B21 Inl. t/d Int. Betrekkingen

2de bach PSW
Inl. tot de Int. Betrekkingen
Sauer
Q
B21
uickprinter
Koningstraat 13
2000 Antwerpen
www.quickprinter.be
3.00 EUR
Inleiding tot de internationale betrekkingen
Universiteit Antwerpen
TABLE OF CONTENTS
Les 1: introductie .................................................................................................................................................................. 3
Praktisch .............................................................................................................................................................................................. 3
Structuur lessenreeks ..................................................................................................................................................................... 4
Relevantie van het vak.................................................................................................................................................................... 4
Doelstellingen van het vak ............................................................................................................................................................ 4
Methodologie ...................................................................................................................................................................................... 5
Basisconcepten ................................................................................................................................................................................... 7
Les 2: De evolutie van de internationale samenleving (incl globalisering) ....................................................... 7
Intro ...................................................................................................................................................................................................... 7
Types van politek bestel doorheen de tijd................................................................................................................................8
Ontstaan staten-systeem ................................................................................................................................................................8
Democratisering en nationalisme ............................................................................................................................................... 9
1815-2011 .............................................................................................................................................................................................. 9
Globalisering..................................................................................................................................................................................... 10
Wat is globalisering?...................................................................................................................................................................... 10
Hoe gebeurt globalisering............................................................................................................................................................ 10
Domein ............................................................................................................................................................................................... 10
Les 3: Realisme .................................................................................................................................................................... 12
Ontstaan ............................................................................................................................................................................................ 12
Actoren = staten .............................................................................................................................................................................. 13
Survival = doelstelling .................................................................................................................................................................... 14
Macht = middel................................................................................................................................................................................ 14
Definitie .............................................................................................................................................................................................. 14
Oorzaken nastreven macht ......................................................................................................................................................... 14
Defensieve vs offensieve r .............................................................................................................................................................15
Categorisering r (overzicht) ........................................................................................................................................................ 15
Gevolgen voor samenwerking ..................................................................................................................................................... 16
Conclusie ........................................................................................................................................................................................... 16
Les 4: cultuur en international politiek (constructivisme).................................................................................... 16
Inleiding ............................................................................................................................................................................................. 16
Nationalisme ....................................................................................................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
Nationalisme en internationale politiek ..................................................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
Beschavingspolitiek ........................................................................................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
Anarchy is what states make of it ............................................................................................................................................. 16
Les 5 ........................................................................................................................................................................................ 17
Kritiek op realisme ......................................................................................................................................................................... 17
8 liberalistische scholen ................................................................................................................................................................ 17
Doelstelling ....................................................................................................................................................................................... 19
Instrumenten .................................................................................................................................................................................... 19
Kritiek Realisten .............................................................................................................................................................................. 19
Les 6-7: Besluitvorming; buitenlands beleid ............................................................................................................. 20
Liberal theory van Moravcsik..................................................................................................................................................... 20
Besluitvormingsfasen .................................................................................................................................................................... 22
Initiatie ................................................................................................................................................................................................ 22
Formuleren ........................................................................................................................................................................................22
Uitvoeren............................................................................................................................................................................................23
Evaluatie .............................................................................................................................................................................................23
Beluitvormingsmodellen van Allison ........................................................................................................................................ 24
rationeel besluitvormingsmodel (rational actor model) .................................................................................................. 24
organizational process model .................................................................................................................................................... 24
Governmental (bureacratic) politics ....................................................................................................................................... 25
BesluitvormingsActoren ............................................................................................................................................................... 25
Individueel niveau .......................................................................................................................................................................... 25
