UNIVERSITEIT GENT
FACULTEIT ECONOMIE EN BEDRIJFSKUNDE
ACADEMIEJAAR 2013 – 2014
De one-stop-shop inzake BTW
Masterproef voorgedragen tot het bekomen van de graad van
Master of Science in de Handelswetenschappen
Anthony Deceuninck
en
Jens Ugille
onder leiding van
Prof. S. Ruysschaert
UNIVERSITEIT GENT
FACULTEIT ECONOMIE EN BEDRIJFSKUNDE
ACADEMIEJAAR 2013 – 2014
De one-stop-shop inzake BTW
Masterproef voorgedragen tot het bekomen van de graad van
Master of Science in de Handelswetenschappen
Anthony Deceuninck
en
Jens Ugille
onder leiding van
Prof. S. Ruysschaert
Vertrouwelijkheidsclausule
Ondergetekende verklaart dat de inhoud van deze masterproef mag geraadpleegd en/of
gereproduceerd worden, mits bronvermelding.
Anthony Deceuninck
Jens Ugille
Woord vooraf
Hoewel het een actueel thema is, hadden wij nog niet veel kennis van ons issue. Het leek dan
ook een mooie uitdaging om iets meer over dit hedendaags onderwerp te weten te komen.
Hierbij willen we zeker onze promotor bedanken voor de vele tips en advies, met name Stefan
Ruysschaert. Onze promotor heeft ons eerst en vooral op het goede pad gebracht om zo de
eerste stappen in het proces goed door te brengen. Vervolgens was hij ook bereid om
doorheen deze literatuurstudie zijn visie te geven over onze problemen.
Daarnaast willen we ook de Universiteit Gent bedanken voor het beschikbaar stellen van hun
elektronische databases. Het verschafte ons een brede waaier aan juridische teksten die we zo
in een mum van tijd ter onzer beschikking kregen.
Ten slotte willen we ook Bert Derez van Deloitte Gent bedanken. We hadden enkele
accountancykantoren om informatie gevraagd, en hij heeft ons een mooie stapel boeiende
literatuur bezorgd die we hebben kunnen verwerken in ons eindwerk. Hij bracht naast gekende
literatuur, ook nieuwe juridische teksten aan.
I
Inhoudsopgave
Woord vooraf ................................................................................................................................................ I
Lijst van gebruikte afkortingen .................................................................................................................... IV
Lijst van figuren en tabellen ......................................................................................................................... V
Inleiding ........................................................................................................................................................ 1
Hoofdstuk 1: Elektronische handel .............................................................................................................. 3
1.1 Achtergrond........................................................................................................................................ 3
1.2 Richtlijn 2000/31/EG .......................................................................................................................... 6
1.2.1 Analyse van de wetsartikels ........................................................................................................ 6
1.3 Andere Europese wetgeving ............................................................................................................ 13
1.3.1 Wijzigingen van de Richtlijn 77/388/EEG (de zesde BTW-Richtlijn van de Europese Unie) ..... 13
1.3.2 Wijzigingen van de Richtlijn 2006/112/EG ................................................................................ 17
1.3.3 Verordening nr. 792/2002 (EG) ................................................................................................. 18
1.3.4 Verordening nr. 143/2008 (EG) ................................................................................................. 18
1.4 Belgische wetgeving ......................................................................................................................... 19
1.4.1 Wet betreffende bepaalde juridische aspecten van de diensten van de
informatiemaatschappij - 11 maart 2003........................................................................................... 19
1.4.2 Circulaire nr. AFZ/2002-0944 .................................................................................................... 27
1.4.3 Parlementaire vraag van de heer Destexhe (23.01.2001)......................................................... 29
1.5 Rechtspraken .................................................................................................................................... 31
1.5.1 Beschikking van de voorzitter van de Rechtbank van Koophandel van Brussel van 15 oktober
1999 (vordering tot staking) ............................................................................................................... 31
1.5.2 Arrest van het Hof van Beroep van Brussel van 12 september 2005 ....................................... 33
1.5.3 Vonnis van de Rechtbank van Koophandel van Nijvel van 26 november 2003 ........................ 34
1.5.4 Arrest van het Hof van Beroep van Brussel van 13 februari 2001 ............................................ 37
1.6 SWOT-analyse................................................................................................................................... 38
1.6.1 Sterktes...................................................................................................................................... 38
1.6.2 Zwaktes...................................................................................................................................... 39
1.6.3 Kansen ....................................................................................................................................... 40
1.6.4 Bedreigingen.............................................................................................................................. 40
1.7 Vergelijking reële handel en elektronische handel .......................................................................... 41
1.7.1 Achtergrond............................................................................................................................... 41
1.7.2 Voordelen van elektronische handel voor de consument ........................................................ 41
1.7.3 Nadelen van elektronische handel voor de consument............................................................ 42
1.7.4 Voordelen van elektronische handel voor bedrijven ................................................................ 43
1.7.5 Nadelen van elektronische handel voor bedrijven ................................................................... 43
1.7.6 Besluit ........................................................................................................................................ 44
II
1.8 Klachten van elektronische handel................................................................................................... 44
1.8.1 Introductie ................................................................................................................................. 44
1.8.2 De producten die het meeste klachten binnenkrijgen op het gebied van elektronische handel
............................................................................................................................................................ 45
1.8.3 Klachten die men het meest binnenkrijgt ................................................................................. 45
1.9 Richtlijn ter bescherming van consumenten in het kader van de elektronische handel ................. 46
1.9.1 Voorgeschiedenis ...................................................................................................................... 46
1.9.2 Aanbeveling van de Raad aan de lidstaten................................................................................ 47
1.9.3 Opdracht van de Raad aan het Comité voor het Consumentenbeleid ..................................... 47
1.9.4 Toepassingsgebied..................................................................................................................... 47
1.9.5 Algemene beginselen ................................................................................................................ 48
1.9.6 Implementatie ........................................................................................................................... 51
1.9.7 Wereldwijde samenwerking ...................................................................................................... 51
Hoofdstuk 2: One-stop-shop als oplossing ................................................................................................. 53
2.1 Voorgeschiedenis ............................................................................................................................. 53
2.2 BTW-regels op telecommunicatiediensten, omroepdiensten en elektronische diensten ............... 53
2.2.1 Huidige wetgeving ..................................................................................................................... 53
2.2.2 Nieuwe wetgeving vanaf 1 januari 2015 ................................................................................... 54
2.3 Verordeningen van de Europese instanties ..................................................................................... 54
2.3.1 Uitvoeringsverordening nr. 815/2012 van 13 september 2012 van de Commissie.................. 54
2.3.2 Uitvoeringsverordening nr. 1042/2013 van 7 oktober 2013 van de Raad ................................ 58
2.4 Praktische BTW-gids omtrent de one-stop-shop ............................................................................. 59
2.4.1 Algemene bepalingen ................................................................................................................ 59
2.4.2 De registratieprocedure ............................................................................................................ 61
2.4.3 Uitschrijvings- en uitsluitingsprocedure .................................................................................... 66
2.4.4 BTW-aangiften omtrent de regeling van de one-stop-shop ..................................................... 69
2.4.5 De betaling................................................................................................................................. 73
2.4.6 Diverse bepalingen .................................................................................................................... 75
Conclusie..................................................................................................................................................... 77
Lijst van geraadpleegde werken .................................................................................................................. VI
Bijlagen ........................................................................................................................................... Bijlage 1.1
Bijlage1: Identificatiegegevens ................................................................................................... Bijlage 1.1
Bijlage 2: Aangiftegegevens voor het mini-éénloketsysteem .................................................... Bijlage 2.1
III
Lijst van gebruikte afkortingen
Afkorting
Betekenis
B.M.W.
Eenvormige Benelux Merkenwet
B2B
Business-to-Business
BTW
Belasting over de Toegevoegde Waarde
CCN/CSI
Common Communication Network/ Common System Interface
DBV
dubbelbelastingverdrag
ECB
Europese Centrale Bank
EEG
Europese Economische Gemeenschap
EG
Europese Gemeenschap
EU
Europese Unie
HTML
HyperText Markup Language
ICPEN
International Consumer Protection and Enforcement Network
ISP
Internet Service Provider
OESO
Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling
WDI
Wet Diensten Informatiemaatschappij
WHPC
Wet van 14 juli 1991 betreffende de handelspraktijken en de
voorlichting en bescherming van de consument
WTO
World Trade Organization (= Wereldhandelsorganisatie)
IV
Lijst van figuren en tabellen
Figuren
Omschrijving
Pagina
Figuur 1
Internettoegang van de huishoudens (in %).
5
Figuur 2
E-commerce aan- en verkopen, e-commerceomzet (% van de
5
bedrijven).
Figuur 3
Aantal klachten per product in de elektronische handel.
45
Figuur 4
Redenen van klachten inzake de elektronische handel.
46
Tabellen
Omschrijving
Tabel 1
Lidstaat van identificatie bij de Unieregeling en de niet-Unieregeling.
60
Tabel 2
Aangiftevakken met betrekking tot de datum van registratie.
65
Tabel 3
Quarantaineperiode in de one-stop-shop.
68
Tabel 4
Inhoudingpercentage in geval van de Unieregeling.
74
Pagina
V
Inleiding
Deze masterproef handelt over een actueel thema, namelijk de one-stop-shop inzake de BTW.
De one-stop-shop of het éénloketsysteem wordt aanzien als de oplossing van de Europese Unie
om de problematiek die de elektronische handel met zich mee brengt, uit de wereld te helpen.
De zogenaamde e-commerce wint de laatste jaren aan belang, maar het heeft nog een lange
weg voor de boeg waar de Europese instanties nog de nodige ondersteuning dienen te geven.
De instanties houden voor een Europees geharmoniseerd BTW-stelsel drie pijlers voor ogen.
Eerst en vooral is de rechtszekerheid van belang. De instanties hebben de bedoeling om zoveel
mogelijk belastinggeschillen te vermijden. Daarnaast verzoeken ze ook om de onvoorziene
belastingschulden te beperken. Dit willen ze bereiken door middel van duidelijke en strikte
regels. Het tweede beginsel heeft betrekking op de eenvoud van het BTW-systeem. Eenvoud
karakteriseert een minimum aan administratieve verplichtingen voor de belastingplichtige. Met
de laatste pijler willen de instanties de neutraliteit binnen de Europese economische grenzen
garanderen. De discriminatie tussen zowel diensten die online of offline verricht worden, alsook
diensten die binnen of buiten de EU verworven zijn, wil Europa met deze pijler wegwerken.
Deze drie pijlers hebben als doel ervoor te zorgen dat de elektronische handel volledig tot zijn
recht komt binnen de EU.
Dit werkstuk is opgebouwd uit twee delen. Het eerste deel handelt over de elektronische
handel waar de verschillende wettelijke kaders geschetst worden. Eerst en vooral wordt het
Europese wettelijke kader betreffende deze BTW-materie nauwkeurig weergegeven. Dit
gebeurt aan de hand van Richtlijn 2000/31/EG. Via deze rechtsregels wordt er een duidelijk
juridisch kader geschept betreffende de elektronische handel. Dit werd gevolgd door enkele
verordeningen die deze beleidslijn op bepaalde vlakken wijzigde. Vervolgens wordt de
Belgische rechtspraak besproken om zo de nationale omzetting van de Europese richtlijn te
achterhalen. Tevens wordt er in het eerste deel een SWOT-analyse van de elektronische handel
voorzien, gevolgd door de vergelijking ervan met de traditionele handel. Als laatste issue
komen de verscheidene klachten die de elektronisch handel met zich meebrengt aan bod, dit
gekoppeld aan de richtlijn ter bescherming van de consument.
1
In het tweede deel van deze thesis wordt de praktische oplossing gegeven voor het probleem
inzake belastingheffing dat elektronische handel teweegbrengt. Ook hier wordt eerst het
wettelijke kader kort weergegeven aan de hand van Europese verordeningen. Vervolgens wordt
er ook een beknopt overzicht van de huidige en de nieuwe regels weergegeven. Ten slotte
wordt de oplossing voor het probleem aangereikt, namelijk de one-stop-shop of het
éénloketsysteem. Dit systeem wordt zorgvuldig besproken aan de hand van de gids voor het
mini-éénloketsysteem van de BTW, gepubliceerd door de Europese Commissie.
Aangezien deze materie een oplossing biedt aan een recente trend, is de doelstelling van deze
masterproef louter het verschaffen van een grondig literatuuroverzicht. Deze literatuurstudie
biedt de lezer een overzicht van de bestaande literatuur en wetgevingen die omtrent dit
onderwerp in omloop zijn. Dit werkstuk is echter geen eindpunt want deze thesis verschaft een
momentopname en zal hoogstwaarschijnlijk nog aanpassingen ondergaan vooraleer de onestop-shop helemaal op punt zal staan.
2
Hoofdstuk 1: Elektronische handel
1.1 Achtergrond
Het internationale handelsverkeer kende het afgelopen decennia een enorme evolutie. Het
klassieke handelsverkeer wordt meer en meer op de achtergrond geduwd ten voordele van de
zogenaamde e-commerce. Elektronische handel is dan ook een recent fenomeen in het
internationale handelsverkeer. Dit komt door het constant stijgende belang van het internet in
onze samenleving. Toch blijven de traditionele manieren van handeldrijven de bovenhand
halen. Dat elektronische handel een actueel thema is, reflecteert zich in de vele verdragen,
richtlijnen en wederzijdse verklaringen van internationale staten en instanties die recent
afgesloten werden.
Op 6 juli 1997 werd de verklaring van Bonn door 29 landen ondertekend1. Door deze verklaring
schepten de betrokken staatsleiders duidelijkheid over het gebruik van het internet. De
gemaakte afspraken situeerden zich vooral op het vlak van de beveiliging van het internet, dit
omdat het internet ook illegale en schadelijke inhoud met zich meebracht. Via dit plan trachtte
Europa een positief elektronisch klimaat te scheppen zodat de privacy en informatie van de
Europese staatsburgers beschermd werd. Daarnaast werden er ook afspraken gemaakt over
eventuele belastingen op elektronische handel. Dit om eventuele concurrentievervalsing tussen
de betreffende contractpartijen te voorkomen, het zogenaamde beginsel van nondiscriminatoire heffingen op het gebruik van wereldwijde informatienetwerken. Deze nietdiscriminerende gedachte werd later dat jaar geconfirmeerd in de gemeenschappelijke
verklaring van de Europese Unie en de Verenigde Staten. Ook op multilateraal vlak werden
door de WTO actieplannen opgezet om de elektronische handel te bevorderen, zodat er geen
discriminerende heffingen werden ingevoerd ten koste van het handelen op elektronische
wijze.
Met deze nieuwe inslag had de Europese Commissie een gunstig fiscaal klimaat voor deze
nieuwe trend van handelen voor ogen. Het fiscale klimaat diende gerealiseerd te worden met
zo weinig mogelijk lasten. De eventuele wetswijzigingen konden niet tot doel hebben om
elektronische handel te bevoordelen, noch te benadelen ten opzichte van de klassiekere
vormen. Elektronische handel is net zoals alle andere leveringen van goederen en diensten
1
COM(97)582 def. [Commissiedocument nr. 582 van 1997, definitieve versie].
3
onderworpen aan de BTW. Om de elektronische handel volledig tot zijn recht te laten komen,
dient het Europese BTW-stelsel de nodige rechtszekerheid, eenvoud en neutraliteit te
garanderen.2
De nodige rechtszekerheid kan gegarandeerd worden door duidelijke en consistente regels.
Deze regels leiden bijgevolg tot een risicovermindering van belastingschulden en –geschillen.
Eenvoud van het Europese BTW-stelsel impliceert een beperkt aantal administratieve
verplichtingen. De Europese Commissie is hier een voorstander van de zogenaamde one-stopshop of het éénloketsysteem. Via dit systeem zal het elektronisch handelen gemakkelijker
worden voor de ondernemers om aan hun grensoverschrijdende BTW-verplichtingen te
voldoen. Neutraliteit duidt op de non-discriminatieregel. De Commissie benadrukt dat er geen
onderscheid kan gemaakt worden tussen goederen en diensten die online of offline aangekocht
werden. Tevens mag er ook niet gediscrimineerd worden op basis van de herkomst van deze
goederen en diensten.3
De reden van het invoeren van dergelijke beslissingen en afspraken vindt zijn oorsprong in het
stijgende belang van het internet. Het aantal gebruikers op het wereldwijde informatienet
groeide de laatste decennia stelselmatig. Binnen de Europese Unie bezit bijna drie vierde van
de populatie een internetverbinding. Op het Scandinavische en Nederlandse grondgebied
surfen zo goed als de ganse bevolking op het wereldwijde netwerk. Op deze trend werd dan
ook gretig ingesprongen door de ondernemingen, die hierin een nieuwe uitdaging zagen om
hun producten aan de man te brengen. Griekenland, Roemenië en Bulgarije scoren gevoelig
onder het Europees gemiddelde. Dit wordt geschetst in onderstaande figuur.
2
3
COM(1998)374 def. [Commissiedocument nr. 374 van 1998, definitieve versie].
COM(2010)695 def. [Commissiedocument nr. 695 van 2010, definitieve versie].
4
Figuur 1: Internettoegang van de huishoudens (in %) (Bron: Eurostat)
De volgende grafiek bespreekt een vierjarige evolutie van de e-commerce in de Europese Unie.
Hieruit blijkt dat er in de Europese Unie meer aangekocht dan verkocht wordt via het web. Een
positieve evolutie ten opzichte van de aanvangsperiode is hier duidelijk merkbaar. Het aandeel
van de aankopen uit e-commerce groeide ook exponentieel ten opzichte van het begin van het
millennium. Dit kwam door het feit dat het wereldwijde elektronische net toen nog maar in zijn
beginschoenen stond. Het internet is nu ook veel meer ingeburgerd dan toen. Internet wordt in
vele Westerse landen ook gezien als een basisbehoefte en niet langer dan een luxegoed.
Daarnaast kan er opgemerkt worden dat de omzet uit elektronische handel ongeveer op
hetzelfde niveau bleef gedurende deze periode.
Figuur 2: E-commerce aan- en verkopen, e-commerceomzet (% van de bedrijven)(2012) (Bron: Eurostat)
5
1.2 Richtlijn 2000/31/EG4
1.2.1 Analyse van de wetsartikels
Hoofdstuk I – Algemene bepalingen
Artikel 1 – Doel en toepassingsgebied
Een goede werking van de interne markt door het vrije verkeer van de diensten van de
informatiemaatschappij waarborgen, is de essentiële doelstelling van deze Europese richtlijn.
Naast deze doelstelling omvat het eerste artikel ook een limitatieve lijst met situaties waar deze
richtlijn niet van toepassing op is. Bijgevolg is de richtlijn niet geldig voor onder andere
belastingen en kwesties in verband met overeenkomsten of praktijken die onder de
mededingingswet vallen.
Artikel 2 – Definities
Het tweede artikel omvat verschillende specifieke termen die van belang zijn bij de
interpretatie van de richtlijn. De verscheidene termen worden dan ook voldoende gedefinieerd
zodat er geen reden tot twijfel is bij de implementatie van deze richtlijn. Zo worden diensten
van de informatiemaatschappij, de dienstverlener, de gevestigde dienstverlener, de afnemer
van de dienst, de consument, … verder gespecificeerd.
