pdf

8
wetgeving 9
tek st : marjon van weersch
|
illustr atie : a ad goudappel
‘Nieuwe
woningwet?
Dat is nog
puzzelen’
Over een paar maanden is
het zover. Op 1 juli treedt de
nieuwe Woningwet echt in
werking. Wat betekent dat voor
corporaties? En wat kunnen
ze doen om zich hier goed op
voor te bereiden? We vragen
het aan medewerkers van drie
corporaties. ‘De regelgeving is
nog niet glashelder.’
De eerste helft van dit jaar is ze er drie van de
vijf werkdagen mee bezig, verwacht Jennifer
Buijnink, senior adviseur bij corporatie de Allian­
tie: de voorbereiding op de nieuwe Woningwet.
Sinds begin februari is de Alliantie er serieus mee
begonnen. In de week dat minister Blok de ge­
detailleerde uitvoeringsregels in een Algemene
Maat­regel van Bestuur (AMvB) naar de Eerste en
Tweede Kamer stuurde. Buijnink doet de voorbereidingen samen met een collega-adviseur, een
financiële man en haar manager Adriaan Hoog­
vliet. Waar leidt dat vele werk toe? Zal de corporatiesector er over een jaar of vijf heel anders
uitzien door de nieuwe wet?
Adriaan Hoogvliet: ‘Het takenpakket van corpora­
ties zal meer ingekaderd en beperkter zijn. Er komt
meer zeggenschap van huurders en gemeenten
kunnen over wonen geen afwachtende houding
aannemen.’ Dat is allemaal winst. ‘Maar wat is het
jammer dat daar zulke ingewikkelde wetgeving
voor nodig is.’
Die opmerking is kenmerkend voor het gevoel van
corporatiemedewerkers die hun organisatie voor­
bereiden op de wet. Maurice de Leeuw, controller
bij corporatie De Kernen: ‘De Woningwet in drie
woorden samengevat? Dat kan makkelijker.’ En
Edith Abbring, beleidsadviseur bij Wooncompag­
nie: ‘Soms is het echt zoeken naar de bedoeling
van die wetsartikelen. Is dit nou allemaal goed
voor de sociale huisvesting?’
Als ook de Eerste Kamer instemt, dan zal de nieu­
we Woningwet vanaf 1 juli gefaseerd ingevoerd
worden. De corporaties de Alliantie, De Kernen
en Wooncompagnie vertellen hoe zij zich op dit
moment voorbereiden op de nieuwe Woningwet.
10
wetgeving 11
de implementatieagenda
van de alliantie
‘ de kernen moet
echt andere
dingen gaan doen’
Op de laptop van Jennifer Buijnink is de imple­
haar DAEB­activiteiten via de administratieve of de juridische
mentatieagenda voor de nieuwe Woningwet
weg gaat scheiden. Hoogvliet: ‘We beginnen met de vraag:
geopend. Het document brengt de gevolgen
voor welke huurders zijn wij er? Hebben we niet­DAEB­wo­
voor de Alliantie in zo’n 25 tot 30 onderwerpen
ningen nodig en hoeveel?’ De Alliantie heeft ongeveer 6 pro­
in beeld. Per onderwerp met een toelichting,
cent duurdere huurwoningen. Met het huidige beleid groeit dit
de consequenties, de noodzakelijke activiteiten
aandeel uit tot zo'n 20 procent. Daarin zit zowel de nieuwbouw
en verantwoordelijke afdelingen, plus een
van huurwoningen boven 710 euro als de liberalisatie van soci­
prioriteitstelling. ‘We gaan hem nu verder in­
ale huurwoningen met een kwaliteit die een hogere huurprijs
vullen. Bijvoorbeeld met punten uit de AMvB.
rechtvaardigt. Hoogvliet: ‘Het middensegment is voor ons niet
Naast directeur­bestuurder van woningcorporatie De Kernen is Marinus Kem­
aan.’
