. A figura escollida para esta edición é a de Ramón Cabanillas, un dos poetas máis relevantes da literatura galega, ao que se lle renderá tributo o 5 de xuño en Cambados, a súa vila natal. Con iniciativas coma esta, Vegalsa-Eroski é tamén un exemplo no compromiso e na promoción do uso do galego desde a responsabilidade social corporativa dunha empresa radicada en Galicia que incorpora e fomenta diferentes actuacións a prol do desenvolvemento cultural e lingüístico da nosa comunidade entre as súas liñas de traballo prioritarias. A compañía galega de distribución alimentaria puxo en marcha unha nova campaña que levou ata os fogares galegos, a través dunha edición especial de máis de un millón de bolsas da compra, textos dos famosos Adrais e un retrato do polígrafo pontevedrés feito por Antón Pulido. Pola súa banda, Feiraco sacou unha edición especial de envases de leite e realizou un concurso de microrrelatos breves en galego. Ambas as dúas iniciativas contaron co apoio da Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria, cuxo responsable recordou que a Xunta de Galicia “está a elaborar un Plan de dinamización da lingua no tecido económico” en colaboración con entidades públicas e co empresariado para “potenciar e coordinar as accións de galeguización empresarial e a promoción social do galego”. Neste marco encádranse estas accións a prol da lingua presentadas co gallo das Letras Galegas. O conselleiro Román Rodríguez destacou na presentación da campaña de Feiraco na Cidade da Cultura, a guía común que sem- Feiraco levou aos fogares de Galicia “O mellor de Filgueira Valverde” nunha edición especial de envases de leite opinión 48 //// Presentación da iniciativa de Feiraco co gallo das Letras Galegas no Museo de Pontevedra, do que o autor homenaxeado, Filgueira Valverde, foi director moitos anos pre seguiron Feiraco e Filgueira Valverde: Galicia. Cada un no seu campo traballaron sempre comprometidos co desenvolvemento cultural, económico e social do país. O titular de Cultura e Educación e mais o presidente de Feiraco, José Montes, estiveron acompañados polos presidentes da Fundación Filgueira Valverde e da Real Academia Galega (RAG), José Fernando Filgueira e Xesús Alonso Montero, respectivamente. Ao acto tamén asistiron os secretarios xerais de Cultura e de Política Lingüística, Anxo Lorenzo e Valentín García. A partir dun texto de Filgueira Valverde, Feiraco propuxo un concurso de microrrelatos en galego que chegou este ano á súa cuarta edición Foi o responsable de Política Lingüística quen na presentación do certame no Museo de Pontevedra –do que Filgueira Valverde foi director durante moitos anos–, destacou a “aposta decidida de Feiraco coa lingua e coa cultura propias”, unha aposta nacida “da responsabilidade e do compromiso social con Galicia” que hoxe lles serve de exemplo ás empresas ou entidades que queren “sumarse á promoción do uso do idioma como un activo empresarial e un valor engadido”. O presidente de Feiraco insistiu tamén nesta colaboración “desde fai xa varios anos” coa Consellería de Cultura para facer do Día das Letras Galegas “un referente de todos os galegos”. Montes subliñou que a lingua galega “é a lingua nai da cooperativa, a que os socios de Feiraco aprenderon dos seus pais e legaron aos seus fillos”, de aí o lema escollido para conmemorar esta data, “Sempre coas letras galegas”, e o que identifica a cooperativa, “Alimentando un xeito de ser”, que reflicten unha forma de ser e de sentir o “compromiso coas institucións e coas letras galegas”. Envase especial e certame de microrrelatos Nesta ocasión Feiraco puxo en marcha para sumarse á programación institucional das Letras Galegas 2015 unha iniciativa que levou “O mellor de Filgueira Valverde” aos fogares galegos a