MIT-2015_bijlage

Regeling nationale EZ-subsidies,
bijlage als bedoeld in artikel 3.4.2 eerste lid
Bijlage 5
MIT-programma Water, 2015
De topsector Water kent drie deelgebieden: Maritiem; Deltatechnologie en Watertechnologie.
Deze drie deelgebieden hebben alle tevens sterke relaties met andere sectoren, hetzij omdat zij zelf
oplossingen en technologie leveren voor andere sectoren zoals agri&food, tuinbouw &
uitgangsmaterialen, logistiek of energie, hetzij omdat oplossingen vanuit andere sectoren zoals
HTSM en ict nodig zijn als onderdeel van de toepassing binnen de watersector.
De innovatiethema’s waarop de drie deelgebieden inzetten, laten dit zien. Zij sluiten goed aan bij de
kansrijke thema’s die in regionale innovatiestrategieën van de regio’s voor de watersector en op het
gebied van cross-overs worden benoemd.
De innovatiethema’s van de topsector Water luiden als volgt:
Maritiem
De innovatiethema’s zijn:
1. Winnen op zee (grondstoffen- en energiewinning op zee)
2. Schone schepen (brandstoffen, brandstofbesparing, emissies, onderwatergeluid)
3. Slim en veilig varen (speciale schepen, slimme systemen, defensie, veiligheid)
4. Effectieve Infrastructuur (interactie schip en infrastructuur havens en vaarwegen)
Accenten / Focus voor 2015/2016 en de volgende jaren
Binnen de innovatiethema’s gaat de TKI Maritiem de komende periode speciaal aandacht vragen
voor de onderwerpen:
• Autonoom varen
• smart maintenance
• geavanceerde materialen (zoals composieten)
• maritieme uitwerking Smart Industry programma
Cross-sectorale verbindingen
Naast de eigen thema’s van het TKI Maritiem is er een aantal cross-sectorale verbindingen waar
het TKI Maritiem op in wil zetten:
• Smart Industry
• ‘Energie op zee’ voor offshore (drijvende) wind, getijdenturbines, enzovoort ism de topsector
energie (deelgebied ‘wind op zee’) en de deelsector Deltatechnologie.
• Gaswinning op zee en scheepsvoortstuwing op LNG ism de topsector energie (deelgebied Gas’)
Ontwikkeling van materialen voor extreme condities ism de topsector HTSM
• ‘Zeewierkweek op zee’ ism de t Topsectoren Energie en Agrifood
• ‘Effectieve infrastructuur’ ism de Topsector Logistiek
Europa
In het kader van de verbinding met Horizon 2020 wordt aansluiting van het MKB bij diverse
initiatieven op het gebied van transport en offshore thema’s gestimuleerd.
Deltatechnologie
De innovatiethema’s zijn:
1. Waterkeringen en meerlaagse veiligheid
1
2. Duurzame Deltasteden
3. Scheepvaartinfrastructuur, havens, natte kunstwerken, asset management
4. Zoetwater: afstemming vraag en aanbod, opslag, gebruik, grondwater, i.r.t. landbouw
5. Building with Nature, megasuppleties, MarkerWadden
6. Digitale Delta
7. Energie uit water
Onderstaande figuur laat zien hoe de innovatiethema’s voortbouwen op het innovatiecontract van
de vorige periode en hoe zij gerelateerd zijn aan verschillende andere sectoren.
Accenten voor 2015/2016 en volgende jaren:
• Een bredere focus op Energie uit water. Dus niet alleen energiedijken, maar ook energieneutrale
•
•
•
•
•
•
•
•
infrastructuur (inclusief kunstwerken), water voor energieopslag en andere combinaties van
energiewinning en deltatechnologie.
De vervangingsopgave natte kunstwerken (sluizen, stuwen, gemalen), inclusief de veranderende
functionaliteit in verband met veiligheid, zoetwater, transport, energie, ruimtelijke ontwikkeling.
Nature based solutions: naast Building with Nature gaat het ook om groen/blauw in en rond de
stad en ecoysteemdiensten.
Blue Growth: m.n. Noordzee; ecologie, ruimtelijke planning en duurzaam gebruik, maar ook
interacties boven- benedenstrooms (emissies, plastics etc.). Concept wellicht ook toepasbaar voor
zoete wateren.
Grondstoffen uit water en bodem, hergebruik (circulaire economie). Natuurlijk inclusief schoon
water. Dit raakt aan watertechnologie, maar ook aan agro/food en blue growth.
Slim watermanagement: optimaliseren en reguleren van wateraanvoer en –afvoer, én versterken
van regionale zelfvoorzienendheid.
Gezonde zoetwaterecosystemen: meren, rivieren en andere waterlopen. Vispassages,
hydromorfologische maatregelen en verminderen diffuse emissies.
Duurzame kust-, estuarium- en rivierontwikkeling (inclusief Waddenzee): fysisch, ecologisch,
ruimtelijk, sociaal economisch.
Bodemdaling/bodembeweging: dit beïnvloedt de veiligheid van constructies (waterkeringen,
gebouwen, infrastructuur), grondgebruik en waterhuishouding. Het gaat zowel om de effecten van
2
•
•
•
•
bodemdaling als gevolg van gaswinning, als om de effecten van voortgaande bodemdaling in
veengebieden, en de mogelijkheden om deze tegen te gaan.
