factsheet Riothermie - Bossche Energieconvenant

Factsheet kansenkaart riothermie ’s-Hertogenbosch
2 juli 2014
Riothermie – hoe werkt het?
Riothermie is de naam voor het principe waarmee thermische energie uit afvalwater in het riool
kan worden teruggewonnen. Deze energie kan gebruikt worden voor het verwarmen of koelen
van gebouwen of installaties, die in de buurt van de betreffende riolering staan. Hiertoe wordt een
warmtewisselaar in contact gebracht met het afvalwater waarmee warmte of koude wordt
gewonnen. Het afvalwater stroomt over de warmtewisselaar en geeft haar energie hieraan af.
Door de warmtewisselaar stroomt een transportvloeistof die thermische energie uitwisselt met het
afvalwater en deze via een leiding transporteert naar de afnemer. De temperaturen zijn dan nog
relatief laagwaardig (afhankelijk van het seizoen tussen ongeveer 9 en 23 ºC) en meestal nog
niet direct bruikbaar. Een warmtepomp brengt de temperatuur naar een bruikbaar niveau. Bij
warmtewinning zal het afvalwater in temperatuur dalen, bij koudewinning zal het afvalwater juist
in temperatuur stijgen.
Toepassingsmogelijkheden
Potentiële afnemers van riothermie
zijn voornamelijk grote
warmteverbruikers. Een combinatie
met koeling is ook mogelijk.
Dit zijn veelal:
-
Zwembaden
Spa
Zorginstellingen
Ziekenhuizen
Hotels
Appartementencomplex
Riothermie & WKO
Riothermie is vaak goed combineerbaar met warmtekoudeopslag in de bodem (WKO). Hierbij kan
riothermie toegepast worden om een eventuele onbalans in de ondergrond te herstellen.
Duurzame businesscase
Riothermie is één van de vele mogelijkheden om gebouwen duurzaam te verwarmen. Wat
riothermie onderscheidend maakt ten opzichte van andere duurzame technieken is
leveringszekerheid en de mogelijkheid om volledig onafhankelijk en CO2-neutraal te zijn. De
zekerheid wordt ingegeven doordat riolen lang blijven liggen en afvalwater blijven afvoeren, in
zomer en winter. Dit maakt het mogelijk om een prijszekere business case op te zetten.
Uitgangspunten van de kansenkaart
De kansenkaart toont het energieaanbod in KiloWatt (kW). Het aantal kW is berekend aan de
hand van het gemodelleerde debiet en een temperatuursafname van het afvalwater (∆T) van 1
°C. Dit vermogen kan continue aan het afvalwater onttrokken worden gedurende ongeveer 16 uur
Factsheet kansenkaart riothermie 's Hertogenbosch
1\2
Kenmerk N001-1223022HBA-V01
per dag (’s nachts is er minder aanbod van afvalwater). Benedenstrooms van een riothermie
centrale zal door omgevingsfactoren (o.a. bodemwarmte en inprikkende rioolstrengen) de
afvalwatertemperatuur weer toenemen waardoor het beschikbare vermogen toeneemt. In dit
geval kan er dus wederom warmte ontrokken worden.
Invloed op RWZI (RioolWaterZuiveringsInstallatie)
Over het algemeen levert warmtewinning uit het afvalwater geen problemen op voor het
functioneren van de ontvangende RWZI. Enkel wanneer vlak voor de RWZI zeer grote
hoeveelheden warmte ontrokken worden, kan dit ’s winters problemen geven voor het
zuiveringsproces van de RWZI.
Vrijverval en persleiding
De riolen die veel afvalwater transporteren zijn het meest kansrijk voor toepassing van riothermie.
In de gemeente ’s-Hertogenbosch zijn deze verzamelriolen deels vrijverval- en deels
persleidingen welke zijn opgenomen op de kansenkaart. De kansenkaart is opgesteld als
gelaagde pdf. Door lagen aan en uit te schakelen wordt duidelijk welke riolen vrijverval of
persleiding zijn. De persriolen van het waterschap die het afvalwater naar de zuivering
transporteren zijn niet opgenomen op de kaart.
De kansenkaart laat op sommige locaties in het rioolstelsel sprongen in thermische potentie zien.
Dit wordt veroorzaakt door splitsing en vermazing van het rioolstelsel.
Afstand naar de afnemer
De gewonnen thermische energie uit de riolering dient per transportleiding naar een afnemer
getransporteerd te worden. De kosten die dit vergt begrenzen de economisch haalbare afstand
tussen riool en afnemer. In de stad is dit bij een groot riool (waar veel energie uit gewonnen kan
worden) ongeveer 300 meter, in het buitengebied kan het wat verder zijn. Op de kaart is een
globaal bereik voor de toepassing van riothermie opgenomen.

Download Report