través dun envase especial conmemorativo. A cooperativa agrogandeira fixo unha edición especial de un millón de envases de leite ilustrados cunha caricatura do autor pontevedrés cedida pola Fundación Filgueira Valverde e un código QR que permitía descargar en formato dixital o artigo “O galego verdadeiro”, pertencente á obra II Adral. Paralelamente, puxo en marcha a IV edición do seu certame de microrrelatos en galego na rede social Facebook, para o que propuxo como texto de partida un breve escrito do autor home- naxeado: “Esgotados, detivéronse a descansar na ribeira do río. De súpeto…”. Feiraco pedía que cada un sacara “o escritor que leva dentro” e continuara o relato cun texto orixinal e inédito de, como máximo, 500 caracteres. Os catro microrrelatos máis votados levaron cadansúa colección da Enciclopedia Galega Universal e os tres seguintes, cadanseu lote especial Letras Galegas de Feiraco, composto por produtos alimentarios e culturais. Promover a lingua propia desde a responsabilidade social Feiraco destaca desde a súa fundación, hai xa 45 anos, polo seu compromiso empresarial, tanto nos valores e métodos de traballo dirixidos a vertebrar o tecido social e ao desenvolvemento económico, como noutras actividades con proxección social que a cooperativa agrogandeira leva posto en marcha ao longo a da súa historia. Exemplos da súa aposta pola identidade patrimonial, cultural e tradicional son as campañas con motivo de diversas efemérides anuais, como poden ser as Letras Galegas, o entroido ou as celebradas en colaboración co ámbito educativo para achegarlles a realidade dos procesos produtivos a escolares de toda Galicia. Tralas eleccións do 7 de maio, o conservador David Cameron outea no horizonte a consulta o ano 2017 sobre a eventual retirada do Reino Unido da Unión Europea. O “Brexit” (contracción de British e exit, saída) vai depender, en boa medida, da súa aposta na consulta e esta dependerá do resultado das negociacións iniciadas coa Comisión para lograr novas concesións na modalidade de participación no proxecto europeo. Cómpre ter en conta que esa singularidade británica non é nova; de facto, Londres, como é ben sabido, nin participa no euro ni no espazo Schengen. Agora tamén ambiciona quedar fora da Convención europea de dereitos humanos, entre outros. Se esa negociación sae “ben”, colmando ata as expectativas do UKIP (United Kingdom Independence Party), podería mesmo acontecer que o referendo non chegara a se celebrar. En todo caso, Cameron aspira a unha consulta na que, como moito, teña que defender o si ao mantemento na UE. Segundo o Financial Times, ata catro sondaxes realizadas en abril daban confortables maiorías a favor do mantemento na UE. A UE quere que o Reino Unido permaneza arrimado ao continente. A chanceler Ánxela Merkel non se imaxina unha Unión sen os británicos. Pola súa banda, Jean-Claude Juncker, actual presidente da Comisión, considerado en Londres un teimudo e perigoso federalista, aposta por un “acordo honorable” entre ambas as dúas partes //// 49 Brexit que reflicta a sensibilidade comunitaria coas preocupacións británicas. François Hollande invoca o respecto das regras, pero aceptará o que se acorde para satisfacer as aspiracións do 10 de Downing Street. Así pois, todo parece indicar que en poucos meses asistiremos a unha nova volta de rosca desa singular maneira británica de estar en Europa, isto é, con un pe dentro e outro fóra. Iso afectará, entre outros, ao denominado “turismo social”, é dicir, a fixación de límites ao acceso de cidadáns da UE aos servizos sociais británicos –imaxinamos que operará reciprocamente- ou un maior condicionamento da lexislación europea e o seu afán regulamentario por parte do Parlamento británico, vellas obsesións que gozan de