beschrijving van de workshops

VOORLOPIG PROGRAMMA CONFERENTIE VERDERE VERSTERKING
OVER EXAMENCOMMISSIES IN HET HOGER ONDERWIJS
20 MEI 2015, AMERSFOORT
9.30 u
Ontvangst
10.00 u
Welkom en presentatie onderzoeksresultaten
Monique Vogelzang, inspecteur-generaal van het onderwijs
10.15 u
Toelichting op het onderzoeksproces
Martine Pol, inspecteur hoger onderwijs, projectleider onderzoek
examencommissies
10.25 u
Jet Bussemaker (onder voorbehoud),
Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
10.45 u
Pauze
11.00 u
Eerste workshopronde
12.15 u
Lunch met een informatiemarkt (o.a. good practices)
13.15 u
Tweede workshopronde
14.30 u
Pauze
14.45 u
Plenaire presentatie door Jan Anthonie Bruijn (auteur van het rapport Vreemde
ogen dwingen, hoogleraar UL, RvT Hogeschool Utrecht en Eerste Kamerlid)
15.15 u
Paneldiscussie met o.a. een student, voorzitter examencommissie en de inspectie
Gespreksleider Dick-Gert Smid
16.00 u
Slotwoord door Monique Vogelzang, inspecteur-generaal van het onderwijs
16.15 u
Borrel
Workshops
Tijdens de conferentie bieden we achttien verschillende workshops aan van ieder 75 minuten. U
kunt die dag twee workshops volgen.
Op de volgende pagina’s vindt u een overzicht van alle achttien workshops, gevolgd door een
toelichting per workshop.
Wilt u bij de inschrijving via de link in de email uw belangstelling kenbaar maken voor
vijf workshops?
Op basis van reacties van alle deelnemers bepalen we de zaalgrootte voor de workshops en of
workshops één of twee keer worden aangeboden.
Bij de indeling proberen we iedereen zoveel mogelijk in de workshop van de eerste en tweede
voorkeur te plaatsen, maar we vragen op voorhand uw begrip als dat niet mocht lukken.
Uiterlijk 11 mei ontvangt u, naast praktische informatie als een routebeschrijving, precieze
adres etcetera, een bewijs van inschrijving voor de workshops.
Pagina 1 van 12
Nr
1
Naam workshop
Onderwijscafé Verdere
Versterking
Workshopleider(s)
Martine Pol, projectleider onderzoek examencommissies,
inspecteur ho;
Anne-Marie van Rijsbergen, inspecteur ho;
Annelies Bon, inspecteur ho;
Jan Willem Roodenberg, inspecteur ho.
2
De Handreiking
examencommissies: een
gezaghebbend document
Roeland Smits, senior adviseur juridische zaken en
kwaliteitsbeleid, Vereniging Hogescholen;
Caroline Stam, juridisch beleidsadviseur, Vereniging
Hogescholen en Hogeschool Utrecht.
3
Borging kwaliteit en
functioneren
Examencommissies
Martin Kropff, Rector Magnificus Wageningen UR;
Frank Bakema, Corporate director Education, Research &
Innovation Wageningen UR.
4
Kwaliteit gekwantificeerd, de
bouwstenen van een
(centrale) examencommissie
Martine Pieters, voormalig voorzitter centrale
examencommissie Hogeschool NTI;
Justus Tengbergen, voorzitter centrale
examencommissie Hogeschool NCOI.
5
Examencommissies, een
kwestie van cultuur?
Sibe Doosje, examencommissie Sociale Wetenschappen,
Universiteit Utrecht;
Marie-Jet Fennema, Directie Onderwijs en Onderzoek,
Universiteit Utrecht.
6
Samenwerken aan
toetskwaliteit: Hoe moet het
spel gespeeld worden?
Mieke Jaspers, senior consultant Dienst Onderwijs en
Onderzoek, Fontys Hogescholen;
Els van Zijl, senior consultant Dienst Onderwijs en
Onderzoek, Fontys Hogescholen.
7
Kwaliteitsborging: van regels
naar inzicht
Edith Hooge, hoogleraar Boards and Governance in
Education, TIAS, Universiteit van Tilburg
8
Examencommissie door de
ogen van de student
Klaasjan Boon, bestuurslid LSVb
9
De examencommissies als
professionele
gemeenschappen
Frans de Vijlder, lector goed bestuur en
innovatiedynamiek, HAN;
John Huizinga, onderzoeker governance
examencommissies, TIAS.