Maar die is nog niet definitief. Dus dat kan
een doel op zich. In een groot deel van ons werkgebied is het
pe voorzitter van het MKW, het platform van midden en kleine corporaties
Wat wel zal veranderen, is dat de huurders­
straks weer veranderen.’
een maatschappelijke opgave om woningen met een dergelijke
aangesloten bij Aedes. Hij is nauw betrokken bij de inspanningen van Aedes
organisaties een volwaardige rol krijgen in die
Lang niet iedere corporatie bereidt zich zo
huur te bouwen. De markt doet het niet en voor mensen met
die hebben geleid tot een zogeheten ‘verlicht regime’: corporaties met een
prestatieafspraken. Dat is nu nog niet zo. De
gedetailleerd voor. De Alliantie heeft er de
een middeninkomen zijn koopwoningen hier onbetaalbaar.’
omzet onder de 30 miljoen euro en minder dan 5 procent niet­DAEB zijn in de
lokale politici vonden dat niet altijd nodig, legt
nieuwe wet vrijgesteld van de verplichte scheiding in twee bedrijfsonder­
Kempe uit. Die hadden het standpunt: wij zijn
mensen voor en heeft dit nodig om de grote
verantwoordelijk is voor volkshuisvesting.
‘Daar is echt geen tijd om de ingewikkelde
wetsteksten door te vlooien.’ En dus gaat De
Kernen gewoon op dezelfde voet door met het
maken van prestatieafspraken met de gemeen­
ten. Kempe is er nuchter onder. ‘Waarschijnlijk
zullen wij daar de leidende rol in blijven heb­
ben. Daar verandert de Woningwet niet zoveel
organisatie goed voor te bereiden. Het is één
plussen en minnen
delen. Dat scheelt ongeveer 200 corporaties heel veel administratieve ballast.
gekozen, dus wij vertegenwoordigen ook de
van de grootste corporaties, met bijna 60.000
Voor onomkeerbare nieuwbouwplannen is geen markttoets
‘Een serieus winstpunt’, zegt Kempe. De omzet van zijn eigen corporatie is net
huurders. Daar komen ze nu niet meer mee
woningen in de regio’s Amsterdam/Almere,
nodig die aantoont dat commerciële partijen geen interesse
te groot om in de regeling te vallen.
weg.’ De invulling van die huurdersbetrok­
Amersfoort en Gooi en Vechtstreek.
hebben. De Woningwet schrijft wel voor dat de minister de
Twee onderwerpen hebben de hoogste prio­
plannen nog moet zien. Inclusief een financiële verantwoor­
eXtra Werk
middelde leeftijd in de bestaande huurders­
riteit. Een: de verplichte scheiding van DAEB­
ding die de levensvatbaarheid aantoont. Voor 1 januari 2017
Voor De Kernen, met zo’n 4.500 woningen in Maas en Waal, Bommelerwaard
verenigingen is boven de 70 jaar, zegt Kempe.
werkzaamheden (sociale huur, maatschappe­
moeten corporaties aan de minister laten weten hoe ze hun
en Tielerwaard, betekent de nieuwe wet ‘dat wij echt andere dingen gaan
‘Serieuze en betrokken clubs. Maar dit is
lijk vastgoed en leefbaarheidstaken) en niet­
bedrijfsonderdelen splitsen: administratief of juridisch.
doen’, zegt Kempe. ‘We bouwen in principe geen nieuwe koop en duurdere
natuurlijk geen toekomstbestendige vorm van
DAEB­activiteiten (vooral duurdere huur en
Daar gaan nog de nodige doorrekeningen aan vooraf,
huurwoningen meer.’ Het aandeel niet­DAEB­woningen van De Kernen is
huurdersbetrokkenheid meer.’ De corporatie
koopwoningen). Twee: de passendheidstoets.
legt Buijnink uit. ‘Een administratieve scheiding
overigens al klein. Nog geen 3 procent. ‘We praten dus over nog geen 150
onderzoekt nu hoe huurders te betrekken.
stelt weer andere eisen aan de financiering en
woningen in een over 35 dorpen uitgestrekt werkgebied. Een van de motieven
Bijvoorbeeld via digitale klantenpanels.
passend
de borging van onze leningenportefeuille
van minister Blok voor de nieuwe Woningwet is het voorkomen van markt­
Die toets heeft minister Blok al eerder aange­
dan een juridische scheiding. Een
verstoring. Je kunt je afvragen in hoeverre die kleine hoeveelheid niet­DAEB­
basisscholen
kondigd, maar pas in de recente AMvB staat
kwestie van plussen en minnen in
woningen tot een verstoring van de markt leidt. Voor ons betekent de nieuwe
Van de nieuwe wet mogen corporaties basis­
een voorstel voor concrete uitwerking. Adriaan
verschillende scenario’s beschrij­
wet in ieder geval veel extra werk.’
scholen gaan bouwen. Iets voor De Kernen?