Artikel 3 – Interne markt
Onder dit artikel valt de nationale wetgeving, tevens beperkt het ook de bevoegdheid van de
lidstaten. Geen enkele staat van de Europese Unie mag beperkingen in hun nationale
wetgeving opnemen zodat het vrije verkeer van diensten in het gedrang komt. Tevens dient
iedere staat ervoor te zorgen dat de diensten van de informatiemaatschappijen geleverd op
hun grondgebied voldoen aan de definiëringen opgelegd door de Europese instanties. De
lidstaten mogen echter maatregelen nemen waardoor er wordt afgeweken van de specifieke
Europese richtlijn. Deze maatregelen moeten noodzakelijk zijn voor specifieke doelstellingen
zoals de bescherming van de volksgezondheid, de bescherming van de consument, alsook de
openbare veiligheid. De maatregelen moeten ook genomen worden ten aanzien van een
bepaalde dienst van de informatiemaatschappij en evenredig zijn aan die specifieke
doelstellingen. Voor deze afwijkingen dient de betrokken lidstaat wel een procedure te
4
Richtl. van het Europees Parlement en de Raad nr. 2000/31/EG, 8 juni 2000 betreffende bepaalde juridische aspecten van de diensten van de
informatiemaatschappij, met name de elektronische handel, in de interne markt (“richtlijn inzake elektronische handel"), Pb.L. 17 juli 2000, afl.
178.
6
doorlopen alvorens de afwijking toe te passen. In urgente gevallen kan er mits toestemming
van de Europese Commissie meteen van de richtlijn afgeweken worden.
Hoofdstuk II – Beginselen
Afdeling 1 – Vestiging en informatieregeling
Artikel 4 – Vrijheid van vestiging
Iedere lidstaat van de Europese Unie laat de dienstverlener op het gebied van de
informatiemaatschappij de nodige vrijheid bij het opstarten of uitoefenen van zijn activiteiten.
De dienstverlener wordt bijgevolg niet afhankelijk gesteld van een voorafgaande vergunning of
een gelijkaardig werkende vereiste. Hierop gelden echter twee uitzonderingen. Een eerste
afwijking op dit artikel heeft gevolgen voor de diensten die niet specifiek en uitsluitend
betrekking hebben op de diensten van een informatiemaatschappij. Een tweede uitzondering
heeft zijn uitwerking in richtlijn 97/13/EG van het Europees Parlement. Deze richtlijn voorziet
de machtigingen en individuele vergunningen betreffende telecommunicatiediensten.
Artikel 5 – Algemene informatieplicht
Een limitatieve lijst van informatie van de dienstverlener dient gemakkelijk, rechtstreeks en
permanent toegankelijk gemaakt te worden voor zowel de afnemers van de dienst als voor de
bevoegde autoriteiten. Deze limitatieve lijst is een aanvulling op de informatievoorschriften van
het Gemeenschapsrecht. Het betreft de naam van de dienstverlener, het geografische adres,
gegevens die een snelle communicatie mogelijk maken zoals een e-mailadres, een afschrift van
het desbetreffende handelsregister, de toezichthoudende autoriteit indien er een vergunning
vereist is, eventuele beroepsverenigingen en –titels bij gereglementeerde beroepen en een
BTW-identificatienummer. Deze data worden door de lidstaten opengesteld zodat de
betrokken partijen dit kunnen opvragen en achterhalen. De lidstaten zorgen voor een duidelijke
en ondubbelzinnige prijsvermelding. Het vermelden of leveringskosten en BTW in de prijs
inbegrepen zijn, is een vereiste.
Hoofdstuk II – Beginselen
Afdeling 2 – Commerciële communicatie
Artikel 6 – Informatieplicht
De commerciële communicatie die deel uitmaakt van een dienst van de informatiemaatschappij
is aan strenge voorwaarden onderworpen. Ten eerste dient de commerciële communicatie
duidelijk als zodanig herkenbaar te zijn. Een tweede voorwaarde berust op het feit dat de
7
natuurlijke persoon of rechtspersoon duidelijk identificeerbaar is. Ten derde zijn
verkoopbevorderende aanbiedingen zoals kortingen, premies en geschenken toegestaan mits
deze aanbiedingen ondubbelzinnig worden aangeduid. Daarnaast dienen de voorwaarden om
hiervan gebruik te maken gemakkelijk realiseerbaar te zijn. De laatste voorwaarde betreft
verkoopbevorderende wedstrijden en spelen. Ook deze zijn toegestaan binnen de lidstaten
mits deze ook voldoen aan de vereiste van de ondubbelzinnigheid en het eenvoudig
realiseerbaar karakter zoals de verkoopbevorderende aanbiedingen. Deze voorwaarden
impliceren vooral dat de commerciële communicatie van de dienstverleners niet misleidend
mag zijn voor de afnemers van de dienst.
Artikel 7 – Ongevraagde commerciële communicatie
Ongevraagde commerciële communicatie is in iedere lidstaat van de Europese Unie toegestaan.
Toch dient de identiteit van de dienstverlener onmiddellijk bij ontvangst van deze
communicatie ondubbelzinnig en duidelijk herkenbaar te zijn voor de afnemers. Iedere burger
kan zich echter inschrijven in de zogenaamde opt-out-registers. Door zich in deze registers in te
schrijven kiezen ze ervoor geen enkele vorm van ongewenste communicatie meer te
ontvangen. Hier worden de richtlijn ter bescherming van de consument bij een op afstand
gesloten overeenkomst (97/7/EG) en de richtlijn ter verwerking van persoonsgegevens en de
bescherming van de persoonlijke levenssfeer in de telecommunicatie (97/66/EG) gevolgd.
Artikel 8 – Gereglementeerde beroepen
Indien de commerciële communicatie deel uitmaakt van een gereglementeerd beroep, dan
dienen de beroepsregels ten aanzien van de onafhankelijkheid, de beroepseer en het
beroepsgeheim in acht genomen te worden. Dit geldt ook voor de eerlijkheid ten opzichte van
cliënten en confraters. De lidstaten en de Europese Commissie dienen tevens de
beroepsverenigingen te stimuleren om eventuele communautaire gedragscodes te formuleren.
In deze gedragsregels binnen de beroepsverenigingen wordt vastgelegd welke informatie al dan
niet moet worden verstrekt voor de commerciële communicatie. Bij het opstellen van deze
voorstellen tot gedragscodes houdt de Commissie rekening met het Gemeenschapsniveau met
als doel een zo goed mogelijke werking van de interne markt.
8
Hoofdstuk II – Beginselen
Afdeling 2 – Contracten langs elektronische weg
Artikel 9 – Behandeling van contracten
De lidstaten zijn verplicht hun wetgevend stelsel aan te passen zodat het sluiten van contracten
via een elektronische weg mogelijk is. De totstandkoming van dergelijke contracten zijn
bijgevolg rechtsgeldig. Op iedere lidstaat rust dus de verplichting om eventuele belemmeringen
weg te werken, zodat het elektronisch afsluiten van contracten als een geldig gesloten
overeenkomst wordt aanzien. Toch zijn er voor de lidstaten enkele achterpoortjes die van deze
verplichting afwijken. Contracten die rechten overdragen of doen ontstaan ten aanzien van
onroerende zaken is er één van. Voor huurrechten geldt deze uitzondering niet. Een andere
uitzondering op het contracteren via elektronische weg zijn de familiale en erfrechtelijke
contracten. Ook voor contracten die een tussenkomst van een hogere rechterlijke macht eisen,
kunnen niet rechtsgeldig op een elektronische manier worden afgesloten. Ten laatste kan de
elektronische weg ook niet ingeroepen worden voor overeenkomsten die betrekking hebben
op persoonlijke en zakelijke zekerheden die doeleinden buiten de beroepsactiviteit nastreven.
Artikel 10 - Informatieplicht
De vereiste informatieplicht voor het sluiten van elektronische contracten wordt op een
duidelijke, begrijpelijke en ondubbelzinnige wijze verstrekt voordat de afnemer van de dienst
zijn order plaatst bij de dienstverlener. Naast de verscheidene technische stappen om tot
contractsluiting te komen, worden ook de technische middelen, de contracttalen en de
eventuele archivering van het elektronische contract in het contract opgenomen. Dit is van
toepassing op alle dienstverleners tenzij het handelt om een beding tussen partijen die niet als
consument optreden. De dienstverlener geeft de gevolgde gedragscodes aan, alsook hoe deze
elektronisch geraadpleegd kunnen worden. De afnemer van de dienst krijgt bij het sluiten van
een elektronisch contract de mogelijkheid om de algemene en afgesproken voorwaarden van
het contract op te slaan.
Artikel 11 – Plaatsing van de order
Wanneer een afnemer van een dienst met behulp van technologische middelen een order
plaatst, is de dienstverlener verplicht de ontvangst van deze bestelling zo spoedig mogelijk te
bevestigen via elektronische weg. Zowel het order als het ontvangstbewijs worden geacht te
zijn ontvangen, wanneer deze toegankelijk zijn voor de betrokken partijen. De dienstverlener
9
stelt doeltreffende middelen ter beschikking om eventuele invoerfouten op te sporen en indien
vereist deze te corrigeren vooraleer de eindafnemer zijn definitieve order plaatst.
Hoofdstuk II – Beginselen
Afdeling 3 – Aansprakelijkheid van dienstverleners die als tussenpersoon optreden
Artikel 12 – Mere conduit (Doorgeefluik)
Dit artikel uit de richtlijn behandelt de aansprakelijkheid van de dienstverleners indien zij
informatie doorgeven of een communicatienetwerk toegankelijk maken. De dienstverlener is
niet aansprakelijk tenzij hij niet voldoet aan enkele voorwaarden. De eerste voorwaarde luidt
dat het initiatief tot doorgifte van de informatie niet bij de dienstverlener ligt. Ten tweede werd
de ontvanger van deze informatie niet aangeduid door de dienstverlener. Ook mag de
doorgegeven informatie niet door de dienstverlener worden geselecteerd of gewijzigd. Indien
één van deze voorwaarden voldaan werd, zal de dienstverlener aansprakelijk gesteld worden.
Deze rechtsregel biedt de mogelijkheid aan een rechtbank of administratieve autoriteit om in
overeenstemming met de nationale wetgeving de beëindiging van een inbreuk te vorderen.
Artikel 13 – Caching (Wijze van opslag)
Dit deel van de richtlijn bespreekt de aansprakelijkheid van de dienstverlener op vlak van het
opslaan van de verkregen informatie. Het oordeel luidt dat de dienstverlener niet aansprakelijk
wordt gesteld voor de automatische, tussentijdse en tijdelijke opslag van die gegevens. Indien
de dienstverlener deze informatie opslaat om op een later tijdstip doeltreffender op te vragen
of te verwerken, dan is hij niet aansprakelijk onder strikte voorwaarden. Zo kan de
dienstverlener onder geen beding de informatie wijzigen, tevens dient de dienstverlener de
toegangsvoorwaarden in acht te nemen. Daarnaast is hij verplicht de gangbare regels in de
desbetreffende bedrijfstak na te leven. Dit impliceert ook dat de dienstverlener de
technologieën voor het verkrijgen van deze gegevens rechtmatig dient te gebruiken. Caching
biedt een rechtbank of een andere bevoegde autoriteit ook de opportuniteit om de
onmiddellijke stopzetting van een inbreuk te eisen in samenspraak met de nationale
rechtspraak.
Artikel 14 – Hosting (Host-diensten)
Indien de dienstverlener het opslaan van de afnemersinformatie als core business heeft, dan
kan de dienstverlener niet verantwoordelijk gesteld worden voor de opgeslagen gegevens. Zij
zijn niet aansprakelijk op voorwaarde dat de dienstverleners geen daadwerkelijke kennis
10
hadden over de illegale activiteiten of onwettige informatie. De dienstverlener kan ook niet
aansprakelijk gesteld worden indien hij wel besef krijgt van deze onwettige handelingen. Maar
dan dient de dienstverlener prompt de verkregen informatie uit zijn databestanden te
verwijderen of de toegang daartoe onmogelijk te maken. Deze regels zijn niet van toepassing
indien de afnemer handelt onder het gezag van de dienstverlener. Ook hosting kent een
rechtbank de autoriteit toe om de onmiddellijke stopzetting van een eventuele inbreuk te
vorderen.
Artikel 15 – Geen algemene toezichtverplichting
De EU-lidstaten leggen de dienstverleners geen algemene verplichtingen op om toezicht te
houden op de informatie die zij opslaan of doorgeven. Er rust ook geen enkele verplichting op
de dienstverlener om actief op zoek te gaan naar onwettige informatie binnen zijn databank.
Dit specifiek artikel heeft uitwerking op de levering van de in artikelen 12, 13 en 14 bedoelde
diensten. De lidstaten kunnen de dienstverleners echter wel opleggen om vermeende illegale
gegevens door te spelen aan de bevoegde autoriteiten, die deze informatie dan verder
behandelen.
Hoofdstuk III - Tenuitvoerlegging
Artikel 16 – Gedragscodes
De lidstaten van de Europese Unie, alsook de Europese Commissie zijn sterke voorstanders van
het invoeren van een gedragscode binnen de informatiemaatschappijen. Daardoor stimuleren
zij de opstelling van gedragscodes op communautair niveau en de indiening van ontwerpen op
vrijwillige basis bij de Europese Commissie. Tevens streven de lidstaten naar een verhoogde
elektronische toegankelijkheid van deze gedragscodes in alle talen van de Gemeenschap. Ook
gedragscodes ter bescherming van minderjarigen en de menselijke waardigheid staan hoog
aangeschreven binnen de Europese Unie. Ten slotte dienen de handels- , beroeps- en
consumentenverenigingen de lidstaten en de Europese Commissie in kennis te stellen van
eventuele evaluaties van hun afgesproken gedragscodes en de praktijkgerichte weerslag ervan.
Artikel 17 – Buitengerechtelijke geschillenregeling
Bij geschillen tussen de verleners en afnemers van de diensten van de informatiemaatschappij
zorgen de lidstaten ervoor dat de nationale wetgeving geen obstakel vormt voor de
buitengerechtelijke geschillenregeling, inclusief de daartoe geëigende elektronische middelen.
Tevens sporen de lidstaten de bevoegde organen aan om voor passende procedurele garanties
11
te zorgen. Dit bijvoorbeeld bij consumentengeschillen. Tevens dienen de organen voor de
buitengerechtelijke geschillenregeling de Commissie de nodige kennis te verschaffen over
belangrijke beslissingen omtrent de elektronische handel.
Artikel 18 – Beroep op rechterlijke instanties
Elke lidstaat heeft de verplichting om in specifieke rechtsgedingen te voorzien waarbij snel
maatregelen kunnen getroffen worden. Dit dient in de nationale wetgeving voorzien te worden
zodat er onder geen enkel beding van afgeweken kan worden.
Artikel 19 – Samenwerking
De lidstaten beschikken over passende controle- en onderzoeksmiddelen en zorgen ervoor dat
de dienstverleners de vereiste informatie verschaffen. Dit heeft als hoofddoel het correct
uitvoeren van de richtlijn. Tevens heeft dit artikel de goede samenwerking tussen alle lidstaten
voor ogen. Aan de hand van contactpunten wordt er dan voorzien in een snelle en goede
uitwisseling van de gegevens uit deze diensten. Er is niet enkel een samenwerkingsverband
tussen alle EU-landen, ook de Europese Commissie maakt deel uit van deze coöperatie. De
lidstaten verstrekken zo spoedig mogelijk de gevraagde bijstand en gegevens. De lidstaten
richten zelf één of meerdere contactpunten op. Zowel de afnemers, als de verleners van de
dienst kunnen zich tot deze contactpunten wenden om algemene informatie over hun
contractuele rechten en plichten te verkrijgen. Alle lidstaten moedigen ook de wederzijdse
communicatie met de Europese Commissie aan. Dit omdat de Commissie in kennis wordt
gesteld van de belangrijke administratieve en gerechtelijke beslissingen.
Artikel 20 – Sancties
Elke lidstaat kan haar eigen regeling betreffende sancties opstellen. De enige vereiste voor de
bepaling van de sanctie is dat deze straffen doeltreffend, evenredig en afschrikkend dienen te
zijn. Dit om eventuele recidivisten af te schrikken. De lidstaten kunnen ook alle middelen die ze
voor handen hebben, benutten om de sancties effectief uit te voeren.
Hoofdstuk IV - Slotbepalingen
Artikel 21 – Heronderzoek
Dit artikel stelt een nieuwe streefdatum voor de controle van deze richtlijn, namelijk op 17 juli
2003. En vervolgens een controle om de twee jaar. De Europese Commissie legt dan een verslag
voor aan de Europese Raad, het Europees Parlement en het Economisch en Sociaal Comité. Dit
12
verslag is vergezeld van mogelijke wettelijke, technische of economische aanpassingen van de
richtlijn. Deze aanpassingen zijn in overeenstemming met de economische werkelijkheid. De
aansprakelijkheid van de aanbieders van de dienst dient bij ieder voorstel tot aanpassing te
worden onderzocht.
Artikel 22 – Omzetting
De lidstaten voeren de nodige wettelijke en bestuursrechterlijke bepalingen in voor 17 januari
2002. Elke lidstaat dient de Europese Commissie van deze omzetting van de Europese richtlijn
naar de nationale wetgeving op de hoogte te brengen. In de nationale rechtsregels dient er
onverwijld verwezen te worden naar deze Europese richtlijn.
Artikel 23 – Inwerkingtreding
De richtlijn is pas van kracht op de dag van haar bekendmaking in het Publicatieblad van de
Europese Gemeenschappen.
Artikel 24 – Adresstaten
Het laatste artikel van deze richtlijn benadrukt enkel dat deze richtlijn van toepassing is voor
alle lidstaten van de Europese Unie.
1.3 Andere Europese wetgeving
1.3.1 Wijzigingen van de Richtlijn 77/388/EEG (de zesde BTW-Richtlijn van de
Europese Unie)5
In de zesde Richtlijn van de Europese Unie harmoniseerde de Europese Raad de verschillende
wetgevingen van de EU-lidstaten inzake omzetbelasting. Het bekomen van een uniforme
grondslag, m.a.w. een BTW-stelsel voor alle leden van de Europese Unie was de belangrijkste
drijfveer van deze Richtlijn. De beleidslijn, dat dateerde van mei 1977, kende al heel wat
aanpassingen. Dit omdat de wetgeving voortdurend evolueerde doorheen de tijd en ook
omwille van de technologische ontwikkelingen. Één van die belangrijke uitvindingen was de
oprichting van een elektronisch netwerk. Dankzij het internet was het elektronisch
handeldrijven mogelijk en dus diende de Europese Unie haar wetgeving aan te passen aan dit
nieuw fenomeen. Dit gebeurde aan de hand van twee specifieke richtlijnen, namelijk Richtlijn
2002/38/EG en Richtlijn 2006/58/EG. Beide richtsnoeren hadden uitwerking op de
5
Zesde Richtl. van de Raad nr. 77/388/EEG, 17 mei 1977 betreffende de harmonisatie van de wetgevingen der Lid-Staten inzake omzetbelasting
– Gemeenschappelijk stelsel van belasting over de toegevoegde waarde: uniforme grondslag, Pb.L. 13 juni 1977, afl. 145.
13
oorspronkelijke Richtlijn en voerden tevens het begrip elektronische handel in het Europese
rechtskader in.
Richtlijn 2002/38/EG6
De eerste wijziging gebeurde in artikel 9 van de Richtlijn 2002/38/EG. In dit negende artikel
werd de plaats van de dienst bepaald om vervolgens te bepalen welke BTW-wetgeving er van
kracht was. Elektronische handel vormt echter een afwijking van de algemene regel van de
plaatsbepaling. De plaats van de dienst wordt bepaald aan de hand van de zetel van de
bedrijfsuitoefening van de dienstverrichter of diens vaste inrichting waaruit hij zijn dienst
verricht. Bij gebreke van dergelijke zetel of vaste inrichting wordt de woonplaats of de
gebruikelijke verblijfplaats van de verrichter van de dienst aangemerkt als plaats van de dienst.