Kleine groepen .................................................................................................................................................................................27
Maatschappelijk/nationaal niveau: administratie, belangengroepen, publieke opinie, media, … ........................27
Les 8: Internationale veiligheid...................................................................................................................................... 29
Definities........................................................................................................................................................................................... 29
Veiligheid en IB theorieën ............................................................................................................................................................ 31
Middelen ........................................................................................................................................................................................... 32
Gebruik van wapens ..................................................................................................................................................................... 32
intrastaatse conflicten .................................................................................................................................................................. 34
Terrorisme ....................................................................................................................................................................................... 34
Les 9: Internationale organisatie en integratie-theorieën .....................................................................................40
Intro .................................................................................................................................................................................................... 41
Kenmerken internationale organisaties................................................................................................................................... 41
Categorisering internationale organisaties ............................................................................................................................ 41
Integratie-Theorieën...................................................................................................................................................................... 42
Internationale organisaties .......................................................................................................................................................... 43
Verenigde naties (uno) ................................................................................................................................................................ 43
Regionale organisaties .................................................................................................................................................................. 45
Les 10: Internationale economie 1 ................................................................................................................................ 48
Debat ................................................................................................................................................................................................. 49
Liberalisme – kapitalisme – modernisatie – theorie ........................................................................................................ 49
Realisme............................................................................................................................................................................................. 49
Marxisme ........................................................................................................................................................................................... 49
Internationale handel .................................................................................................................................................................... 50
Cijfers ................................................................................................................................................................................................. 50
theorie ................................................................................................................................................................................................ 50
Handelsbalans ....................................................................................................................................................................................51
Protectionisme ..................................................................................................................................................................................51
who........................................................................................................................................................................................................51
Les 11: Internationale Economie II ................................................................................................................................. 52
Internationaal monetair systeem............................................................................................................................................... 52
Intro .................................................................................................................................................................................................... 52
wisselkoersen ................................................................................................................................................................................... 53
Bretton-woods Instellingen......................................................................................................................................................... 53
Financiële crisis ............................................................................................................................................................................... 53
Onderontwikkeling ........................................................................................................................................................................ 54
Feiten .................................................................................................................................................................................................. 54
Relevantie .......................................................................................................................................................................................... 54
Oorzaken ........................................................................................................................................................................................... 55
“Oplossingen” .................................................................................................................................................................................. 55
LES 1: INTRODUCTIE
PRAKTISCH
x
x
x
x
x
Lesnota’s zijn het belangrijkst
Slides als background
Handboek
o ongeveer 2uur lezen per week
o Schrappingen: zie blackboard
Artikel: Clash of civilizations (Huntington)
2 schriftelijke papers
o 2 keer 4 punten Æ 8/20
o Feedback
o Opinieartikel
0ver 1 van de 5 thema’s
1 stelling kiezen + beargumenteren; max 2p
x
x
x
x
Woensdag 9 november
Postbakje uitgeprint
o Analyse artikel
Zie blackboard
Zelf gekozen artikel van site uit 2011
Analyse via vragen op blackboard
30 november
Actualiteit
o Liefst internationale kranten
o Of de standaard, de morgen, de tijd
Mondeling examen
o Schriftelijke voorbereiding: 12/20
o 3 concepten uit les, handboek (list of global actors, focus on, featured thinkers)
Negatief punt bij verwaarlozing informele opdrachten
Participatie in de les + lesnota’s + handboek!!
STRUCTUUR LESSENREEKS
x
Les 1: Introductie: 3 oktober
o Handboek: chapter 1, 6
x Les 2: Evolutie van de internationale samenleving, inclusief globalisering: 10 oktober
o Handboek: chapter 2
x Les 3: Realisme: 21 oktober, 13.00-15.00u
o Handboek: chapter 3, 9
x Les 4: Constructivisme (gastspreker Jorg Kustermans): 24 oktober
o Handboek: chapter 7, 8 + artikel Huntington ‘The clash of civilizations’ (op BB)
x Les 5: Liberalisme/idealisme: 7 nov
o Handboek: chapter 14
x Les 6: Buitenlands beleid; besluitvorming I: 14 november
o Handboek: chapter 5
x Les 7: Buitenlands beleid; besluitvorming II: 21 november
o Handboek: chapter 17
x Les 8: Internationale Veiligheid: 28 november
o Handboek: chapter 10, 11, 12, 13, 16
x Les 9: Internationale Organisaties en integratie-theorieën: 5 december
o Handboek: chapter 18, 20
x Les10: Internationale Economie I: 12 december
o Handboek: chapter 4, 19
x Les 11: Internationale Economie II: 19 december
o Handboek: chapter 15, 21
Milieu wel lezen in handboek, ondanks dat het niet in de les wordt behandeld
RELEVANTIE VAN HET VAK
Hoe worden we beïnvloed door wat er zich afspeelt buiten onze landsgrenzen?
x Financieel: rente, begroting
x Juridisch: EU wetgeving
x Sociaal-cultureel: 3H’s
x Milieu
x Veiligheid: internationaal veiligheidsbeleid VN (terrorisme)
x Media
x Handel: in België 70% export en import, sterk afh v Duitsland
x …
DOELSTELLINGEN VAN HET VAK
Feitenkennis
Kritische attitude verwerven; feiten spreken niet voor zich
x Klopt het?
x Wie schrijft het?
x Waarom?
x Waarom op dit moment?
x
x
x
…
Vb Dick Cheney
o Simpelweg, er is geen twijfel mogelijk dat Saddam Hoessein nu over massavernietigingswapens beschikt
o Legitimatie voor oorlog (2002). Had het eerder te maken met handelsbelangen?
