KokxDeVoogd in VNG Magazine

Ingezonden mededeling
Schaalvoordelen van samenwerking benutten, schaalnadelen ondervangen
Zoeken naar de optimale schaal van organiseren
van uitvoeringskracht
Jeugdzorg, Wmo en participatie. De drie grote decentralisaties.Voor de uitvoering daarvan zoeken gemeenten steeds
vaker de onderlinge samenwerking. Een complexe zoektocht waarin beleid en uitvoering, maar ook middelen en mensen
elkaar moeten vinden. ‘De kunst is om deze taken uit te voeren met de menselijke maat en om tegelijk schaalnadelen van
decentrale uitvoering te ondervangen.’
Vanaf 2015 zijn gemeenten volledig
verantwoordelijk voor maatschappelijke
ondersteuning, participatie en jeugdzorg.
Gemeenten zoeken in antwoord hierop
samenwerking met buurgemeenten. ‘Ze
hebben geen keuze’, weet Maarten de
Voogd, partner bij organisatieadviesbureau
KokxDeVoogd. ‘Vooral kleinere gemeenten
hebben niet bij alle specialismen de juiste
mensen in huis. Ze missen bovendien de
financiële spankracht en de uitvoeringskracht
om deze nieuwe taken voor hun
verzorgingsgebied alleen te regelen, met
ketenpartners die zich op een steeds grotere
schaal organiseren. Alleen via samenwerking
kunnen ze kwaliteit en continuïteit in
dienstverlening aan burgers waarborgen en de
kosten en risico’s beheersen.’
Een serieuze opgave
Het is een serieuze opgave om tot
samenwerking te komen. Want met wie ga
je samenwerken? En op welke taken moet
je samenwerken? KokxDeVoogd is gepokt
en gemazeld in samenwerkingsprocessen.
Adviseurs van KokxDeVoogd waren eerder
nauw betrokken bij het opzetten van de
regionale sociale diensten en regionale
uitvoeringsdiensten VTH . Ze herkennen
patronen in de huidige decentralisaties.
Ben Kokx, partner bij KokxDeVoogd: ‘Het
is voor alle betrokkenen een hele puzzel
om de samenwerking goed in te richten.
Het rijk wil dat gemeenten in regio’s met
elkaar samenwerken. Maar het is niet zo
dat zo’n regio voor iedere taak ook per se
de juiste schaal van uitvoering is. Iedere
gemeente moet – vanuit het eigen lokale
belang - op zoek naar de optimale schaal van
samenwerking, voor elke taak afzonderlijk. En
dat maakt dit proces zo’n serieuze opgave.’
De juiste schaal vinden
‘Wat de juiste schaal is, is per definitie
maatwerk. Dat laat zich niet zo maar van
bovenaf opleggen’, aldus Maarten de Voogd.
‘Je moet niet alleen tussen beleidsdomeinen,
maar ook binnen beleidsdomeinen
differentiëren. De jeugdzorg zelf kan
waarschijnlijk het beste geleverd worden
op de schaal van het wijkteam, binnen
de gemeente dus. Tegelijkertijd kun je de
zorginkoop vermoedelijk beter in groter
verband regelen. Dat geldt ook voor het
domein ‘werk en inkomen’. Gemeenten
werken in regionaal verband samen rondom
de werkgeversbenadering. Daarentegen is
het beleid rondom de bijzondere bijstand
zo verweven met ander lokaal beleid, dat
gemeenten dit vanwege de effectiviteit aan
zichzelf houden’.
Toekomstbeeld
Maarten de Voogd: ‘De realiteit is dat een
gemeente al op meerdere schaalniveau’s
samenwerkt met andere gemeenten.’ Ben
Kokx vult aan: ‘De toekomst is dat een
gemeente vaker taken binnen een bepaald
beleidsdomein op meerdere schaalniveaus
uitvoert, deels zelf en deels in samenwerking
met andere gemeenten. Daarbij kunnen die
verbanden per taak wel weer verschillen:
subregionaal, regionaal , provinciaal of soms
zelfs landelijk. Wij noemen dat ‘multischalige
uitvoering’. Grote opgave daarbij is om
telkens per taak op zoek te gaan naar de
schaal waarop de voordelen van uitvoering
dicht bij de burger verbonden worden met de
voordelen van samenwerking op een grotere
schaal voor de administratieve (backoffice)
processen. Trap daarbij niet in de valstrik
om te veel verschillende taken in dezelfde
samenwerking onder te brengen. Immers,
iedere taak heeft zijn eigen optimale schaal
van uitvoering. Hierbij kunnen ook partners
buiten de gemeentelijke sector een rol
spelen. Hét thema voor gemeenten, apart
en samen, wordt dus hoe de grootschalige
kleinschaligheid te organiseren.‘
Gevalideerd procesmodel
KokxDeVoogd is een organisatieadviesbureau dat onder meer gemeenten begeleidt in hun
samenwerkingsproces. Het beschikt over twaalf adviseurs met brede kennis en ervaring,
variërend van procesbegeleiding en bedrijfskundige expertise tot juridische kennis en
expertise rond personeelsbeleid en medezeggenschap. Het bureau heeft een gevalideerd
procesmodel ontwikkeld, dat gestructureerde grip biedt op de besluitvorming over
complexe veranderprocessen. Ook verzorgt het bureau maatschappelijke kostenbaten
analyses. Zulke analyses geven inzicht in de beoogde en bijkomende maatschappelijke
effecten (kosten) van nieuw overheidsbeleid. www.kokxdevoogd.nl
96751_Kokx advertorial.indd 1
6/4/2014 12:20:23 PM