10
Toetsing, examinering en de
rol van examencommissies
bij accreditatie in het hoger
onderwijs
Wienke Blomen, directeur Hobéon;
Frank Hendriks, senior adviseur Hobéon.
 zie volgende pagina voor vervolg
Pagina 2 van 12
11
Hoe kan een instelling
werken aan de
toetsbekwaamheid van haar
examinatoren?
Remko van der Lei, expert hoger onderwijs /
onderwijskundig adviseur;
Brenda Aalders, BKE coördinator, verantwoordelijk voor
inhoud BKE en kwaliteit BKE-assessoren.
Beiden werkzaam bij Stafbureau Onderwijs & Onderzoek
van de Hanzehogeschool Groningen.
12
Kalibraties van
eindwerkstukken in het
hoger onderwijs
Marlies van Beek, trainer Cito
13
De interpretatie van de WHW
en pilots flexibilisering in
relatie tot de
examencommissie
Irma van den Tillaart, OCW, hoofd afdeling Bestuur,
directie Hoger Onderwijs en Studiefinanciering
Patrick Leushuis, OCW, senior beleidsmedewerker,
directie Hoger Onderwijs en Studiefinanciering
14
De examencommissie in de
jurisprudentie van het
College van Beroep voor het
hoger onderwijs
Willem Beijk, oud secretaris CBHO;
Jan Nijenhof, oud voorzitter van het CBHO;
Ben Olivier, plaatsvervangend voorzitter CBHO.
15
Valide en betrouwbaar
toetsen in het
kunstonderwijs (1)
Anton Neggers, voorzitter Examencommissie Fontys
Hogeschool voor de Kunsten;
Jackelien ter Burg, ArtEZ;
Jan Wirken, Hogeschool Zuyd.
16
Valide en betrouwbaar
toetsen in het
kunstonderwijs (2)
Anton Neggers, voorzitter Examencommissie Fontys
Hogeschool voor de Kunsten;
Jackelien ter Burg, ArtEZ;
Jan Wirken, Hogeschool Zuyd.
17
Toetsen, niet minder maar
anders
Lex Jansen, senior consultant expertisecentrum
Handicap + Studie
18
Van Fraudepraktijk naar
Fraudebeleid
Ludo van Meeuwen, adviseur Toetsen en Beoordelen,
TU/e;
Arie de Wild, lector Gedragseconomie, Hogeschool
Rotterdam.
Pagina 3 van 12
1. Onderwijscafé Verdere versterking
Naam en functie workshopleider(s)
Martine Pol, projectleider onderzoek examencommissies, inspecteur ho,
Anne-Marie van Rijsbergen, inspecteur ho,
Annelies Bon, inspecteur ho,
Jan Willem Roodenberg, inspecteur ho
Korte inhoud workshop
In deze workshop gaat u in gesprek met collega’s en met de inspecteurs die het onderzoek
hebben uitgevoerd. Aan de hand van stellingen wisselen we in groepjes van ongeveer 4 à 6
personen met elkaar van gedachten. Eén van de stellingen betreft de examinator. Rond het
thema de examinator maakt de inspectie in het najaar 2015 een vervolgpublicatie. Wij horen
graag alvast uw ideeën over gewenste aandachtspunten of good practices in dit (kleine)
vervolgonderzoek.
De groepjes wisselen qua samenstelling en de conversatierondes duren ongeveer 20 à 30
minuten. Iedereen mag tekenen/schrijven op tafelkleedjes waarmee we de suggesties en oogst
van de discussie doorgeven aan de volgende groep.
U kunt tijdens de workshop ook al uw vragen over examencommissies of over het toezicht van
de inspectie stellen.
In deze ruimte liggen de good practices die we tijdens het onderzoek verzameld hebben ter
inzage. Deze liggen overigens ook tijdens de pauze bij een informatiekraam.