Vb Hedley Bull
o ‘the reason we must be concerned with the theory as well as the history of the subject is that all
discussions of international politics…proceed upon theoretical assumptions which we should
acknowledge and investigate rather than ignore or leave unchallenged. The enterprise of theoretical
investigation is at its minimum one directed towards criticism: towards identifying, formulating, refining,
and questioning the general assumptions on which the everyday discussion of international politics
proceeds’
Op een wetenschappelijke manier de internationale politiek kunnen analyseren (mbv concepten, theorieën) en eventueel
categoriseren
x Vb preventieve aanval tegen Iran Æ vb van primacy, dominantie, hegemonie-streven Æ vb van offensief Realisme
Æ vb van Realisme
x Definitie theorie
o een geheel van algemene abstracte beweringen of hypothesen die de realiteit – in casu de international
politiek - beschrijven, verklaren en/of voorspellen met het oog op het meer begrijpbaar maken van die
realiteit.
o “a kind of simplifying device that allows you to decide which facts matter and which do not” Baylis,
Smith and Owens
o ‘At its maximum, the enterprise [of theoretical investigation] is concerned with theoretical construction:
with establishing that certain assumptions are true while others are false, certain arguments valid while
others are invalid, and so proceeding to erect a firm structure of knowledge’,Hedley
x Kwantitatief/kwalitatief
x Inductief/deductief
x Megatheorieën (of paradigma’s)/mid-level theories
x Adams: zie bb
o ‘I must study politics and war that my sons have liberty to study mathematics and philosophy…in order
to give their children a right to study painting, poetry, music’,
o De wereld een beetje beter maken
Die analyse schriftelijk en mondeling te kunnen communiceren.
METHODOLOGIE
Beschrijvende = in kaart brengen, verzamelen van feiten, vergelijkingen, …
x Comparatieve analyse is hiervan een onderdeel
x Simpelweg beschrijven van de werkelijkheid
x Begin van het probleem: NAUWKEURIG WAARNEMEN!
x Vb Bush vs Obama
x Vb wereldkaart vanuit oogpunt van Afrika
x Vb oude en jonge vrouw
x Vb die zich bukt of masker
x Vb ambigue figuur van Jezus
o Oppassen met het zwart-wit afschilderen van ambigue theorieën
x Mercatorprojectie, Peeters projectie,
Verklarende = waarom gebeurt er iets?
x Sociaal-wetenschappelijke benadering (professionele) = adhv empirisch onderzoek
o Onafhankelijke en afhankelijke variabele (meest ambitieus)
o Vb democratisering leidt tot vrede, want democratieën voeren geen oorlog tegen elkaar, dus moeten we
alle landen democratisch maken.
x Politieke theorieën; historische constructivistische benadering
o We kunnen de wereld niet verklaren, enkel begrijpen (minder ambitieus)
o Realiteit proberen te verstaan
Evaluatieve = evalueren van beleid adhv duidelijke criteria
x Vb hoe werkt dwangmatige diplomatie
Voorspellende
Prescriptieve of strategische = aanbevelingen voor het beleid
Normatieve = goed en slecht
x
x
x
x
x
x
Verschillende niveaus te onderscheiden
Vb Libië: was het goed dat we met militaire middelen zijn binnengevallen?
Staatsleiders: welke instrumenten inzetten?
Militairen: hoe “rules of engagement” verzoenen met internationaal recht?
Burgers: welke consumptiegoederen aanschaffen? Product uit Thailand kopen? Ethisch?
Dia 24: video
Interdisciplinaire kennis nodig voor het bestuderen van internationale betrekkingen
Preemptief = zien dat de vijand op het punt staat om aan te vallen en dan zelf eerst aanvallen
VS preventief = langer vooraf in de tijd dan preemptief vb. Iran aanvallen
Kenneth Waltz (realist):
x Om snel een zicht te krijgen op een internationaal conflict, moeten we naar verschillende niveaus bekijken (man,
state, war and war)
Analyseniveau (tem dia 30)
x Internationaal systeem
o Polariteit: uni, bi, Multi
Unipolariteit: situatie waarin één land bestaat dat alle landen naar eigen wil kan beïnvloeden.
Wanneer een land over zulke macht beschikt wordt ook wel van een hegemonie gesproken Vb.
VS na de koude oorlog
Bipolariteit: situatie waarin twee machtsblokken of machtscentra bestaan Vb. voor WOI, wereld
verdeeld in 2 kampen door allianties
Multipolariteit: situatie waarin er meerdere machtscentra (landen) bestaan die allen evenveel
invloed hebben Vb. wereld op dit moment
o Mate van ‘internationale gemeenschap’, internationale samenwerking: uni- versis multilateralisme (zelf
bepalen wat beleid is zonder naar andere staten te kijken, zoals Bush VS samenwerking
o IO’s, internationaal recht, internationale regimes
o Economisch: kapitalistisch, globaal
o Geografie, geopolitiek
x Regionale internationale systemen
o NAVO, ASIAN, …
x Staten niveau
o België is klein, maar er zijn 100 staten met een kleinere bevolking dan België (van de 193)
o Grote vs kleine staten
o Sterke vs zwakke staten
o Status quo staten vs offensieve / expansionistische staten: staten die geen ambitie hebben om hun
territorium te vergroten vs deze die deze ambitie wel hebben
o Democratische vs autoritaire staten
o Failed states: staten die geen staten meer zijn Vb. Somalië
x Sub-statelijk niveau
o Lobbygroepen: vb wapens, joodse lobby (walt & mearshimer), …
o NGO
o Politieke partijen
o Sociale partners
o Etnieën
o Elites
o Multinationals
o Bureaucratische organisaties
o Belangengroepen
o Religies
o Volkeren, talengemeenschappen: er bestaan 13.000 talengemeenschappen, dus onmogelijk om allemaal
een eigen staat te hebben!
