programma voor 5 mei

17 pedagogen. Hoe inspireren ze je visie vandaag?
KIDDOdag
Dinsdag 5 mei 2015
Het Pand, Onderbergen 1
9000 GENT
Werken met kinderen doe je niet zomaar. Je zet je persoonlijke stijl in en je hebt een paar
stokpaardjes en bepaalde ideeën over hoe opvoeden het beste kan. Dat wordt, bewust of onbewust,
beïnvloed door de ideeën van een paar grote pedagogische denkers. Wie zijn die pedagogen?
Hoe werken hun theorieën vandaag nog steeds door in de kinderopvang?
Ook al veranderen pedagogische theorieën over de tijd heen, voor onze interactie met kinderen is
het verhelderend te merken hoeveel van die ideeën onbewust meespelen. De ideeën van pedagogen
zijn ook inspirerend voor je eigen pedagogische visie en voor je kwaliteitshandboek.
Verheldering en inspiratie zijn de rode draad op deze KIDDOdag 2015.
8.30 u - 9.30 u
Onthaal
9.30 u - 9.50 u
Intro
9.50 u - 10.20 u
Welkom
10.30 u - 12.00 u
Tijdsblok 1: lezing 1 of workshops
12.00 u - 13.00 u
Lunch
13.00 u - 14.30 u
Tijdsblok 2: lezing 2 of workshops
14.40 u - 16.10 u
Tijdsblok 3: lezing 3 of workshops
16.10 u - 17.00 u
Receptie
Intro
De man van het archief
Veerle Derave | medewerker VCOK
De man van het archief is de draad volledig kwijt. Al die pedagogen! De ene zegt het zus, de andere
zegt het zo. Wie moet je nu geloven?
Keynote
17 pedagogen. Hoe inspireren ze je visie vandaag?
Ellen Rutgeerts | hoofdredacteur KIDDO
In de volksmond wordt soms gezegd: kinderen van een pedagoog zijn meestal het slechtst
opgevoed. Dat is begrijpelijk. Er bestaan over opvoeding en omgaan met kinderen nu eenmaal
verschillende theorieën en theorietjes. Wie zegt wat? En welke ideeën doorstaan de tijd? We doen
de test!
1
LET OP!
 Het programma biedt jou een keuze tussen drie lezingen en twaalf workshops. Bij het
aanduiden van je keuzes, kies je minstens voor één lezing!
 Vul in het vak ‘opmerkingen | reserveworkshops’ twee reserveworkshops in!
Lezing 1 | Françoise Dolto
Spreek niet over kinderen maar mét kinderen
Tom Verhaeghe | medewerker Villa OU-KI
Françoise Dolto focust in haar werk op de indringende betekenis die taal heeft voor jonge kinderen.
Baby’s en peuters moeten niet alleen verzorgd, gevoed, getroost of te slapen gelegd worden. Het is
van groot belang dat je ze ook aanspreekt als een volwaardig persoon. Spreek met een jong kind
over wat je doet, wat je ziet en ook over gevoelens en verwachtingen. Kijk en luister naar een kind
dat speelt en laat het spel dat ontstaat van hem of haar zijn. Villa OU-KI probeert als spreekruimte
voor ouders en kinderen op deze ‘Doltoniaanse’ manier te werken. Je krijgt tips en inzichten mee die
je ook voor jouw opvang kunt gebruiken.
Lezing 2 | Pedagogen eren of vereren?
Een historisch perspectief op de omgang met pedagogische theorieën
Angelo Van Gorp | docent historische pedagogiek aan de vakgroep Sociale Agogiek, Universiteit
Gent
Sommige pedagogische theorieën hadden invloed op het opvoeden thuis, andere werden vertaald
naar het (kleuter)onderwijs. Waar is die vertaling naar het (kleuter)onderwijs goed gebeurd en waar
niet? En kunnen we daaruit iets leren voor de vertaling van bepaalde theorieën naar de
kinderopvang? Op het einde van deze lezing weet je hoe je vandaag best wel en niet met
inspirerende pedagogische theorieën kunt omgaan.