Werkvorm
Onderwijscafé
2. De Handreiking examencommissies: een gezaghebbend document
Naam en functie workshopleider(s)
Roeland Smits, senior adviseur juridische zaken en kwaliteitsbeleid, Vereniging Hogescholen;
Caroline Stam, juridisch beleidsadviseur, Vereniging Hogescholen en Hogeschool Utrecht.
Korte inhoud workshop
In 2011 publiceerde de Vereniging Hogescholen voor het eerst een Handreiking voor
examencommissies (‘Geslaagd!’). Sindsdien heeft deze handreiking zich een gezaghebbende
positie verworven. Zelfs de Hoge Raad citeerde er met instemming uit, in haar advies over de
Wet versterking besturing. Voorjaar 2015 verschijnt een tweede editie van de Handreiking.
Daarin zal ook het rapport ‘Verdere versterking’ van de inspectie worden verwerkt. In de
workshop zal de totstandkoming van de Handreiking worden toegelicht, en zal aan de hand
van enige praktijkcases worden ingegaan op een aantal specifieke aanbevelingen uit de
Handreiking. Daarnaast zullen de wijzigingen die in deze tweede editie zijn aangebracht, nader
worden toegelicht. Er zal ruim tijd zijn om vragen te stellen en over de antwoorden met elkaar
van gedachten te wisselen.
Werkvorm
Presentaties en discussie
Pagina 4 van 12
3. Borging kwaliteit en functioneren Examencommissies
Naam en functie workshopleider(s)
Martin Kropff , Rector Magnificus, Wageningen UR
Frank Bakema, Corporate director Education, Research & Innovation Wageningen UR
Korte inhoud workshop
Het bestuur draagt er zorg voor dat het onafhankelijk en deskundig functioneren van de
examencommissie voldoende wordt gewaarborgd (artikel 7.12 a lid 2 WHW). In deze workshop
laten we zien hoe dat binnen de WUR vorm heeft gekregen. Hoe waarborgt het bestuur de
onafhankelijkheid van de examencommissie? Op welke gebieden werken de examencommissie
en het bestuur samen? Hoe gaan bestuur en examencommissie om met een eventuele
spanning tussen onafhankelijkheid en samenwerken?
We vertellen u hoe de decanen en CvB van de WUR omgaan met de jaarverslagen van de
examencommissies, hoe we de relatie management en examencommissie verhelderen, wat we
inzake de examencommissies met de Raad van Toezicht bespreken.
In de workshop nodigen we u uit uw eigen praktijk in te brengen en met elkaar te bespreken.
Uiteraard zal er ruim de gelegenheid zijn tot het stellen van vragen.
Werkvorm
Presentatie + discussie over casuïstiek (interactief)
4. Kwaliteit gekwantificeerd, de bouwstenen van een (centrale) examencommissie
Naam en functie workshopleider(s)
Martine Pieters, voormalig voorzitter centrale examencommissie Hogeschool NTI;
Justus Tengbergen, voorzitter centrale examencommissie Hogeschool NCOI.
Tevens aanwezig (gastspreker):
Nico Scheeres, lid examencommissie domein Finance van de hogescholen NCOI en Markus
Verbeek Praehep.
Korte inhoud workshop
De WHW heeft de taken en bevoegdheden beschreven van de examencommissie. Maar wat is
nu ècht de taak van de examencommissie? En hoe vat je als examencommissie die taak op?
Geeft dat focus? Welke voordelen levert een centrale examencommissie op? Zijn er ook
nadelen aan een centrale examencommissie? En hoe kom je van die taakopvatting naar een
sluitende PDCA-cyclus (mensen, processen en middelen) ten aanzien van de kwaliteit van
toetsing en examinering? Is de kwaliteit van toetsing en examinering te kwantificeren? En zo
ja, welke normen horen daar dan bij? En bovenal, wat levert je dat dan op?
Antwoorden, en meer, op bovenstaande vragen komen aan bod in een interactieve discussie
over taken en bevoegdheden van een examencommissie gericht op kwaliteit van toetsing en
examinering.
Werkvorm
Plenair, uiteen in 3-4 kleine groepen, plenaire
terugkoppeling/discussie
Pagina 5 van 12
5. Examencommissies, een kwestie van cultuur?
Naam en functie workshopleider(s)
Sibe Doosje, Examencommissie Sociale Wetenschappen, Universiteit Utrecht
Marie-Jet Fennema, Directie Onderwijs en Onderzoek, Universiteit Utrecht
Korte inhoud workshop
De verbetering van de kwaliteit van toetsing is een innovatieproces.