o Publieke opinie,
o …
x Individueel niveau
o Bush vs Obama (belang individu voor beleid)
o Agent-structure debate
Agent-structure debate
x Kunnen wij iets veranderen aan de internationale politiek? Of hebben we geen invloed? Als individu is je ruimte
om verschil te maken zeer beperkt.
x People make history, but not in conditions of their own choosing, Karl marx
Interactiegebieden
x Politiek/diplomatiek
x Militair
x Economisch
x
x
x
Cultureel
Sociaal
Psychologisch
BASISCONCEPTEN
Wat is politiek?
x Definitie Laswell: who gets what, when, how and why
Internationale politiek gaat over de verdeling van macht, rijkdom en prestige op internationaal vlak
Basisconcepten:
x Anarchie = er bestaat geen overkoepelende organisatie boven de staten, geen wereldregering. Staten zijn niet
anarchistisch, want er bestaat een regering en regels waarnaar wij moeten leven.
Er zijn wel internationale regels tussen staten, maar deze worden niet gecontroleerd. Elke staat moet in staan voor
zijn eigen veiligheid. Slaagt de staat hier niet in, dan verdwijn je Vb. USSR, Joegoslavië.
Het is een survival of the fittest. Dit is een cruciaal verschil tussen internationale en nationale politiek
x Grenzen liggen vast en er mag niet meer aangekomen worden.
o Minder sterke staten verdwijnen, vb USSR, DDR, Joegoslavië, …
x Soevereiniteit = staten zijn baas op hun eigen grondgebied. Dit is echter aan het verschuiven oiv EU- en
milieuwetgeving, humanitaire interventies.
o Rwanda heeft dit idee voortgebracht door de afslachting daar. Dit gaat echter in tegen de
soevereiniteitsgedachte
x Staten
LES 2: DE EVOLUTIE VAN DE INTERNATIONALE SAMENLEVING (INCL GLOBALISERING)
INTRO
We leven in gemeenschappen (groepen: gezin, dorp, regio, volk, …).
Interesse in internationale gemeenschappen, maar daarvoor moeten we kennis hebben van de nationale kenmerken (vb
Vlamingen spreken Vlaams, guldensporenslag).
Soms behoren we tot verschillende groepen. Er gelden ook verschillende loyaliteiten.
x Vb Antwerpenaar (stad), Antwerpenaar (provincie), Vlaming, Belg, Europeaan, Wereldburger, maar religie.
x Afhankelijk van verschillende factoren: plaats, opvoeding,
scholing, …
Er zijn dus gemeenschappelijke kenmerken zowel objectief als subjectief.
Er is een in- en outgroup en identiteit.
Velig
heid
Er bestaan geïnstitutionaliseerde samenlevingsverbanden: politieke
autoriteit
x vb staat: sinds 1648 (Westfahlen),
Sterk
x 4 vereisten voor een staat: territorium, bestuur, permanente
Econ
e
bevolking, mogelijkheid tot interactie met andere
omie
staat
landen/staten.,
x doel: veiligheid en welvaart verschaffen aan eigen burgers.),
x oa monopolie op geweld:
o staat mag enkel geweld gebruiken tov burgers,
o leger wordt enkel gecreëerd door de staat, bij een failed state neemt het volk initiatief.
o Vb Somalië: staat kan niet voldoende economie voorzien, hierdoor ontstaat er piraterij.
o Bij een failed state mislukt voornamelijk de sterke staat. Dit gaat meestal samen met een zwakke
economie, waardoor er dus geen garanties kan bieden voor veiligheid, zowel intern als extern.
o Een te sterke staat is ook niet goed, want dan bestaat de kans dat ze de bevolking onderdrukken.
o Vijandige staten vb Pakistan: grote invloed
x Internationaal niveau (indeling van Wight)
o Macht: internationaal statensysteem
Realistisch
Eigenbelang op korte termijn
Beschrijvend
o Orde: internationaal statengemeenschap
Samenhorigheidsgevoel tussen staten
Eigenbelang op lange termijn
o
Kernconcept
Sleutelactoren
Mate van
samenwerking
tussen actoren
Theorie
Beschrijvend
Rechtvaardigheid: wereldgemeenschap
Statenniveau is niet zo belangrijk
Idealistisch
Theoretisch
Internationaal systeem van
Internationale (staten)
staten
gemeenschap
Macht (power)
Internationale orde, stabiliteit,
internationaal recht, rechten
en plichten
Staten (rijken)
Staten (en andere actoren oa
IO)
Beperkt
Groot (internationale regimes,
Survival of the fittest
IO)
Offensief Realisme
Neorealisme
Auteurs
Kritiek
Timing
o
Defensief Realisme
Neo liberaal institutionalisme
English School
H Bull, R Keohane, J Nye
wereldgemeenschap
Rechtvaardigheid (justice)
emancipatie
Verschillende actoren
(individu tem wereldregering)
Zeer groot
Idealisme
Critical School
J Mearsheimer
R Falk
K Waltz
K Booth
Hard, oorlog
Valsspelers
Normatief, niet beschrijvend
Verleden/heden + toekomst
Heden/Verleden + Toekomst
Toekomst?
