Wat is hoge bloeddruk? - Jeroen Bosch Ziekenhuis

Hoge bloeddruk
Jaap Beutler,
internist-nefroloog en vasculair geneeskundige
24 maart 2015
De Gele Keizer in 2000 v.C.: “als teveel zout
wordt gebruikt, verhardt de polsslag”
Chinese salt mine
Eerste bloeddrukmeting 1733
Dominee Stephen Hales, (UK)
8 voet hoog = 176 mmHg
Wat is hoge bloeddruk?
Wat is hoge bloeddruk?
• Spreekkamer
• Bij herhaling > 140/90 mmHg
• Bovendruk is belangrijker dan onderdruk
• Thuis : > 135/85 mmHg
• 24-uurs ambulante bloeddrukmeter:
• 24-gemiddeld > 130/80
• Daggemiddelde: > 135/85
Welke bloeddrukmeter is goed?
https://www.hartstichting.nl/risicofactoren/thuis-de-bloeddruk-meten
Wat is witte jas hoge bloeddruk?
•
> 140/90 id spreekkamer maar
•
•
< 135/85 thuis of
< 135/85 daggemiddelde 24-RR
meting
Hoe vaak komt het voor?
1 op de 3 Nederlanders heeft het
Wat zijn de klachten?
•
•
Geen of weinig
•
Hoofdpijn, ‘migraine’ , duizelig
•
Sluipmoordenaar
Onmiddelijke schade - zeldzaam
•
Hypertensieve crisis
•
•
•
•
•
Gezichtsverlies
Herseninfarct –of –bloeding
Scheur hoofdslagader
Hartfalen 0f –hartinfarct
Nierfalen
Oorzaken hoge bloeddruk
•
In 9 van de 10 gevallen onbekend
•
Optelsom van veel factoren, o.a.:
•
•
•
•
•
Erfelijke aanleg
Westerse omgeving en leefstijl
Zwangerschapshypertensie
Drop en zoethoutproducten – Nederland
Bij 1 op de 10 een oorzaak te vinden
Erfelijke factoren
•
Erfelijke factoren in het algemeen:
•
•
•
Familie
•
•
1 op de 4 in de familie
6-7 op de 10 gevallen bij tweelingen
2 x zo vaak als een of beide ouders hoge
bloeddruk heeft
Zeldzame monogene hypertensie
Omgevingsfactoren
Zoutinname en voorkomen van hoge
bloeddruk in de bevolking
%
40
30
20
Nederland
10
100
200
NaCl-inname mmol/dag
Kaplan JAMA 1984; 251:1429
300
Belang van zout in de babyvoeding
Verschil in bovendruk tussen een laag en normaal zout dieet
0
-0,5
-1
-1,5
-2
-2,1
Low Na diet
-2,5
-3
-3,5
-3,6
-4
At 6 months
At 15 year
Geleijnse et al, Hypertension 1997.29:913-7
Laag geboortewicht
Alcohol en hoge bloeddruk
Overgewicht en hoge bloeddruk
Drop en zoethout
Ook zoete drop!
Bij 1 op de 10 een oorzaak te vinden
•
•
•
•
•
•
•
Bijnier
Zenuwen rond de nierslagader
Slaap-apnoe syndroom
Nierziekte
Vernauwing nierslagader
Vernauwing hoofdslagader (aorta)
andere
Oorzaken: bijnieren
Oorzaken: bijnieren
Oorzaken: zenuwen naar de nieren
Oorzaken: Obstructief Slaap Apnoe Syndroom
Oorzaken: Nierziekten
Oorzaken: vernauwing nierslagader
Oorzaken hoge bloeddruk: vernauwing hoofdslagader
Behandeling
•
•
•
•
Waarom?
Wanneer?
Tot hoe ver?
Waarmee?
Waarom behandelen?
Hoge bloeddruk
Wanneer behandelen?
•
Schade reeds aanwezig
•
Grote kans op schade
Hoe bepaal je kans op schade?
Hoever behandelen?
Streefbloeddruk behandeling
•
•
140/90 mmHg
Kwetsbare ouderen:
• 150-160 / 90 mmHG
Waarmee behandelen?
Leefstijladviezen
•
•
•
•
•
•
•
•
Niet roken
Gezond eten
Zo weinig mogelijk zout (max 6 g = 100 mmol)
Afvallen bij overgewicht
Minimaal 30 minuten per dag bewegen
Noten – 1 handje per dag
Weinig alcohol
•
Mannen 2-3 E/dag
•
Vrouwen 2 /dag
Leren omgaan met spanning en stress
Dieet Aanpak Stop Hoge bloeddruk – DASH
Boven- / onderdruk
8.9 / 4.5 mmHG
Pure chocolade verlaagt de bloeddruk
Taubert D et al JAMA.
2003;290:1029-1030
Bloeddruk verlagende medicijnen
Maximaal effect 1 medicijn
10 mmHg bovendruk
5 mmHg onderdruk
Voorbeeld: 180 / 110 mmHg:
4 soorten bloeddrukverlagers nodig
4 meest gebruikte soorten
•
ACE-remmers en A-II-blokkers
•
Vaatverwijding via remmen hormonen nieren
en slagaders
•
Calcium antagonisten
•
•
Beta-blokkers
•
•
Vaatwerwijding via ontspanning spieren in de
vaatwand
Verlaging hartslag
Diuretica (plaspillen)
•
Afdrijven van zout en water
4 meest gebruikte soorten bloeddrukverlagers
•
ACE-remmers en A-II-blokkers
•
•
•
Calcium antagonisten
•
•
Amlodipine, barnidipine, nifedipine
Beta-blokkers
•
•
Perindopril, enalapril, lisinopril
Losartan, irbesartan, valsartan, telmisartan
Metoprolol, atenolol, bisoprolol, labetolol
Diuretica (plaspillen)
•
Hydrochloorthiazide, triamtereen, chloortalidon,
furosemide,
•
Bijnierblokkers: spironolacton, inspra (eplerenon)
Bijwerkingen
•
Kriebelhoest
•
Dikke enkels, hoofdpijn en opvliegers
•
Moe, impotent
•
Krampen, impotent
•
Verstoring nierfunctie en mineraalhuishouding
(Jicht
Wie behandeld?
•
•
•
Uzelf
Huisarts en praktijkondersteuner
Internist:
•
Hypertensieve crisis met spoed
•
Verdenking oorzaak
• < 40 jaar
• Specifieke klachten
• Afwijkend lichamelijk of laboratorium
onderzoek
•
Moeilijk behandelbaar ( > 3 middelen > 6 mnd)
Via kijkoperatie bijnieroperatie
Renale denervatie
Behandeling Obstructief Slaap Apnoe Syndroom
Dotteren van de nierslagader