Wie een huis wil kopen, heeft eigen geld nodig

Eerst
sparen,
dan pas
kopen
Wie een huis wil kopen, heeft eigen geld nodig
Banken geven steeds minder hypotheek. Als je het
geld niet hebt – en niet van je ouders krijgt – moet
je sparen. Hoeveel? En hoe pak je dat aan?
TEKST ANTON VAN TUYL BEELD AKIMOTO EN INGEBORG ROSENBERG
eigen huis magazine nov 2014 51
W
ie over vier jaar voor
het eerst een huis
gaat kopen, kan
maar beter vast beginnen met sparen.
Voor een huis van twee ton heeft een
koper tegen die tijd 12.000 euro aan
eigen geld nodig. Wie morgen begint
met sparen moet dan elke maand 250
euro opzij zetten. Of het huis eerder
proberen te kopen. Want wie nu datzelfde huis van twee ton koopt, hoeft
‘slechts’ vijfduizend euro spaargeld
te hebben.
Dat komt door het beleid dat de
overheid maakte naar aanleiding van
de crisis. Om te voorkomen dat mensen huizen kopen die ze eigenlijk niet
kunnen betalen bepaalde Den Haag
dat banken minder hoge hypotheken
mogen geven. Nu leent een bank nog
een bedrag uit dat maximaal 104 procent is van de woningwaarde, in 2018
leent een bank niet meer dan 100
procent. (Lees hoe de vereniging daar
over denkt in het kader op pagina 57)
Een woningkoper heeft dus in toenemende mate eigen geld nodig om
een huis te kunnen kopen. Zeker
Hoe kijken mensen met het
voornemen een woning te
kopen aan tegen het kabinetsbesluit om de maximale
hypotheek te verlagen? Bureau
Marlyse-Research vroeg dit in
opdracht van Vereniging Eigen
Huis in september aan 1.100
Nederlanders.
52 eigen huis magazine nov 2014
omdat de kosten koper – overdrachtsbelasting, NHG, notaris, hypotheekadvies en makelaar – niet meer worden meegefinancierd. Bij een
doornsnee woning bedraagt dat zo’n
6,5 procent van de woningwaarde.
Ook kosten voor inrichten, opknappen en verbouwen vallen niet meer
binnen het te belenen bedrag.
‘De voor de hand liggende manier
om aan meer eigen geld te komen is
sparen’, zegt Maaike Verhoef, hypotheekadviseur bij Eigen Huis Hypotheekservice. ‘Vooral als je geen overwaarde hebt in een eerder huis, en
het geld niet van familie kunt krijgen
of lenen.’
De spaarrente is momenteel historisch laag: hooguit 1,5 procent. Ver-
'Zeker als er kosten
worden gemaakt
voor een verbouwing
heeft een koper
eigen geld nodig'
Alle begrip
De helft van alle Nederlanders
die een huis willen kopen vindt het
begrijpelijk dat de maximale
hypotheek aan het dalen is, tot 100
procent van de woningwaarde in
2018. Ongeveer een op de drie
vindt dit een slechte zaak. De
overigen hebben geen mening.
hoef adviseert niet alleen te kijken
naar welke bank de hoogste rente
geeft, maar ook te letten op hoe snel
je weer bij het geld kunt. Bij deposito’s kan dat meestal pas na drie, vijf
of tien jaar. Tussentijdse opname kan
vaak wel voor de aankoop van een
eigen woning, maar niet altijd. Bovendien is het niet altijd boetevrij.
Besparen om te sparen
Hoe spaar je eigenlijk? Een simpele
tip is: maak een plan. ‘Kijk niet aan
het einde van de maand wat er toevallig is overgebleven. Dat werkt vaak
niet’, zegt Marcel Warnaar. Hij is
senior wetenschappelijk medewerker
bij het Nationaal instituut voor budgetvoorlichting (Nibud). Warnaar:
‘Automatiseer het. Bereken vooraf
hoeveel je maandelijks kunt missen
en zorg dat dit bedrag elke maand
automatisch wordt afgeschreven.’
Nederlanders die sparen voor een
eigen woning, doen dat vooral door
vakanties over te slaan en minder uit
eten te gaan, bleek uit het onderzoek
van Vereniging Eigen Huis. Ook besparen ze op sport en hobby. Bij het
Voorkom
betalingsproblemen
Drie kwart van alle respondenten die het goed vinden dat de
maximale hypotheek daalt, geeft
hiervoor als reden: ‘het voorkomt
betalingsproblemen bij een dalend
inkomen.’
'Bereken hoeveel je maandelijks kunt
missen en zorg dat dit bedrag elke maand
automatisch wordt afgeschreven'
onderzoek gaven leden uiteenlopende bespaaradviezen: ‘Niet meer meedoen aan loterijen’, ‘Abonnementen
opzeggen’. Besparen op energie en
andere vaste lasten werd ook regelmatig genoemd. En extra werken.