‘A society of states (or international society) exists when a group of states, conscious of certain common
interests and common values, form a society in the sense that they conceive themselves to be bound by
a common set of rules in their relations with one another, and share in the working of common
institutions’,Hedley Bull
TYPES VAN POLITEK BESTEL DOORHEEN DE TIJD
Mesopotamië (Pre-Hellas)
x Allianties
x Rijken stuurden gezanten naar andere rijken (diplomatie)
x Al diplomatieke gezanten (ambassadeurs) in 650vC, ook schriftelijke akkoorden tussen stadstaten
Griekse stadsstaten (Hellas)
x The truth is that the powerful take what they can and the weak grant what they must: typisch realisme
x Er bestonden machtsevenwichten tussen stadsstaten, zodat er niet altijd oorlog is. Er werden afspraken gemaakt
tussen stadsstaten.
x Tussen ISS en IGvS: veel oorlogen onder elkaar vb. Sparta VS Athene, maar wel samenhorigheid tegen anderen vb.
tegen Barbaren
Romeinen
x Hegemonisch optreden
x Rechtvaardigheidskolom
x Berust op macht
x Geografisch aan elkaar liggend geheel
x ISS: extern zeer agressief, buurlanden veroveren!
Byzantium, Heilig Roomse Rijk
Italiaanse stadsstaten
x Diplomatieke contacten, Machiavelli (doel heiligt middelen)
x ISG: machtsevenwichtspel (soms oorlog) tussen staten
x Cfr Griekse stadsstaten: met diplomaten
Territoriale staten
x VK, Frankrijk, Spanje
ONTSTAAN STATEN-SYSTEEM
x
x
Einde van de 30-jarige oorlog: Vrede van Westfalen (1648)
o Wettelijke basis van moderne staten
Soevereiniteit
o Systeem van staten die elkaar erkennen en baas zijn in eigen buik.
o Geen inmenging van andere staten (geen oorlog)
x
x
x
Functionele gelijkheid tussen staten
Staten erkenden elkaar
Anti-hegemoniale ordening dmv machtsevenwicht (balanceren)
Verklaring waarom we nu niet in stadsstaten leven:
x Spruyt, Wallerstein
o Kapitalisme Æ handelaars en banken vroegen om bescherming. Staten waren het ideale niveau om
bescherming te bieden aan deze handelaars en banken. Dit zorgde voor groei van de handel, waardoor
ook meer geïnvesteerd kan worden in politie. Dit zorgde voor een nationale staat met centralisatie en
belastinginning.
o Kapitalisme en staatsvorming gingen dus hand in hand: bescherming van handel en banken nodig;
politie, leger via belastingen, centralisatie, bureaucratie
x Tilly, Van Creveld
o Zelfde als Spruyt + nieuwe technologie en oorlogvoering, zowel tegen lagere niveau’s als tegen
buitenland
o Staat als oorlogsmachine
DEMOCRATISERING EN NATIONALISME
Democratisering, rechtstaat, politieke rechten voor burgers:
x VK: Habeas Corpus (1679), Bill of rights (1689)
o HC = rechtsbeginsel dat stelt dat de verdachte van een misdrijf binnen een bepaalde termijn van zijn
aanklacht in kennis moet worden gesteld, dat deze in levenden lijve aan een rechter moet worden
voorgeleid en dat gevangenneming slechts mag volgen op gerechtelijk bevel.
x Amerikaanse revolutie (1776)
x Franse revolutie (1789)
o Ontstaan principe van nationale zelfbeschikking
Verhoogt nationalisme en opkomst natiestaten als gevolg (natiestaten pas eind 19e eeuw).
Nationalisme intern zorgde voor meer oorlogen extern. Dit heeft de democratisering geholpen, want dienstplichtigen (en
nadien ook arbeiders) zijn op hun rechten gaan staan.
Welvaartsstaten zijn nadien ontstaan, waarbij geld niet enkel naar veiligheid. Amerika, Rusland en Israel doen dit nog wel!
Fukuyama: “End of History”: de combinatie van kapitalisme en democratie is het beste en heeft alles overwonnen vb.
communisme, alle staten zullen (proberen) naar dit systeem te evolueren -> dit is het einde van de geschiedenis.
