O R G A N I S AT I E E N P R O C E S S E N Drs. R.J.H.A. van den Heuvel MMC en drs.ing. A. van der Griendt zijn manager en drs. M.M. van Regteren is senior manager bij KPMG Business Performance Services. ([email protected]) Ko s t enreduc t ie en andere ma a t regelen nr 1/2 januari/februari 2009 Succesvol in turbulente tijden 22 De kredietcrisis en een dreigende financiële recessie maken dat bedrijven alle zeilen bij moeten zetten om succesvol te blijven. Verwachtingen dat de winstgevendheid sterk terug zal lopen en de toegang tot financiële middelen mogelijk bemoeilijkt wordt, kunnen niet genegeerd worden. Uit onderzoek blijkt dat veel bedrijven al bezig zijn met kostenreductie. Dit is echter maar één van de te nemen maatregelen. Welke maatregelen bedrijven zouden moeten nemen op welke gebieden hangt onder meer af van de financiële stabiliteit van het bedrijf. R AMO N VAN D E N H E U V E L , ARYAN VAN DER G R IENDT EN M AR IUS VAN R EG TER EN 22-25_Organisatie_Heuvel_Griendt_Regeren.indd 22 21-01-2009 09:04:25 Organisatorische maatregelen 66% Proces Procurement optimalisatie 40% 38% IT Kostenreductie 38% Beëindiging verlieslatende activiteiten 34% Optimalisatie supply chain 32% OutCash Nieuwe Risicosourcing/ manage- techno- manageshared ment logie ment services 28% 20% 8% 30% Figuur 1. Besparingsgebieden De gevolgen van de kredietcrisis worden alsmaar duidelijker en de daarmee groeiende sense of urgency ook. Na de eerste faillissementen in maart 2008 waren de eerste gevolgen van de kredietcrisis al in juli merkbaar. Medio oktober 2008 was kostenreductie het dominante agendapunt van het management, zo blijkt uit onderzoek door KPMG. Dit onderzoek is een vervolg op hun internationale onderzoek ‘Rethinking Cost Structures’ uit 2007. Figuur 1 geeft een procentuele verdeling weer van de gebieden waarvan bedrijven hebben aangegeven hoe ze besparingen denken te realiseren. Niet alleen laat de figuur zien dat kostenreductie op veel gebieden plaats kan vinden, ook laat het zien dat bedrijven veelal een bredere insteek hebben dan kostenreductie alleen. Ruim negentig procent van de bedrijven geeft aan naast kostenreductie ook omzetvergroting na te streven in haar reactie op de kredietcrisis. Wat zijn de te nemen maatregelen? Bedrijven kunnen een veelheid van maatregelen nemen om in turbulente tijden als de kredietcrisis, succesvol te blijven. Maar wat zijn de te nemen maatregelen? Dat hangt af van de financiële stabiliteit van de organisatie. Om te onderzoeken hoe het daarmee gesteld is heeft KPMG eind vorig jaar een checklist uitgezet onder ruim vierhonderd bedrijven. Een crisis hoeft niet per definitie negatief te zijn voor bedrijven. Het is niet moeilijk voor te stellen dat bedrijven die financieel stabiel zijn andere maatregelen zullen moeten nemen om succesvol te blijven dan bedrijven die dat niet zijn. De financiële stabiliteit kan in verschillende gradaties worden ingedeeld. We onderkennen vier profielen: 23 Kijkend naar de individuele scores per thema blijkt dat de aandacht het meest uit gaat naar kosten. Gevolgd door aandacht voor financiële projecties en cash management en de strategische positie. Opmerkelijk genoeg is er minder aandacht voor balans en financiering. Ook governance en compliance krijgt minder aandacht. Succesvolle maatregelen Afhankelijk van de verwachte financiële stabiliteit van het bedrijf verschillen de issues op de eerder genoemde thema’s en zullen andere maatregelen nodig zijn. Bedrijven scoren zelden op alle thema’s hetzelfde. De hierna beschreven maatregelen gelden dan ook voor het thema in het betreffende profiel. Lijdend Gestrest Risico Robuust • de nood is zeer hoog • de strategie is gericht op stabiliseren en overleven • de nood is hoog • de strategie is gericht op het beheersbaar houden van het bedrijf • de nood kan hoog worden • de strategie is gericht op het voorbereiden op een recessie • het bedrijf staat er goed