Geotechniek: ondergrond en fundering van waterbouwkundige constructies, in verband met de
kans op bezwijken van waterkeringen, de duurzaamheid van kunstwerken, onder- en bovengronds,
te land en ter zee.
Waterkeringen: innovatieve oplossingen voor problemen als piping en aardbevingen,
multifunctionele keringen en meerlaagse veiligheid i.r.t ruimtelijke ontwikkeling. Ook hier: nature
based solutions.
Klimaat- en waterdiensten: informatievoorziening over (de effecten van) veranderende, extreme
weersomstandigheden en over water, van belang voor (o.a.) waterveiligheid,
zoetwatervoorziening, duurzame deltasteden, scheepvaart.
Hierbij hoort het ontwikkelen van een samenhangende set van klimaat- weer- en hydrologische
modellen (met o.a. future weather en het Nationale Water Model).
Big Data.
Cross-sectorale verbindingen
Al deze onderwerpen verbinden onderzoek voor de maatschappelijke opgaven van de lange termijn
aan innovatiekansen voor de internationale markt waarin het Nederlandse bedrijfsleven
concurrerend kan zijn. Ze zijn ook alle van belang voor de andere twee deelsectoren van de topsector
Water en andere (top)sectoren: energie, gezondheid, agro, tuinbouw en uitgangsmaterialen,
logistiek, HTSM, creatieve industrie (serious games), en ict.
Watertechnologie
De innovatiethema’s zijn:
1. Resource Efficiency; het zo zuinig mogelijk omgaan met grondstoffen en idealiter sluiten van
meerdere kringlopen
2. Smart Water technologies en services; het inzetten van een scala van aanpalende technologieën
(w.o. big data) om zo efficiënt en effectief mogelijk water(zuiverings)technologieën in te zetten.
3. Sustainable Delta Cities; integrale delta-aanpak
Accenten voor 2015/2016 en volgende jaren:
• Resource efficiency richt zich onder meer op het leiden of faciliteren van technologie-ontwikkeling
dan wel co-ontwikkeling van technologie met afnemers ten behoeve van het vergroten van de
efficiëntie van inputs in, en herbenutting van reststromen in hun productieprocessen. Dit krijgt
vorm door het sluiten van kringlopen. De terugwinning of efficiëntiewinst betreft vooral:
o Nutriënten
o Mineralen
o (schaarse) Metalen
o Organische fracties
o Energieterugwinning en Blue Energy
o Proceswater- en energiebesparing o.a. in afvalwaterzuivering industrie
o Vezels
o Water
• Smart water technologies & services richt zich onder meer op:
o Detectie en decentrale aanpak van vervuilingsbronnen
o Monitoren van decentrale concepten en de daarbijbehorende uitgaande waterkwaliteit
o Energiegebruik monitoren
o Monitoring, onderhoud op afstand t.b.v. waterinfrastructuur
o Process control
o Remote sensing voor oppervlaktewater
3
o Slimme waterfabriek, en/of waterzuivering
o Gebruik van big data voor bijvoorbeeld de aanpak van emerging substances
(bestrijdingsmiddelen, resten van geneesmiddelen voor mens en dier, nanodeeltjes,
microplastics, personal care products, etc.) op de meest efficiënte en effectieve plaats in de
watercyclus met de juiste technologie.
o Innovatieve revelaties vertalen naar en toepassen in de watersector (bijvoorbeeld airborne
sensoring m.b.v. drones, 3d printing, zelflerende systemen in watervoorziening voor urban
farming, ‘opwarm-glasvezelkabels’ voor meten waterstroming, organische elektrische circuits,
etc.)
• Sustainable delta cities richt zich onder meer op:
o Monitoring material flows zoals voedingsmiddelen en water, maar ook energie
o Infrastructuur (slimme combinaties van waterinfra met infra voor datatransport; energie;
o
o
o
o
o
o
aanleg)
Urban farming, voeden van de stad
Drink- en afvalwaterzuivering
Waterverdelingsvraagstuk (ism deltatechnologie)
Assetmanagement
Vervangingsprogramma’s
Mitigeren kwetsbaarheid waterinfrastructuur voor bijv. klimaatverandering, bodemdaling,
bouwactiviteiten (o.a. detectiemethoden, risicoanalyses)
Cross-sectorale verbindingen
De bovenstaande thema’s krijgen vorm door uitwerking met partners uit de sectoren Agri&food
Tuinbouw & Uitgangsmaterialen; Energie (olie en gas); Chemie, Life sciences (ziekenhuizen),
Biobased Economy, HTSM en ict en met decentrale (bijv. Stedelijke) overheden, waterschappen.
Europa en maatschappelijke thema’s
Deze thema’s sluiten als volgt aan op de maatschappelijke uitdagingen:
Resource
Smart Water
Efficiency
Services &
Technologies
H2020 Thema 1 Langer gezonder leven
H2020 Thema 2 Voedselveiligheid,
Dominant
duurzame landbouw, circulaire economie,
H2020 Thema 3 Schone energie, circulaire Faciliterend
Faciliterend
economie
H2020 Thema 4 Klimaat en
Dominant
hulpbronefficiëntie, grondstoffen circulaire
economie
H2020 Thema 5 Slim, groen,
geïntegreerd vervoer
H2020 Thema 6 Inclusieve en innovatieve
samenleving
H2020 Thema 7 Veilige samenleving
Dominant
Sustainable
Delta Cities
Dominant
Faciliterend
4

Download Report