1815-2011
Napoleon
x Wou een empire, dus rechtvaardigheidskolom
x Heerschappij in Frankrijk na Franse Revolutie
x Alleenheerser van groot deel van Europa
Concert Européen + WO I
x Post-napoleonistische balans van de machten in Europa tot WOI
x Belangrijkste staten op dat moment hebben duidelijke afspraken gemaakt voor een collectieve veiligheid, zodat een
ander land niet opnieuw de kans zou krijgen om het hele continent te veroveren vb VN (<-> NAVO: collectieve
defensie. Staten buiten de NAVO die een lid van de NAVO aanvallen -> alle leden van de NAVO grijpen in)
x Basis hiervoor waren de afspraken op het Congres van Wenen in 1814 en 1815
x Potentieel verdelende problemen werden door gezamenlijke beslissingen opgelost
o Weg van complete anarchie op internationaal niveau
o Diplomatie
o Machtsevenwicht -> hertekenen grenzen op Conferentie van Wenen
o Internationaal recht
x Gevolgen:
o Binnen Europa vrede en stabiliteit
o Buiten Europa legitimatie voor kolonisatie
Volkerenbond + WO II
x Volkerenbond = begin van VN, eerste keer hele wereld verenigd in één bond
x Nooit meer oorlog haalde het niet (WOII)
x VS geen lid -> zwak! Reden was ‘non-involvment in EU relations’
VN
x
x
x
Nieuwe les die we hebben geleerd
Amerikanen vinden dit irrelevant
Belangrijkste orgaan = Veiligheidsraad
o Vetorecht
o Permanente leden: Amerika, China, Frankrijk, Rusland en VK
Koude oorlog + nucleaire revolutie
Post-Koude Oorlog + globalisering
9/11 en idee van kalifaat (Islam gaat zich verenigen en een grote wereldwijde staat maken)
GLOBALISERING
WAT IS GLOBALISERING?
‘globalization is the process of increasing interconnectedness between societies such that events in one part of the world
more and more have effects on peoples and societies far away’ (Baylis & Smith, p.8)
a historical process involving a fundamental shift or transformation in the spatial scale of human social organization that
links distant communities and expands the reach of power relations across regions and continents’, McGrew
Historisch proces waarbij goederen, diensten, mensen, technologie, en ideeën als maar sneller over de staatsgrenzen heen
circuleren, en de wereld meer en meer geïnterconnecteerd wordt.
Toename van contacten tussen landen op gebied van handel, communicatie. Grenzen vervagen en er is een onderlinge
afhankelijkheid. Multinationale ondernemingen groeien aan belang (51 van de 100 grootste economieën zijn multinationals)
Alles en iedereen is verbonden: goederen, diensten, mensen, ideeën, … Deze kunnen steeds sneller en makkelijker over de
wereld reizen.
HOE GEBEURT GLOBALISERING
x
x
x
x
Mobiliteit (auto, vliegtuig, …)
Communicatiemiddelen (telefoon, fax, GSM, email)
TV
Computer, internet
DOMEIN
x
x
x
x
x
x
x
Economisch: enorme economische groei (handel goederen en diensten)
o Multinationals: 70% wereldhandel
Ecologisch
Cultureel
o McDonalds, Coca Cola, Afhaalchinees, Ikea
Gezondheid
o Overdraagbare ziekten
o Pandemie
o Vb aids verspreid op 30 jaar
Migratie
Veiligheid
o Terrorisme
o Nucleaire wapens
Politiek (voldoen deze nog of moeten deze worden aangepast?)
o Minder macht voor staten, macht van NGO, multinationals, internationale actoren,
o Verschillende niveaus van regeringen
o Soevereiniteit wordt uitgehold van onderuit en bovenuit
o Grenzen worden minder belangrijk (de-territorialization of politics)
o Slide 20 (video)
o Ideaal = wereldregering?
o Cosmopolitan democracy
Verwachten geglobaliseerde overheid die meer gevormd en democratisch is
Samensmelting tussen het democratiseren van het globale bestuur en de globale sociale
rechtspraak
o the once bright line between domestic and foreign policy is blurring. If I could do anything to change
the speech patterns of us in public life, I would like almost to stop hearing people talk about foreign
policy and domestic policy and instead start discussing economic policy, security policy, environmental
policy’, Bill Clinton
Kritiek op globalisering:
x Niets nieuws
x Tegenbewegingen
x Ongelijke globalisering
Land dat (nog) niet meedoet: vb Noord Korea
Is globalisering overwegend positief of negatiet? (video slide 25)
Positieve gevolgen globalisering
x Meer toegang tot informatie: snellere reactie
x Goederen zijn overal ter wereld verkrijgbaar.
x Efficiënter (op economisch vlak), wereld BNP is enorm gestegen, minder mensen in armoede
x Toerisme
x Samenwerking bij crisissituaties
x Communicatie- en cultuuruitwisseling
x Concurrentie zorgt dat we vooruitgaan
x Globale lotsverbondenheid, mondiale loyauteit dankzij informatie
x Mondiaal belang van tijd
x Internationale NGO’s
x Afname van armoede
x Meer kapitalisme en minder conflicten
x Nieuwe vormen van samenwerking en activisme
Negatieve gevolgen globalisering
x Nieuwe uitbuiting
x Regulering, vb multinationals hebben veel macht
x Milieu
x Alles gaat snel waardoor we niet op alles vat hebben Æ grote instabiliteit
x Overbevolking
x Afhankelijkheid tussen landen zorgt ervoor dat een probleem in een bepaald land proberen geven in andere
landen
x Afbreuk van privacy Æ big brother is watching you
x Identitiestverlies/crisis, vervreemding van eigen culturen, leidend naar nationalisme, extremisme, fundamentalisme,
terrorisme
x Global terrorism
x Verlies aan arbeidsplaatsen in het Noorden
x Relatieven armoede wordt problematischer
x Sommige delen van de wereld vallen uit de boot
x Oorlogen omwille van grondstoffen
x Democratisch deficit
Anti-globaliseringsbeweging: streefdoel is een solidaire mondialisering met eerbied voor de universele rechten van de mens,
voor de rechten van alle burgers van alle naties ter wereld.