Lezing 3 | Haim Omer
Nieuwe autoriteit: waakzame zorg en geweldloos verzet
Greet Lust | volwassenonderwijsdocent ‘Begeleider in de kinderopvang’ en coach voor StapWijzer
Omers benadering van destructief gedrag bij kinderen en jongeren is gebaseerd op de geweldloze
methodes die Gandhi, Martin Luther King en Mandela eerder al gebruikten. Omer wil dat en
professionelen als nieuwe vorm van autoriteit kracht in plaats van macht gebruiken. ‘Macht’ komt
eerder van buitenaf, ‘kracht’ komt vanuit de relatie. De ideeën van Omer over nieuwe vormen van
autoriteit helpen in situaties waarbij je als begeleider voelt dat bijvoorbeeld klassieke strategieën
van straffen en belonen falen. Hoe kan het dan wel? In deze lezing maak je kennis met het concept
‘Nieuwe Autoriteit’ als een krachtige opvoedingstijl.
Na elke lezing kun je kiezen voor één van volgende mogelijkheden:

In het salon staat de spreker je graag te woord voor een gezellige en verdiepende babbel.

In de videoruimte kan je kijken naar beeldfragmenten van de kinderopvang ‘vroeger en nu’.
2
Workshop 1 | John Bowlby & Dr. Spock
Oud en nieuw moeder- en vaderschap
Jan Peeters | coördinator VBJK
John Bowlby leerde ons dat een veilige hechting voor de eerste levensjaren van een kind cruciaal
zijn. Sensitief en responsief reageren geeft kinderen de kans om veilig en vol zelfvertrouwen op te
groeien, zegt Bowlby. Daarna verwerkte Dr. Spock onder meer die adviezen over veilige hechting in
een boek over de opvoeding: Baby and Childcare. Dit boek bevatte slechts één pagina voor vaders en
werd een beststeller. Na feministische kritiek dreigde de verkoop in elkaar te zakken en herschreef
Spock zijn boek met extra aandacht voor vaders. Vandaag vraagt de positie van vaders in de
opvoeding nog altijd bijzondere aandacht, dat komt ook ten goede aan moeder en kind. In deze
workshop ontdek je hoe je vaders in de opvang een betere plek kunt geven.
Workshop 2 | Thomas Gordon
Positief opvoeden
Isabelle Desegher | medewerker VCOK
Waarom luisteren belangrijker is dan praten en kinderen als gelijkwaardig beschouwd worden.
Gordon is wereldwijd bekend geworden met zijn ‘Parent Effectiveness Training’. Hij zet sterk in op
communicatie. Zijn ideeën over actief luisteren, omgaan met conflicten, ik-boodschappen en
werken aan het zelfoplossende vermogen, zijn vandaag door iedereen gekend. Maar communiceren
volgens de Gordon-methode, waarbij luisteren belangrijker is dan praten en kinderen gelijkwaardige
partners zijn, blijft nog steeds een uitdaging. In deze workshop maak je kennis met de
Gordon-methode en ga je op zoek naar gepaste reacties in de kinderopvang.
Workshop 3 | Pablo Picasso
Het kost kunstenaars moeite om terug te tekenen als een kind
Marleen Boudry | freelance medewerker VCOK
Picasso is in de eerste plaats kunstenaar en geen pedagoog. Maar met zijn visie op kunst heeft hij
wel onze ideeën over kunsteducatie beïnvloed. Voor kunstenaars is het immers belangrijk dat hun
blik nog niet is voorgeprogrammeerd. En laat dat nu precies een eigenschap zijn die kinderen het
best beheersen. Wat kun je als begeleider doen om die open blik bij kinderen te behouden? In deze
workshop leer je je eigen beeldpatronen los laten. Je ontdekt hoe je door oprecht interesse te toen
in het werk van kinderen kunt meegaan in de onbevangen kijk van kinderen.
