programma voor 5 mei

17 pedagogen. Hoe inspireren ze je visie vandaag?
KIDDOdag (baby’s en peuters, 0-3 jaar)
Dinsdag 5 mei 2015
Het Pand, Onderbergen 1
9000 GENT
Programma
Werken met kinderen doe je niet zomaar. Je zet je persoonlijke stijl in en je hebt een paar stokpaardjes en
bepaalde ideeën over hoe opvoeden het beste kan. Dat wordt, bewust of onbewust, beïnvloed door de
ideeën van een paar grote pedagogische denkers. Wie zijn die pedagogen? Hoe werken hun theorieën
vandaag nog steeds door in de kinderopvang?
Ook al veranderen pedagogische theorieën over de tijd heen, voor onze interactie met kinderen is het
verhelderend te merken hoeveel van die ideeën onbewust meespelen. De ideeën van pedagogen zijn ook
inspirerend voor je eigen pedagogische visie en voor je kwaliteitshandboek. Verheldering en inspiratie zijn
de rode draad op deze KIDDOdag 2015.
8.30 u - 9.30 u
Onthaal
9.30 u - 9.50 u
Intro
9.50 u - 10.20 u
Welkom
10.30 u - 12.00 u
Tijdsblok 1: lezing 1 of workshops
12.00 u - 13.00 u
Lunch
13.00 u - 14.30 u
Tijdsblok 2: lezing 2 of workshops
14.40 u - 16.10 u
Tijdsblok 3: lezing 3 of workshops
16.10 u - 17.00 u
Receptie
Intro
De man van het archief
Veerle Derave | medewerker VCOK
De man van het archief is de draad volledig kwijt. Al die pedagogen! De ene zegt het zus, de andere zegt
het zo. Wie moet je nu geloven?
Keynote
17 pedagogen. Hoe inspireren ze je visie vandaag?
Ellen Rutgeerts | hoofdredacteur KIDDO
In de volksmond wordt soms gezegd: kinderen van een pedagoog zijn meestal het slechtst opgevoed. Dat
is begrijpelijk. Er bestaan over opvoeding en omgaan met kinderen nu eenmaal verschillende theorieën en
theorietjes. Wie zegt wat? En welke ideeën doorstaan de tijd? We doen de test!
1
LET OP!
 Het programma biedt jou een keuze tussen drie lezingen en twaalf workshops.
Bij het aanduiden van je keuzes, kies je minstens voor één lezing!
 Vul in het vak ‘opmerkingen | reserveworkshops’ twee reserveworkshops in!
Lezing 1 | Françoise Dolto
Spreek niet over kinderen maar mét kinderen
Tom Verhaeghe | medewerker Villa Ou-ki
Françoise Dolto focust in haar werk op de indringende betekenis die taal heeft voor jonge kinderen. Baby’s
en peuters moeten niet alleen verzorgd, gevoed, getroost of te slapen gelegd worden. Het is van groot
belang dat je ze ook aanspreekt als een volwaardig persoon. Spreek met een jong kind over wat je doet,
wat je ziet en ook over gevoelens en verwachtingen. Kijk en luister naar een kind dat speelt en laat het spel
dat ontstaat van hem of haar zijn. Villa Ou-ki probeert als spreekruimte voor ouders en kinderen te werken
volgens de visie van Dolto. Je krijgt tips en inzichten mee die je ook voor jouw opvang kunt gebruiken.
Lezing 2 | Pedagogen eren of vereren?
Een historisch perspectief op de omgang met pedagogische theorieën
Angelo Van Gorp | docent historische pedagogiek aan de vakgroep Sociale Agogiek, Universiteit Gent
Sommige pedagogische theorieën hadden invloed op het opvoeden thuis, andere werden vertaald naar
het (kleuter)onderwijs. Waar is die vertaling naar het (kleuter)onderwijs goed gebeurd en waar niet? En
kunnen we daaruit iets leren voor de vertaling van bepaalde theorieën naar de kinderopvang? Op het einde
van deze lezing weet je hoe je vandaag best wel en niet met inspirerende pedagogische theorieën kunt
omgaan.