x Naomi Klein
o Boek ‘No Logo’ -> manifest voor de andersglobaliseringsbeweging + veel kritiek op Nike
x Ignacio Ramonet
o Oprichter ATTAC: zette zich aanvankelijk in voor de tobintaks (belasting op financiële transacties). Nu
vele ruimer, één van de belangrijkste spelers binnen de andersglobaliseringsbeweging.
x Walden Bello
x Ricardo Petrella
x José Bové
x François Houtard
x Joseph Stiglitz
x Dirk Barrez
x Doelen:
o Tobintaks
o Vermogensbelasting: directe belasting op het vermogen, ongeacht de inkomsten die uit dit inkomen
verkregen worden
o Schuldkwijtschelding van de schulden van de armste landen
o Eerlijke prijs voor kleine boeren
o Herverdeling welvaart
o Thuismarkteconomie (produceren voor eigen behoeften)
o Lokale politiek
o Basisinkomen voor iedereen
LES 3: REALISME
Vb: Khaddafi
Belangrijk paradigma om de internationale orde te bekijken.
Internationale orde volgens:
x Realisme vs Idealisme
x Power vs order
vs justice
x Realisme vs Liberalisme vs Critical views
x Critical views worden geklasseerd onder justice
x Constructivisme is een benadering die verschilt van realisme en idealisme, maar kan eventueel wel onder idealisme
worden geklasseerd.
ONTSTAAN
‘One week I listen to Helen Caldicott in 2 Princeton. The next week I listen to General So-and-So in Washington. Helen and
the general live in separate worlds. In a few minutes of conversation I cannot explain Helen’s message to the general or the
general’s message to Helen. If Helen and the general ever tried to talk directly to each other, it would be a dialogue of the
deaf. And that is why I write this book. I know that there are not two separate worlds but only one. Helen and the general,
whether they like it or not, live on the same planet.’Freeman Dyson
‘North Korea’s nuclear program could be stopped tomorrow by the country that provides roughly half of North Korea’s
energy and one-third of its food supplies – and that is China. All China has to say to Kim Jong Ill is: “You will shut down
you nuclear weapons program and put all your reactors under international inspection, or we will turn off your lights, cut
off your heat and put your whole country on a diet. Have we made ourselves clear ?” One thing we know about China – it
knows how to play hardball when it wants to, and if China played hardball with North Korea, the proliferation threat from
Pyongyang would be over’ Ditto Europe vis-à-vis Iran. If the European Union said to the Iranians: “You will shut down your
nuclear weapons program and put all your reactors and related facilities under international inspection or you will face a
total economic boycott from Europe. Which part of this sentence don’t you understand ?” Trust me, that is the kind of
explicit threat that would get Teheran’s attention. Short of that, the Iranians will dicker over their nuclear carpets forever’
Thomas Friedman,
x China laat Noord-Koreaans nucleair programma niet stopzetten, omdat ze ideologische bondgenoten zijn.
x China is dan wel een grote opkomende economische macht , maar heeft een beperkte politieke macht (enkel op
Afrika)
x Alles is voor de moment vrij stabiel. Mocht China deze stabiliteit tarten, dan kan het wel eens zijn dat de Noord
Koreaanse bevolking naar China vluchten en China zit niet op een nog grotere bevolking te wachten.
Het Realisme is een belangrijk startpunt om internationale betrekkingen te bekijken.
Eerste school is ontstaan na WO I en is het idealisme:
x Hoe is de oorlog ontstaan en hoe kunnen we dit in de toekomst voorkomen?
x Nooit-meer-oorlogprincipe, wilden oorzaken van vorige oorlog onderzoeken en zo nieuwe oorlog vermijden
x Verklaring oorlog:
o Stijging macht Duitsland en daling macht VK, was voor de idealisten een indicatie dat dit een probleem
was.
o Gebrek aan internationale organisatie
o Geheime diplomatie
o Dankzij economische opgang van Duitsland, konden ze meer investeren in bewapening.