Workshop 4 | Jean-Jacques Rousseau
Laat kinderen vrij in en met de natuur
Eliza Romeijn-Peeters | auteur ‘De boom in!’ en ‘Speelgroen-mama’
‘Kinderen zijn van nature goed,’ heeft Jean-Jacques Rousseau letterlijk gezegd. Maar hij was niet
alleen maar voorstander van l’Enfant sauvage, de Nobele wilde. Nadat kinderen hun band met de
natuur hebben kunnen beleven, hebben ze ook opvoeding nodig om in verbinding te komen met de
samenleving. Maar laat hen eerst een beetje ruimte, aldus Rousseau. Hou rekening met het
temperament van elk kind, dwing hen niet te snel en niet te veel in een keurslijf. Natuur ontdekken
en respecteren kan helpen. Hiervoor hoef je zelf geen groot natuurkenner te zijn. Integendeel, je
eigen enthousiasme en verwondering zijn de belangrijkste troeven om kinderen volop van de natuur
te laten genieten en te leren. Van deze workshop krijg je goesting en ideeën om samen met de
kinderen de natuur te beleven.
3
Workshop 5 | Loris Malaguzzi
Ouders schrijven mee
Fien Lannoye | medewerker VCOK
De pedagogiek in het Noord-Italiaanse Reggio Emilia werd niet alleen door Loris Malaguzzi
ontwikkeld. Hij deed het samen met ouders en andere opvoeders. Ze focusten op het krachtige
kind, maar ook op de relatie tussen opvang, ouders en gemeenschap. Daarom gebruikten ze
pedagogisch documenteren niet alleen om kinderen te observeren, maar ook om ouders en
gemeenschap te vertellen over het leven in de opvang. Hoe kun je dit anno 2015 inzetten in jouw
communicatie met ouders? In deze workshop ervaar je hoe je met foto’s, woorden, tastbare
materialen en andere vormen van documentatie het gesprek met ouders kunt vormgeven.
Workshop 6 | Emmi Pickler
Opvoeden in beeld
Isa Deschuyteneer | freelance medewerker VCOK en psychotherapeut in Centrum Zon-Maan
Kinderen ontwikkelen zich vanzelf en op hun eigen ritme. Willen volwassenen die ontwikkeling te
veel stimuleren, dan forceren we vaak. Daarom ijvert Pickler voor een grote (bewegings)vrijheid. Dat
betekent niet dat je aan kinderen geen aandacht meer moet besteden. Integendeel, Pickler wijst op
het belang van details in de persoonlijke interactie met kinderen en in het creëren van een
ondersteunende omgeving. Pickler deed jarenlang onderzoek en bouwde mee aan een
pedagogische praktijk met wereldfaam, soms beter bekend als de Lóczy-methode. Via
filmfragmenten, uit de oude doos en recente opnames, maak je uitgebreid kennis met haar werk en
ideeën.
Workshop 7 | Tom Hodgkinson
Lui opvoeden, scharrelkinderen, helikopterouders: hoe denk jij over opvoeden?
Liesbeth Lambert | medewerker VCOK-VBJK
Volgens Hodgkinson willen ouders het zo perfect doen waardoor hun kinderen te weinig vrijheid
krijgen en ‘overstressed’ raken. Samen met anderen lanceert hij een tegenbeweging: ‘Laat kinderen
gewoon doen.’ Hij pleit niet voor luie opvoeders in de zin van ‘aanmodderen’, maar eerder in de zin
van ‘loslaten’. Anderen spreken over ‘goed-genoeg-ouderschap’, houden een pleidooi voor
‘scharrelkinderen en helikopterouders’. Het zijn verschillende visies over opvoeden vandaag. Ook als
professional heb je je eigen ideeën over opvoeden en goed ouderschap. Met stellingen kom je te
weten hoe jij over opvoeding denkt. Heb je ruimte voor andere visies? Kun je ideeën die verder van
jou liggen, toch begrijpen?
Workshop 8 | Maria Montessori
Help mij het zelf te doen
Céline Bert | Klimop school
Als je kinderen vrijlaat in een voorbereide omgeving met voor hen geschikte materialen, dan doen
ze volgens Montessori vanzelf wat goed voor hen is. Het is dus aan volwassenen om die omgeving te
creëren met materialen passend bij hun ontwikkeling. Kinderen betrekken bij het dagelijkse leven en
huishoudelijke taken hoort hier ook bij. Volgens de Montessorifilosofie bieden deze ‘oefeningen
voor het dagelijkse leven’ heel wat kansen om zich te voor te bereiden op dit leven. Hoe creëer je
zo’n omgeving? Hoe observeer je kinderen om te weten wat ze nodig hebben? Hoe laat je hen
zelfstandig en in alle vrijheid ontwikkelen? Céline Bert werkt als kleuterjuf bij de jongste peuters en
kleuters op de Klimop school. Zij formuleert enkele ideeën als antwoord op deze vragen aan de hand
van tal van voorbeelden. Vervolgens wisselen we uit over de vraag hoe je een Montessoriaanse visie
vertaalt naar de kinderopvang.