Bij innovatie gaat het er om dat de betrokkenen zich eigenaar voelen. Dat vereist een
cultuuromslag.
Tijdens de workshop staat centraal hoe opleidingen en faculteiten een veilige werkomgeving
kunnen creëren waarin opleidingen, docenten en examencommissies zich kwetsbaar durven op
te stellen en samen praten over de kwaliteit van toetsen van examineren.
Werkvorm
Interactief
6. Samenwerken aan toetskwaliteit: Hoe moet het spel gespeeld worden?
Naam en functie workshopleider(s)
Mieke Jaspers, senior consultant Dienst Onderwijs en Onderzoek, Fontys Hogescholen
Els van Zijl, senior consultant Dienst Onderwijs en Onderzoek, Fontys Hogescholen
Korte inhoud workshop
De examencommissie heeft met het in werking treden van de wet Versterking Besturing in
2010 als belangrijke taak gekregen de kwaliteit van de toetsen en examens te borgen.
Daarmee heeft de examencommissie een belangrijke richtinggevende, pro-actieve en
controlerende rol ten aanzien van het kwaliteitssysteem rondom toetsing en examinering. In
de praktijk blijkt echter dat vooral de rol van ‘wakend oog’ vragen oproept zoals wie stuurt de
examencommissie aan, wie is verantwoordelijk voor de toetskwaliteit en wat is de rol van
toetsdeskundigen of een eventuele toetscommissie. Daarnaast is niet altijd duidelijk wat de
functie is van een toetscommissie. Chaos, ad hoc oplossingen en het gevoel steeds ‘het wiel te
moeten uitvinden’ ontstaan wanneer niet systematisch en ketengericht wordt samengewerkt.
In de workshop wordt ingegaan op de rol van alle actoren die bij toetsing en examinering zijn
betrokken, in het bijzonder het opleidingsmanagement, examencommissie en
toetsdeskundigen. U krijgt van de inleiders een aantal spelregels om dit spel te kunnen spelen.
Werkvorm
Denken- Delen-Uitwisselen
7. Kwaliteitsborging: van regels naar inzicht.
Naam en functie workshopleider(s)
Edith Hooge, hoogleraar Boards and Governance in Education TIAS, Universiteit van Tilburg
Korte inhoud workshop
In de workshop wordt ingegaan op hoe regels kunnen uitpakken bij het toezichtswerk van
examencommissies. Welke impact hebben kaders, handreikingen en richtlijnen op het werk
van examinatoren en docenten die toetsen maken in de onderwijsinstelling? Hoe kan een
examencommissie de kwaliteit van toetsen en examens daadwerkelijk borgen en voorkomen
dat het een ‘papieren exercitie’ wordt? In dit interactieve college worden hiervoor twee
perspectieven aangereikt: dat van ‘performance naar mastery orientation’ en het perspectief
van ‘harde’ en ‘zachte’ informatieverwerving.
Werkvorm
Interactief college
Pagina 6 van 12
8. Examencommissie door de ogen van de student
Naam en functie workshopleider(s)
Klaasjan Boon, bestuurslid LSVb
Korte inhoud workshop
De examencommissie draait om studenten. Of je nu een diploma uitgeeft, een BSA uitdeelt of
besluit over vrijstellingen, de student staat centraal. Uit onderzoek van de LSVb blijkt dat
studenten desondanks tegen een aantal dingen aanlopen. Ze blijken bijvoorbeeld de
examencommissie soms moeilijk te kunnen vinden of weten niet wie er in zit en hoe de
onafhankelijkheid van de examencommissie is gegarandeerd.
Tijdens deze interactieve workshop zullen studenten van de LSVb u aan de hand van dit eigen
onderzoek meenemen in de wereld van de student en u laten ervaren waar die tegenaan loopt.
Vervolgens laten ze u nadenken over oplossingen en gaat u naar huis met concrete plannen
om de zichtbaarheid, bereikbaarheid en bekendheid van de examencommissie voor studenten
te vergroten.