amplo predicamento. Neste contexto cabe inserir as diatribas de Cameron contra a inmigración (sobre todo da Europa oriental), cada día máis próximas ás posicións xenófobas do UKIP. Ese inminente fortalecemento do poder do Reino Unido fronte a Bruxelas tería o seu contrapunto paradoxal na satisfacción das promesas feitas aos escoceses: unha maior autonomía fiscal e o goberno máis descentralizado do mundo, dixo Cameron. É máis: o perigo, desmentido por tantos pero non necesariamente descartable de todo, da saída de Escocia do Reino Unido –escenario alentado polo esmagador trunfo de Nicola Sturgeon- e, quizais, do País de Gales, reduciría a Londres a unha especie de “pequena Inglaterra”. Iso si, moi british. Pois que lles preste, non? Xulio Ríos Director do Instituto Galego de Análise e Documentación Internacional (IGADI) En poucos meses asistiremos a unha nova volta de rosca desa singular maneira británica de estar en Europa, isto é, con un pe dentro e outro fóra 50 //// reportaxe Cada día son máis //// 51 Lugo, líder “Os consumidores galegos temos que saber mercar e saber comer, reeducar o padal e recuperar os sabores. Coa produción ecolóxica, o alimento sabe ao que ten que saber”. O chef do restaurante coruñés BioBania non o dubidou: na súa carta predominan os alimentos certificados polo CRAEGA que, ano tras ano, ven aumentar a súa lista de produtores. Por Esther Garrido A produción acuícola ecolóxica está presente en Coruña e Pontevedra. “As provincias costeiras son as que, loxicamente, teñen maior número de inscritos nos rexistros de acuicultura” –explica Javier García Lozano, Secretario do C.R.A.E.GA – “parques de cultivo mariño, bateas de mexilón, e unha planta de troita arcoiris. Na Coruña tamén hai dous recolledores de algas dos catro que hai en toda Galicia”. A produción vexetal ten maior presencia na provincia de Lugo, con 117 operadores, por 100 de Pontevedra. E respecto da produción animal, a de Lugo, con 101 explotacións, tamén está moi lonxe do resto. Finalmente, as cifras de elaboración e comercialización recollen que Lugo volve ser a primeira por número de operadores con 50, o cal coloca a esta provincia na cabeceira do sector. Empresas por tipo de produción Datos de operadores ano 2014 42 4 16 3 130 185 323 Acuicultura Rec. algas Comercializador Exportador/ importador Eladoradores Prod. animal Prod. vexetal Totais Mario Franceschini Cotelo rexenta un dos escasísimos restaurantes galegos que o poden asegurar: un convenio colaborador co Consello Regulador de Agricultura Ecolóxica garante unha carta 100% con esta orixe. Por iso compartía protagonismo o 7 de maio co presidente do Consello Regulador, José Antonio Fernández, que citaba aos medios para dar a coñecer os datos do sector. Esta elección non é tanto unha cuestión de estratexia gastronómica –que tamén– como un “xeito de vida, de producir e de preparar os alimentos que está asentado e que seguirá medrando”, asegurou Mario. Tamén quixo diferenciar o que é un alimento de proximidade dun biolóxico, dous conceptos que non son semellantes aínda que boa parte dos alimentos frescos ecolóxicos adoiten ser de proximidade. O alimento ecolóxico ten que ter o selo do CRAEGA ou o ecolóxico da UE (o da folla verde), eles garanten a trazabilidade do proceso. “Ao mellor é difícil chegar a ter nas nosas casas unha despensa totalmente orgánica” –recoñeceu o dono de BioBania–, “pero sí que podemos ir introducindo cousas se aproveitamos os produtos de tempada, cando todo é mais barato porque hai mais produción”. Tanto no número de operadores, superficie e volume de produto, a produción certificada polo Consello con sede en Monforte de Lemos non deixa de medrar, seguindo unha tendencia á alza: mercar, aínda que de xeito esporádico, alimentos cultivados