Lezing 3 | Haim Omer
Nieuwe autoriteit: waakzame zorg en geweldloos verzet
Greet Lust | volwassenonderwijsdocent ‘Begeleider in de kinderopvang’ en coach voor StapWijzer
Omers benadering van destructief gedrag bij kinderen en jongeren is gebaseerd op de geweldloze
methodes die Gandhi, Martin Luther King en Mandela eerder al gebruikten. Omer wil dat en
professionelen als nieuwe vorm van autoriteit kracht in plaats van macht gebruiken. ‘Macht’ komt eerder
van buitenaf, ‘kracht’ komt vanuit de relatie. De ideeën van Omer over nieuwe vormen van autoriteit
helpen in situaties waarbij je als begeleider voelt dat bijvoorbeeld klassieke strategieën van straffen en
belonen falen. Hoe kan het dan wel? In deze lezing maak je kennis met het concept ‘Nieuwe Autoriteit’ als
een krachtige opvoedingstijl.
Na elke lezing kun je kiezen voor één van volgende mogelijkheden:

In het salon staat de spreker je graag te woord voor een gezellige en verdiepende babbel.

In de videoruimte kan je kijken naar beeldfragmenten van de kinderopvang ‘vroeger en nu’.
2
Workshop 1 | John Bowlby & Dr. Spock
Oud en nieuw moeder- en vaderschap
Jan Peeters | coördinator VBJK
John Bowlby leerde ons dat een veilige hechting voor de eerste levensjaren van een kind cruciaal zijn.
Sensitief en responsief reageren geeft kinderen de kans om veilig en vol zelfvertrouwen op te groeien, zegt
Bowlby. Daarna verwerkte Dr. Spock onder meer die adviezen over veilige hechting in een boek over de
opvoeding: Baby and Childcare. Dit boek bevatte slechts één pagina voor vaders en werd een beststeller.
Na feministische kritiek dreigde de verkoop in elkaar te zakken en herschreef Spock zijn boek met extra
aandacht voor vaders. Vandaag vraagt de positie van vaders in de opvoeding nog altijd bijzondere
aandacht, dat komt ook ten goede aan moeder en kind. In deze workshop ontdek je hoe je vaders in de
opvang een betere plek kunt geven.
Workshop 2 | Thomas Gordon
Positief opvoeden
Isabelle Desegher | medewerker VCOK
Waarom luisteren belangrijker is dan praten en kinderen als gelijkwaardig beschouwd worden.
Gordon is wereldwijd bekend geworden met zijn ‘Parent Effectiveness Training’. Hij zet sterk in op
communicatie. Zijn ideeën over actief luisteren, omgaan met conflicten, ik-boodschappen en werken aan
het zelfoplossende vermogen, zijn vandaag door iedereen gekend. Maar communiceren volgens de
Gordon-methode, waarbij luisteren belangrijker is dan praten en kinderen gelijkwaardige partners zijn,
blijft nog steeds een uitdaging. In deze workshop maak je kennis met de Gordon-methode en ga je op zoek
naar gepaste reacties in de kinderopvang.
Workshop 3 | Pablo Picasso
Het kost kunstenaars moeite om terug te tekenen als een kind
Marleen Boudry | freelance medewerker VCOK
Picasso is in de eerste plaats kunstenaar en geen pedagoog. Maar met zijn visie op kunst heeft hij wel onze
ideeën over kunsteducatie beïnvloed. Voor kunstenaars is het immers belangrijk dat hun blik nog niet is
voorgeprogrammeerd. En laat dat nu precies een eigenschap zijn die kinderen het best beheersen. Wat
kun je als begeleider doen om die open blik bij kinderen te behouden? In deze workshop leer je je eigen
beeldpatronen los laten. Je ontdekt hoe je door oprecht interesse te toen in het werk van kinderen kunt
meegaan in de onbevangen kijk van kinderen.