Werkvorm
Verschillende interactieve werkvormen
9. De examencommissies als professionele gemeenschappen
Naam en functie workshopleider(s)
Frans de Vijlder, lector goed bestuur en innovatiedynamiek, HAN
John Huizinga, onderzoeker governance examencommissies, TIAS
Korte inhoud workshop
In deze workshop zal stil worden gestaan bij de wijze waarop examencommissies hun
verantwoordelijkheden waar kunnen maken en hoe zij zich dan verhouden tot het bestuur en
management. Het uitgangspunt daarbij is dat, zeker na de wetswijzing versterking bestuur, de
examencommissies in het hoger onderwijs middels de zogeheten ‘professionals governance’
deze belangrijke rol adequaat kunnen vervullen. De zoektocht naar een juiste invulling van
deze rol is een cyclisch leerproces en wordt in deze workshop concreet vormgegeven.
De professionele gemeenschap kenmerkt zich ook door kenniscirculatie omdat zij haar
werkzaamheden verricht op basis van een zoveel mogelijk wetenschappelijk gevalideerd
kennisbestand. Daarom zal in de workshop ook aandacht zijn voor de ontwikkeling van een
digitaal (onderzoeks)netwerk dat bijdraagt aan het tot stand komen van een professionele
gemeenschap.
Over zowel de concrete invulling van de rol van de examencommissies als de vorming van het
kennisnetwerk zullen in subgroepen en plenair ideeën en uitdagingen worden geïnventariseerd.
Werkvorm
Interactieve workshop
Pagina 7 van 12
10. Toetsing, examinering en de rol van examencommissies bij accreditatie in het
hoger onderwijs
Naam en functie workshopleider(s)
Wienke Blomen, directeur Hobéon
Frank Hendriks, senior adviseur Hobéon
Korte inhoud workshop
De rol van de examencommissie bij accreditatie van opleidingen staat in deze workshop
centraal. De visitatiepanels moeten bij zowel de beperkte als de uitbreide
opleidingsbeoordeling een oordeel geven over de vraag of de opleiding beschikt over een
adequaat systeem van toetsing (standaard 3 resp. 10 in NVAO accreditatiekader 2014). Het is
dan ook niet vreemd dat de examencommissie een (verplichte) gesprekspartner is van het
visitatiepanel. De borging van de kwaliteit van tentaminering en examinering ligt immers bij de
examencommissie.
In deze workshop nemen wij u mee in de wijze waarop een visitatiepanel kijkt naar de vraag of
een opleiding beschikt over een adequaat systeem van toetsing. Wat verwacht een
visitatiepanel van een examencommissie? Mede aan de hand van actuele
(bewerkte/geanonimiseerde) voorbeelden uit onze beoordelingspraktijk laten wij u zien welke
vragen een visitatiepanel kan stellen en welke afwegingen een panel maakt. In een
interactieve setting laten wij u ook ervaren welke dilemma’s kunnen opspelen. Uiteraard zal er
ruim de gelegenheid zijn tot het stellen van vragen.
Werkvorm
Presentatie + discussie over casuïstiek (interactief)
11. Hoe kan een instelling werken aan de toetsbekwaamheid van haar
examinatoren?
Naam en functie workshopleider(s)
Remko van der Lei, expert hoger onderwijs / onderwijskundig adviseur
Brenda Aalders, BKE coördinator, verantwoordelijk voor inhoud BKE en kwaliteit BKEassessoren
Beiden werkzaam bij Stafbureau Onderwijs & Onderzoek van de Hanzehogeschool Groningen
Korte inhoud workshop
Op advies van het rapport Vreemde Ogen Dwingen heeft de Vereniging Hogescholen een
programma van eisen samengesteld, dat de basisleeruitkomsten van een examinator
beschrijft. De drie leeruitkomsten vormen de lat waarlangs alle examinatoren gelegd worden
om hun basisbekwaamheid examinering (BKE) te kunnen aantonen. De Hanzehogeschool
Groningen toetst bij haar 1600 examinatoren de BKE door middel van een portfolio en een
criteriumgericht interview (beide gericht op producten en reflectie op alle fasen van de
toetscyclus). Een aantal toets- en examencommissieleden heeft inmiddels ook al de
seniorkwalificatie examinering (SKE) aangetoond.