e recollidos e animais criados como se facía ata hai varias décadas. Malia as baixas puntuais –porque non todos os proxectos saen ben– a evolución de produtores e distribuidores destes alimentos en Galicia vai medrando. Javier García Lozano, o secretario do CRAEGA, explica que en 2014 o CRAEGA viviu un crecemento do 20% no volume de vendas. En valor monetario: 5,3 millóns de euros. A Coruña Lugo Ourense Pontevedra Totais 140 268 110 185 703 Un alimento de proximidade non é o mesmo que biolóxico: ten que ter o selo do CRAEGA ou o ecolóxico da U.E, eles garanten a trazabilidade do proceso Que é o que máis se produce Se atendemos ao volume de negocio levan a palma os produtos lácteos, pensos e alimentación animal, carne e derivados, conservas de peixe, outros elaborados, ovos e derivados e produtos de recolleita silvestre. Por esa orde. Tamén viviuse un crecemento importante de hectáreas dende 1997, no que se parte de 13,35 en toda Galicia. 10 anos despois, superábanse as 10.000, un crecemento espectacular no que se inscriben todo tipo de producións. Para o ano 2014 a superficie acada xa as 15.233 hectáreas cun incremento do 50% nos últimos sete anos. E no primeiro cuadrimestre do que levamos de ano, subiu ata as 16.236,75: un crecemento dun 6,6% en catro meses. “Esto é debido, en parte, ás novas axudas para a agricultura ecolóxica que puxo en marcha a Consellería do Medio Rural no mes de marzo deste ano”, aclarou José Antonio Fernández. Un sector que é xerme de novas ideas que tiran adiante, como o caso de Ecocelta, peme de Ponteareas que fabrica aboamentos e substratos ecolóxicos e que tamén recicla restos orgánicos a través da compostaxe e con lombrigas. Porque a produción susbtentable non é unha volta atrás, só outro xeito de facer as cousas. 52 //// nomes propios ENRIQUE JOAQUÍN FERNÁNDEZ GIMENO CAPDEPONT IT SERVICES CONTRACTING DIRECTOR DE HAYS Enrique reforza o equipo de expertos das distintas areas de especialización de Hays en España, a filial da multinacional británica de selección de profesionais. Licenciado en Económicas e Administración de Empresas e Máster Executivo en Ventas e Mercadotecnia, conta cunha dilatada experiencia internacional en multinacionais de servizos B2B orientadas ao mercado de empresas que buscan consultoría profesional. A súa traxectoria laboral levouno a traballar en diversos departamentos de empresas como Atento, Telefónica, DTG Grupo Teletech, Grupo Adecco e Experis ManpowerGroup. Todas as semanas 250.000 persoas entran en hays.com en busca de oportunidades. O ano pasado incorporaron unhas 320.000 persoas en postos de 33 países. DIRECTOR DE NEGOCIO INTERNACIONAL DE ARTAI A empresa viguesa xa é un dos maiores brokers de seguros independentes de España, con oficinas propias en Arxentina e Marrocos. En palabras de Jaime Borrás, Presidente do Grupo, tras a chegada deste economista que traballou antes en firmas como March JLT E ou EOS RISQ, “estamos seguros de que a experiencia que achega será crave para os proxectos de internacionalización dos nosos clientes. Con este nomeamento continuamos incorporando talento ao equipo”. Artai fundouse en 1993 por un grupo de profesionais do sector da mediación. En España ten delegacións na Coruña, Cádiz, Valencia e Madrid, pertencendo á rede de axentes de seguros Brokers Link. PEDRO DE CHURRUCA ANTONIO MAROÑO ERNESTO DE GREGORIO CONSELLEIRO DE JLL ESPAÑA DECANO DOS ARQUITECTOS GALEGOS NOVO AVOGADO EN AUREN VIGO Deixa o seu posto executivo para realizar un cometido máis institucional, centrado na relación co cliente desta consultora inmobiliaria de oficinas, valoracións, industrial, retail, residencial e arquitectura. De Churruca inicia unha nova etapa dentro da compañía na que leva dende 1988 e na cal achegou a súa visión do