Het tweede lid van dit artikel behandelt de afwijkingen op de hoofdregel. Aan dit lid voegt deze
Richtlijn twee supplementaire gevallen toe, namelijk de radio- en televisieomroepdiensten en
de langs elektronische weg verrichte diensten.
Diensten verricht langs de elektronische weg worden in deze Richtlijn in vijf categorieën
ingedeeld. Het leveren en overbrengen van websites, het onderhoud op afstand van
programma’s en uitrustingen vormen de eerste klasse. Ten tweede vermeldt de Europese Unie
de levering van software en de bijwerking ervan als categorie. Daarnaast wordt de levering van
beelden, geschreven stukken en informatie en de terbeschikkingstelling van databanken
aanzien als een voorbeeld van een elektronische dienst. Het vierde onderdeel heeft betrekking
op de levering van muziek of films, van spelen, met inbegrip van kans- of gokspelen, en van
uitzendingen of manifestaties op het gebied van politiek, cultuur, kunst, sport, wetenschappen
of ontspanning. De levering van onderwijs op afstand wordt door Europa aangemerkt als
laatste klasse van een elektronische dienst.
De bepaling van de plaats van de elektronische dienst vormt een afwijking ten opzichte van de
hoofdregel. Terwijl bij de algemene regel de zetel van bedrijfsuitoefening of vaste inrichting
belangrijk is voor het bepalen van de plaats van de dienst, viseert de afwijking de zetel van
bedrijfsuitoefening of vaste inrichting van de ontvanger van de dienst. Als ontvangers van de
6
Richtl. van de Raad nr. 2002/38/EG, 7 mei 2002 tot wijziging, voor een gedeelte tijdelijk, van Richtlijn 77/388/EEG met betrekking tot de
regeling inzake de belasting over de toegevoegde waarde die van toepassing is op bepaalde diensten die langs elektronische weg worden
verricht alsook op radio- en televisieomroepdiensten, Pb.L. 15 mei 2002, afl. 128, 41-44.
14
dienst worden zowel de ontvangers van buiten de Europese Gemeenschap als de
belastingplichtigen binnen deze Gemeenschap aangemerkt. Voor de belastingplichtigen binnen
de Gemeenschap geldt de beperking dat deze persoon niet in het land van de dienstverrichter
gevestigd is. Tevens bepaalt deze Richtlijn ook waar de plaats van de dienst voor een nietbelastingplichtige ontvanger ligt. Wanneer een ontvanger van een dergelijke elektronische
dienst niet BTW-belastingplichtig is en hij in een lidstaat van de Europese Unie gevestigd is, dan
is de plaats van de dienst gelijk aan de plaats waar de niet-belastingplichtige zijn
vestigingsplaats heeft of waar hij zijn woonplaats of effectieve verblijfplaats heeft. Daarnaast
dienen de diensten verricht te worden door een belastingplichtige die zijn zetel van
bedrijfsuitoefening buiten de Europese Gemeenschap gevestigd heeft of daar over zijn vaste
inrichting beschikt. De lidstaten van de EU hebben niet de mogelijkheid om gebruik te maken
van het derde lid inzake het voorkomen van dubbele heffing of niet-heffing, alsook eventuele
concurrentievervalsing. Dit geldt enkel in het geval van levering van de elektronische dienst aan
een niet-belastingplichtige.
De Richtlijn bevat naast de voorgaande wijziging ook een belangrijke toevoeging aan de
beleidslijn van 1977. Artikel 26 quater bevat de bijzondere regeling voor de niet in de
Gemeenschap gevestigde belastingplichtigen die elektronische diensten verrichten voor nietbelastingplichtigen in de Europese Gemeenschap. Ten eerste definieert dit artikel de
verschillende terminologie. Termen zoals een niet in de Gemeenschap gevestigde
belastingplichtige, elektronische diensten en langs elektronische weg verrichte diensten,
lidstaat van identificatie, lidstaat van verbruik en de BTW-aangifte worden in dit deel van het
artikel uitgelegd.
Het tweede topic binnen artikel 26 quater omvat de specifieke regeling voor langs
elektronische weg verrichte diensten. Eerst en vooral staan de EU-lidstaten toe dat een niet in
de Gemeenschap gevestigde belastingplichtige elektronische diensten verricht voor nietbelastingplichtigen binnen de Gemeenschap, zij kunnen genieten van een bijzondere regeling.
Deze specifieke regeling is van toepassing op al deze verrichtingen binnen de Gemeenschap.
Bijgevolg dient de verrichter van de dienst een opgave in te dienen in de lidstaat van
identificatie. In deze opgave maakt hij het begin of eventuele beëindiging van zijn activiteit als
belastingplichtige bekend aan de betrokken lidstaat. Ook indien de belastingplichtige niet meer
15
in aanmerking zou komen voor de bijzondere regeling, dient hij een opgave over te maken aan
de lidstaat van identificatie. Na het indienen van deze formaliteit identificeert de lidstaat deze
belastingplichtige aan de hand van een individueel nummer. Dit proces verloopt volledig langs
de elektronische weg. De lidstaat van identificatie beschikt tevens over de bevoegdheid om een
niet
uit
de
Gemeenschap
gevestigde
belastingplichtige
te
schrappen
uit
het
identificatieregister. Dit gebeurt indien de BTW-plichtige niet langer elektronische diensten
verricht, indien hij zijn belastbare activiteiten beëindigt of indien hij niet langer aan de
opgelegde voorwaarden voldoet. De verrichter van de dienst die BTW-plichtig is in de lidstaat
van identificatie dient ieder kwartaal een BTW-aangifte in, dit ongeacht of hij al dan niet
elektronische diensten heeft verricht binnen deze periode. De aangifte wordt uiterlijk twintig
dagen na het verstrijken van de periode elektronisch verwacht bij de bevoegde nationale
instantie. De aangifte moet in de Europese eenheidsmunt ingediend worden. In het geval van
een notatie in vreemde valuta dient de wisselkoers gehanteerd te worden die van toepassing
was bij het verstrijken van de aangifteperiode. Op het moment van indienen van de BTWaangifte is de niet in de Gemeenschap gevestigde belastingplichtige verplicht zijn BTW-schuld
over te maken aan de lidstaat van identificatie. Daarnaast dient de belastingplichtige
dienstverrichter een voldoende gedocumenteerde boekhouding voor te leggen zodat de
administratie de juistheid van de aangifte kan verifiëren.
De Richtlijn 2002/38/EG gaat in vanaf 1 juli 2003 en geldt voor alle lidstaten van de Europese
Unie. De verschillende staten doen dan ook de nodige wettelijke en bestuursrechterlijke
bepalingen om aan deze richtlijn te voldoen en deze vanaf 1 juli 2003 in werking te doen
treden. De effectieve inwerkingtreding gebeurt op de dag van bekendmaking in het Europees
Publicatieblad. Deze beleidslijn is voor een periode van drie jaar geldig. Na deze periode wordt
dit thema verder onderzocht door de Europese instanties.
Richtlijn 2006/58/EG7
Deze Europese richtlijn wijzigt de toepassingsduur van de BTW-regeling voor bepaalde diensten
die langs elektronische weg worden verricht, alsook radio- en televisieomroepdiensten. De
Raad besliste via deze beleidsmaatregel om de termijn met zes maanden te verlengen tot en
7
Richtl. van de Raad nr. 2006/58/EG, 27 juni 2006 tot wijziging van Richtlijn 2002/38/EG wat betreft de toepassingsduur van de regeling inzake
de belasting over de toegevoegde waarde voor bepaalde diensten die langs elektronische weg worden verricht alsook radio- en
televisieomroepdiensten, Pb.L. 28 juni 2006, afl. 174.
16
met 31 december 2006. Deze verlenging kwam er na de evaluatie van voorgaande Richtlijn
2002/38/EG. Het nieuwe uitgewerkte voorstel van de Europese Raad maakte echter gewag van
een tweejarige verlenging tot en met 2008. Deze tweejarige verlenging kwam er echter niet en
dus besliste de Raad om de periode tot het einde van 2006 uit te breiden. De Commissie
motiveerde dat deze halfjarige verlenging van de oorspronkelijke bepalingen nodig waren om
de interne markt goed te laten functioneren en de mededingingsverstoringen permanent op te
heffen.
1.3.2 Wijzigingen van de Richtlijn 2006/112/EG8
Deze richtlijn is het verlengstuk van de zesde BTW-richtlijn die hierboven beschreven wordt.
Deze handelt dus over het gemeenschappelijk stelsel inzake de belasting over de toegevoegde
waarde.
Richtlijn 2006/138/EG9
Hierboven was de BTW-regeling voor bepaalde diensten die langs de elektronische weg worden
verricht, alsook voor de radio- en televisieomroepdiensten reeds tot 31 december 2006 van
toepassing. Deze worden voor sommige artikelen van deze Richtlijn verlengd tot 31 december
2008. Het belangrijkste motief van de Raad bestond erin om de continuïteit van het BTW-stelsel
voor elektronische diensten te garanderen.
Door Richtlijn 2006/138/EG werden artikelen 56, 57, 59 en 357 gewijzigd. Artikel 56 handelt
over de plaatsbepaling van diverse diensten waaronder de diensten die langs de elektronische
weg verricht aan een belastingplichtige ontvanger. In dit geval moet de plaats van de verrichter
van de dienst soelaas bieden. Artikel 57 bepaalt dan weer de plaats van een elektronische
dienst verricht aan een niet-belastingplichtige. Hier is de vestigingsplaats van de ontvanger van
cruciaal belang. Artikel 59 heeft uitwerking op artikel 58 en bespreekt hoe een lidstaat dubbele
belasting of niet-belasting kan voorkomen omtrent e-commerce. De laatste wijziging is deze
van artikel 357. Deze verandering handelt over de bijzondere regeling voor niet in de
Gemeenschap gevestigde belastingplichtigen die langs elektronische weg diensten verrichten
8
Richtl. van de Raad nr. 2006/112/EG, 28 november 2006 betreffende het gemeenschappelijke stelsel van belasting over de toegevoegde
waarde, Pb.L. 11 december 2006, afl. 347.
9
Richtl. van de Raad nr. 2006/138/EG, 19 december 2006 tot wijziging van Richtlijn 2006/112/EG wat betreft de toepassingsduur van de
regeling inzake de belasting over de toegevoegde waarde voor bepaalde diensten die langs elektronische weg worden verricht alsook radio- en
televisieomroepdiensten, Pb.L. 29 december 2006, afl. 384, 92-93.
17
aan niet-belastingplichtigen. Voor deze vier artikelen is de tweejarige verlengingstermijn van
toepassing.
Richtlijn 2008/8/EG10
Deze beleidslijn van de Europese Unie sluit nauw aan bij de Richtlijn 2006/138/EG. De
gestemde richtlijn voert een verdere verlenging van de bovenstaande artikelen in. De
verlengingstermijn bedraagt in deze specifieke richtlijn één jaar voor de artikelen 56, 57 en 59.
Deze rechtsregels zijn van kracht tot en met 31 december 2009. Voor artikel 357 werd een
langere termijn bedongen. Dit artikel heeft uitwerking tot en met 31 december 2014. Verder
haalt deze richtlijn ook nog de specifieke plaats van de elektronische dienst aan. De
plaatsbepaling werd echter niet gewijzigd door de Europese Unie waardoor dezelfde regels nog
altijd van kracht zijn.
1.3.3 Verordening nr. 792/2002 (EG)11
Deze verordening heeft als doel om de eerdere Verordening nr. 218/92 tijdelijk te wijzigen. De
wijziging is gebeurd omtrent de administratieve samenwerking op het gebied van indirecte
belastingen, met andere woorden inzake de BTW. Deze verordening voegt een aantal
maatregelen toe in de bestaande verordeningen van de EU inzake e-commerce. De wijziging is
vooral tot stand gekomen omwille van het feit dat de Richtlijn 2002/38/EG ook de vroegere
zesde BTW-richtlijn tijdelijk heeft gewijzigd. De wijzigingen die in deze Verordening aan bod
komen, spelen in op de wijzigingen van de Richtlijn 2002/38/EG, meer specifiek op artikel 26
quater. De wijzigingen werden hierboven reeds aangehaald.
1.3.4 Verordening nr. 143/2008 (EG)12
Deze Verordening wijzigt de voorafgaande Verordening nr. 1798/2003 betreffende de invoering
van de regeling voor de administratieve samenwerking en informatie-uitwisseling in het kader
van de plaatsbepaling van de dienst, de uitzonderlijke systemen en de teruggaafprocedure
inzake de BTW. Ook dit kwam reeds aan bod in de boven aangehaalde richtlijnen.
10
Richtl. van de Raad nr. 2008/8/EG, 12 februari 2008 tot wijziging van Richtlijn 2006/112/EG wat betreft de plaats van een dienst, Pb.L. 20
februari 2008, afl. 44, 11-22.
11
Verord. van de Raad (EG) nr. 792/2002, 7 mei 2002 tot tijdelijke wijziging van Verordening (EEG) nr. 218/92 betreffende de administratieve
samenwerking op het gebied van de indirecte belastingen (BTW) wat betreft aanvullende maatregelen inzake elektronische handel, Pb.L. 15
mei 2002, afl. 128.
12
Verord. van de Raad (EG) nr. 143/2008, 12 februari 2008 tot wijziging van Verordening (EG) nr. 1798/2003 met betrekking tot de invoering
van een regeling voor administratieve samenwerking en informatie-uitwisseling in het kader van de bepalingen betreffende de plaats van een
dienst, de speciale systemen en de btw-teruggaafprocedure, Pb.L. 20 februari 2008, afl. 44.
18
1.4 Belgische wetgeving
De Belgische wetgever implementeerde de supranationale richtlijn van de Europese
Gemeenschap inzake elektronische handel in 2003. Deze wet bevat alle artikelen die de
Europese instanties opgenomen hadden in hun richtlijn. Toch is deze wet een uitbreiding van
de Europese beleidslijn. De Belgische wetgeving plaatst de richtlijn namelijk in een context die
specifiek toepasbaar is op België. Naast deze wet bevat de Belgische wetgeving een circulaire
die het standpunt van de belastingadministratie duidelijk maakt.
1.4.1 Wet betreffende bepaalde juridische aspecten van de diensten van de
informatiemaatschappij - 11 maart 200313
Hoofdstuk I – Voorafgaande bepalingen
Artikel 1
De Belgische wet betreffende de elektronische handel regelt een aangelegenheid als bedoeld in
artikel 78 van de Grondwet. Tevens bepaalt het eerste artikel dat de bepalingen zoals bedoeld
in de richtlijn 2000/318/EG van het Europese Parlement worden omgezet in rechtsregelen van
de interne markt.
Artikel 2
Het tweede artikel omvat de belangrijkste definities. Deze definities zorgen ervoor dat er zo
weinig mogelijk tweestrijdige begrippen in de wettekst zitten. Deze termen zijn van belang bij
het interpreteren van deze wet, maar ook voor eventuele uitvoeringsbesluiten. Zo worden
dienst van de informatiemaatschappij, elektronische post, (gevestigde) dienstverlener, afnemer
van de dienst, consument, reclame, gereglementeerd en vrij beroep verder gedefinieerd. Deze
uitleg van termen sluit zeer nauw aan bij de Europese richtlijn. De definitie van reclame wordt
echter duidelijker omschreven in de Belgische wet. In artikel 2 van de Belgische rechtspraak
wordt er namelijk een limitatieve lijst van handelingen opgenomen die niet als reclame aanzien
worden.
Artikel 3
In het derde artikel zijn er een aantal aspecten opgesomd waarop de wet niet van toepassing is.
Ten eerste worden de belastingen uitgesloten van deze wet. Daarnaast vormen de kwesties in
verband met diensten van de informatiemaatschappij die geregeld worden door de
wetgevende of reglementaire bepaling tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer en de
13
Wet 11 maart 2003 betreffende bepaalde juridische aspecten van de diensten van de informatiemaatschappij, BS 17 maart 2003 (ed. 2).
19
verwerking van de persoonlijke gegevens een belangrijke uitzondering op deze wet. Ook
overeenkomsten of praktijken die onder het kartelrecht vallen zijn niet onderhevig aan deze
wetsbepalingen. Ten laatste worden er nog enkele specifieke diensten uitgesloten.
Voorbeelden van dergelijke diensten zijn de activiteiten van notarissen, de vertegenwoordiging
van een cliënt voor het gerecht of gokactiviteiten met inbegrip van loterijen en
weddenschappen.
Hoofdstuk II - Grondbeginselen
Artikel 4 – Het beginsel van vrijheid van vestiging
Indien een dienstverlener van een informatiemaatschappij zijn activiteiten in België wil starten
en uitoefenen, dient deze dienstverlener niet in het bezit te zijn van een voorafgaande
vergunning of enige andere vereiste met gelijkaardige werking.
Artikel 5 – Het beginsel van vrij verrichten van diensten
Dit artikel legt een aantal vereisten op aan alle dienstverleners die op het Belgisch grondgebied
hun diensten van de informatiemaatschappij verrichten. Indien de diensten worden verricht
door een in een andere lidstaat van de Europese Unie gevestigde dienstverlener, dan is het vrije
verkeer van deze diensten niet beperkt door deze specifieke en algemene vereisten. De
opgelegde vereisten hebben echter geen uitwerking op de fysieke levering van goederen. Dit
geldt eveneens voor diensten die niet langs de elektronische weg worden verleend.
Artikel 6 – Afwijkingen van het beginsel van het vrije verrichten van diensten
Het zesde artikel bepaalt een aantal uitzonderingen op het voorgaande artikel. In enkele
specifieke gevallen is artikel 5 niet van toepassing. De eerste afwijking wordt gevormd door de
vrijheid die contractpartijen hebben om het toepasselijke recht te kiezen. Ook de contractuele
verplichtingen inzake consumentenovereenkomsten vormen een uitzondering op de regel. Een
andere beperking bevindt zich bijvoorbeeld op het vlak van de toelating van ongevraagde
reclame via elektronische post.
Hoofdstuk III – Informatie en doorzichtigheid
Artikel 7
Dit artikel bespreekt net zoals de Europese richtlijn dat de dienstverleners er toe worden
aangezet specifieke informatie ter beschikking van de afnemers van de dienst en de bevoegde
autoriteiten te stellen. Deze gegevenstoegang dient gemakkelijk, rechtstreeks en permanent
20
toegankelijk te zijn voor deze doelgroepen. De toegankelijke informatie omvat onder andere de
naam of handelsnaam, het geografische adres en het inschrijvingsnummer in het
handelsregister. Deze informatiedetails werden overgenomen uit de Europese beleidslijn. Op
het gebied van prijsaanduidingen rust er op de dienstverlener de bevoegdheid deze prijzen
ondubbelzinnig en duidelijk aan te geven. Dit om de consument niet te misleiden en hem met
verkeerde prijsaanduidingen te lokken.
Artikel 8
Daarnaast hebben de dienstverleners van de informatiemaatschappij de uitdrukkelijke
verplichting om enkele informatievoorschriften duidelijk, begrijpelijk en ondubbelzinnig aan de
afnemers van deze dienst mee te delen. Deze informatie is verplicht ter ore van de afnemer te
komen voordat hij zijn order langs de elektronische weg plaatst. De dienstverlener hoort naast
de talen waarin het contract gesloten kan worden, ook de verschillende technische stappen tot
het effectieve sluiten van het contract aan de afnemer kenbaar te maken. Tevens dient de
verlener van de dienst ook de technische middelen om invoerfouten te wijzigen nauwgezet
door te geven aan de afnemer. Een laatste voorschrift bevat de verplichting om aan te geven of
de dienstverlener al dan niet het gesloten contract zal archiveren en of dit contract toegankelijk
zal zijn. Deze bepalingen en de algemene voorwaarden van het contract dienen op een manier
verspreid te worden, zodat de afnemers van de dienst deze informatie kunnen opslaan en zo
ook terug kunnen raadplegen indien zij dit nodig achten.