voor • de strategie is gericht op het benutten van kansen 22-25_Organisatie_Heuvel_Griendt_Regeren.indd 23 nr 1/2 januari/februari 2009 Bedrijven reageren sneller op de crisis dan in 2001 bij de internetcrisis. Waar de gevolgen van de kredietcrisis eigenlijk pas in juli merkbaar waren, geeft negentig procent van de bedrijven bij het onderzoek in oktober aan met kostenreductie bezig te zijn. Twee derde geeft aan dat de kredietcrisis een directe aanleiding was om over te gaan tot kostenreductie initiatieven. Een kleine meerderheid geeft bovendien aan dat wanneer bedrijven nu nog met kostenreductie initiatieven moeten beginnen, dit wel eens te laat kan zijn. Met behulp van enkele gerichte vragen op de volgende thema’s is de verwachte financiële stabiliteit van de bedrijven bepaald: - kosten: bedrijven die vechten om te overleven moeten snel kosten reduceren, terwijl anderen langere termijn maatregelen moeten nemen; - financiële projecties en cashmanagement: om verrassingen te voorkomen, moeten bedrijven de implicaties van de veranderende markt begrijpen en deze goed verwerken in hun financiële prognoses; - strategische positie: bedrijven met lange termijn gezonde cash flows en zekere financiering kunnen wellicht acquireren tegen lage prijzen. Anderen moeten wellicht bedrijfsonderdelen verkopen of efficiëntie verbeteren door offshoring; - balans en financiering: ondanks overheidsinspanningen zal krediet voorlopig schaars blijven. Als cliënten willen herfinancieren binnen 12-18 maanden moeten ze voorbereid zijn op moeizame discussies met financiers; - governance en compliance: een turbulente omgeving verhoogt bedrijfsrisico’s en kans op fraude. Bedrijven moeten hun processen en controls aanscherpen en monitoren. Het uiteindelijke profiel van de organisatie wordt bepaald op basis van de individuele scores per thema. De voorlopige resultaten van het onderzoek laten zien dat bijna driekwart van de bedrijven in het stressprofiel ‘risico’ zit en één kwart in het profiel ‘gestrest’. Geen enkel bedrijf heeft het profiel ‘lijdend’ en slechts één bedrijf heeft het profiel ‘robuust’. 21-01-2009 09:04:27 Robuust 1% Lijdend 0% Gestrest 25% nr 1/2 januari/februari 2009 Risico 74% Figuur 2. Financiële stabiliteit Lijdend profiel Een bedrijf met een overwegend lijdend profiel zal zich genoodzaakt zien om kosten te reduceren omdat men door beperkingen in de financieringsmogelijkheden minder mak- kelijk aan de betalingen kan voldoen. Het zal de omzet willen vergroten maar daar geen kans toe zien. De sense of urgency zal hoog zijn en onmiddellijke actie is dan ook nodig. Deze organisaties zullen door de grote onzekerheid moeite hebben met het voorspellen van kasstromen en de bedrijfsresultaten. De liquiditeitpositie is te krap binnen de bestaande afspraken met de bank. Ook hebben ze weinig zicht op de kredietwaardigheid van hun leveranciers en afnemers. Het marktrisico is voor dergelijke bedrijven hoog. Het zullen veelal organisaties zijn in de consumenten markt, de financiële sector of transportsector. Deze organisaties zullen door de beperkte toegang tot financiering af moeten wijken van bestaande voorwaarden. Gestrest profiel Een bedrijf met een overwegend gestrest profiel is vanuit een teruglopende vraag genoodzaakt om het kostenniveau te optimaliseren. Men verwacht een nihil of negatief bedrijfsresultaat en ziet de kasstroom afnemen. Leveranciers vragen snellere betalingen van uitstaande facturen. De liquiditeitspositie past nog net binnen de afspraken met de bank maar deze zijn mogelijk wel afgestemd op de verouderde financiele projecties. Het marktrisico is voor dit soort organisaties matig. Het zijn bijvoorbeeld bedrijven in de industrie of chemie. De kans bestaat dat op redelijk korte termijn deze Lijdend profiel, mogelijke maatregelen per thema Kosten Financiële projecties en cash management Strategische positie Balans en financiering Governance en compliance • snelle organisatiebrede kostenreductie • verbeteringen gericht op inkoop, proces, supply chain en overhead • scenarioplanning ontwikkelen met een bijbehorend geïntegreerd financieel model (winsten en liquide middelen) • vroegtijdige exits uit verlieslijdende activiteiten • heronderhandelen van kredietverstrekking • vennootschappelijke financiële herstructurering • leadership herstructureren • onderzoeken van overtredingen met betrekking tot bedrijfsvoering/ compliance 24 Gestrest profiel, mogelijke maatregelen per thema Kosten Financiële projecties en cash management Strategische positie Balans en financiering Governance en compliance • robuustheid prognoses en management informatie verbeteren • verbeteren arbeidsproductiviteit • scenarioplanning ontwikkelen met een bijbehorend geïntegreerd financieel model (winsten en liquide middelen) • versnelde fusies en overnames • verbeteren verkoopfunctie • de onderneming beschermen tegen pensioenverplichtingen • management herstructureren • economische beoordeling van risico’s Risico profiel, mogelijke maatregelen per thema Kosten Financiële projecties en cash management Strategische positie Balans en financiering Governance en compliance • heroverweging sourcing van functies • doorlichten van de bonus en beloningsstructuur • verbeteracties op cash management, werkkapitaal en belastingen • heroverweging businessplanning • versnelde fusie of overname (aan de verkoopkant) • herfinanciering van de schuldenlast • opzetten enterprise risk management • frauderisicobeheer en verlieswaardering inrichten 22-25_Organisatie_Heuvel_Griendt_Regeren.indd 24 21-01-2009 09:04:28 organisaties zich niet meer kunnen houden aan de bestaande financieringsvoorwaarden of dat de financiers aanvullende voorwaarden gaan stellen. Risico profiel Bedrijven met een overwegend risico profiel zijn nog winstgevend maar zullen wellicht de prognose hebben dat deze winst terug gaat lopen. Deze organisaties willen hun omzet vergroten en hebben daar ook de mogelijkheid toe. De kasstromen zijn nog positief en stabiel. De liquiditeitspositie en solvabiliteit van zowel klanten als leveranciers zijn nog stabiel maar baren voor de toekomst enige zorgen. Het marktrisico voor deze bedrijven en organisaties is laag, het zijn bijvoorbeeld overheden of zorginstellingen. Ze kunnen zich houden aan de bestaande financieringsvoorwaarden en er is geen noodzaak om deze te wijzigen. Hoewel nog steeds beschikbaar zijn financiers wel terughoudend met het verstrekken van nieuwe kredieten of leningen. Robuust profiel Bedrijven met een overwegend robuust profiel hebben geen directe noodzaak om het kostenniveau te optimaliseren. Het bedrijfsresultaat is winstgevend en de kasstroom is positief en zelfs groeiend. Deze bedrijven maken zich geen zorgen over de liquiditeitspositie die goed past binnen de gemaakte afspraken. Wel is het zo dat deze zijn bijgesteld op basis van actuele financiële projecties. Het marktrisico voor deze bedrijven en organisaties is laag, het zijn bijvoorbeeld olieverwerkende- of energiebedrijven. Het is voor deze bedrijven geen probleem om te voldoen aan de bestaande financieringsvoorwaarden. Ook is het voor deze bedrijven geen probleem om nieuwe financiering aan te trekken. Robuust profiel, mogelijke maatregelen per thema Financiële projecties en cash management Strategische positie Balans en financiering Governance en compliance • identificeren van potentiële kostenbesparingsgebieden vanuit een ‘private equity benadering’ • ontwikkelen van Robuuste financiële prognose op de korte/ lange /middellange termijn • versnelde fusie of overname (aan de overnamekant) • mogelijkheden signaleren om een regeling te treffen voor pensioenverplichtingen uit het verleden • revenue assurance uit leveringscontracten inrichten nr 1/2 januari/februari 2009 Kosten 25 22-25_Organisatie_Heuvel_Griendt_Regeren.indd 25 21-01-2009 09:04:28
© Copyright 2024 ExpyDoc