mercado en diferentes departamentos, destacando as áreas de Axencia e de Investimento. Segundo dixo, “é un privilexio seguir colaborando ao crecemento dunha firma do prestixio de JLL, que ten sido a miña casa e vin crecer incesantemente”. O sector inmobiliario en España está en plena reactivación e hai un aumento da demanda de asesorar tanto aos clientes locais coma a investidores internacionais. Así o decidiron o 12 de maio os profesionais convocados á votación para renovar o goberno do COAG, o Colexio de Arquitectos galego. Maroño competía con outros tres aspirantes pero conseguiu a maioría con 441 votos, polo que el e o seu equipo estarán no posto ata maio de 2019. Arquitecto pola ETSA da Coruña, Maroño traballou primeiro colaborando con diversos profesionais da arquitectura e enxeñaría e, tralo título, no exercicio libre da profesión. Tras uns anos independente, traballou para a Administración autonómica e foi o arquitecto do organismo que financia e executa a Fundación Cidade da Cultura de Galicia. Cando chegou ao decanato do COAG en 2013 propuxo un programa de estabilización económica e un proceso de reestruturación de persoal, desendebedando o Colexio en máis de 700.000 €. A incorporación fai que a oficina de Auren Vigo conte con 25 profesionais expertos nos servizos multidisciplinares dunha firma que hoxe emprega a case 700 persoas nas 15 oficinas de España, e máis de 1.500 en todo o mundo nas outras 36 permanentes no estranxeiro. Ernesto chega xunto con Marcos Vázquez en calidade de avogados asociados e son expertos en dereito mercantil e civil, dereito penal de empresa, dereito administrativo e dereito laboral. Ernesto de Gregorio, licenciado pola Universidade de Salamanca, leva varios anos traballando en dereito administrativo e mercantil e civil. E Marcos Vázquez, pola súa banda, licenciouse en Dereito pola Universidade Complutense de Madrid, desenvolvendo a súa actividade en casos de dereito laboral e da Seguridade Social, así como tamén en dereito administrativo. //// 53 FRANCISCO RODRÍGUEZ CANO DIRECTOR DE CANLE DE FUJITSU ESPAÑA A nipona reorganiza a súa estrutura de canle confiando no coñecemento do mercado tecnolóxico deste profesional como parte da estratexia de crecemento local e internacional. Francisco Rodríguez iniciou a súa carreira en Fujitsu en 1999 como Técnico Comercial na área OEM do mercado de impresoras e escáneres. Despois, foi xerente comercial do negocio OEM deste mesmo segmento, desenvolvendo tamén o seu traballo en solucións biométricas. E en 2011 pasou a director comercial da área de IP ata o seu novo posto, que vén de estrear en maio. Fijitsu é a terceira empresa mundial do sector das tecnoloxías da información e número un en Xapón. Os seus case 175.000 empregados dan soporte a clientes de 70 países e leva 42 anos de presenza en España. BERNARDO CRESPO ANTONIO MENÉNDEZ DIXITAL TRANSFORMATION LEADER EN DIVISADERO DIRECTOR XERAL COMERCIAL E DE MERCADOTECNIA DE ADEGAS VEGA SICILIA Unha das consultoras líderes en Europa en Intelixencia e Analítica Dixital, con oficinas en Madrid, Barcelona, Xixón e Bos Aires, incorpora a este home de longa traxectoria en mercadotecnia en banca e que viviu en primeira persoa a transformación dixital de BBVA nos últimos 4 anos. É membro da Xunta Directiva da Asociación Nacional de Gamification (ANAGAM) e foi o responsable do lanzamento dunha das experiencias pioneiras en Gamification en España, BBVA game, un caso de estudo de prestixiosas consultoras como Forrester ou Gartner e galardoada polos Bank Innovation Awards 2013 e por Gamification Awards 2013 en San Francisco. Bernardo tamén é conferenciante e profesor habitual en diferentes foros e escolas de negocio. A compañía que integra as adegas Vega Sicilia e Alión (ambas na Ribeira