Bedrijfsvoering en organisatieaanpak

Bedrijfsvoering en organisatieaanpak
Prof.dr.ir. Vincent Gruis, afdeling Real Estate & Housing
13-3-2014
Delft
University of
Technology
Challenge the future
Dagprogramma
• 9.30u
Organisatiemodellen en vastgoedontwikkeling
• 11.00u
Pauze
• 11.15u
Verhuurproces (Frank van Min)
• 12.30u
Lunch
• 13.30u
Onderhoudsproces (Ad Straub)
• 15.00u
Pauze
• 15.15u
Vertaling naar eigen corporatie
2
3
Werkbare organisaties?
Organisaties ontlenen hun
legitimiteit aan hun functie
voor de maatschappij
en
hun prestatiecapaciteit is te
danken aan hun specialisatie
4
Werkbare organisaties?
Instituties zijn steeds meer
drager van sociale waarden...
Ze kunnen zichzelf niet meer
uitsluitend rechtvaardigen op
grond van hun bijdrage op het
ene specifieke terrein
5
Het doel van woningcorporaties?
6
Positionering
Meer dan het gewone
Leverancier
(innovatieve)
woondiensten
Maatschappelijke
ondernemer
Formaliteit
Wederkerigheid
Uitvoeringsorganisatie
Maatschappelijke
dienstverlener
Gewoon goed
Bron: Teunis en De Jong
(2014)
7
Verschuiving prioriteiten corporaties
nu versus 3 jaar geleden
-1,5
-1,0
-0,5
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
lage- en middeninkomensgroepen
lage-inkomensgroepen alleen
financieel rendement
maatschappelijk rendement
veel commerciële activiteiten
weinig commerciële activiteiten
verantwoording naar
belanghouders
verantwoording naar overheid
marktgerichtheid
klantgerichtheid
bouwtechnische staat
leefbaarheid en buurt
nadruk op vastgoed
vastgoed en andere diensten
bestaande zaken zo goed
mogelijk doen
ook buiten volkshuisvesting
actief zijn
nieuwe zaken ontwikkelen
beperken tot volkshuisvesting
select aantal netwerken
groot aantal netwerken
eind 2007
eind 2010
Nieboer (2011) www.move.bk.tudelft.nl
8
Corporatievermogen
‘ongewijzigd’ beleid
Bron: Johan Conijn, Ortec Finance, Duurzaam Businessmodel
9
Bedrijfslasten
eind 2014 versus eind 2012
Hoeveel VHE's heeft uw corporatie in eigendom?
totaal
meer dan 25.000 VHE
Meer dan 20% lager
10% tot 20% lager
10.000 - 25.000 VHE
0% tot 10% lager
Ongeveer gelijk
5.000 - 10.000 VHE
10% tot 20% hoger
0% tot 10% hoger
2.500 - 5.000 VHE
Meer dan 20% hoger
Kan of wil ik niet beantwoorden
1.000 - 2.500 VHE
minder dan 1.000 VHE
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Bron: Van Bortel
e.a. 2013
10
Wijze verlaging bedrijfslasten
Niet van
toepassing
Enigszins
van
toepassing
Zeer van
toepassing
Kan of wil ik
niet beantwoorden
Totaal
9,6%
32,3%
57,5%
0,6%
100,0%
Wij gaan kosten besparen door ons
meer te richten op onze kerntaken
26,3%
38,3%
34,1%
1,2%
100,0%
Wij gaan kosten besparen door
digitalisering van onze dienstverlening
18,6%
47,9%
32,9%
0,6%
100,0%
9,7%
41,9%
45,2%
3,2%
100,0%
Wij gaan kosten besparen door
efficiënter te werken
Wij gaan kosten besparen door
werkzaamheden uit te besteden
Bron: Van Bortel
e.a. 2013
11
Doelbepaling
De moeilijkste en belangrijkste
beslissingen over doelstellingen
zijn niet wat we moeten doen,
maar vooral over wat we
moeten schrappen
12
‘Vanzelfsprekende’ legitimiteit