Artikel 9
Om eventuele invoerfouten te vermijden dient de dienstverlener de passende technische
middelen ter beschikking te stellen van de afnemer. Deze middelen worden verschaft vooraleer
de afnemer zijn order plaatst. Tevens zorgt de dienstverlener ervoor dat de afnemer zijn
invoerfouten kan opsporen en corrigeren.
Artikel 10
Indien de afnemer van een dienst langs elektronische weg een order plaatst, dan bevestigt de
dienstverlener zo spoedig mogelijk en langs het elektronische medium deze bestelling. Het
ontvangstbewijs omvat onder andere de bestelde diensten en de concrete afspraken. Zowel het
order als het ontvangstbewijs worden geacht te zijn ontvangen wanneer ze voor beide
contractpartijen openbaar zijn.
21
Artikel 11
Artikel 8, 9 en 10 zijn niet geheel van toepassing op partijen die niet als consument handelen.
Zij wijken bijgevolg af van de vermelde wetsartikelen.
Artikel 12
Op de dienstverlener rust de plicht te bewijzen dat hij aan artikelen 7 tot en met 10 voldaan
heeft ten aanzien van de consumenten.
Hoofdstuk IV – Reclame
Artikel 13
Reclame die deel uitmaakt van een dienst van de informatiemaatschappij dient aan enkele
specifieke voorwaarden te voldoen volgens dit artikel van de Belgische wetgeving. Een eerste
voorwaarde is dat de reclame duidelijk en ondubbelzinnig de vermelding bevat dat het effectief
om reclame gaat. Deze reclamevermelding wordt leesbaar, goed zichtbaar en ondubbelzinnig
weergegeven. Daarnaast dient de natuurlijke persoon of de rechtspersoon van wie deze
reclame uitgaat, identificeerbaar te zijn. Ten derde zijn verkoopsbevorderende aanbiedingen
zoals eenmalige promoties of prijsverminderingen ook duidelijk herkenbaar. Tevens dienen de
voorwaarden om aan deze acties te voldoen gemakkelijk vervulbaar te zijn voor de afnemers
van de dienst. Ook eventuele verkoopbevorderende wedstrijden hebben dit herkenbare
karakter en zijn eenvoudig te realiseren voor de afnemers.
Artikel 14
Dit artikel verbiedt het gebruik van de elektronische post zonder voorafgaande, vrije, specifieke
en geïnformeerde toestemming om reclame te verspreiden. De Koning kan echter
uitzonderingen op dit verbod uitvaardigen. Indien de dienstverleners de toestemming
ontvingen om elektronische reclame te verspreiden, dan verschaft hij duidelijke en begrijpelijke
informatie zodat de afnemer zich kan verzetten tegen deze vorm van reclame. Daarnaast duidt
hij een geschikt middel aan om dit recht langs de elektronische weg doeltreffend uit te
oefenen. Het derde lid van dit artikel bevat toch twee beperkingen voor het versturen van
elektronische reclame. Het is bij wet verboden de identiteit en het adres van een derde te
gebruiken. Tevens is het strikt verboden informatie te vervalsen of te verbergen voor de
consument. Een andere belangrijke voorwaarde van dit artikel omvat de verplichting van de
dienstverlener tot het leveren van het bewijs dat de afnemer elektronische reclame aanvroeg.
22
Artikel 15
Reclame langs het elektronische medium is toegestaan voor gereglementeerde beroepen
indien zij de beroepseer en –regels in acht nemen. Dit omvat de eerlijkheid ten opzichte van
cliënten en confraters.
Hoofdstuk V – Langs elektronische weg gesloten contracten
Artikel 16
Wanneer de functionele kwaliteiten van de wettelijke of reglementaire vereisten gevrijwaard
zijn, dan zijn de contracten langs elektronische weg volgens de regels afgesloten. Om de
vereisten te kunnen toepassen wordt er een geschrift geëist. Een geschrift wordt gedefinieerd
als een opeenvolging van verstaanbare tekens die toegankelijk zijn voor een latere raadpleging.
Het omvat eveneens de uitdrukkelijke of stilzwijgende vereiste van een handtekening van de
partijen.
Artikel 17
Artikel 16 is niet van toepassing op contracten die rechten overdragen of doen ontstaan ten
aanzien van onroerende zaken, uitgezonderd huurrechten. Contracten met tussenkomst van
een rechtbank behoren eveneens tot deze uitzondering op artikel 16. Contracten van het
familie- en erfrecht, alsook contracten voor persoonlijke en zakelijke zekerheden welke gesteld
worden door personen die handelen voor doeleinden buiten hun beroepsactiviteit dienen
artikel 16 niet te volgen.
Hoofdstuk VI – Aansprakelijkheid van dienstverleners die als tussenpersoon optreden
Artikel 18 – Mere Conduit (Doorgeefluik)
De dienstverlener van de informatiemaatschappij is niet aansprakelijk voor de doorgegeven
informatie, alsook niet voor het verschaffen van toegang tot deze informatie. Daarvoor dient hij
aan elk van volgende voorwaarden te voldoen. Ten eerste ligt het initiatief tot doorgifte niet bij
de dienstverlener. Tevens werd de ontvanger van de informatie niet door de dienstverlener
geselecteerd. Ten laatste mag de doorgegeven informatie ook niet gewijzigd of geselecteerd
worden door de dienstverlener.
Artikel 19 – Opslag in de vorm van tijdelijke kopiëring
De dienstverlener is niet aansprakelijk voor de automatische, tussentijdse en tijdelijke opslag
van de doorgegeven informatie wanneer de dienst bestaat in het doorgeven van informatie via
23
een communicatienetwerk. Deze opslag geschiedt enkel om latere doorgifte van die informatie
aan andere afnemers van de dienst en op hun verzoek. De dienstverlener is niet aansprakelijk
als hij de informatie niet wijzigt, de toegangsvoorwaarden in rekening neemt, de gangbare
sectorale regels incalculeert en niets wijzigt aan de technologie om deze gegevens te verkrijgen.
De dienstverlener dient eveneens meteen de opgeslagen informatie te verwijderen of
ontoegankelijk te maken indien hij verneemt dat deze zich niet meer op hun oorspronkelijke
plaats bevinden. Daarnaast dient hij deze onmiddellijk te verwijderen wanneer een
gerechtelijke of administratieve autoriteit dit eist.
Artikel 20 – Hosting (Host-diensten)
De verlener van de diensten van de informatiemaatschappij heeft ook geen aansprakelijkheid
voor de opslag van informatie indien de dienstverlener kan aantonen dat hij geen kennis had
van het illegale karakter van de activiteit. De dienstverlener is ook niet aansprakelijk indien hij
de gegevens prompt verwijdert vanaf het moment dat hij op de hoogte werd gebracht van het
onwettige karakter van de activiteit.
Artikel 21 - Toezichtverplichtingen
De dienstverleners hebben geen algemene verplichting om toe te zien of hun doorgegeven
informatie, gegevens van onwettige activiteiten herbergen. De bevoegde gerechtelijke
instanties kunnen de dienstverleners wel een tijdelijke toezichtverplichting opleggen indien zij
dit vorderen. Wel dient er aangehaald te worden dat ze wel de verplichting hebben deze
gegevens door te spelen aan de bevoegde autoriteiten wanneer zij vermoeden dat er bepaalde
gegevens illegale activiteiten bevatten. De dienstverleners dienen eveneens alle nodige
informatie te leveren als de administratieve of gerechtelijke instanties een officiële navraag
doen naar deze gegevens.
Hoofdstuk VII – Controlemaatregelen en sancties
Artikel 22 - Waarschuwingsprocedure
Wanneer de bevoegde autoriteiten, met name de Minister bevoegd voor Economische Zaken of
een aangewezen ambtenaar, een inbreuk vaststellen op de besproken wetgeving, dan kunnen
zij een waarschuwing uitvaardigen. Deze waarschuwing gebeurt ten aanzien van de
wetsovertreder en beoogt het aanmanen tot beëindiging van zijn uitgevoerde activiteit of
handeling. De waarschuwingstermijn bedraagt drie weken te rekenen vanaf de vaststelling van
de
24
overtredende
feiten.
De
waarschuwing
wordt
per
aangetekende
brief
met
ontvangstbevestiging opgestuurd naar de overtreder. Dit kan ook door overhandiging van een
afschrift van het proces-verbaal waarin de vastgestelde feiten gedetailleerd worden besproken.
De waarschuwing vermeldt naast de ten laste gelegde feiten en de overtreden wetsbepalingen,
ook de termijn waarbinnen de overtreder zijn activiteiten dient stop te zetten. Indien er geen
gevolg wordt gegeven aan de waarschuwing van de beklaagde zijn kant, dan kan de Minister
voor Economische Zaken of de bevoegde ambtenaar de zaak aanhangig maken bij de Procureur
des Konings.
Artikel 23 – Opsporing en vaststelling van de bij deze wet verboden daden
Naast de door de Minister voor Economische Zaken aangestelde ambtenaren kunnen ook de
officieren van de gerechtelijke politie inbreuken opsporen en vaststellen. Deze processenverbaal hebben een weerlegbaar karakter. De vastgestelde feiten worden met andere woorden
gehandhaafd tot het tegendeel door de overtreder werd bewezen. Een afschrift van dit procesverbaal dient binnen de dertig dagen na vaststelling van de verboden daden in het bezit te zijn
van de overtreder.
Artikel 24 – Minnelijke schikking
Dit artikel omvat de minnelijke schikking en beoogt het vervallen van de strafvordering mits de
overtreder een opgelegde som betaalt. Deze som wordt bepaald door de bevoegde
ambtenaren aan de hand van de opgestelde processen-verbaal. De tarieven en wijze van
betaling worden vastgelegd door de Koning. De voorgestelde minnelijke schikking mag niet
meer bedragen dan het maximum van de geldboetes, eventueel verhoogd met opcentiemen
vastgelegd bij artikel 26. Dit artikel bevat boetes naargelang de inbreuk van de wet. De
minnelijke schikking vervalt echter indien er op voorhand een klacht aan de Procureur des
Konings werd ingediend. Tevens werd de onderzoeksrechter verzocht een onderzoek in te
stellen of de zaak werd bij de bevoegde rechtbank aanhangig gemaakt. In deze specifieke
gevallen worden eventueel betaalde geldsommen dan aan de overtreder teruggestort.
Artikel 25
Artikel 22, 23 en 24 zijn niet van toepassing op titularissen van vrije beroepen. Zij komen
bijgevolg niet in aanmerking voor de waarschuwingsprocedure, de opsporing en de vaststelling
van de daden en de minnelijke schikking.
25
Artikel 26 – Strafsancties
Op het overtreden van artikel 2, §6 staan boetes van 1.000 tot 20.000 euro. Hier worden
bepaalde juridische aspecten van de informatiemaatschappij als bedoeld in de Belgische
Grondwet niet nageleefd. Dienstverleners die de voorschriften van artikel 7 tot 10 en artikel 13
overtreden worden bestraft met een geldboete van 250 tot 10.000 euro. Een strafvordering van
250 tot 25.000 euro wordt ingesteld tegen dienstverleners indien zij reclame per elektronische
post versturen en bijgevolg de voorschriften van artikel 14 overtreden. Wanneer een verlener
van een dienst van de informatiemaatschappij de voorschriften van artikelen 7, 8, 9, 10, 13 en
14 ter kwader trouw overtreden, dan worden zij bestraft met een geldboete van 500 tot 50.000
euro. Boetes van 1.000 tot 20.000 euro worden uitgereikt aan dienstverleners die
beschikkingen van een vonnis of een arrest op grond van artikel 3 van deze wet niet naleven.
Deze geldbedragen zijn ook verschuldigd indien dienstverleners de bevoegde ambtenaren
verhinderen of belemmeren om hun onderzoek naar de illegale daden van de dienstverleners
te voeren. Ook indien ze hun medewerking weigeren te verlenen aan een onderzoek kunnen
deze geldboetes verschuldigd zijn.
Naast deze geldsommen zijn vennootschappen en verenigingen ook burgerrechterlijk
aansprakelijk
voor
de
veroordelingen
tot
schadevergoeding,
geldboeten,
kosten,
verbeurdverklaringen, teruggave en geldelijke sancties. De bepalingen van het Strafwetboek
blijven ook van toepassing op inbreuken bedoeld in dit artikel. Indien de dienstverlener recidief
gedrag vertoont binnen de vijf jaar, dan worden de genoemde straffen verdubbeld. De griffier
van de rechtbank dient na het verstrijken van een termijn van tien dagen na de uitspraak van
de rechtbank, de Minister voor Economische Zaken per gewone brief in te lichten.
Artikel 27
De aanplakking van het vonnis kan door de rechtbank bevolen worden binnen en buiten de
inrichting van de overtredende dienstverlener gedurende een bepaalde periode. Daarnaast kan
de aanplakking van deze uitspraak gepubliceerd worden in kranten of op andere wijze. Deze
aanplakking gebeurt integraal op de kosten van de overtreder. Tevens kan de rechtbank de
verbeurdverklaring van onrechtmatige winsten die met behulp van de inbreuk werden behaald
bevelen.
26
Hoofdstuk VIII – Slotbepalingen
Artikel 28
Dit artikel bevat een aanvulling op artikel 1317 van het Burgerlijk Wetboek.
Artikel 29
Door dit artikel wordt een passage in artikel 23 van de wet van 14 juli 1991 betreffende
handelspraktijken en consumentenbescherming geschrapt.
Artikel 30
In de bijlage van de wet van 26 mei 2002 inzake intracommunautaire vorderingen wordt een
tiende lid ingevoegd. Deze invoeging maakt de wet van 11 maart 2003 betreffende de diensten
van de informatiemaatschappij kenbaar.
1.4.2 Circulaire nr. AFZ/2002-094414
Een circulaire omvat allerhande richtlijnen voor alle ambtenaren van de taxatiediensten. Deze
specifieke circulaire bevat niet bindende richtsnoeren voor de ambtenaren op het vlak van de
BTW. Deze circulaire werd opgesteld kort na de Europese richtlijnen omtrent de elektronische
handel en zorgt ervoor dat de betrokken instanties een beter beeld kunnen vormen over
bepaalde gevallen van elektronische handel. Deze circulaire loopt dan ook grotendeels
evenwijdig met het Europees conceptueel kader.
Ook de belangrijke begrippen worden in deze circulaire verder uitgebreid en uitgelegd zodat de
ambtenaren zich kunnen beroepen op deze termen. Een kernbegrip is dan ook de “langs
elektronische weg verrichte diensten”. Een elektronische dienst wordt ten eerste omschreven
als een dienst verleend via het internet of via een soortgelijk elektronisch netwerk. In tweede
instantie zijn deze diensten sterk afhankelijk van de informatietechnologie. Dit zijn diensten die
een minieme menselijke tussenkomst eisen, ze zijn dan ook grotendeels geautomatiseerd.
Zonder deze nieuwe technologie zouden de elektronische diensten ook niet kunnen bestaan.
De informatietechnologie is dan ook van essentieel belang voor het beoordelingsproces.
Daarnaast bevat deze circulaire de verschillende categorieën van langs elektronische weg
verrichte diensten. De eerste categorie is een algemene categorie en wordt gedefinieerd als alle
gedigitaliseerde producten. Dit zijn bijvoorbeeld alle software en upgrades of veranderingen
14
Circ. nr. AFZ/2002-0944, 12 augustus 2003.
27
van deze software. Ten tweede vallen diensten die een zakelijke of persoonlijke
vertegenwoordiging op een netwerk verzorgen ook onder deze circulaire. Automatisch door
een computer gegenereerde diensten vormen een derde klasse van elektronische diensten. Ten
slotte bevat deze circulaire ook een limitatieve lijst met geautomatiseerde diensten die enkel
door middel van het internet of een ander netwerk kunnen worden verleend.
Deze lijst van geautomatiseerde diensten wordt aangevoerd door het leveren en onderbrengen
van websites en het onderhoud op afstand van programma’s en uitrustingen. Dit zijn
bijvoorbeeld afstandsbeheerssystemen, online gegevensopslag, website en webpage hosting,
enz. De levering van software en de bijwerkingen ervan vormen een volgende onderverdeling.
De toegang tot of downloaden van software vormt hier het voornaamste voorbeeld, alsook
programmatuur die online reclame voorkomt, de zogenaamde banner blockers. De derde en
vierde categorie bevatten de meest gekende vormen van elektronische diensten, met name het
downloaden van beelden, geschreven stukken en informatie, databanken, films, muziek,
uitzendingen van manifestaties en spelen met inbegrip van kans- en gokspelen. Dit gaat dan
vooral om het effectief toegang verschaffen tot deze diensten en informatievormen. Maar ook
het elektronische abonnement op dag- en maandbladen vallen onder deze categorie. Ten vijfde
is het onderwijs op afstand ook opgenomen in deze lijst van langs elektronische weg verrichte
diensten. Dit is het exclusief recht van geautomatiseerd onderwijs dat enkel via het internet of
soortgelijk netwerk kan verstrekt worden. Online veilingen, zoals ebay, vormen de laatste
categorie van elektronische diensten. Deze veilingen maken dan ook gebruik van verscheidene
geautomatiseerde databanken en gegevensinvoer van de klant. Deze diensten eisen dan ook
een minimaal menselijk ingrijpen waardoor ze aanzien worden als langs elektronische weg
verrichte diensten.
Daarnaast omvat de Belgische circulaire ook een opsomming van diensten die niet beschouwd
worden als elektronische diensten en dus met andere woorden buiten het wettelijke kader
vallen. De levering van Cd’s, video’s, audiocassettes, Cd-rom’s, floppy disks, … vallen buiten de
richtlijnen van elektronische handel omdat dit simpelweg een levering van goederen inhoudt
en niet gedigitaliseerd is. Ook de dienstverlening die grotendeels op een menselijk ingrijpen
berusten kunnen niet als elektronische diensten aanzien worden. Dit omdat het internet bij
deze dienstverlening uitsluitend als communicatiemiddel dient. Voorbeelden hiervan zijn de
28
adviesverlening van advocaten of financieel raadgevers aan hun klanten via e-mail. Ook het
onderwijs op afstand aan de hand van een afstandverbinding vallen niet onder deze regeling.
De levering van fysieke herstellingsdiensten van computerapparatuur, offline gegevensopslag,
televisie en andere reclame, helpdeskdiensten via telefoon, … ontsnappen ook aan de wet op
elektronische handel. De motivering hiervoor is de aanzienlijke menselijke tussenkomst die
deze diensten vereisen. Wat ook niet tot de elektronische diensten behoort zijn simultane
radio- en televisie-uitzendingen die op het internet aangeboden worden. Deze elektronische
diensten worden gecatalogeerd als radio- en televisieomroepdiensten. Ten laatste sluit deze
circulaire de levering van videofoondiensten, telefoondiensten en de toegang tot het internet
uit. Deze diensten worden dan ook aanzien als telecommunicatiediensten en niet als diensten
die langs de elektronische weg verricht worden.
1.4.3 Parlementaire vraag van de heer Destexhe (23.01.2001)15
De heer Destexhe kwam destijds met een interessante vraag op de proppen. De vraag luidde als
volgt: “In welke landen moet een bedrijf dat zich met elektronische handel bezighoudt
belastingen betalen? Bestaat er een specifieke regelgeving voor dit soort handel?”