Maar ook: gewoon niet boven je stand
leven. Een andere manier om aan
eigen geld voor een woning te komen,
is het geschonken te krijgen. Tot 1
januari 2015 is het nog mogelijk een
ton belastingvrij te ontvangen van
ouders of anderen, mits dat geld
wordt gebruikt voor aankoop, verbetering of onderhoud van de eigen
woning óf voor aflossing een woningschuld. Verhoef: ‘Wie daarvan nog
wil gebruikmaken, moet snel zijn. De
vrijstelling geldt alleen als de leveringsakte bij de notaris voor de jaarwisseling is getekend.’
Een persoonlijke lening of doorlopend krediet afsluiten om aan voldoende eigen geld te komen, is bijna
nooit een goed idee, zegt Verhoef.
‘Het is duur, want de rente is hoger
dan de hypotheekrente. Bovendien
kan het je hypotheekruimte beperken.’
€
onderzoek
‘Meerderheid wil sparen, goede zaak’
Vereniging Eigen Huis onderzocht
hoe woningkopers het vinden dat
ze steeds meer eigen geld nodig
hebben om een huis te kopen (zie
feitenlint onderaan de pagina's).
Naar aanleiding daarvan enkele
vragen aan Peter Boelhouwer,
hoogleraar woningmarkt aan de
TU Delft.
Wat valt u op aan de onderzoeksresultaten?
'Drie -kwart van de Nederlanders
zegt te sparen of te gaan sparen
voor een eigen woning. Een grote
groep. Verder valt op dat er draagvlak
is voor verlaging van de maximale
hypotheek. En ongeveer een derde
van de huishoudens is van plan
binnen vijf jaar een huis te kopen.
Ook een flinke groep, als je bedenkt
dat we net uit een crisis komen.’
De maximale hypotheek daalt al
enkele jaren. Wat zijn de effecten?
‘Mensen moeten langer sparen en
lopen later minder risico op
restschulden. Op de woningmarkt
herstelt de vraag hierdoor minder
snel. Dus het is wel beperkend voor
doorstroming.’
Reageren huishoudens adequaat
op de dalende hypotheekruimte?
‘Ik vind van wel. Een duidelijke
meerderheid geeft aan te sparen of
te willen sparen.’
De maximale hypotheek daalt
naar 100 procent in 2018. Een
goed percentage?
‘Wat mij betreft wel. Huiseigenaren
moeten bij een nieuwe hypotheek
nu ook meteen beginnen met
aflossen. Dat beperkt de risico’s
ook al, in combinatie met de
waarborgen van de Nationale
Hypotheek Garantie. Als je starters
nog meer zou laten sparen, wordt
de woningmarkt te veel afgeremd.’
Minder mensen
Maximaal 5 jaar
Niet onder 100%
Drie kwart van alle
'tegenstanders' van de
dalende maximale
hypotheek geeft als
reden: ‘zo kunnen
steeds minder mensen
een hypotheek afsluiten.’
Van de Nederlanders
die een huis willen
kopen, is 54 procent
bereid daar maximaal
vijf jaar voor te sparen.
Slechts 18 procent wil
er langer dan vijf jaar
voor sparen.
Zes op de tien
Nederlanders met
koopplannen vinden
dat de maximale
hypotheek niet onder
de 100 procent van de
woningwaarde moet
dalen.
eigen huis magazine nov 2014 53
€
'Het is toch normaal
jongeren bij te
brengen eerst te
sparen?'
Spaargeld gebruiken voor extra aflossing van de hypotheek is soms een
goed idee. Aflossing zorgt namelijk
voor een kleinere kans op restschuld.
En dat maakt het weer makkelijker
om straks een nieuw huis te kopen.
Maar geld dat naar aflossing gaat, kun
je niet meer gebruiken om bijvoorbeeld de vakantie te betalen. Daar
staat weer tegenover dat wie minder
spaargeld heeft, minder belasting
hoeft te betalen. Wie op 1 januari
meer dan 21.139 euro op de bankrekening heeft staan, moet over het
saldo erboven een vermogensrendementheffing betalen van 1,2 procent.
‘Je moet per situatie bekijken wat
verstandig is’, zegt Verhoef. ‘Belangrijk is bijvoorbeeld dat je bij spaargeld
bestedingsvrijheid houdt. Daarnaast
is het altijd verstandig een buffer aan
te houden, voor tegenvallers.’
Een alleenstaande zou volgens het
Nibud altijd 3.700 euro spaargeld achter de hand moeten hebben, om noodzakelijke apparaten te kunnen vervan-
Spaarpot
Starters willen meer
Doorstromers
hebben meer
Mensen die voor het eerst een
woning kopen, zijn vaker voor
ruimere hypotheekverstrekking
dan mensen die al een woning
hebben. 21 procent van de starters
zegt bijvoorbeeld dat er geen
maximum moet zijn. Van de
huiseigenaren zegt slechts 16
procent dit.