Huisvesten doelgroep

Onderhouden van bezit

Overleg met huurders
Financiele continuiteit
Leefbaarheid
Wonen en zorg
13
‘Vanzelfsprekende’ legitimiteit

Huisvesten doelgroep

Onderhouden van bezit

Overleg met huurders

Financiele continuiteit

Leefbaarheid

Wonen en zorg
14
Wijzigingen naar functiegroepen
Aantal keren genoemd
% pas
% straks
9,9%
10,0%
Stafdiensten (zoals beleidsmedewerkers en P&O
medewerkers)
10,9%
12,3%
Frontline medewerkers op kantoor
11,9%
15,0%
Frontline medewerkers in de buitendienst (zoals
onderhoudsmedewerkers)
6,5%
10,0%
Frontline medewerkers in de wijken (zoals huismeesters
en wijkconsulenten)
8,2%
11,0%
Projectontwikkelingsmedewerkers
14,3%
18,3%
Backoffice medewerkers (zoals administratief
medewerkers, treasury en ICT medewerkers)
13,7%
17,0%
2,0%
4,3%
22,5%
2,0%
100,0%
100,0%
Directie en managementfuncties
Anders
Kan of wil ik niet beantwoorden
Totaal
Bron: Van Bortel
e.a. 2013
15
Prioriteitstelling
Zoek naar het ene aspect waar
optimaliseren vereist is en
streef voor alle andere
aspecten naar wat redelijk
bevredigend is
16
Anders kijken naar onderhoud
• Moeten: juridisch verplicht onderhoud
– onderhoud gericht op het voldoen aan bouwbesluit bestaande voorraad,
huurprijswet woonruimte en burgerlijk wetboek
– voorkomen vervolgschades die binnen korte termijn kunnen leiden tot
het niet meer voldoen aan wettelijke verplichtingen.
• Willen: vrij te bepalen onderhoud volgens beleid
– verhogen klanttevredenheid of realiseren van specifieke
maatschappelijke doelen:
• levensduurverlenging
• leefbaarheid
• energiebesparing
• zelfwerkzaamheid
17
18
Competentie
Niets is zo onverantwoordelijk
als goede bedoelingen zonder
competentie
19
Benutten van pluriformiteit
Organisaties in een pluriforme
samenleving moeten samen
werken. Geen van alle zouden
ze op zichzelf kunnen bestaan
20
Voorbeeld benutten pluriformiteit:
de regie-corporatie
Bron plaatje functies: Arnoud Vlak, 2008
21
Regie-corporatie
22
Archetypen
23
Procesgerichte corporatie
Bestuur
Finance &
control, staf
Proces
(Her)ontwikkeling
Proces
Onderhoud
Proces Verhuur
en Verkoop
Proces Wonen en
Leven
24
25
26
‘Nieuwe’ kansen: markt ‘toelaten’
Bewoners
(‘beleid’, vergoeding)
Corporatie
Dienstenleveranciers
(zuinigheid, comfort, beleving)
27
Ketensamenwerking
• Korte termijn: besparing op faalen aanbestedingskosten
• Meer voor hetzelfde
(productinnovatie)
• Lange termijn: besparing op
organisatiekosten
Bron: Straub, 2008
28
Geld uit de markt
29
Keuze faciliteren
30
Markt mobiliseren
31
Prestaties
Prestaties zijn de enige reden
waarom organisaties bestaan
hebben, de enige reden
waarom we de macht en het
gezag dat ze eisen tolereren
32
Driekamermodel
33
Ontwikkelingslijnen
Jan van der Schaar (2014):
• Marktconforme sociale verhuur (inclusief brutering
verhuurdersheffing en huurtoeslag)
• Sociale verhuur als sociale voorziening (mandaat gemeente)
• Platform voor bewonersinitiatief (cooperatie)
34
Dilemma’s
Betrokkenheid
Invloed
35
Jouw corporatie in de
‘participatie’samenleving?
Strategie
Structuur
Financiering
Wonen
Systemen
Mensen
Cultuur
36