Hoogvliet: ‘En dan staat in de krant: corpora­
ven. Van simuleren en kijken hoe
Ook De Kernen heeft nog geen definitieve keuze gemaakt tussen een admini­
Kempe en De Leeuw lachen: ‘Als er iets is waar
ties moeten door passend toewijzen huurders
het uitpakt. Veel verder zijn we
stratieve of juridische scheiding. Maar wat de keuze ook zal zijn, het leidt altijd
we in een plattelandsregio met bevolkings­
een woning bieden die aansluit bij hun inko­
nu nog niet. Hier zijn we
tot veel extra rapportage en verantwoording. ‘Als financiële jongen ben ik
krimp verre van willen blijven, zijn het basis­
men.’ Gevolg: medewerkers die niet direct bij
de komende tijd nog be­
daar behoorlijk boos over’, zegt controller Maurice de Leeuw. ‘We praten al
scholen. Sommige gemeenten zullen daar
de invoering van de wet betrokken zijn, gaan
hoorlijk druk mee. En
jarenlang over de noodzaak van besparing op de bedrijfskosten. Maar de
anders over denken. Zeker als lokale politieke
vragen hoe we dat gaan doen.
dan hebben we het
De twee onderwerpen hebben met elkaar te
nog maar over één
maken, legt Hoogvliet uit. ‘Het gaat over onze
van de aandachts­
doelgroepen en het huurbeleid. Hoe vinden we
punten op onze
dat dit eruit moet zien?’ Die beleidsmatige
agenda.’
vraag gaat vooraf aan de keuze of de Alliantie
kenheid is nog niet helemaal duidelijk. De ge­
overheid vormt met dit soort eisen het grootste bedrijfsrisico.’
partijen de meerderheid hebben. Dan streeft
de gemeenteraad naar groei en denkt dat te
ÉÉn dame
bereiken door een nieuwe school. Maar ik ga
Voor het overige brengt de nieuwe wet De Kernen niet heel veel
niet investeren in iets dat niet levensvatbaar is.’
nieuws, verwacht Kempe. De Kernen werkt al goed samen met de
De Kernen ziet wel heil in een gezondheids­
zes gemeenten waar de corporatie woningen heeft. ‘In theorie
centrum met een huisartsenpost en een fysio­
krijgen gemeenten meer bevoegdheden. Maar ik zie hier
therapeut. Kempe: ‘Dat is noodzakelijk om
nog geen gemeente initiatief nemen. Met uitzondering
dorpen leefbaar te houden. Maar dat staat de
van Wijchen zijn het allemaal kleine gemeen­
Woningwet dan weer niet toe.’ Het zou hem
ten met een klein ambtenarenapparaat.’
dan ook niet verbazen als bij een evaluatie van
Als voorbeeld noemt hij de gemeente
de wet over een paar jaar blijkt dat dit aanpas­
waar één dame in deeltijd onder meer
sing behoeft.
12
wetgeving 13
‘Niemand is er bij gebaat als
wij ons zouden beperken
tot één woningmarktregio’
Regio’s punt van
aandacht voor
Wooncompagnie
Wooncompagnie in de kop van Noord-Holland heeft de keuze al
huurverhoging of mutatie nog van kleur ver­
gemaakt: op 1 maart gaat de administratieve scheiding live. De
schieten?’ Al met al kost de exercitie de corpo­
niet-DAEB-tak van Wooncompagnie, met daarin vooral duurdere
ratie nog de nodige hoofdbrekens. ‘Wij willen
huurwoningen, staat bij de Kamer van Koophandel geregistreerd
vroeg beginnen’, zegt Abbring. ‘Dan hebben
onder de naam Blokcompagnie. We geven de eer aan degene die
we tijd om te oefenen.’