Workshop 4 | Jean-Jacques Rousseau (peuters)
Laat kinderen vrij in en met de natuur
Eliza Romeijn-Peeters | auteur ‘De boom in!’ en ‘Speelgroen-mama’
‘Kinderen zijn van nature goed,’ heeft Jean-Jacques Rousseau letterlijk gezegd. Maar hij was niet alleen
maar voorstander van l’Enfant sauvage, de Nobele wilde. Nadat kinderen hun band met de natuur hebben
kunnen beleven, hebben ze ook opvoeding nodig om in verbinding te komen met de samenleving. Maar
laat hen eerst een beetje ruimte, aldus Rousseau. Hou rekening met het temperament van elk kind, dwing
hen niet te snel en niet te veel in een keurslijf. Natuur ontdekken en respecteren kan helpen. Hiervoor hoef
je zelf geen groot natuurkenner te zijn. Integendeel, je eigen enthousiasme en verwondering zijn de
belangrijkste troeven om kinderen volop van de natuur te laten genieten en te leren. Van deze workshop
krijg je goesting en ideeën om samen met de kinderen de natuur te beleven.
3
Workshop 5 | Loris Malaguzzi
Ouders schrijven mee
Fien Lannoye | medewerker VCOK
De pedagogiek in het Noord-Italiaanse Reggio Emilia werd niet alleen door Loris Malaguzzi ontwikkeld. Hij
deed het samen met ouders en andere opvoeders. Ze focusten op het krachtige kind, maar ook op de
relatie tussen opvang, ouders en gemeenschap. Daarom gebruikten ze pedagogisch documenteren niet
alleen om kinderen te observeren, maar ook om ouders en gemeenschap te vertellen over het leven in de
opvang. Hoe kun je dit anno 2015 inzetten in jouw communicatie met ouders? In deze workshop ervaar je
hoe je met foto’s, woorden, tastbare materialen en andere vormen van documentatie het gesprek met
ouders kunt vormgeven.
Workshop 6 | Emmi Pikler
Opvoeden in beeld
Isa Deschuyteneer | freelance medewerker VCOK en psychotherapeut in Centrum Zon-Maan
Kinderen ontwikkelen zich vanzelf en op hun eigen ritme. Willen volwassenen die ontwikkeling te veel
stimuleren, dan forceren we vaak. Daarom ijvert Pikler voor een grote (bewegings)vrijheid. Dat betekent
niet dat je aan kinderen geen aandacht meer moet besteden. Integendeel, Pikler wijst op het belang van
details in de persoonlijke interactie met kinderen en in het creëren van een ondersteunende omgeving.
Pikler deed jarenlang onderzoek en bouwde mee aan een pedagogische praktijk met wereldfaam, soms
beter bekend als de Lóczy-methode. Via filmfragmenten, uit de oude doos en recente opnames, maak je
uitgebreid kennis met haar werk en ideeën.
Workshop 7 | Tom Hodgkinson
Lui opvoeden, scharrelkinderen, helikopterouders: hoe denk jij over opvoeden?
Liesbeth Lambert | medewerker VCOK-VBJK
Volgens Hodgkinson willen ouders het zo perfect doen waardoor hun kinderen te weinig vrijheid krijgen en
‘overstressed’ raken. Samen met anderen lanceert hij een tegenbeweging: ‘Laat kinderen gewoon doen.’
Hij pleit niet voor luie opvoeders in de zin van ‘aanmodderen’, maar eerder in de zin van ‘loslaten’. Anderen
spreken over ‘goed-genoeg-ouderschap’, houden een pleidooi voor ‘scharrelkinderen en
helikopterouders’. Het zijn verschillende visies over opvoeden vandaag. Ook als professional heb je je
eigen ideeën over opvoeden en goed ouderschap. Met stellingen kom je te weten hoe jij over opvoeding
denkt. Heb je ruimte voor andere visies? Kun je ideeën die verder van jou liggen, toch begrijpen?
Workshop 8 | Maria Montessori
Help mij het zelf te doen
Céline Bert | Klimop school
Als je kinderen vrijlaat in een voorbereide omgeving met voor hen geschikte materialen, dan doen ze
volgens Montessori vanzelf wat goed voor hen is. Het is dus aan volwassenen om die omgeving te creëren
met materialen passend bij hun ontwikkeling. Kinderen betrekken bij het dagelijkse leven en
huishoudelijke taken hoort hier ook bij. Volgens de Montessorifilosofie bieden deze ‘oefeningen voor het
dagelijkse leven’ heel wat kansen om zich te voor te bereiden op dit leven. Hoe creëer je zo’n omgeving?