Het antwoord op deze vraag van de heer Destexhe is van tweeërlei aard, namelijk inzake
indirecte belastingen en langs de andere kant inzake de directe belastingen. Inzake indirecte
belastingen zijn het de richtlijnen die een antwoord bieden die hierboven reeds werden
aangehaald. Deze werden door Europa opgemaakt om de elektronische diensten op een
gepaste manier te belasten, alsook om de concurrentieverstoringen tussen verschillende
lidstaten te vermijden. In deze richtlijn vermeldt de Commissie de nieuwe regels omtrent de
elektronische diensten. Het principe is wanneer diensten vanuit derde landen voor in de
Gemeenschap gevestigde personen of vanuit de Gemeenschap voor in een derde land
gevestigde ontvangers, dienen te worden belast op de plaats van de vestiging van de ontvanger
van de dienst. Voor deze richtlijn te implementeren in de Belgische nationale wetgeving werd
een wetsontwerp ingediend op 20 januari 2003.
Inzake de directe belastingen is het antwoord op de parlementaire vraag iets complexer
vanwege het aan bod komen van het begrip “vaste inrichting”. Een vaste inrichting maakt het
15
Vr. en Antw. Senaat 23 januari 2001, Vr. 1123 (Destexhe).
29
namelijk mogelijk te bepalen wanneer een lidstaat de winst van een bedrijf van een andere
staat mag belasten. Dit is gebaseerd op artikel 5 van het dubbelbelastingverdrag. Volgens
artikel 7 van ditzelfde DBV kan een overeenkomstsluitende staat de winst van een
onderneming van een andere overeenkomstsluitende Staat slechts belasten, wanneer die haar
bedrijf uitoefent met behulp van een in de eerste staat gelegen vaste inrichting. Wanneer er
geen sprake is van een vaste inrichting, dan mag de winst uitsluitend belast worden in de staat
waar zij een inwoner is.
Het belang van een vaste inrichting is ook van tel bij elektronische handel. Eerst en vooral is er
een belangrijk onderscheid tussen een server en een website. Het onderscheid is van tweeërlei
aard. Eerst en vooral is er de geautomatiseerde uitrusting, namelijk de server. Langs de andere
kant is er dan de data en de software die worden gebruikt door de uitrusting of hierin worden
opgeslagen, namelijk de website. Een website is echter geen bedrijfsinrichting aangezien het
niet als een lichamelijk goed kan worden beschouwd zoals een machine of een lokaal. Een
website die aldus op een server wordt geplaatst kan dan ook niet aanzien worden als een
bedrijfsinrichting of vaste inrichting omdat de server en de lokalisatie ervan niet ter beschikking
van de onderneming staan.
Langs de andere kant kan een server wel een bedrijfsinrichting vormen wanneer hij is geplaatst
en wordt gebruikt als een element van de uitrusting met een fysieke lokalisatie. Als het bedrijf
een website gebruikt in het kader van haar bedrijf en die website plaatst op een server,
beschikt de onderneming over een bedrijfsinrichting. Om het als een bedrijfsinrichting te
kunnen beschouwen, dient de onderneming met andere woorden eigenaar, huurder of houder
te zijn van de server. Deze bedrijfsinrichtingen kunnen beschouwd worden als een vaste
inrichting mits ze aan enkele andere voorwaarden voldoen.
Een eerste voorwaarde is de vastheid van de server. Dit wil zeggen dat de server zich langdurig
op dezelfde plaats dient te bevinden. Een volgende voorwaarde is dat de uitoefening van de
werkzaamheden dient te gebeuren met behulp van de server. Dit dient altijd afzonderlijk per
geval bekeken te worden. Deze tweede voorwaarde is in principe voldaan op het moment dat
de onderneming een server gebruikt waarvan ze als eigenaar beschouwd kan worden. Een
andere vereiste om het als een vaste inrichting te kunnen beschouwen, is de aanwezigheid van
30
personeel. Verder dient de onderneming ook voorbereidende werkzaamheden of
hulpwerkzaamheden te verrichten. Deze belangrijke voorwaarde wordt ook geval per geval
bekeken. De verschillende functies binnen de onderneming omtrent de server worden bijgevolg
onderzocht. Hier worden de ondernemingsactiviteiten ook in rekening genomen.
Maar de vraag is nu wanneer oefent een dienstverlener een voorbereidende activiteit uit. Een
dienstverlener die op het wereldwijde net zijn eigen servers runt met in zijn achterhoofd de
bedoeling te hebben om er ook websites van andere ondernemingen op te plaatsen, worden
niet beschouwd als een voorbereidende activiteit of hulpwerkzaamheid. Als een onderneming
online goederen of diensten aan de consument aanbiedt via een server die specifiek voor
verkoop zijn bestemd, dan is dit tevens niet als een voorbereidende activiteit te beschouwen.
Wanneer er sprake is van een voorbereidende werkzaamheid brengt dit heel wat
interpretatiemoeilijkheden met zich mee voor de verschillende landen. Het ene land beschouwt
een gesloten verkoop via het internet met behulp van een server als voldoende om te kunnen
spreken van een voorbereidende werkzaamheid, het andere land vindt dan weer van niet.
Wanneer de informatica-uitrusting bij de transactie een doorslaggevende rol speelt, kan de
server als een vaste inrichting worden beschouwd.
1.5 Rechtspraken
1.5.1 Beschikking van de voorzitter van de Rechtbank van Koophandel van Brussel
van 15 oktober 1999 (vordering tot staking)16
Dit geschil gaat tussen Belgacom en Intouch Telecom Belgium NV. Intouch is een bedrijf dat
goederen en diensten levert op het gebied van telecommunicatie, bijvoorbeeld
telefoonkaarten. Intouch doet aan e-commerce om zo hun producten te promoten en te
verkopen. In die website van Intouch zijn er metatags aanwezig met de woorden “Belgacom”
en “Belgacon”. Een metatag is een woord dat in de HTML-code van een website wordt
ingevoerd. Wanneer er gezocht wordt op die woorden komen ze met andere woorden op deze
site terecht.
Belgacom is van mening dat ze benadeeld worden op deze manier. Ze zijn namelijk van oordeel
dat Intouch op een ongeoorloofde manier profiteert van hun merkbekendheid en stelt een
16
Voorz. Kh. Brussel, 15 oktober 1999, AM, 2001, 290, Computerr., 2000, 245, Annuaire Pratiques du commerce & Concurrence, 1999, 742.
31
vordering tot staking in bij de Voorzitter van de Rechtbank van Koophandel van Brussel. Het
baseert zich hiervoor op artikel 13, A, 1, d van de B.M.W. Verder beweert Belgacom ook dat
Intouch een praktijk pleegde die strijdig is met eerlijke handel17. Intouch betwist de
argumenten van Belgacom niet. Het bedrijf beweert wel dat ze niet aansprakelijk zijn voor deze
inbreuken en verschuift de aansprakelijkheid aan de realisator van de internetsite.
De rechter zijn oordeel is in het voordeel van Belgacom. Hij baseert zich op het feit dat Intouch
het gebruik van de metatags op hun website niet betwist en onderzoekt de zaak niet verder. Hij
oordeelt dus dat er sprake is van een schending van het merkenrecht en dat de praktijk van
Intouch in strijd is met de eerlijke handel. De rechter onderzoekt wel of Intouch aansprakelijk is
voor deze praktijk. De rechter oordeelde dat Intouch wel degelijk aan de maker van de website
alle informatie, inhoud, alsook de metatags bezorgde. Bovendien besliste de rechter dat de
onderneming ook de controle over de inhoud had en dus ook de uitgever van de website is.
Intouch profiteerde namelijk van de naambekendheid van Belgacom. Hierbij is het van belang
dat er geen onderling verband bestaat tussen beide ondernemingen om te concluderen dat er
sprake is van een ongerechtvaardigd voordeel die bestraft dient te worden. De rechter geeft
Belgacom dus gelijk en zegt dat Intouch op dient te houden met het gebruik van de metatag
“Belgacom”. Dit gebeurt door middel van een dwangsom.
Bij deze rechtspraak kunnen er enkele vragen worden gesteld. Een belangrijke vraag is:”Mocht
Intouch de term Belgacom niet rechtmatig gebruiken om zijn website en zijn diensten te
beschrijven?”
Om op deze vraag een antwoord te vinden, dient er gekeken te worden naar twee beroemde
rechtszaken. De eerste zaak is een Amerikaanse zaak, namelijk de Playboy-zaak. Het lijkt
vreemd omdat het een Amerikaanse zaak is, maar toch heeft ze nodige juridische impact in
België omdat de redenering die er gevolgd wordt gelijkaardig is met diegene van hierboven. De
zaak gaat over een voormalige playmate van het magazine Playboy. De playmate had namelijk
“Playboy” als metatag gebruikt in haar websiteadres. Doordat de internetgebruikers deze
metatag invoerden, kwamen ze bij Playboy Enterprises terecht en had dit ook een rechtszaak
tot gevolg. De Amerikaanse rechter oordeelde dat de voormalige playmate hier het goed recht
17
Art. 93 WHPC.
32
had om deze metatag te gebruiken om haar site aan te duiden. Het feit dat de dame eerder een
playmate was, was voor de rechter een attribuut van haar persoonlijkheid en het is logisch dat
ze dat dan vermeld als metatag. Met andere woorden had ze een geldige reden om de metatag
te gebruiken en was die metatag ook noodzakelijk om haar website te beschrijven. Deze zaak is
wel verschillend van diegene die hierboven aangehaald werd. Het verschil zit in de kwestie van
het attribuut van persoonlijkheid. De gelijkenis met de eerder aangehaalde zaak is echter dat
de metatag dient om de inhoud van een site en de aangeboden diensten te beschrijven.
De tweede zaak is er één die voor het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen is
gevoerd, namelijk de zaak BMW. Het gaat hier over een garagist die gespecialiseerd is in het
repareren van tweedehandswagens van het Duitse merk. In zijn advertenties gebruikte hij
namelijk de metatag “BMW-specialist”. Dit was vreemd aangezien hij geen concessiehouder
was van het Duitse merk, alsook niet officieel erkend was door het merk. Het Hof oordeelde in
het voordeel van de garagist. Het Hof zei dat de garagehouder geen schade berokkende aan het
Duitse merk door deze metatag te gebruiken in zijn advertenties. Het gaat namelijk enkel om
een getrouwe beschrijving van zijn aangeboden diensten. Bovendien is er ook geen enkel
verband tussen beide partijen en is de garagist in zijn recht.
In deze twee zaken volgen er twee belangrijke opmerkingen voor de zaak Belgacom-Intouch.
Ten eerste is het gebruik van een metatag die verwijst naar een bepaald merk toegelaten als
het gebruikt wordt om de diensten van zijn/haar website te beschrijven. Een tweede opmerking
is het criterium van verwarring betreffende het merkenrecht. Voor het Hof is het van cruciaal
belang dat de merkhouder (een derde) en de merkgebruiker niet voor verwarring zorgen,
alsook dat er geen onderlinge band is tussen beiden.
1.5.2 Arrest van het Hof van Beroep van Brussel van 12 september 200518
In deze zaak is het terug Belgacom die het opneemt tegen Luc D. De heer Luc D. ontving
maandelijks een factuur van Belgacom van circa 3.000-4.000 Belgische Frank. Op 20 november
1996 bedroeg het factuurtotaal meer dan 120.000 Belgische Frank en op 16 januari 1997 was
het bedrag nog hoger, namelijk 167.223 Belgische Frank. Op beide facturen staan naast de
gewone maandelijkse vermeldingen, opmerkelijk veel internationale gesprekken. De heer Luc
18
Brussel (4de k.) 12 september 2005.
33
D. betwist beide facturen aangezien hij praktisch nooit belt naar het buitenland. De gesprekken
die vermeld stonden op de facturen vonden plaats “in vaste blokken” naar Oost-Europese
landen. Belgacom voerde een eenzijdige controle van de heer Luc D. zijn telefoonlijn en
dagvaardde hem om beide facturen te betalen.
De rechtbank van Eerste Aanleg gaf de heer Luc D. gelijk. Belgacom ging niet akkoord daarmee
en trok naar het Hof van Beroep te Brussel. Als argument gaf Belgacom dat ze de lijn van de
heer Luc D. gecontroleerd hadden. Verder zei het ook dat er enkel sprake kan zijn van piraterij
als er gebruik is gemaakt van een niet door Belgacom erkende draadloze telefoon. Belgacom
eist dat de heer Luc D. het volledige bedrag van beide facturen betaalt, vermeerderd met
achterstallige en gerechtelijke interesten. De heer Luc D. haalde net als de eerste maal aan dat
hij niet zo vaak naar het buitenland gebeld heeft en dat hij bovendien tijdig bezwaar heeft
ingediend waarop Belgacom niet heeft gereageerd om het probleem op te lossen. Hij vraagt het
Hof van Beroep een kwijtschelding van de gesprekken die hij zelf niet heeft gevoerd.
Het Hof van Beroep bevestigde het eerder uitgesproken vonnis en verleende aan de heer Luc D.
een kwijtschelding van de internationale gesprekken. Het Hof haalde een aantal argumenten
aan in het voordeel van de heer Luc D. Het Hof zei onder andere dat de gewone facturen nooit
hoger waren dan 4.000 Belgische Frank en dat de frequentie van de gesprekken op zeer korte
tijdstippen na elkaar werden herhaald. Het Hof zei dat dit onmenselijk was voor een normale
persoon en besloot dus dat er sprake was van piraterij. Aangezien Belgacom de piraterij zelf
niet uitsloot is de zaak dus heel helder en heeft de rechter deze zaak beslecht in het nadeel van
Belgacom, net zoals de rechtbank van Eerste Aanleg al deed.
1.5.3 Vonnis van de Rechtbank van Koophandel van Nijvel van 26 november 200319
Deze zaak gaat tussen BVBA X en BVBA W. BVBA X biedt online aanmeldingsdiensten aan.
Wanneer mensen online een zoekwoord intikken, verschijnen er allerlei resultaten in de
gebruikte zoekoperator, alsook de meest bezochte websites. De vennootschap X biedt zo’n
diensten aan en probeert op deze manier potentiële klanten te lokken, alsook hun
naambekendheid uit te breiden. Er was een werknemer bij vennootschap X die tot maart 2003
in dienst was voor deze vennootschap, namelijk de heer C. Wanneer hij niet meer
19
Kh. Nijvel 26 november 2003, onuitg.
34
tewerkgesteld was voor vennootschap X, heeft hij deze diensten aangeboden aan
vennootschap W. Hij handelde toen in de naam van een zelfstandig commercieel agent.
Vennootschap W biedt een ruimer pakket van diensten aan waarbij de vennootschap
gebruikmaakt van verschillende reclamenetwerken, waar de aanmeldingsdiensten een
onderdeel van uitmaken.
Twee maanden na het ontslag van de heer C. bij vennootschap X stelt de vennootschap vast dat
vennootschap W reclame heeft verzonden aan personen uit hun prospectbestand om deze
personen aanmeldingsdiensten aan te bieden. BVBA X veroordeelt de heer C. voor het kopiëren
van hun klantenbestand. Vennootschap X onderzoekt deze zaak verder en stuurt een mail naar
al hun contacten om hun klanten op de te hoogte brengen van haar vermoedens. Op deze
vraag antwoordden 19 mensen positief, ze werden wel degelijk aangesproken door
vennootschap W. Vennootschap X brengt ook vennootschap W op de hoogte van haar
vermoedens en vraagt de vennootschap daar onmiddellijk mee op te houden. Bovendien eist X
ook een vergoeding voor de geleden schade. Vennootschap W betwist alle argumenten van X.
De vennootschap X trekt naar de rechtbank van Koophandel te Nijvel en stelt een vordering tot
staking in.
Vennootschap X vroeg de rechter heel wat zaken. Eerst en vooral vroeg het om vennootschap
W te beschuldigen omdat het aan oneerlijke handelspraktijken heeft gedaan20. Daarnaast eiste
X ook dat W haar klantenbestand niet meer mocht gebruiken voor publicitaire doeleinden. Dit
alles op straffe van een dwangsom. Ten tweede wou het ook W beschuldigen omdat het
ongevraagde reclame aan de mensen heeft verstuurd21. Bovendien mocht W dit ook niet meer
in de toekomst doen van X. Ook dit gebeurde op straffe van een dwangsom. Een derde punt dat
X vroeg aan de rechter is dat W de wetten met betrekking tot het handelsregister heeft
geschonden. W voert volgens X activiteiten uit in het arrondissement Brussel en Nijvel waar het
eigenlijk niet voor bevoegd is. Als argument haalde vennootschap X aan dat W niet
ingeschreven was in deze arrondissementen. Om de mensen op de hoogte te stellen van het
besluit van de rechter, vroeg X aan de rechter om de uitspraak bekend te laten maken in een
tweetal streekkranten, alsook op de startpagina van de website van vennootschap W.
20
Schending art. 93 WHPC.
Art. 14 wet 11 maart 2003 betreffende bepaalde juridische aspecten van de diensten van de informatiemaatschappij, BS 17 maart 2003
(ed. 2).
21
35
Vennootschap W ontkent niet dat ze reclame via de elektronische weg hebben verstuurd naar
een grote groep mensen. W ontkent wel dat ze de adressen via de heer C. heeft verkregen. Als
argument haalde W aan dat ze de adressen heeft verkregen met het oog op haar
beroepsactiviteit. Bovendien haalde W ook aan dat de Belgische markt niet zo groot is, en dat
het dus mogelijk is dat er enkele adressen overeenstemmen met andere klantenbestanden van
vennootschappen die ook aanmeldingsdiensten leveren. W vraagt dus aan de rechter om
vennootschap X te bestraffen vanwege het onrechtmatig opstarten van een proces tegen haar.
Volgens W was X te impulsief en stelde het te snel een proces in. Net zoals vennootschap X, wil
vennootschap W ook een schadevergoeding hiervoor van X.
Eerst en vooral vindt de rechter die oordeelt over deze zaak zichzelf wel bevoegd.
Vennootschap X riep een schending van artikel 93 in, van de wet betreffende
handelspraktijken. De rechter verwees hiervoor naar het begrip vrije handel en zei dat het de
heer C. zijn volste recht is om zijn professionele contacten aan te spreken. De rechter
onderzocht de zaak verder en zag dat die 19 mensen waarover vennootschap X sprak vooral
familieleden en vrienden waren. Ten slotte haalde de rechter aan dat de Belgische markt gering
is inzake het aanbieden van aanmeldingsdiensten en dat het bovendien logisch is dat er een
aantal gemeenschappelijke contacten in de verschillende klantenbestanden kunnen zijn. De
rechter oordeelde dat vennootschap X onvoldoende feiten had beschreven zodat er sprake kon
zijn van oneerlijke handelspraktijken en besloot dat W hiervoor niet gestraft zal worden.
BVBA X vroeg ook aan de rechter om een schending van het verbod voor het versturen van
ongevraagde reclame in te roepen tegenover vennootschap W22. De rechter verwees eerst en
vooral dat een toestemming impliciet kan zijn. De wet is daar namelijk niet zo duidelijk over. De
rechter oordeelde dat de personen een stilzwijgende toestemming hebben verleend aan
vennootschap W volgens het oude stelsel van de wet. Voor de rechter is de stilzwijgende
toestemming hier het feit dat de personen hun e-mailadres hebben meegedeeld op de website
van de reclamebedrijven of aan één van hun werknemers. Wanneer deze personen de
vennootschap vragen om op te houden met reclame via het web te versturen in de toekomst,
dient de vennootschap dat ook te respecteren en dus geen reclame meer via het web te
22
Art. 14 WDI.