4
Workshop 9 | Lev Vygotsky
Een sociale omgeving helpt groeien
Katelijne De Brabandere | medewerker VCOK
Als Vygotsky spreekt over de ‘zone van de naaste ontwikkeling’ bedoelt hij het verschil tussen wat
een kind kan doen zonder of met hulp kan doen. Een klein zetje op de trap van de glijbaan, helpt een
kind om het de volgende keer zelf te doen. In het nieuwe pedagogische raamwerk staat dat opvang
kinderopvang stimuleert in allerlei ervaringsgebieden. Hoe kun je baby’s en peuters nieuwe
ervaringen laten opdoen zodat ze – met de zone van de naaste ontwikkeling – verder groeien? Met
bestaande cases verkennen we Vygotksy’s standpunt over de actieve rol die medewerkers in de
kinderopvang spelen.
Workshop 10 | Peter Petersen
Opvoeden tot samen leven
Annemie Laghuwitz | medewerker De Kleine Berg, groepsopvang met ouderparticipatie
Je wordt pas mens in relatie tot andere mensen. Kinderen opvoeden, betekent dus in de eerste
plaats hen leren samenleven met anderen. Als je oog hebt voor de totale opvoeding van het kind,
dan komen andere, meer technische vaardigheden vanzelf wel aan bod. Dat ondervond Petersen in
zijn experimenteerschool in Jena. Voor hem is de school een samenlevingsvorm die het liefste zo
dicht mogelijk aansluit bij het gezin. De Kleine Berg ziet opvang als het verlengde van de
gezinscontext thuis. Daarom zijn ouders in deze opvang samen met de professionele opvoeders
mee verantwoordelijk voor de dagelijkse werking. Hoe werkt dit? En waarom is dit
bondgenootschap vandaag een grote kracht in de opvoeding van jonge kinderen?
Workshop 11 | Janusz Korczak
Neem kinderen serieus
Kaat Verhaeghe & Annabel Vandenzande | Bestuursleden Janusz Korczak Vlaanderen vzw
Kinderen zijn volwassenen in wording: ze moeten nog van alles leren voor ze erbij horen. Neen, zegt
Korczak, ze zijn volwaardig en hebben recht op vandaag. Maar wat betekent dat? In deze workshop
hebben we het over de absoluutheid van de kindertijd, rechtvaardigheid en respect, dialoog en
participatie. Hoe jong ook, het kind is reeds iemand. Een kind vertelt van alles en toont de wereld.
Hoe kijk jij als professional naar kinderen? Door stil te staan bij onze manier van omgaan met
kinderen, ontsluiten we de betekenis van Korczak vandaag.
Workshop 12 | Rudolf Steiner & Iván Böszörményi-Nagy
Binnenkijken bij Ekoala
Ann Lust | coördinator groepsopvang Ekoala
Ekoala is een duurzaam kinderopvangproject waar opgroeien in harmonie met hart en natuur
centraal staat. De rode draad is ‘verbinding’ tussen kinderen, ouders en begeleiders. De
pedagogische werking is geïnspireerd op de visie van pedagogen als Rudolf Steiner en Iván Nagy.
Steiner zet sterk in op vrije kunsten en handvaardigheid voor de ontwikkeling van kinderen. Nagy
wijst op de onlosmakelijke verbondenheid tussen ouders en kinderen. De peilers van Koala zijn
veiligheid, rust, regelmaat en ritme. Dit uit zich in de zorg voor materialen en inrichting, in aandacht
voor geweldloze communicatie en omgaan met kinderen, in kansen voor vrije expressie, ruimte voor
ouders, dagelijkse rituelen, seizoensthema’s ... Zo ontdek je enkele concrete uitingen van Nagy’s en
Steiners visie.
5

Download Report