Hoe observeer je kinderen om te weten wat ze nodig hebben? Hoe laat je hen zelfstandig en in alle vrijheid
ontwikkelen? Céline Bert werkt als kleuterjuf bij de jongste peuters en kleuters op de Klimop school. Zij
formuleert enkele ideeën als antwoord op deze vragen aan de hand van tal van voorbeelden. Vervolgens
wisselen we uit over de vraag hoe je de visie van Montessori vertaalt naar de kinderopvang.
4
Workshop 9 | Lev Vygotsky
Een sociale omgeving helpt groeien
Katelijne De Brabandere | medewerker VCOK
Als Vygotsky spreekt over de ‘zone van de naaste ontwikkeling’ bedoelt hij het verschil tussen wat een kind
kan doen zonder of met hulp kan doen. Een klein zetje op de trap van de glijbaan, helpt een kind om het de
volgende keer zelf te doen. In het nieuwe pedagogische raamwerk staat dat opvang kinderopvang
stimuleert in allerlei ervaringsgebieden. Hoe kun je baby’s en peuters nieuwe ervaringen laten opdoen
zodat ze – met de zone van de naaste ontwikkeling – verder groeien? Met bestaande cases verkennen we
Vygotksy’s standpunt over de actieve rol die medewerkers in de kinderopvang spelen.
Workshop 10 | Peter Petersen
Opvoeden tot samen leven
Annemie Laghuwitz | medewerker De Kleine Berg, groepsopvang met ouderparticipatie
Je wordt pas mens in relatie tot andere mensen. Kinderen opvoeden, betekent dus in de eerste plaats hen
leren samenleven met anderen. Als je oog hebt voor de totale opvoeding van het kind, dan komen andere,
meer technische vaardigheden vanzelf wel aan bod. Dat ondervond Petersen in zijn experimenteerschool
in Jena. Voor hem is de school een samenlevingsvorm die het liefste zo dicht mogelijk aansluit bij het
gezin. De Kleine Berg ziet opvang als het verlengde van de gezinscontext thuis. Daarom zijn ouders in deze
opvang samen met de professionele opvoeders mee verantwoordelijk voor de dagelijkse werking. Hoe
werkt dit? En waarom is dit bondgenootschap vandaag een grote kracht in de opvoeding van jonge
kinderen?
Workshop 11 | Janusz Korczak
Neem kinderen serieus
Kaat Verhaeghe & Annabel Vandenzande | Bestuursleden Janusz Korczak Vlaanderen vzw
Kinderen zijn volwassenen in wording: ze moeten nog van alles leren voor ze erbij horen. Neen, zegt
Korczak, ze zijn volwaardig en hebben recht op vandaag. Maar wat betekent dat? In deze workshop
hebben we het over de absoluutheid van de kindertijd, rechtvaardigheid en respect, dialoog en
participatie. Hoe jong ook, het kind is reeds iemand. Een kind vertelt van alles en toont de wereld. Hoe kijk
jij als professional naar kinderen? Door stil te staan bij onze manier van omgaan met kinderen, ontsluiten
we de betekenis van Korczak vandaag.
Workshop 12 | Rudolf Steiner & Iván Böszörményi-Nagy
Binnenkijken bij Ekoala
Ann Lust | coördinator groepsopvang Ekoala
Ekoala is een duurzaam kinderopvangproject waar opgroeien in harmonie met hart en natuur centraal
staat. De rode draad is ‘verbinding’ tussen kinderen, ouders en begeleiders. De pedagogische werking is
geïnspireerd op de visie van pedagogen zoals Rudolf Steiner en Iván Nagy. Steiner zet sterk in op vrije
kunsten en handvaardigheid voor de ontwikkeling van kinderen. Nagy wijst op de onlosmakelijke
verbondenheid tussen ouders en kinderen. De pijlers van Ekoala zijn veiligheid, rust, regelmaat en ritme.
Dit uit zich in de zorg voor materialen en inrichting, in aandacht voor geweldloze communicatie en
omgaan met kinderen, in kansen voor vrije expressie, ruimte voor ouders, dagelijkse rituelen,
seizoensthema’s ... Zo ontdek je enkele concrete uitingen van Nagy’s en Steiners visie.
5

Download Report