do Duero), Pintia (Toro), Tokaj Oremus (Hungría) e RothschildVega Sicilia (Rioxa Alavesa); conta dende maio con este licenciado en Administración e Dirección de Empresas pola Autónoma de Madrid, postgrao na Universidade de Berkeley (California) e é PDD polo IESE de Navarra. Iniciou a súa carreira profesional en Paramount Pictures e L´Oreal; traballou en Pepsi entre 2004 e 2007 e volveu a Paramount ata 2015. Membro da Academia de Cine e das Artes Audiovisuais, socio-fundador do estudo de cine Donkey Entertainment, profesor no IE Negocio School e na Universidade de Oviedo, foi elixido modelo de executivo hispano pola revista Hispanic Executive (outubro de 2014). noticias de empresa 54 //// Apadriñamento de empresas As novas empresas que entren na Tecnópole e as súas introdutoras terán un desconto na súa factura o primeiro mes As empresas de Parque Tecnolóxico de Galicia-Tecnópole que actúen como introdutoras de novas empresas no recinto obterán un desconto nas súas facturas de servizos equivalente á metade do importe que a nova inquilina desembolse en concepto de custos fixos (aluguer, Internet, telefonía, etc) durante o seu primeiro mes de estancia, co que se pretende dinamizar a instalación de novas iniciativas de negocio baseadas na innovación e a tecnoloxía neste recinto, situado no concello ourensán de San Cibrao das Viñas. Ademais, como parte do incentivo deseñado para este fin, as novas empresas que entren baixo esta fórmula obterán tamén un desconto do 50% na súa primeira factura de servizos, rebaixa que será aplicable en calquera das modalidades de acollida que a Tecnópole ofrece para empresas, dende a incubación de iniciativas emprendedoras ata a ocupación dunha parcela propia, pasando polas oficinas en réxime de aluguer e a domiciliación virtual. Por outra banda, dende maio as empresas xa instaladas no parque beneficiaranse de melloras no seu acceso aos servizos ofrecidos pola entidade e dunha optimización das condicións para emprendedores. //// 55 O primeiro Centro Nacional de Formación de Referencia en Materia de Rehabilitación que existe en España estase a construír na antiga fábrica de curtidos de Pontepedriña de Arriba Dende maio as empresas xa instaladas na Tecnópole beneficiaranse de melloras no seu acceso aos servizos ofrecidos pola entidade Pioneiros en rehabilitación Once empresas optan a rematar en Santiago o primeiro Centro Nacional de Formación en Rehabilitación que existirá en España Concebido como un espazo para a formación especializada e a reciclaxe de traballadores e empresas da construción no eido da rehabilitación, o Centro Nacional de Formación de Referencia en Materia de Rehabilitación que se está a construír na antiga fábrica Reunión en Galicia A xunta directiva da Asociación Española de Soldadura e Tecnoloxías de Unión (Cesol) –na que figuran representantes de empresas como Repsol, Airliquide, Vossloh España, Oerlikon, Felguera Calderería de España ou Equipos Nucleares– reuniuse o pasado 26 de maio no Centro de Aplicacións Láser de Aimen no Porriño, na que foi a súa primeira xuntanza en Galicia. O centro tecnolóxico galego é membro de Cesol dende 2004, onde participa activamente como integrante da súa xunta directiva en calidade de vogal en Galicia e como representante do seu sector. A colaboración con esta entidade céntrase fundamentalmente no eido formativo, xa que é o único centro homologado pola asociación nesta comunidade autónoma. de Curtidos de Pontepedriña de Arriba, en Santiago de Compostela, está considerado polos especialistas como unha ferramenta extraordinaria para o desenvolvemento de políticas activas de formación e emprego neste sector. Rematado o proceso de construción de novas edificacións destinadas a obradoiros, agora iníciase o proceso de