36
versturen23. Aangezien de personen die reclame hadden ontvangen niet te kennen hadden
gegeven dat de vennootschap in kwestie diende op te houden, is er geen sprake van een
schending van het WDI. Ook hier werd de wens van vennootschap X door de rechter niet
ingewilligd. Over het feit dat W een schadevergoeding van X heeft geëist wegens het te
impulsief opstarten van een rechtszaak, heeft de rechter geoordeeld om hierover geen
uitspraak te doen totdat vennootschap W heeft bewezen dat het wettig is ingeschreven in de
Kruispuntbank van Ondernemingen.
1.5.4 Arrest van het Hof van Beroep van Brussel van 13 februari 200124
Deze rechtszaak was opgestart door IFPI en Polygram Records tegen Belgacom Skynet. Beide
ondernemingen gaven Belgacom de schuld van het feit dat ze de mogelijkheid aanboden aan de
internetgebruikers om illegale muziek te kopiëren die beschermd was door het auteursrecht. Ze
hadden voor ogen dat deze praktijk ophield en stelden een vordering tot staking in bij de
Voorzitter van de rechtbank van Koophandel. Om deze feiten te bewijzen, baseerden de eisers
zich op het feit dat Belgacom gehandeld heeft in strijd met artikel 93 van de wet van 14 juli
1991 betreffende de handelspraktijken en de voorlichting en bescherming van de consument
(WHPC), namelijk het illegaal verspreiden van muziek die nog onder bescherming stond van het
auteursrecht. De eisers vroegen aan de rechter dat Belgacom stopte met deze praktijken en dit
op straffe van een dwangsom van 12.394,68 euro per dag. Bovendien vroegen ze nog dat de
beslissing gepubliceerd werd op de startpagina van de ISP, alsook in verschillende kranten. Dit
dient te gebeuren op kosten Belgacom Skynet.
Belgacom reageerde op de beschuldigingen van beide ondernemingen en riep daarbij de hulp
in van de WHPC. Belgacom zei dat de rechter onbevoegd was en het riep ook de niet
toelaatbaarheid van de vordering in25. Aangezien de zaak handelde over hyperlinks naar
websites waar het mogelijk was om illegale muziek te downloaden, zei Belgacom dat de
uitzondering van artikel 96 WHPC van toepassing was. De ISP voegde er ook nog aan toe dat
IFPI en Polygram Records geen rechtstreeks verband hebben bij deze vordering.
23
Art. 14, §2, 2° WDI.
Brussel (8ste k.) 13 februari 2001.
25
Art. 95-96 WHPC.
24
37
De rechter deelde eerst en vooral mee aan de partijen dat hij bevoegd was om zich uit te
spreken over de grond van de zaak. De rechter haalde aan dat de uitzonderingen van artikel 96
WHPC strikt geïnterpreteerd dienen te worden. De rechter deelde aan beide partijen mee dat
Belgacom Skynet wel degelijk op de hoogte was gesteld van de hyperlink op hun website om de
internetgebruiker de mogelijkheid te bieden illegale muziek te downloaden. Nadat ze in kennis
werd gesteld, heeft Belgacom deze link niet verwijderd volgens de rechtbank. De rechter
oordeelde dat Belgacom aan oneerlijke handelspraktijken deed. De rechter beval Belgacom de
hyperlinks onmiddellijk te verwijderen en dit op straffe van de gevraagde dwangsom van de
eisers, namelijk 12.394 euro per dag. Bovendien was Belgacom verplicht de beslissing van de
rechter te publiceren op hun website en in vijf dagbladen op hun kosten 26.
Hierboven werd de beschikking van de Voorzitter van de rechtbank van Koophandel te Brussel
van 2 november 1999 reeds besproken. Belgacom Skynet was het niet eens met deze beslissing
en trok naar het Hof van Beroep te Brussel. Ze vroeg aan het Hof om de vordering ongegrond te
laten verklaren, alsook om de beslissing van de rechtbank van Koophandel te vernietigen.
Daarnaast vroeg het ook nog aan de rechter van het Hof om de termijnen van de kennisgeving
te herzien en dat de dwangsom beperkt zou worden.
Het Hof onderzocht de zaak grondig en analyseerde ook enkele hyperlinks waar een klacht
tegen neergelegd was. Ze waren van oordeel dat de te volgen procedure niet correct was
uitgevoerd en dat IFPI en Polygram Records niet hebben bewezen dat Belgacom Skynet niet
heeft gehandeld zoals een normale ISP zou doen in dezelfde omstandigheden. De rechter
oordeelde dat Belgacom geen daad had uitgevoerd die strijdig was met artikel 93 WHPC. Als
gevolg van deze uitspraak, werd de vordering nietig en ongegrond verklaard. Bovendien
werden IFPI en Polygram Records veroordeeld om alle kosten op zich te nemen.
1.6 SWOT-analyse27
1.6.1 Sterktes
Het wereldwijde informatienetwerk stelt een waaier van informatie beschikbaar voor de
gebruikers van het internet. De consument kan daardoor een goed zoekproces over een
bepaald product of dienst opzetten. Een bedrijvige consument zoekt dus naar de kleinste
26
27
Art. 99 WHPC.
ONGENA, Y., Betrouwbaarheid en fraude rond elektronische handel, onuitg. paper Rechten.
38
verschillen inzake prijs, kwaliteit, service, … Het wereldwijde netwerk is voor de consument met
andere woorden het ideale middel om een concurrentieanalyse op te maken tussen
verschillende bedrijven.
Wanneer de klant een zoekterm intikt in verband met het gewenste product, krijgt hij
honderden of zelfs duizenden links naar bepaalde e-commercewinkels. Zo beschikt de klant
over voldoende alternatieven, indien het product buiten stock is en gaat de consument het
vaak elektronisch aankopen in een elektronische winkel waar ze het nog in voorraad hebben.
De klant is tevreden aangezien hij snel bediend zal worden.
Vaak willen mensen de nieuwe trends volgen, maar deze nieuwe trends zijn vaak in het
buitenland te vinden. De elektronische handel biedt dan ook een gemakkelijke en
gebruiksvriendelijke oplossing. De koper van een product of dienst dient dan enkel achter zijn
computerscherm plaats te nemen en het juiste webadres in te voeren. Zo heeft hij zijn product
of dienst in een mum van tijd beet.
Een sterkte van e-commerce tussen bedrijven onderling biedt ook het voordeel dat de
bestellingen sneller kunnen plaatsvinden. Er wordt geen omweg gemaakt in vergelijking met
vroeger. Vroeger dienden de bedrijven eerst nog via de post te communiceren, nu kan het
gewoon via een e-mail of via een formulier op het informatienetwerk.
Het bedrijf heeft ook geen grote opslagplaats nodig want indien een consument een bestelling
plaatst op het web kan de e-commercewinkel het meteen laten doorsturen door zijn
groothandel. Dit brengt ook een voordeel met zich mee voor zowel het bedrijf als voor de
consument, want zo kunnen beide partijen genieten van een groter productengamma. Als een
bedrijf een grote waaier aan producten kan voorschotelen, kunnen we spreken van digitale
convergentie.
1.6.2 Zwaktes
Ook al biedt de elektronische handel heel wat voordelen voor beide partijen, toch is het niet
allemaal rozengeur en maneschijn. Op het informatienetwerk zijn er namelijk heel wat hackers
aanwezig waardoor de consument geen controle meer heeft over zijn internetaccount.
39
Consumenten kunnen met één muisklik iets kopen op het internet, maar de kans is groter dat
ze bedrogen uitkomen. Deze “weakness” kan deels weggewerkt worden door goederen te
kopen bij de meer gekende webshops, maar dan nog biedt het voor de cliënt geen zekerheid.
Sommige elektronische winkels waarborgen ook de rechten van de consument niet, waardoor
de koper een gebrek aan vertrouwen ondervindt van zijn privégegevens. Dit leidt terug toch
een onzekerheid voor de kopers die via het web iets willen aankopen.
1.6.3 Kansen
Door het internet wordt de informatie supersnel en wereldwijd verspreid. De elektronische
winkels zijn dus ook van internationale aard en dat biedt perspectieven om het
concurrentievermogen in Europa te versterken. Het potentieel van de elektronische handel is
zo enorm dat het een belangrijke factor kan zijn voor de ontwikkeling van de cohesie en
integratie op Europees vlak.
Verder is er door de nieuwe trend van webshops ook een uitdaging voor de belastingsdienst.
Het ingewikkelde van dit is dat de plaats van de dienst niet altijd zo eenvoudig te bepalen is en
het is bijgevolg ook moeilijk te bepalen welke lidstaat bevoegd zal zijn om belastingen te
heffen. Het is daarom nodig dat er een goed georganiseerd belastingheffingreglement wordt
opgesteld, zodat de Europese economie groeit en dat er meer werkgelegenheid wordt
gecreëerd.
Een andere kans situeert zich voor de bedrijven. Deze zien in het wereldwijde
informatienetwerk het ideale marketingmiddel om hun producten bij de consumenten te
promoten. Zo kunnen ze een breder publiek bereiken en dan ook daar de vruchten van plukken.
1.6.4 Bedreigingen
Elektronische handel is handig maar is voor vele mensen nog een onzekerheid. Indien de
consument iets aankoopt via het web heeft hij vele vragen. Zal de bestelling volledig zijn? Zal
het product in goede staat verkeren? Wat moet de consument doen indien er mankementen
aan het product zijn? Door de vele vragen dat een koper heeft, zal hij de elektronische handel
misschien wel links laten liggen ten voordele van de traditionele handel.
40
1.7 Vergelijking reële handel en elektronische handel28
1.7.1 Achtergrond
De vraag die door vele populaties door hun hoofd spoken is: “kiezen we voor de traditionele
handel of wagen we ons om iets aan te kopen in de opkomende e-commerce?” We kunnen dit
dilemma voorstellen als een wereldkampioen aan de ene kant van het veld, namelijk de reële
handel en de alsmaar opkomende underdog aan de andere kant van het veld, de elektronische
handel.
De klassieke handel heeft tal van voordelen, maar ook de elektronische handel heeft zijn
voordelen. De pluspunten van de ene handel zijn vaak de nadelen van de andere handel. De
consument dient dus in zijn beslissingsproces zijn belangrijkste criteria voorop te stellen.
Daarna dient hij de voordelen van beide vormen in de weegschaal af te wegen en dient hij te
kijken welke voor hem de meest geschikte manier van handeldrijven is, alvorens tot een
aankoop over te gaan.
Hieronder maken we een overzicht van de voor- en nadelen van e-commerce voor zowel de
consument als voor de bedrijven. De traditionele handel is zoals hierboven vermeld dan net het
tegenovergestelde.
1.7.2 Voordelen van elektronische handel voor de consument
Uit onderzoek is gebleken dat het belangrijkste voordeel voor de koper het gemak is. De
consument dient zijn wagen niet uit de garage te halen en naar de winkel te gaan. Hij kan
gewoon vanuit zijn luie zetel een online bestelling plaatsen en zo het product of dienst
aankopen. Voor iemand met een overvol tijdschema is dit dus handig aangezien deze persoon
veel tijd uitspaart.
Een ander voordeel is dat een traditionele winkel vroegtijdig zijn deuren sluit. Sommige mensen
hebben vaak laat gedaan met werken en kunnen zich niet meer op tijd naar de winkel begeven
om het product aan te kopen. De e-commerce is dan de ideale oplossing aangezien die 24 op 24
en 7 op 7 beschikbaar is, om producten of diensten aan te schaffen.
28
VALCKE, S., Directe verkoop vs. e-commerce, http://www.ping.be/~fvanriel/paperstephane.htm#_Toc509201099.
41
Een ander belangrijk punt voor de consument is dat de verkoper in een traditionele winkel vaak
te opdringerig is en het duurste product promoot. Bij elektronische handel is er geen sprake
van een traditionele verkoper en kan de consument dus niet beïnvloed worden.
Een laatste voordeel is dat via het internationale net de prijzen van verschillende online-winkels
beter kunnen vergeleken worden. Dit kan zelfs leiden tot een prijsverschil van dertig procent.
Bovendien is de aankoopprijs van bepaalde producten of diensten via het web vaak goedkoper,
dan wanneer de consument opteert voor de klassieke handel. Dit komt doordat de ecommercesites op grotere schaal kunnen werken en ook omwille van de mogelijkheid om
tussenpersonen uit te schakelen.
1.7.3 Nadelen van elektronische handel voor de consument
Het grootste minpunt voor de consument van elektronische handel is dat het product niet
voelbaar is. Het spreekt vanzelf dat iemand die een nieuwe keuken wil aankopen dit het liefst
bekijkt in een toonzaal. Een CD of een boek daarentegen wordt via het web wel sneller
verkocht.
Zoals hierboven al aangegeven, is het niet altijd een voordeel als er geen verkoper aanwezig is.
De service naverkoop is beter als het op de traditionele manier aangekocht werd. De service na
verkoop via webshops werkt vaak via mail. Het e-commercebedrijf heeft vaak geen tijd om alle
mails tijdig te beantwoorden waardoor de service verwatert. Indien het online aangekochte
product schade heeft opgelopen, dient dit met de post teruggestuurd te worden voor herstel.
Het product is dan ook langere tijd onbruikbaar in vergelijking met een gewone winkel. Niet
alleen daarvoor is een verkoper handig. Indien een consument twijfelt aan de prijs om een
product aan te kopen, dan kan de verkoper van de winkel nog een korting geven zodat de
consument het product alsnog aanschaft. Bij elektronische handel is dit uiteraard onmogelijk.
De aankoop via het web gebeurt wel sneller dan bij directe verkoop maar vaak wordt het
product dan laattijdig geleverd of wordt zelfs het verkeerde product geleverd. Daardoor is
elektronische handel vaak toch niet zo snel als het blijkt.
42
Een ander probleem is datgene van de veiligheid en de privacy. De bedrijven verzamelen
zodanig veel gegevens waardoor er vaak andere computers over deze informatie kunnen
beschikken. Aan de andere kant kunnen ook hackers het internetaccount van de webgebruikers
kraken waardoor ze hun account niet meer onder controle hebben. Daar wringt het schoentje
voor vele consumenten om iets aan te kopen via het internationale web. De consument heeft
met andere woorden weinig vertrouwen in elektronische handel en voor e-commercebedrijven
is dit een zeer moeilijk gegeven om dit wantrouwen terug te winnen.
1.7.4 Voordelen van elektronische handel voor bedrijven
Wat hierboven door de consument als voordeel is beschouwd, namelijk tijdsbesparing, wordt
ook door de bedrijven beschouwd als het grootste voordeel. De vertegenwoordigers die een
bedrijf binnenwandelen en de catalogus bladzijde per bladzijde doorbladeren en alles uitleggen
is voor een onderneming tijdsverlies. Via het wereldwijde informatienetwerk kunnen de
bedrijven alle informatie ook online terugvinden van verschillende leveranciers. De bedrijven
kunnen ook de prijzen op het internet vergelijken, alsook de kortingen indien ze een grote
hoeveelheid aankopen. Zo besparen ze enorm kostbare tijd.
Een bedrijf via het web opstarten is ook iets eenvoudiger dan een traditionele winkel beginnen.
Eerst en vooral is er geen plaats meer nodig om je bedrijf te vestigen, een website is al
voldoende. Bovendien bespaart een elektronische winkel veel vaste kosten omdat de
tussenschakels eruit gehaald worden waardoor ook de omzet stijgt.
Het betalingssysteem is ook een stuk sneller en simpeler bij e-commerce. De transacties gaan
veel sneller aangezien je gewoon elektronisch kan betalen. Uiteraard is er nog de mogelijkheid
om op de traditionele manier te betalen maar dit vergt meer tijd en kosten.
1.7.5 Nadelen van elektronische handel voor bedrijven
Voor bedrijven is het grootste wantrouwen ook de veiligheid van de elektronische handel. Er
zijn namelijk al vele hackers actief op het net. Sommige mensen hebben niets beters te doen
dan ter kwader trouw accounts van bedrijven of consumenten te hacken en hebben zelfs hun
beroep er al van gemaakt. Denk bijvoorbeeld aan de cyberinbraak van Redattack in de
43
systemen van de Generale Bank. De bedrijven zouden voor minder ongerust worden en zo zien
andere bedrijven een stuk van hun omzet verloren gaan.
Een ander probleem voor de bedrijven is dat er een stroomuitval kan plaatsvinden of dat er
problemen zijn bij het installeren van de software. Deze problemen roepen hoge kosten voor
het bedrijf in kwestie op, waardoor ook hun winsttotaal afzwakt. Dit is een negatief punt voor
de consument aangezien zij tijdelijk geen gebruik kunnen maken van de e-services.
1.7.6 Besluit
Dat de elektronische handel aan belang gaat winnen is een feit, maar het zal niet zo snel gaan
als iedereen vooraf had gedacht. De traditionele handel heeft ook zijn voordelen waartegen de
e-commerce nog kan concurreren. Het ideale is een mix van de klassieke en de elektronische
handel. Sommige producten worden altijd beter in een toonzaal gepresenteerd zodat de
consument het product met zijn eigen ogen kan waarnemen. Andere producten zijn via het web
dan weer succesvoller, zoals het downloaden van muziek.
1.8 Klachten van elektronische handel
1.8.1 Introductie
Zoals hierboven reeds besproken bevat de zogenaamde e-commerce enkele nadelen waardoor
de consument dus ook nog klachten heeft over de elektronische handel. Deze kunnen ze
indienen op een website speciaal ontwikkeld daarvoor, namelijk www.econsumer.gov. De
website is opgestart door het ICPEN. Deze organisatie is een samensmelting van
overheidsinstellingen en officiële agentschappen die bevoegd zijn om controle uit te oefenen
op het vlak van consumentenbescherming. Op deze website kan je veel meer doen dan alleen
maar een klacht indienen. De mensen kunnen er ook tips openen van hoe ze een klacht dienen
op te lossen, of meer nog, ze kunnen ook de nieuwste ontwikkelingen terugvinden over de
klachten inzake elektronische handel.
Het aantal klachten groeit stelselmatig aangezien de elektronische handel in opkomst is. In
2000 waren er in totaal 51 klachten, in 2002 waren dat er al 167 en voor 2012 zijn er al meer
dan 25.000 klachten in het totaal binnengekomen. Welke klachten de consumenten hebben,
alsook over welke producten het vaakst klachten worden ingediend, wordt hierna weergegeven
in enkele taartdiagrammen.
44
1.8.2 De producten die het meeste klachten binnenkrijgen op het gebied van
elektronische handel
De figuur hieronder geeft weer welke producten het meest aantal klachten te verwerken kreeg
voor het jaar 2012. Maar liefst 17 procent van de klachten kwamen binnen voor de
catalogusverkopen. Dit is toch een vrij groot percentage waardoor het vertrouwen in de
catalogusaankopen door de consument een flinke deuk heeft gekregen.
Verder kwamen er ook nog veel klachten binnen voor computersoftware en creditkaarten.
Beiden nemen 6 procent van de klachten voor hun rekening in het jaar 2012. Voor de
creditkaart valt dit nog heel goed mee want de betalingen worden voor maar liefst 53 procent
met een creditkaart betaald. De consument hoeft dus niet meteen te vrezen dat gelijk wie hun
nummer kan waarnemen op het web.