% beschikbaar inkomen
20
10
0
'95
'00
'05
'10
De spaarquote is het percentage van het inkomen dat Nederlandse
huishoudens gemiddeld sparen (pensioen niet meegerekend). Het gaat om
het netto-inkomen plus eventuele toeslagen als huurtoeslag. Bron: CBS
Van de starters geeft 52 procent
aan te moeten sparen voor de
aankoop van een eigen woning.
Bij de doorstromers ligt dit
percentage op 26 procent. Starters
hebben niet de mogelijkheid te
financieren met een eventuele
overwaarde.
Sneller kopen
‘Is stapsgewijze verlaging van
de maximale hypotheek voor u
een reden om sneller een woning
te kopen?’ Twee op de tien
Nederlanders met koopplannen
antwoorde ‘ja’. Zes op de tien
‘nee’.
eigen huis magazine nov 2014 55
dit vindt de vereniging
‘Schaf de overdrachtsbelasting af’
‘De maximale hypotheek mag absoluut niet lager worden dan
100 procent van de woningwaarde’, zegt Rob Mulder, directeur
Strategie & Belangenbehartiging Vereniging Eigen Huis. ‘Straks
kunnen veel mensen niet meer verhuizen, omdat ze bedragen
van 20 duizend euro of meer aan eigen geld moeten hebben.
Het zou een eigen huis voor veel mensen onbereikbaar maken.’
De vergelijking met landen als Duitsland en de Verenigde Staten
gaat mank, vindt Mulder. Daar moeten huizenkopers 20 of 30
procent van de aankoopwaarde aan eigen geld hebben. ‘Maar dat
lenen ze dan via een omweg vaak weer bij. Langer sparen betekent
bovendien langer huren. In Nederland is huren moeilijk. Voor sociale
huur gelden inkomensgrenzen en lange wachttijden. Bovendien is de
vrije huursector klein en duur, waardoor sparen onmogelijk wordt.’
De overheid zet de huiseigenaar van twee kanten onder druk, zegt
Mulder. ‘Nu moet je eerst sparen voor een eigen woning. En na
aanschaf moet je ook nog meteen beginnen met het volledig
aflossen van de hypotheek.’
Als je de financieringsmogelijkheden vermindert, moet je mensen
helpen met sparen. Anders wordt een eigen huis voor veel mensen
onbereikbaar, vindt Mulder. ‘Het zou bijvoorbeeld een goed idee zijn
de overdrachtsbelasting, nu 2 procent van de aankoopwaarde, af te
schaffen. Andere opties zijn ook het onderzoeken waard. Bijvoorbeeld
een overheidspremie op het voor de eigen woning gespaarde kapitaal.
Een denkbare financieringsbron voor deze alternatieven is de
besparing op hypotheekrenteaftrek, die automatisch optreedt als
mensen minder lenen.’
Hypotheekvrij met pensioen
28 procent van de jongeren tussen 18
en 30 jaar die een huis willen kopen,
vindt het belangrijk hypotheekvrij met
pensioen te gaan. Van alle dertigers en
veertigers met koopplannen heeft slechts
13 procent deze mening. En van de
kooplustige 50-plussers is slechts 8
procent het eens met deze stelling.
€
gen. De richtlijn voor een stel is 4.200
euro. Voor elk inwonend kind komt
daar vijfhonderd euro bij. Verhoef: ‘Ik
adviseer huiseigenaren nog iets meer
spaargeld aan te houden, liefst zo’n
tienduizend euro, omdat zij natuurlijk
ook de onderhoudskosten van een woning moeten betalen. En je weet nooit
wanneer het dak gaat lekken.’
Vooruit denken
Verhoef constateert dat er sprake is
van een mentaliteitsverandering. Meer
eigen geld inbrengen is nu weliswaar
verplicht, en huiseigenaren begrijpen
dat tot op zekere hoogte wel. Ook
starters op de woningmarkt zien dat
steeds vaker in. Toch zouden scholen
en gezinnen zich meer moeten bezighouden met financiële opvoeding, zegt
Verhoef. ‘Het is toch normaal jongeren bij te brengen eerst te sparen, voor
je iets koopt?’ Vooruit denken is belangrijk, zegt Verhoef. ‘Vijfduizend
euro sparen is voor veel mensen nog
wel te overzien, maar we moeten ons
goed realiseren dat dit bedrag de komende jaren fors oploopt. En dan kan
het lastig worden.’
Meer weten?
Kijk op eigenhuis.nl/afsluiten
Overdrachtsbelasting
Bijna drie kwart van de
Nederlandse bevolking vindt
dat de overdrachtsbelasting
moet worden afgeschaft. Dat
zou het bedrag aan eigen
geld dat nodig is, wat
verlagen.
eigen huis magazine nov 2014 57

Download Report