execución da segunda fase das obras das instalacións que se destinarán a aulas, oficinas, salón de actos, despachos de profesores e arquivo. O prazo de execución das obras do centro, que está promovido pola Fundación Laboral da Construción en colaboración co Consorcio de Santiago, estímase en oito meses para que poida estar plenamente operativo durante 2016. O proxecto, que conta co apoio do Concello compostelán e da Xunta, foi elaborado pola Oficina Técnica do Consorcio, que tamén se encargará da dirección da obra. Nova etapa Novo centro de distribución Con máis dunha década de experiencia no ámbito do ‘marketing online’ e o ‘e-commerce’, a compañía galega Redegal presentou o pasado 12 de maio as súas novas instalacións en Ourense, coas que pretende responder ao crecemento que vén experimentando a nivel nacional e internacional nos últimos anos. Durante un acto que estivo presidido polo titular da Xunta, Alberto Núñez Feijóo, o CEO desta compañía, Jorge Vázquez, anunciou a apertura inminente dunha nova sede en Colombia, e expresou o seu desexo de poder facelo tamén antes de fin de ano en Chile e en Perú. Esta empresa galega, que ten máis de 50 empregados en todo o mundo, prevé a cadar este ano un volume de crecemento do 80% respecto a 2014. Coa asistencia de máis de 250 persoas entre autoridades, clientes, arquitectos, decoradores e diferentes profesionais do sector, Cupa Stone, compañía galega que extrae e distribúe ata 500 referencias en pedra natural, inaugurou o pasado 20 de maio en Padrón un centro de distribución desta materia prima que aspira a converterse no máis importante de Galicia e no que investiu un millón de euros. Esta empresa, que exporta a máis de 60 países, pretende con estas novas instalacións reforzar o seu posicionamento como referente no sector, ofrecendo a maior gama de pedra natural do mercado e creando un espazo orientado ao profesional, no que non só poidan coñecer os seus produtos, senón tamén recibir formación sobre novas técnicas e procesos de instalación da pedra natural. O equipo de Redegal pousa co presidente da Xunta e coa embaixadora de México no acto de inauguración da nova sede da compañía en Ourense Máis de 250 persoas asistiron á inauguración do novo centro de distribución de pedra natural, que se celebrou en Padrón o pasado 20 de maio. Cooperativismo A Fundación CEL-Iniciativas por Lugo acolleu na penúltima semana de maio o taller ‘Formación cooperativa para persoas que queren emprender’, unha iniciativa cuxa primeira sesión de traballo tivo lugar o pasado 19 de maio nas instalacións do viveiro de empresas desta entidade. Organizada pola Unión Galega de Cooperativas de Traballo Asociado (Ugacota), esta acción formativa busca dar a coñecer as características, particularidades e vantaxes da creación de empresas baixo o modelo cooperativo a emprendedores interesados neste tipo de negocios. Os proxectos que poidesen xurdir no desenvolvemento deste curso teñen acceso preferente ao viveiro de empresas e aos recursos de apoio ao empredemento da Fundación CEL. mesa e mantel //// 57 PEMENTOS RECHEOS DE CLARAS DE OVO E VERDURAS QUE LEVAN 1 cunca de claras de ovo, 1 cunca de champiñóns brancos, 1 cebola pequeña, 3 cuncas de espinacas, 5 pementos morróns, 2 culleradas sopeiras de aceite de oliva, 1 culleriña de herbas (alfábega, tomiño, romeiro, maiorana e ourego), sal e pementa. COMO SE FAN Corta a cebola en cadros pequenos. Rebanda os fungos e pica a espinaca. Corta a parte superior dos pementos e limpa moi ben o interior. Verniza o exterior con aceite de oliva. Engade aceite a unha tixola e bota a cebola, unha vez transparente incorpora fungos e espinacas. Cociña 5 minutos. Feita a mestura, colócaa nunha cunca e verte as claras de ovo. Engade sal, pementa e a mestura