In deze praktische sessie wordt de deelnemer uitgenodigd om mee te denken over de wijze
van kwaliteitsborging van toetsing waar de Hanze voor heeft gekozen. Er wordt kritisch tegen
het professionaliseringsproces aangekeken. Deelnemers worden verder in staat gesteld om na
te denken over de eigen instelling met vragen zoals:
Wat is toetskwaliteit en toetsbekwaamheid?
Hoe meten we de toetsbekwaamheid van onze examinatoren?
Hoe kan je als instelling invloed uitoefenen op de toetskwaliteit?
Hoe kan je op lange termijn toetskwaliteit borgen?
Welke rol hebben de toets- en examencommissie in de borging van de
toetsbekwaamheid van examinatoren?
Werkvorm
Workshop: Discussie, aanvullende presentatie, opdracht
Pagina 8 van 12
12. Kalibraties van eindwerkstukken in het hoger onderwijs
Naam en functie workshopleider(s)
Marlies van Beek, trainer Cito
Korte inhoud workshop
Hoe borg je als examencommissie de kwaliteit en de betrouwbaarheid van de beoordeling van
eindwerkstukken?
Krijgt een student hetzelfde cijfer voor zijn scriptie, ongeacht wie het beoordeelt? Hoe krijgen
examinatoren een gemeenschappelijk referentiekader? Hoe kunnen kalibratiesessies succesvol
worden uitgevoerd? Tijdens de workshop krijgt u de inleiding tot de antwoorden op deze
vragen.
Werkvorm
Workshop, presentatie en discussie
13. De interpretatie van de WHW en pilots flexibilisering in relatie tot de
examencommissie
Naam en functie Workshopleider(s)
Irma van den Tillaart, OCW, hoofd afdeling Bestuur, directie Hoger Onderwijs en
Studiefinanciering
Patrick Leushuis, OCW, senior beleidsmedewerker, directie Hoger Onderwijs en
Studiefinanciering
Korte inhoud workshop
In deze workshop gaan we met u over twee verschillende onderwerpen in gesprek: de huidige
wetgeving en de pilots flexibilisering.
De WHW kent de examencommissies een centrale positie toe in de borging van het eindniveau
van de opleiding. Maar hoever strekken de bevoegdheden van de examencommissies? In het
rapport Verdere versterking constateert de inspectie dat er soms onduidelijkheid is over de
interpretatie van regelgeving. Mag een examencommissie tentamens ongeldig verklaren en op
welke gronden? Wat is bedoeld met het eigen onderzoek van examencommissies op grond van
artikel 7.10 lid 2 WHW? Hoe wordt daarmee omgegaan en wat kunnen we van elkaar leren?
Met de pilots flexibilisering en de experimenten met vraagfinanciering krijgen instellingen die
deelnemen ruimte om flexibeler te werken, en beter aan te sluiten bij de behoeften van
studenten en werkgevers. De inrichting van de opleidingstrajecten kan dan flexibel en op maat
worden afgestemd op de individuele student en groepen studenten. In de experimenten
vraagfinanciering wordt het mogelijk om meer modulair te gaan werken, studenten te werven
en in te schrijven voor modulaire deelname aan opleidingen en hen zo in staat te stellen via
‘stapeling van modulen’ een diploma te behalen. De vraag is wat deze veranderingen
betekenen voor het functioneren van de examencommissie. In deze workshop gaan we daar
nader op in. We bespreken wat de gevolgen van flexibel onderwijs zijn voor
examencommissies; wat vraagt dat van examencommissies en examinatoren? Voor welke
uitdagingen stellen de pilots de examencommissies? En is (aanvullende) wet- en regelgeving
ten behoeve hiervan wenselijk? Of is hetgeen nu in de wet vermeld staat afdoende?
Werkvorm
Presentatie over de interpretatie van de wetgeving met daarna
gezamenlijke bespreking en discussie over cases die de deelnemers
inbrengen. Brainstorm over de flexibilisering van het onderwijs.