Belangrijkste
veranderingen
door Woningwet
ons dit heeft aangedaan, lacht controller Rogier Vrolijk. De naam
is overigens alleen bedoeld om intern duidelijk te maken om
Regio-indeling
welke tak activiteiten het gaat. Er komt dus geen apart logo met
Een ander aspect uit de nieuwe Woningwet
daarin het hoofd van de minister. De huurders van de duurdere
baart Wooncompagnie meer zorgen. Dat is
woningen zullen er niet veel van merken – wel zullen zij de huur
de regio-indeling. De corporatie heeft ruim
vanaf 1 maart naar een ander rekeningnummer moeten over-
14.500 woningen met name op het platteland
maken. En de aannemer die in een gemengd complex onderhoud
van Noord-Holland. De nieuwe wet bepaalt
doet, zal zijn facturen moeten splitsen.
dat Nederland wordt ingedeeld in woning­
marktregio’s. Gemeenten krijgen daarbij het
vroeg beginnen
initiatief. In principe mag een corporatie slechts
Wooncompagnie kiest er expliciet voor om het niet-DAEB-bezit
in één woningmarktgebied actief zijn. ‘Maar
niet uit te breiden, vertelt beleidsmedewerker Edith Abbring. En
niemand is er bij gebaat als wij ons zouden be­
daar waar het kan verder afbouwen. Vandaar de keuze voor een
perken tot één regio’, zegt Abbring. ‘Als het
administratieve scheiding. Omdat Wooncompagnie vroeg is, is
noordelijk deel ons claimt, is er in delen van de
Ondersteuning
Aedes
het pionieren. Ook is de regelgeving nog niet glashelder, zegt
regio Waterland geen corporatie meer actief.
Aedes ondersteunt corpo­
Vrolijk. Nog niet duidelijk is welke woningen precies niet-DAEB
Wij mogen daar dan alleen nog beheren en
raties bij een zo soepel
zullen zijn. ‘Zijn dat de woningen die begin dit jaar een huur
kunnen geen serieus antwoord geven op de
mogelijke invoering van
boven de liberalisatiegrens hadden, of kunnen woningen door
Woonvisie.
de Woningwet.
Dat kan toch niet de bedoeling zijn. En anders­
Meer informatie: dossier
om geldt hetzelfde: als regio Purmerend ons
nieuwe Woningwet op
kerngebied zou worden, dan heeft het Noor­
Aedes.nl.
den een probleem. Daar zijn wij in grote delen
de enige sociale verhuurder. Dat dient geen
enkel volkshuisvestelijk belang.’
• Werkterrein corporaties sterk beperkt tot kerntaken namelijk de DAEB-activiteiten: sociale huurwoningen, bepaald
maatschappelijk vastgoed en beperkte leefbaarheidstaken.
• Strenge eisen voor niet-DAEB-activiteiten, zoals duurdere
huur- en koopwoningen: in afstemming met de gemeente en
pas na een markttoets.
• Andere financiering van corporatie-activiteiten, vooral extra
regels voor niet-DAEB-investeringen.
• Scheiden van DAEB- en niet-DAEB-activiteiten in twee
­bedrijfsonderdelen: administratief of juridisch.
• Waarschijnlijk een indeling in woningmarktregio’s. Initiatief
ligt bij de gemeenten. Een corporatie mag nog maar in één
woningmarktgebied bouwen of aankopen doen.
• Versterkte rol van de gemeente, bijvoorbeeld over
de wenselijkheid van leefbaarheidstaken.
• Huurdersorganisaties krijgen onder meer een volwaardige
rol bij de (nu verplichte) prestatieafspraken tussen
­gemeenten en corporaties en instemmingsrecht over fusies
en verbindingen.
• Er komt een Autoriteit Woningcorporaties voor financieel en
volkshuisvestelijk toezicht op corporaties.
• Een korte samenvatting van de nieuwe Woningwet vind u
op Aedes.nl.