Figuur 3: Aantal klachten per product in de elektronische handel (Bron: Econsumer.gov)
1.8.3 Klachten die men het meest binnenkrijgt
Één derde van de klachten die binnen kwamen, hadden betrekking op het verkeerde product of
dienst die geleverd werd, alsook op beschadigde producten. Daarvoor is het transport wel een
belangrijke oorzaak. De producten komen vaak van Amerika of China en dit is toch wel een hele
weg die de producten of diensten dienen af te leggen. Maar de reden kan ook liggen bij een
slordige verkoper die te weinig zorg biedt aan zijn organisatie, ofwel met frauduleus opzet het
product niet naar de afzender toestuurt.
45
Figuur 4: Redenen van klachten inzake de elektronische handel (Bron: Econsumer.gov)
1.9 Richtlijn ter bescherming van consumenten in het kader van de
elektronische handel29
1.9.1 Voorgeschiedenis
Zoals bleek uit de SWOT-analyse heeft de consument problemen met de veiligheid van hun
privacygegevens inzake elektronische handel. De Europese Unie was zich daarvan bewust
waardoor ze deze richtlijn uitbrachten om de consument te beschermen tegen illegale
handelspraktijken
via
het
web.
Deze
richtlijn
is
dan
ook
essentieel
om
het
consumentenvertrouwen te winnen en zo de elektronische handel verder te doen groeien. Het
is niet voldoende dat de nationale wetgeving daarop inspeelt want de nationale wetten en
rechtsregels kunnen de e-commerce belemmeren. Het wereldwijde netwerk heeft namelijk een
internationaal karakter en dient dus mondiaal te worden aangepakt.
Het Comité voor het consumentenbeleid van de OESO is in april 1998 begonnen met algemene
richtlijnen op te stellen die voor de consument beschermend dienden te werken en zonder dat
er handelsbelemmering plaatsvond. De richtlijn is slechts een aanbeveling aan de regeringen,
bedrijven en consumenten, maar mag ook de lidstaten niet verbieden om strengere en striktere
maatregelen te nemen inzake consumentenbescherming.
29
Richtlijnen ter bescherming van consumenten in het kader van de elektronische handel via
http://www.oecd.org/sti/consumer/34023331.pdf.
46
De richtlijn had enkele basisbeginselen tot doel betreffende elektronische handel. Eerst en
vooral was het de bedoeling om consumenten te beschermen die online aankopen deden. Dit
gebeurde door de regeringen te ondersteunen bij de beleidslijnen, praktijken en regelgevingen.
Het tweede beginsel was om beroepsverenigingen, consumentenorganisaties en zelfregelende
organen te informeren over een efficiënte consumentenbescherming. Een derde en laatste
beginsel was bedoeld voor bedrijven en consumenten die actief deelnemen aan e-commerce te
ondersteunen door duidelijk omschreven richtsnoeren mee te geven over eerlijke
handelspraktijken.
1.9.2 Aanbeveling van de Raad aan de lidstaten
De lidstaten dienen de hieronder besproken richtlijn wereldwijd te verspreiden onder alle
relevante ministeries, bedrijven, consumentenorganisaties, media, enz. Verspreiden alleen is
niet voldoende voor de Raad, ze willen ook dat bedrijven en consumenten dit implementeren
op alle beleidsniveaus in hun reglementen. Het is ook de bedoeling dat ze regeringen, bedrijven
en consumenten motiveren om deel te nemen aan de regels inzake het toepasselijk recht en
inzake de rechtsbevoegdheid. De lidstaten dienen ook de staten die geen lid zijn van de OESO
aan te moedigen om rekening te houden met deze richtlijn. De richtlijn bevat ook het aspect
dat de samenwerking en communicatie over alle mogelijke instanties en lidstaten goed dient te
verlopen, om zo de consumentenbescherming te optimaliseren. De lidstaten dienen uiteindelijk
ook de richtlijn uit te voeren om de nieuwste technologieën en bedrijfsmodellen waarmee de
consumenten voordeel kunnen halen te bevorderen, alsook om de consument aan te moedigen
om hun positie als koper te versterken door alle beschikbare middelen te gebruiken.
1.9.3 Opdracht van de Raad aan het Comité voor het Consumentenbeleid
De opdracht aan het Comité voor het Consumentenbeleid bestaat uit de gegevensuitwisseling
over de evolutie van hoe de lidstaten de aanbeveling uitvoeren. Het Comité dient dan de
gegevens te onderzoeken en te rapporteren aan de Raad in 2002 of vroeger, en indien nodig,
nadien.
1.9.4 Toepassingsgebied
De richtlijn is enkel en alleen bedoeld voor de elektronische handel tussen bedrijven en
consumenten, en is niet van toepassing op B2B-transacties.
47
1.9.5 Algemene beginselen
I. Doeltreffende en transparante bescherming
Een samenwerking is essentieel tussen regeringen, bedrijven, consumenten en hun
vertegenwoordigers om een even effectieve en transparante consumentenbescherming te
bieden, dan diegene bij alle andere handelspraktijken geboden wordt.
II. Eerlijke praktijken, inzake handel, reclame en marketing
De bedrijven die aan elektronische handel deelnemen, dienen alle informatie over zichzelf en
over hun reclame- en marketingcampagnes mee te delen aan de consument zodat er geen
sprake kan zijn van oneerlijke handelspraktijken. Bovendien dient de meegedeelde informatie
duidelijk en gemakkelijk interpreteerbaar te zijn voor de gewone consument. De bedrijven
dienen ook rekening te houden met het mondiale karakter van de elektronische handel en dus
ook met de nationale wetten en rechtsregels van de lidstaat waarmee ze handel voeren. De
reclamecampagnes die de bedrijven voeren, zijn duidelijk herkenbaar, met andere woorden
dient de naam van het bedrijf steeds vermeld te worden in de reclamecampagne. Een
commerciële e-mail naar consumenten sturen, is niet verboden. Maar als de consument
opteert om geen commerciële mails te ontvangen, dan dient het bedrijf in kwestie dat te
respecteren. Bovendien vestigt het bedrijf ook zijn aandacht op het soort consument en houdt
hij daar rekening mee. Zo kunnen kinderen, mindervalide mensen, bejaarden en erg zieke
mensen niet alle informatie even goed interpreteren.
III. Informatie online
A. Informatie over het bedrijf
De bedrijven die elektronische handel beschikbaar stellen voor de consumenten dienen met
een aantal zaken rekening te houden. De website dient duidelijke, eenvoudige en
interpreteerbare informatie ter beschikking te stellen omtrent de algemene gegevens over het
bedrijf. Onder algemene gegevens wordt verstaan: de handelsnaam, het adres van de
hoofdzetel en het telefoonnummer van de onderneming. Verder dient de website goed
opgebouwd te zijn zodat de consument direct en efficiënt met het bedrijf kan communiceren,
geschillen op een effectieve manier kunnen geregeld worden en procedurele akten betekenend
kunnen worden. Ten slotte horen de wetten en de bestuurders van de onderneming eenvoudig
te lokaliseren zijn.
48
B. Informatie over de diensten en goederen
De meegedeelde informatie op een website van een onderneming dient eerst en vooral
volledig, correct en eenvoudig toegankelijk te zijn voor de consument. Zo dient de consument
in staat te zijn om te oordelen of hij al dan niet een bepaald product aankoopt. De consument
dient ook de mogelijkheid te hebben om de informatie op een eenvoudige en toegankelijke
manier te bewaren.
C. Informatie over de transactie
De consument beschikt over de nodige correcte en duidelijke informatie met betrekking tot de
transactie. Zo is het de plicht van de onderneming om volgende informatie mee te delen: alle
kosten, de leveringsvoorwaarden, de betalingsvoorwaarden, de gebruiksaanwijzing, de dienst
naverkoop en de handelswaarborg. Indien de consument de e-commercesite in meerdere talen
kan raadplegen, dan dient de onderneming deze informatie in alle talen beschikbaar te stellen
voor de consument. Zo kan de klant zich een duidelijk beeld vormen van het aangeboden
product of dienst en kan hij overgaan tot het aanschaffen van dit product of deze dienst.
IV. Bevestigingsproces
Indien een consument een bestelling plaatst via een webshop, dient de onderneming de
mogelijkheid te bieden aan de consument om zijn bestelling eventueel eerst nog te wijzigen
alvorens zijn bestelling te bevestigen. Zo stemt de consument ermee in dat zijn bestelling wel
degelijk correct is en dan pas kan het bedrijf overgaan tot de volgende stap, namelijk de
betaling.
V. Betaling
Voor de consument is de veiligheid van de betaling via de elektronische weg een belangrijk
element om het vertrouwen in de elektronische handel hoog te houden. Daarom moeten de
bedrijven eenvoudige en goed beveiligde betalingsmethoden garanderen. Een beperkte
aansprakelijkheid bij frauduleuze handelspraktijken inzake de betalingssystemen en
terugbetalingssystemen zijn hulpmiddelen om het vertrouwen van de consument te vergroten.
De bedrijven horen de elektronische handel verder te promoten en aan te moedigen.
49
VI. Geschillenregeling en beroepsmogelijkheden
A. Toepasselijkrecht en rechtsbevoegdheid
De grensoverschrijdende transacties tussen bedrijven en consumenten dienen een efficiënte en
transparante consumentenbescherming te bieden om de elektronische handel zijn opmars
verder te laten zetten. Deze transacties zijn onderworpen aan het bestaande toepasselijk recht
en de rechtsbevoegdheid. De regeringen dienen te streven naar een gelijkbehandeling tussen
elektronische handel en andere vormen van handeldrijven. Met andere woorden hoort de
elektronische handel ook de mogelijkheid te bieden van de geschillenbeslechting zoals in
andere handelsvormen, alsook een snelle en rechtvaardige beroepsmogelijkheid zonder dat de
kosten te hoog oplopen.
B. Alternatieve geschillenbeslechting en beroepsmogelijkheden
De verschillende instanties dienen samen te werken zodat de consument de mogelijkheid heeft
om over een alternatieve geschillenbeslechting en beroepsmogelijkheden te beschikken. Dit
dient zodanig georganiseerd te zijn dat de consument geen onredelijke lasten draagt en dat de
geschillenregeling vlot verloopt voor de online-transacties. De samenwerking tussen bedrijven,
consumentenorganisaties en regeringen is van essentieel belang daarvoor.
VII. Bescherming van de persoonlijke levenssfeer
Elektronische handel tussen de consument en het bedrijf dient te worden gevoerd
overeenkomstig de erkende principes die leiden tot de bescherming van de persoonlijke
levenssfeer. Hiervoor heeft de OESO in 1980 een aparte richtlijn uitgebracht, namelijk de
Richtlijn tot regeling van de bescherming van de persoonlijke levenssfeer en van
grensoverschrijdend verkeer van persoonsgegevens. Verder dient er ook rekening gehouden te
worden met de Ministeriële Verklaring opgesteld in 1998 inzake de bescherming van de
persoonlijke levenssfeer op wereldwijde netwerken.
VIII. Opleiding voorlichting en bewustwording
De regeringen, bedrijven en vertegenwoordigers werken samen om goed toegankelijke en goed
georganiseerde informatie op het net te plaatsen. Daarnaast brengen ze de bedrijven en de
consumenten op de hoogte van de elektronische handel. Ze promoten het wereldwijde
informatienetwerk inzake de veiligheid en moedigen de bedrijven en consumenten aan om
meer en meer gebruik te maken van het elektronisch handelen.
50
1.9.6 Implementatie
Om de doelen van deze aanbeveling tot een goed einde te brengen, dienen de lidstaten zowel
op nationaal vlak, als op internationaal niveau goed samen te werken met bedrijven,
consumenten en hun vertegenwoordigers. De lidstaten zijn verplicht hun wetten aan te passen,
hun privésector aan te sporen om elektronische handel in te voeren en deze richtlijn zoveel
mogelijk te verspreiden binnen de landsgrenzen van de lidstaat. De belangrijkste doelstelling is
om het de consument zo comfortabel mogelijk te maken betreffende e-commerce.
1.9.7 Wereldwijde samenwerking
De wereldwijde samenwerking is van essentieel belang om de e-commerce te doen slagen. Om
de bescherming nog beter te doen verlopen, kunnen de lidstaten op internationaal niveau de
communicatie en samenwerking nog wat aanscherpen. Deze samenwerking heeft als doel de
frauduleuze handelspraktijken inzake de wereldwijde elektronische handel te verminderen.
Met andere woorden is de samenwerking belangrijk om de consument meer zekerheid,
veiligheid en vertrouwen te bieden op het vlak van elektronische services.
51
Hoofdstuk 2: One-stop-shop als oplossing
2.1 Voorgeschiedenis30
Vanaf 1 januari 2015 zal binnen de Europese Unie een nieuw BTW-regime van kracht gaan.
Deze nieuwe regels worden aanzien als een belangrijke stap richting het vrijmaken van de
elektronische markt en het voorkomen van concurrentieverstoring. Dit was niet altijd zo, in het
prille begin van de elektronische handel waren er nog geen duidelijke wetten voor
elektronische diensten gestemd binnen de EU. Dit zorgde ervoor dat deze diensten de
hoofdregel voor diensten volgden, namelijk waar de dienstverrichter gevestigd was. Dit zorgde
voor een riant voordeel voor de Amerikaanse internetondernemingen binnen de Unie.
Door deze oneerlijke concurrentie besloten de Europese instanties vanaf 1 juli 2003 de
regelgeving aan te passen voor elektronische diensten. Het betrof een tijdelijke driejarige
regeling. Maar zoals zo vaak blijven deze wetgevingen duren en zo ook werd deze voor twee
jaar verlengd. De officiële regel hiervoor was, het langdurige wetgevende proces die de
implementatie van een definitieve wet vertraagde. In werkelijkheid is deze tweejarige verlening
te wijten aan het veto van Luxemburg. Zij blokkeerden een snellere inwerkingtreding van deze
nieuwe wetten omwille van het fiscaal gunstige regime van vijftien procent dat van toepassing
is op elektronische diensten in deze lidstaat. In 2008 werd de BTW-richtlijn inzake e-commerce
aangenomen, maar ook deze werd verlengd onder druk van Luxemburg. Waardoor de nieuwe
regelgeving er pas zal komen vanaf 1 januari 2015.
2.2 BTW-regels op
elektronische diensten
telecommunicatiediensten,
omroepdiensten
en
2.2.1 Huidige wetgeving
De huidige rechtsregels voor de plaatsbepaling van een telecommunicatie- , omroep- of
elektronische dienst luidt dat de plaats bepaald wordt aan de hand van waar de afnemer
gevestigd is. Deze regel geldt voor dergelijke diensten gepresteerd door een niet in de Europese
Unie gevestigde dienstverrichter aan een afnemer binnen de Europese Unie. Ook de
omgekeerde beweging, dus een EU-dienstverrichter aan een land dat zich niet binnen de
Europese Unie bevindt, volgt deze plaatsbepalingregel. Zo zal een Belgische onderneming die
een anti-virusprogramma verkoopt aan een Japanse onderneming geen btw opeisbaar maken
30
R. VOS, “De totstandkoming van het nieuwe btw-stelsel voor e-commerce vanaf 2015”, BTW-bulletin 2013, 8-10.
53
in België en vice versa. Een Duitse niet-belastingplichtige die op zijn beurt een softwarepakket
downloadt van een Australisch bedrijf maakt dan weer dat er Duitse btw verschuldigd is op
deze dienstverrichting.
Indien een dienstverrichter een dienst verricht aan een niet-belastingplichtige, dan is de plaats
waar de verrichter van deze dienst zijn zetel van economische activiteit gevestigd heeft, de
plaats waar de btw opeisbaar is. Dit is de algemene regel voor de plaatsbepaling van gelijk
welke dienst. Telecommunicatie- , omroep- of elektronische diensten verricht voor
belastingplichtige afnemers vormen echter een afwijking op deze hoofdregel. De plaats waar de
ontvanger van de dienst gevestigd is of zijn woonplaats of gebruikelijke woonplaats heeft,
vormt dus het belangrijkste element binnen deze plaatsbepalingregel. Voor B2B-transacties
geldt met andere woorden dat de plaats van de belastbare handeling zich bevindt op de plaats
waar de afnemer van de elektronische dienst zijn vestigingsplaats heeft. Wanneer het gaat om
een prestatie van een dienst verricht ten voordele van een niet-belastingplichtige in de
Europese Gemeenschap, dan dient de plaats waar de dienstverrichter zijn economische
activiteiten uitvoert als plaats aangemerkt te worden waar de belastbare handeling zich
voordeed en waar de btw bijgevolg verschuldigd is.
2.2.2 Nieuwe wetgeving vanaf 1 januari 2015
Vanaf 1 januari 2015 zullen de bovenstaande regels niet meer van kracht zijn. De Europese
gezagvoerders kwamen namelijk een nieuwe richtlijn voor de plaatsbepaling van elektronische
diensten, alsook telecommunicatie- en omroepdiensten overeen. Vanaf 1 januari 2015 zal de
plaats altijd bepaald worden aan de hand van de plaats van het werkelijke verbruik. De plaats
waar de afnemer van dergelijke diensten gevestigd is of zijn woonplaats of gebruikelijke
verblijfplaats heeft. Dit ongeacht of het nu om een belastingplichtige of niet-belastingplichtige
afnemer gaat.
2.3 Verordeningen van de Europese instanties
2.3.1 Uitvoeringsverordening nr. 815/2012 van 13 september 2012 van de
Commissie31
De Europese Commissie schreef deze verordening uit tot vaststelling van bepaalde bepalingen
omtrent de bijzondere regelingen voor niet-gevestigde belastingplichtigen die diensten
31
Uitvoeringsverord. van de Commissie (EU) nr. 815/2012, 13 september 2012 tot vaststelling van nadere bepalingen voor de toepassing van
Verordening (EU) nr. 904/2010 van de Raad wat betreft bijzondere regelingen voor niet-gevestigde belastingplichtigen die telecommunicatie-,
omroep- of elektronische diensten verrichten voor niet-belastingplichtigen, Pb.L. 14 september 2012, afl. 249, 3-5.
54
verrichten voor niet-belastingplichtigen. De diensten bedoeld in deze Europese niet-bindende
richtlijn bevinden zich op het vlak van telecommunicatie- , omroep- of elektronische diensten.
De bepalingen die via deze verordening verduidelijkt worden, zijn terug te vinden in
Verordening 904/2010. Deze juridische tekst van de Europese Commissie legt de regels vast
voor de administratieve samenwerking en de fraudebestrijding op het vlak van de belasting
over de toegevoegde waarde. Deze verordening breit een vervolg aan de artikelen 44 en 45 van
Verordening 904/2010.
Via artikel 44 en 45 van deze voorgaande verordening probeert de Europese Commissie de
lidstaten aan te zetten tot een harmoniserend stelsel, waardoor de gegevensuitwisseling van
elektronische diensten, alsook de omroep- en telecommunicatiediensten uniform gebeurt.
Hierdoor dienen vooral de technische details voor een dergelijke uitwisseling van
belastinggegevens vastgelegd te worden. Tevens is het noodzakelijk dat de elektronische
interface voor iedere lidstaat op eenzelfde manier opgebouwd is. Dit gebeurt aan de hand van
een gemeenschappelijk, elektronisch bericht. Verder bepaalt artikel 44 dat de lidstaat van
identificatie de meegedeelde inlichtingen langs elektronische weg naar de bevoegde
autoriteiten van de andere lidstaten dient toe te sturen. En dit binnen de tien dagen te rekenen
vanaf het einde van de maand waarin de aangifte van de niet in de Europese Unie gevestigde
belastingplichtige ontvangen werd. Ook de technische details zijn verplicht mee te delen aan de
andere lidstaten binnen deze vooropgestelde termijn. De Uitvoeringsverordening 815/2012
breidt dit alles uit en omvat een achttal niet-bindende regels voor de lidstaten van de Europese
Gemeenschap.