Pagina 9 van 12
14. De examencommissie in de jurisprudentie
hoger onderwijs
Naam en functie workshopleider(s)
Willem W. Beijk, oud secretaris College
Jan Nijenhof, oud voorzitter van het College
Ben Olivier, plaatsvervangend voorzitter College
van het College van Beroep voor het
Inleider
Ondersteuner
Ondersteuner
Korte inhoud workshop
Aan de hand van de basisartikelen voor de examencommissie in de WHW wordt de
jurisprudentie van het College behandeld. De workshopleiders gaan achtereenvolgens in op:
1. Jurisprudentie over de samenstelling examencommissie, de taken van de
examencommissie, de examencommissie als procespartij en tot slot fraude en de
behandeling daarvan door de examencommissie.
2. Informele bezwaarprocedure: is dit nu wel of niet een gewenste praktijk?
3. Schadevergoedingsprocedure: hoe ga je om met verzoeken om schadevergoeding?
De deelnemers worden uitgenodigd na een introductie op een onderwerp daarop vanuit hun
praktijk te reageren.
Werkvorm
Interactief hoorcollege
15. Valide en betrouwbaar toetsen in het kunstonderwijs (1)
Naam en functie Workshopleider(s)
Anton Neggers, voorzitter Examencommissie Fontys Hogeschool voor de Kunsten
Jackelien ter Burg, ArtEZ
Jan Wirken, Hogeschool Zuyd
Korte inhoud workshop
De workshop is met name bedoeld voor deelnemers uit het kunstonderwijs, maar
geïnteresseerde deelnemers van andere opleidingen zijn ook van harte welkom. Er zijn twee
workshops Valide en betrouwbaar toetsen in het kunstonderwijs die verschillende thema’s
behandelen. U kunt de workshops los van elkaar volgen of u voor beide inschrijven (de tweede
workshop veronderstelt geen voorkennis uit de eerste workshop).
Thema 1: Borging van het eindniveau (ArtEZ)
De examencommissie is het orgaan dat op objectieve en deskundige wijze vaststelt of een
student voldoet aan de voorwaarden die de onderwijs- en examenregeling stelt ten aanzien
van kennis, inzicht en vaardigheden die nodig zijn voor het verkrijgen van een graad (art. 7.12
lid 2 WHW).
In het nieuwe accreditatiekader maakt deze taak onderdeel uit van de nieuwe standaard 4 van
de beperkte opleidingsbeoordeling c.q. de standaard 11 van de uitgebreide
opleidingsbeoordeling (“de opleiding toont aan dat de beoogde eindkwalificaties worden
gerealiseerd”). Naast de noodzakelijke systeemchecks vraagt deze taak ook om een
inhoudelijk oordeel. Hoe kun je dat als kunstopleiding borgen? Wie zet je daar voor in, en hoe
verantwoord je je oordeel, zowel intern als extern?
Pagina 10 van 12
Thema 2: Beoordelingssystematiek (Zuyd Hogeschool)
De kwaliteit van toetsing is in belangrijke mate afhankelijk van het door de opleiding
gehanteerde toetssysteem. Het toetsbeleid, het toetsprogramma en de
beoordelingsinstrumenten moeten op elkaar zijn afgestemd. Een goed toetssysteem voldoet
aan de eisen van validiteit, betrouwbaarheid en transparantie. Voor veel kunstdisciplines is het
echter een hele kunst om de juiste toetscriteria te beschrijven en te hanteren, maar ook om de
kwaliteit van het hele systeem te borgen, zoals tot de taken van de examencommissie
behoort. Wat zijn de do’s en don’ts, wat kun je wel, en wat kun je niet waarmaken?
Werkvorm
Inleiding, case en debat
16. Valide en betrouwbaar toetsen in het kunstonderwijs (2)
Naam en functie Workshopleider(s)
Anton Neggers, voorzitter Examencommissie Fontys Hogeschool voor de Kunsten
Jackelien ter Burg, ArtEZ
Jan Wirken, Hogeschool Zuyd
Korte inhoud workshop
De workshop is met name bedoeld voor deelnemers uit het kunstonderwijs, maar
geïnteresseerde deelnemers van andere opleidingen zijn ook van harte welkom. Er zijn twee
workshops Valide en betrouwbaar toetsen in het kunstonderwijs die verschillende thema’s
behandelen. U kunt de workshops los van elkaar volgen of u voor beide inschrijven (de tweede
workshop veronderstelt geen voorkennis uit de eerste workshop).