o De opkomst van het Nationalisme
o 2 grote allianties stonden tegenover elkaar en offensieve doctrines (Warschau-pact VS NAVO)
o Expansiedrang, imperialisme, kolonies
o Geschiedenis (wraak voor verleden)
o Zwakke leiders: Duitse keizer kon niet optornen tegen militaire generaals
o Socio-economische onrust
o Falende democratieën
x
Oplossingen:
o Democratie (idpv Nationalisme)
o Oprichting Volkerenbond (idpv allianties)
o Open diplomatie
o Inperken Duits leger
o Duitsland schuld laten betalen
o Samenwerking tussen staten + internationaal recht
x
Reactie Realisme (kritiek)
o Citaat Carr:
‘The Twenty Years’ Crisis: 1919-1939. An Introduction to the Study of International Relations’,
E.H.Carr
Idealisme is ‘wishfull thinking’ Æ normatief, niet discriptief
These supposedly absolute and 7 universal principles were not principles at all, but the
unconscious reflections of national policy based on a particular interpretation of national
interest at a particular time… As soon as the attempt is made to apply these supposedly
abstract principles to a concrete political situation, they are revealed as the transparent
disguises of selfish vested interests’, E.H.Carr
o Idealisme kan niet werken (zie WO II: Japan, Duitsland; Volkerenbond)
Verdragen worden enkel getekend als het in hun nationaal belang is
Internationale organisaties zijn irrelevant, staan in functie van nationale belangen. Ze vechten
hier gewoon nationale belangen uit.
o Idealisme is eerder een doel waarnaar we kunnen streven. Het kan toch wel bereikt worden.
o Citaat Lippmann
'As you go further away from experience, you go higher into generalization of subtlety. As you
go up in the balloon you throw more and more concrete objects overboard, and when you
have reached the top with some phrase like the Rights of Humanity, or the World Made Safe
for Democracy, you see far and wide but you see very little‘ Walter Lippmann
Gemeenschappelijke belangen zijn eigenlijk niet gemeenschappelijk, maar individuele belangen
van bepaalde staten. Vb verbod op duikbotenoorlog.
Realisme: protectionisme
Idealisme: laissez-faire en kijken enkel naar nationale belangen en doen het voor als
internationale belangen.
o Belangrijkste auteur: Hans Morgenthau (slide)
‘Politics among Nations: the Struggle for Power and Peace’ (1948), Hans Morgenthau
‘Theory of International Politics’ (1979), Kenneth Waltz
x Boek als reactive op neo-liberalisme
o Hobbes (politiek filosoof van realisten)
Andere staten zijn niet te vertrouwen en men kan hun intenties niet inschatten -> altijd alert
zijn!
x Rivaliteit tussen staten
x Sommige staten zijn expansionistisch
x Men kan dus niet voorzichtig genoeg zijn
o Oplossing? Zelf instaan voor eigen veiligheid dmv eigen leger
Veiligheidsdilemma (Herz): een land gaat zichzelf bewapenen, maar de buurlanden zien dit ook
en gaan dit dan ook doen. Dit escaleert tov elkaar en creëert net meer onveiligheid. Wapens
worden altijd als offensief aanzien.
o Belangrijkste middel om te overleven voor staten = macht
Maximaliseren van eigen macht in functie van nationaal belang
Wereld zien door zero-sum bril (wint de ene verlies de andere)
Revival ’60: Neorealisten

x
ACTOREN = STATEN
Realisten kijken voornamelijk naar grote staten, kleine staten zijn maar bijkomstig. Afrika is verwaarloosbaar. Slechts enkele
staten beslissen over de wereld, de rest doet niet mee: VS + RUS + JAP + CHI + EU + IND + BRA + ZAF
‘The problem, of course, is that the Netherlands and Belgium and Luxembourg, to name three founding members of the EU,
are very nice places full of thoroughly decent people but they are not going to stop Al Qaeda, prevent terrorists from
gaining access to nuclear weapons, oust the Taliban, assuage Central European concerns over Russia, police the Korean
Peninsula, watch over Taiwan, disarm Colonel Muammar el-Qaddafi of Libya, or, in general, assume the cost of defending
free societies. Nor are France and Germany’, Roger Cohen, NYT,
Internationale organisatie zullen nooit structureel zijn. Ze kunnen enkel op korte termijn meespelen. Ze zijn minder dan de
optelsom van de individuele lidstaten door het vetorecht. Ze stellen dus eigenlijk niet veel voor.
Liberalisten zeggen dat internationale organisaties wel invloed hebben.
Sommige realisten erkennen wel het belang van internationale organisaties. Dit zijn meer genuanceerde realisten.
‘Realists and institutionalists particularly disagree about whether institutions markedly affect the prospects of international
stability. Realists say no; institutionalists say yes. Realists maintain that institutions are basically a reflection of the
distribution of power in the world. They are based on the self-interested calculations of the great powers, and they have no
independent effect on state behavior’…’The matter only on the margins’, John Mearshimer, in: International Security,
‘Myths of Empire. Domestic Politics and International Ambition’ (1991), Jack Snyder
‘Diplomacy’ (1994), Henry Kissinger
‘men kan de meeste mensen vertrouwen’ vs ‘men kan niet voorzichtig genoeg zijn’

Download Report