de especies. Bate moi ben. Coloca os pementos nunha bandexa para forno previamente engraxada. Verte a mestura de claras dentro os pementos e enfórnaos por 30 minutos a 180 graos. SPAGHETTIS CON ESPÁRRAGOS e XAMÓN Á CREMA QUE LEVA 500 gramos de spaghettis, 500 gr de espárragos frescos, 3 culleradas de manteiga, 200 gr de xamón de pavo cortado en tiras, 3 cuncas de crema, 3 culleradas de queixo relado, pementa negra e sal. COMO SE FAN Poñemos a ferver unha cazola con 5 litros de auga. Cortamos as puntas dos espárragos, o extremo a 5 cm e dividimos en dous. Botamos sal á auga, engadimos as puntas e fervemos ata que estean cocidas pero crocantes, dun verde vivo. Sacamos e deixamos arrefriar. Cocemos a pasta na mesma auga dos espárragos, mentres, derretemos a manteiga nunha tixola e engadimos o pavo ata que a manteiga empece a dourar. Botamos a crema e poñemos a ferver de novo. Botamos un chisco de pementa recén moída, engadimos á crema as puntas e mesturamos, a crema debe estar espesa. Vertemos a pasta, o mollo e o queixo, remexemos e probamos sal e pementa antes de servir. PASTELIÑOS DE LAVA DE CHOCOLATE QUE LEVA 250 gr de chocolate semi-amargo, 10 culleradas de manteiga, 1/2 cunca de fariña, 1 1/2 cuncas de azucre glass, 3 ovos, 3 xemas de ovo, 1 culleriña de extracto de vainilla, 2 culleradas de Licor 43 ou Frangelico. COMO SE FAN Prequece o forno a 220 graos. Engraxa 6 moldes pequenos de souffle con manteiga. Derretemos a manteiga e o chocolate no microondas ou a baño María (remexendo cada 30 segundos para evitar que queime). Cando o chocolate e manteiga estean derretidos, engade fariña e o azucre. Remexe ben. Despois bota os ovos e as xemas, e remexe. Engade o licor e o extracto de vainilla. Remexe de novo. Divide a mestura entre os 6 moldes engraxados e mete ao forno por 14 minutos. Os bordos deben estar cocidos pero o centro, suave. Pasa un coitelo arredor do molde para sacalos e dálles a volta sobre os pratos, que se decoran con azucre glass. Servir con xeado (opcional). 58 //// opinión Nordés luz pozo garza académica da rag Never More A Chuchi e a Cristina * *** Deixounos no silencio No momento máis íntimo A filla. a única gloria compartida. Cristina ... estaba lonxe... Entraba o Día das Letras Galegas onde ela tiña un lugar reservado despois de tanto amor á súa Terrra... Escribía con paixón da súa cidade das súas xentes da inxusta sociedade en que vivía Quixo arranxar o mundo e as súas leis facer un paradiso dun inverno confuso e insalvable daquela sociedade conformista e transformalo todo noutras mil e unha noites da pura transparencia esclarecida... ** E recollía enigmas e soidades nas páxinas alerta da memoria diaria da cidade que amaba E todos coñecían seu estilo de admirar as escuras golondrinas no parque de Castrelos no mirador da Guía ou nas praias do Vao... A súa voz implacable nos libros e en directo poñía resonancias nas fisuras do tempo que un astro persoal afianzaba en liñas de esperanza e de futuro... nunha distancia que se resolve en bágoas en quebranto... e o corazón de entrambas. nai e filla. entraba día a día na infinita saudade do silencio saudades que os poemas encubrían en dramáticas sombras e ausencias develadas... Decidiu redactar un testamento poético. unha lámpada insomne. un universo intenso. apaixonado. libérrimo. un verso roto pero acrisolado : **** Ti sabes. miña filla: “que as nais nunca morren nin se esquecen nunca se deixan na terra algún fillo bo...” legaba o corazón á súa filla entrambas desoladas ambas feridas nesa patria de Amor que permanece: nunca máis añorar xa estou na Gloria E tí es a miña Gloria estamos xuntas e nunca máis penar nunca máis nunca máis Cristina filla miña nunca máis Never more... Luz Pozo Garza 20. Maio-2015
© Copyright 2024 ExpyDoc