Thema 3: Kwaliteit van examinatoren (FHK)
Volgens de wet wijst de examencommissie voor elke toets één of meer examinatoren aan. Een
examinator kan ook een deskundige van buiten de instelling zijn. Voor het aanwijzen van
examinatoren zijn criteria als vakdeskundigheid én toetsdeskundigheid, ervaring en kwaliteit
bepalend. In het kunstonderwijs wordt veel gebruik gemaakt van docenten zonder
onderwijsbevoegdheid, als ook van externe examinatoren. Hoe verhoudt de bevoegdheid van
de examencommissie zich tot het wervings- en selectiebeleid van de opleidingen, tot het
professionaliseringsbeleid, en met welke middelen kan de kwaliteit van examinatoren worden
bevorderd?
Thema 4: Vastleggen van beoordelingen (ArtEZ)
Voor een kunstenstudent is de feedback die gegeven wordt op zijn prestatie van essentieel
belang voor zijn verdere ontwikkeling. Bovendien moet de beoordeling (de wijze waarop het
cijfer tot stand is gekomen) voldoende inzichtelijk zijn voor zowel de student als voor anderen.
Hoe geef je als examinator goede feedback, en hoe verantwoord je je oordeel?
Werkvorm
Inleiding, case en debat
Pagina 11 van 12
17. Toetsen, niet minder maar anders
Naam en functie Workshopleider(s)
Lex Jansen, senior consultant expertisecentrum handicap + studie
Korte inhoud workshop
In deze workshop wordt aandacht besteed aan de noodzaak tot aanpassing van toetsen /
alternatieve toetsvormen ten behoeve van studenten met een functiebeperking.
In een korte presentatie wordt (de omvang van) het probleem geschetst en krijgen de
deelnemers inzicht in de problematiek van studenten met een functiebeperking met betrekking
tot het afleggen van toetsen. Dit wordt ondersteund met (groeps-) opdrachten en er wordt
gediscussieerd over de uitkomsten daarvan. Ook wordt aandacht besteed aan de
verantwoordelijkheid en de handelingsvrijheid van examencommissies met betrekking tot deze
aanpassingen. Tot slot wordt het Referentiemodel ‘Toetsen, niet minder maar anders’
gepresenteerd en toegelicht. Dit Referentiemodel is bedoeld als hulpmiddel bij het construeren
van een alternatieve toets op basis van een toetsmatrijs.
Werkvorm
Presentatie, (groeps-)opdrachten, discussie
18. Van Fraudepraktijk naar Fraudebeleid
Naam en functie Workshopleider(s)
Ludo van Meeuwen, adviseur Toetsen en Beoordelen, TU/e
Arie de Wild, lector Gedragseconomie, Hogeschool Rotterdam
Korte inhoud workshop
In deze workshop wordt kennisgemaakt met een nieuwe onderzoeksmethode waarmee
Hogeschool Rotterdam in 2014 een lijst van verborgen feiten rondom fraude heeft
geïdentificeerd. Recentelijk vatte de Technische Universiteit Eindhoven haar fraudebeleid
samen in een nieuw document dat fraude integraal benadert vanuit de TU/e code
wetenschapsbeoefening. Het doel van beide onderwijsinstellingen was om in controle te blijven
wat betreft het integer behalen van diploma’s en het inzichtelijk maken van de
verantwoordelijkheden die actoren in het onderwijsproces hierbij hebben (van student tot
examencommissie). Op basis van de ervaringen van beide instellingen worden in deze
workshop handvatten gegeven om aandachtspunten rondom fraude te identificeren en te
komen tot een integraal fraudebeleid dat tegemoetkomt aan de geïdentificeerde
aandachtspunten. Hierbij zal zowel worden ingegaan op de taken en verantwoordelijkheden
van gremia van onderwijsinstellingen die voor (onderwijs/toets)kwaliteit dienen te zorgen
(management lijn) en de gremia die dit actief dienen te borgen (in het bijzonder
examencommissies).
Key-woorden:
Fraudepraktijk
Fraude beleid
Plagiaat
Diplomawaarde
Fraude en Cultuur
Fraude triggers
Werkvorm
Presentaties en werk in groepen
Pagina 12 van 12

Download Report