Artikel 1 – Definities
In de eerste rechtsregel wordt een omschrijving gegeven aan de bijzondere regelingen, dit om
een duidelijk onderscheid te kunnen maken tussen beide verschillende regelingen. Het betreft
de niet-Unieregeling en de Unieregeling. De niet-Unieregeling wordt aanzien als de regels
waaraan een niet in de Europese Gemeenschap gevestigde belastingplichtige zich dient aan te
houden. De Unieregeling behandelt logischerwijze de regeling voor een belastingplichtige die
omroep- , telecommunicatie- of elektronische diensten aanbiedt en tevens in de Europese Unie
gevestigd is.
55
Artikel 2 – Functionaliteiten van de elektronische interface
De belastingplichtige die gebruikmaakt van een bijzondere regeling zoals bepaald in het eerste
artikel van de uitvoeringsverordening, dient zich te registreren via een elektronische interface.
Ook zijn maandelijkse aangiftes inzake BTW dient via dit elektronisch portaal aan de betrokken
lidstaat meegedeeld te worden. Zowel de registratie als de aangifteprocedure gebeurt bij de
lidstaat van identificatie. Deze elektronische interface wordt omwille van het toenemend
belang van harmonisatie gekenmerkt door enkele specifieke functionaliteiten.
Ten eerste is het van belang dat de interface de mogelijkheid biedt om de belastingaangifte of
de identificatiegegevens te bewaren vooraleer deze gegevens ingediend worden. Een tweede
functionaliteit van deze elektronische interface bevindt zich op het vlak van de
aangifteprocedure. Het elektronisch indienen van de aangifte voor de belastingplichtige is een
noodzakelijke
vereiste.
De
aangifte
dient
door
middel
van
een
elektronische
bestandsoverdracht te gebeuren en dit overeenkomstig de nationale rechtsregels van de
lidstaat van identificatie.
Artikel 3 – Verzending van identificatiegegevens
Op iedere lidstaat van identificatie rust de verplichting om via het CCN/CSI-netwerk de
gegevens van de belastingplichtigen door te spelen aan alle andere lidstaten. Het toegekend
identificatienummer en de gegevens ter identificatie van de bijzondere regelingen worden
hiermee bedoeld. Ondernemingsnaam, adres, contactpersonen, bankrekeningnummers, datum
van gebruikmaking van de bijzondere regeling, … vormen voorbeelden
van de
identificatiegegevens. Deze gegevens lopen voor de Unie- en niet-Unieregeling grotendeels
gelijk, toch verschilt het op enkele gegevens na. Bijvoorbeeld het nationaal registratienummer
dat belastingplichtigen met de Unieregeling reeds bezitten. Deze gegevens worden via een
gemeenschappelijk elektronisch bericht verzonden naar de lidstaten.
De lidstaat van identificatie dient de andere lidstaten onverwijld in kennis te brengen via het
elektronische netwerk van eventuele wijzigingen van de bijzondere regelingen bij de
belastingplichtigen. Een eerste reden tot wijziging van de bijzondere regeling is de vrijwillige
beëindiging van deze regeling door de belastingplichtige. Ook indien de belastingplichtige niet
langer voldoet aan de verschillende voorwaarden voor de bijzondere regeling vormt een
aanstoot tot berichtgeving van deze wijziging. Een laatste motief tot wijziging heeft betrekking
56
op de lidstaat van identificatie. De belastingplichtige kan er namelijk voor opteren om een
andere lidstaat van identificatie te kiezen. Ook in dit geval dient de oorspronkelijke lidstaat van
identificatie via een elektronisch bericht dit aan de andere lidstaten mee te delen.
Artikel 4 – Indiening van de BTW-aangifte door de belastingplichtige
Iedere belastingplichtige die kiest voor één van deze bijzondere regelingen dient de BTWaangiften overeenkomstig de voorschriften opgenomen in Richtlijn 2006/112/EG, met name
artikelen 365 en 369 octies. Indien een belastingplichtige in geen enkele lidstaat van de
Europese Unie diensten verricht binnen het aangiftetijdperk, dan dient er voor dit
aangiftetijdvak toch een aangifte ingediend worden. Het betreft een nihilaangifte, dit is een
sterk gereduceerde aangifte ten opzichte van een belastingplichtige die wel diensten verricht
heeft. Voor een niet in de Europese Gemeenschap gevestigde belastingplichtige zijn enkel de
vakken 1, 2 en 11 verplicht in te vullen. Bij een belastingplichtige van de Unieregeling worden
enkel de vakken 1, 2 en 21 van het gemeenschappelijk elektronisch bericht ingevuld. Van de
belastingplichtige wordt verlangd enkel de diensten gedaan in lidstaten van verbruik in de
aangifte op te nemen.
Artikel 5 – Verzending van de in de BTW-aangifte vermelde informatie
De vermelde informatie in de BTW-aangifte wordt door de lidstaat van identificatie via het
CCN/CSI-netwerk verzonden naar iedere lidstaat van verbruik en vestiging die door de
belastingplichtige in de aangifte werd opgenomen. Enkel de lidstaten die vermeld worden op
de aangifte krijgen deze informatie opgestuurd van de lidstaat van identificatie.
Artikel 6 – Uniek referentienummer
De lidstaat van identificatie voorziet elke specifieke BTW-aangifte van een referentienummer.
Dit referentienummer is een unieke code dat betrekking heeft op die aangifte. Iedere aangifte
krijgt met andere woorden een apart referentienummer waardoor het verschilt van de andere.
Artikel 7 – Correcties op BTW-aangiften
Door middel van de elektronische interface heeft de belastingplichtige de mogelijkheid om
eventuele verkeerde gegevens in de aangifte te corrigeren. Op de lidstaat van identificatie rust
dan de verantwoordelijkheid deze gewijzigde aangiftegegevens naar elke lidstaat van verbruik
of vestiging zoals in de aangifte opgenomen toe te zenden. Tevens kent de lidstaat van
identificatie een tijdstempel toe aan deze gecorrigeerde informatie.
57
Artikel 8 – Inwerkingtreding
Deze uitvoeringsverordening treedt in werking op de twintigste dag na publicatie en is van
toepassing met ingang van 1 januari 2015.
2.3.2 Uitvoeringsverordening nr. 1042/2013 van 7 oktober 2013 van de Raad32
Dit is een uitvoeringsverordening van de Europese Raad en wijzigt de Uitvoeringsverordening
nr. 282/2011. Deze juridische bepaling is een bepalend wetgevend document voor de belasting
over de toegevoegde waarde aangezien het de plaats van een dienst bepaalt voor de
verscheidene soorten van dienstverlening. Bijgevolg verandert Uitvoeringsverordening
1042/2013 enkel het deel omtrent de plaats van een telecommunicatie- , omroep- of
elektronische dienst.
Uitvoeringsverordening 282/201133 hangt nauw samen met Richtlijn 2006/112/EG en vormt
maatregelen ter uitvoering van deze Europese beleidslijn. Artikel 7 van deze verordening heeft
belang voor de wetgeving op langs elektronische weg verrichte diensten. Deze rechtsregel
overloopt de verschillende soorten diensten die aangemerkt worden als een dienst verricht
langs de elektronische weg. Richtlijn 2006/112/EG voert vanaf 1 januari 2015 in dat alle
telecommunicatiediensten, omroepdiensten zoals radio en televisie en elektronische diensten
worden belast in de lidstaat van verbruik en dit ongeacht de plaats waar de verrichter van een
dergelijke dienst zijn verblijfplaats heeft.
Daarnaast worden de specifieke gevallen kort geschetst zodat er zich geen verdere twijfel kan
voordoen omtrent de plaats van de belastbare handeling binnen deze BTW-materie voor een in
de Gemeenschap gevestigde dienstverrichter aan een niet-belastingplichtige. Indien een in de
Europese Gemeenschap gevestigde verrichter van een elektronische, omroep- of
telecommunicatiedienst een dergelijke dienst verricht aan een niet-belastingplichtige met
verblijfplaats in de Europese Unie, dan dient er nauwkeurig gekeken te worden naar de datum
van de uitvoering van deze dienst. Gebeurt deze verwezenlijking vóór 1 januari 2015, dan is de
plaats waar de verrichter van de dienst gevestigd is, de plaats waar de belastbare handeling
plaatsvindt en dus bijgevolg de plaats waar de BTW verschuldigd is. Wordt een elektronische
dienst verricht na deze datum aan een in de Europese Gemeenschap gevestigde afnemer, dan
32
Uitvoeringsverord. van de Raad (EU) nr. 1042/2013, 7 oktober 2013 tot wijziging van Uitvoeringsverordening (EU) nr. 282/2011 wat betreft
de plaats van een dienst, Pb.L. 26 oktober 2013, afl. 284.
33
COM(2012)763 def. [Commissiedocument nr. 763 van 2012, definitieve versie].
58
is de lidstaat van verbruik de plaats waar de belastbare handeling zich voordoet. In dit geval
speelt de woonplaats of gebruikelijke verblijfplaats van de afnemer een belangrijke rol in de
plaatsbepaling van het belastbare feit. Wanneer het belastbare feit zich zou voorgedaan
hebben vóór 1 januari 2015 maar loopt tot na deze streefdatum, dan is er geen BTW meer
verschuldigd in de lidstaat van de afnemer. Het belastbare feit wordt dan geacht te zijn
gedragen door de lidstaat waar de dienstverrichter is gevestigd.
2.4 Praktische BTW-gids omtrent de one-stop-shop34
2.4.1 Algemene bepalingen
De bovenvermelde gids heeft als doel de Europese wetgeving overzichtelijker weer te geven.
Dit zal ze doen door dieper in te gaan op de bijzonderheden van het éénloketsysteem. Deze
gids is ontstaan door een samenwerking tussen DG Taxud en de lidstaten. DG Taxud heeft
gezorgd voor de publicatie op hun website en de lidstaten hebben gezorgd voor de nodige
informatie door middel van diepgaande discussies te ondergaan. Deze gids is niet bindend voor
de lidstaten, want het is slechts de opinie van hoe DG Taxud vindt dat het Europees recht dient
toegepast te worden. De gids is tevens nog geen definitieve versie. Na een bepaalde termijn zal
de gids hoogstwaarschijnlijk nog aangepast worden.
De one-stop-shop kan gebruikt worden in de Unieregeling, alsook in de niet-Unieregeling. De
Unieregeling is voor belastingplichtigen die binnen de Europese Unie gevestigd zijn. Dit zijn dan
de bedrijven die beschikken over een zetel van bedrijfsuitoefening of een vaste inrichting op
het grondgebied van de Europese Unie. Bij de Unieregeling kan de belastingplichtige echter
geen gebruikmaken van het systeem van de one-stop-shop voor de diensten in de lidstaten
waar hij een vestiging heeft. De niet-Unieregeling is dan bestemd voor de belastingplichtigen
die buiten de Europese Unie gevestigd zijn. Het bedrijf heeft dus geen zetel van
bedrijfsuitoefening of een vaste inrichting op het grondgebied van de Europese Unie.
De belastingplichtige kan gebruikmaken van het éénloketsysteem, maar is daartoe echter niet
verplicht. Eens hij in een bepaalde lidstaat kiest voor dit systeem, dan is hij gebonden om dit
ook toe te passen in alle lidstaten die betrokken zijn. Er is dus geen keuze per lidstaat mogelijk.
34
Gids voor het mini-éénloketsysteem van de btw, Europese Commissie 23 oktober 2013.
59
Ofwel gebruikt de belastingplichtige het éénloketsysteem in alle betrokken lidstaten, ofwel
maakt hij geen gebruik van het systeem.
De gids bevat verschillende termen die voor verwarring kunnen zorgen en dus worden deze
verder toegelicht. Het gaat namelijk om volgende begrippen: de lidstaat van identificatie, de
lidstaat van verbruik en de lidstaat van vestiging. Voor deze drie lidstaten is het ook belangrijk
om een onderscheid te maken tussen de Unieregeling en de niet-Unieregeling.
De lidstaat van identificatie is de staat waar de belastingplichtige geregistreerd is voor het
éénloketsysteem en waar hij ook de verschuldigde btw van de lidstaten van verbruik dient aan
te geven en te betalen. Indien de belastingplichtige onder de Unieregeling valt, dan heeft hij in
eerste instantie niet veel keuze welke lidstaat hij zal nemen als lidstaat van identificatie. De
belastingplichtige is verplicht om de lidstaat te nemen waar zijn zetel van bedrijfsuitoefening is
gelegen indien hij daarover beschikt. Indien hij geen zetel van bedrijfsuitoefening op het
grondgebied van de Europese Unie gevestigd heeft, dan is de lidstaat van identificatie de
lidstaat waar de belastingplichtige over een vaste inrichting beschikt. Indien de
belastingplichtige over meerdere vaste inrichtingen en geen zetel van bedrijfsuitoefening
beschikt op het grondgebied van de Europese Unie, dan kan hij kiezen tussen de lidstaten waar
hij over een vaste inrichting beschikt, om deze te benoemen als lidstaat van identificatie. Als de
belastingplichtige onder de niet-Unieregeling valt, dan mag hij zelf de lidstaat van identificatie
kiezen. Wat hierboven besproken werd, wordt hierna schematisch weergegeven.
Lidstaat van identificatie in geval van de Unieregeling
Indien zetel van bedrijfsuitoefening op het Altijd de lidstaat waar de zetel van
grondgebied van de Europese Unie is bedrijfsuitoefening is gevestigd.
gevestigd.
Geen zetel van bedrijfsuitoefening, maar er De lidstaat waar de vaste inrichting is
is één vaste inrichting op het grondgebied gelegen.
van de Europese Unie gevestigd.
Geen zetel van bedrijfsuitoefening, maar er De belastingplichtige heeft de keuze tussen
zijn meerdere vaste inrichtingen op het de lidstaten waar hij over een vaste
grondgebied
gevestigd.
60
van
de
Europese
Unie inrichting beschikt.
Lidstaat van identificatie in geval van de niet-Unieregeling
De belastingplichtige heeft altijd de keuze welke lidstaat hij neemt.
Tabel 1: Lidstaat van identificatie bij de Unieregeling en de niet-Unieregeling
De lidstaat van verbruik is dan de lidstaat waar de belastingplichtige telecommunicatie- ,
omroep- of langs elektronische weg verrichte diensten verleent aan niet-belastingplichtigen. Bij
de Unieregeling is het belangrijk dat de belastingplichtige geen vaste inrichting, alsook zijn zetel
van bedrijfsuitoefening niet in deze lidstaat gevestigd heeft. Voor de belastingplichtigen die
onder de niet-Unieregeling vallen is het van belang dat ze over geen enkele vestiging
beschikken in deze lidstaat. Bovendien moeten ze wel in de lidstaat van verbruik geregistreerd
zijn voor BTW-doeleinden. De diensten die worden verleend in het kader van de one-stop-shop
dienen verleend te worden in de lidstaat van verbruik. Dit brengt met zich mee dat de regels
van de lidstaat van verbruik dan ook toepasselijk zijn op de binnenlandse diensten, alsook de
diensten verleent in het kader van de one-stop-shop. Bij de niet-Unieregeling is het mogelijk
dat de lidstaat van identificatie dezelfde lidstaat is als de lidstaat van verbruik.
De lidstaat van vestiging is iedere lidstaat waar de belastingplichtige een vaste inrichting ter
beschikking heeft. Het is mogelijk dat de belastingplichtige zijn zetel van bedrijfsuitoefening in
de lidstaat van identificatie heeft en tezelfdertijd verschillende vaste inrichtingen in
verschillende lidstaten heeft. Diensten met betrekking tot deze vaste inrichtingen aan de
lidstaat van verbruik dienen dan ook aangegeven te worden in de BTW-aangifte van het
éénloketsysteem. De lidstaat van vestiging mag in geen geval dezelfde zijn als de lidstaat van
verbruik. De diensten in kwestie worden bijgevolg aangegeven in de gewone binnenlandse
aangifte van de vaste inrichting.
2.4.2 De registratieprocedure
In de inleiding werd reeds aangehaald welke lidstaat bevoegd is als lidstaat van identificatie (zie
tabel 1). In het geval van de Unieregeling heeft de belastingplichtige dus geen keuze en dient hij
de regels te volgen. In het geval hij niet beschikt over een zetel van bedrijfsuitoefening op het
grondgebied van de Europese Unie en wel over meerdere vaste inrichtingen op het
grondgebied van de Europese Unie, dan kan hij wel kiezen tussen de lidstaten waar hij over een
vaste inrichting beschikt. Stel dat de belastingplichtige die valt onder de Unieregeling geen zetel
van bedrijfsuitoefening heeft binnen de EU en hij beschikt wel over een vaste inrichting in
61
Frankrijk en Duitsland, dan dient de belastingplichtige te kiezen tussen Frankrijk of Duitsland als
lidstaat van identificatie. Indien hij voor één van beide landen kiest, is hij verplicht deze keuze
te handhaven gedurende het kalenderjaar waarin hij zijn beslissing neemt, alsook de twee
volgende kalenderjaren35. Na deze periode kan de belastingplichtige zijn keuze terug
veranderen, maar dan is hij terug gebonden voor bovenvermelde periode. Een
belastingplichtige die onder de niet-Unieregeling valt, is niet gebonden aan deze periode en kan
te allen tijde zijn lidstaat van identificatie wijzigen.
In geval van de Unieregeling is het BTW-identificatienummer voor het éénloketsysteem
identiek als het BTW-nummer waarmee de belastingplichtige zijn binnenlandse BTW-aangiften
identificeert. Bij de niet-Unieregeling daarentegen kan de belastingplichtige gelijk welke lidstaat
kiezen als lidstaat van identificatie. De lidstaat van identificatie zal de belastingplichtige
vervolgens een individueel BTW-identificatienummer bezorgen. Het nummer is opgebouwd aan
de hand van het volgende model: EUxxxyyyyyzz. Zowel bij de Unieregeling als bij de nietUnieregeling is er slechts één lidstaat van identificatie mogelijk. Wanneer de belastingplichtige
kiest voor het systeem van de one-stop-shop, dan is de lidstaat van identificatie bevoegd om
alle telecommunicatie- en omroepdiensten, alsook de langs elektronische weg verrichte
diensten die de belastingplichtige levert aan niet-belastingplichtigen waar hij zelf niet is
gevestigd, aan te geven via het systeem van de one-stop-shop.
Er bestaat één situatie waarbij de belastingplichtige niet kan opteren voor het
éénloketsysteem. Namelijk als een niet-EU-belastingplichtige geïdentificeerd is of verplicht is
zicht te laten registreren in de EU voor BTW-doeleinden en er ook niet gevestigd is. Dan kan hij
geen gebruikmaken van het systeem van de one-stop-shop. Bijgevolg valt hij niet onder de nietUnieregeling omdat de belastingplichtige niet geïdentificeerd is voor BTW-doeleinden.
Daarnaast kan hij ook geen gebruikmaken van de Unieregeling wegens een gebrek aan een
vestiging binnen de Europese Unie. Als de belastingplichtige geen beroep kan doen op het
éénloketsysteem, dient hij zich te registreren in elke lidstaat waar hij desbetreffende diensten
aanbiedt en daar dan ook de BTW te voldoen.
35
Art. 369 bis van de BTW-richtlijn.
62
In alle andere gevallen is het wel mogelijk voor de belastingplichtige om zich te registreren voor
het éénloketsysteem. Om de registratie te voltooien, dient hij enkele gegevens te bezorgen aan
de lidstaat van identificatie. Deze gegevens worden door de lidstaten elektronisch verstrekt en
dit gebeurt aan de hand van een webportaal waar de lidstaten deze gegevens kunnen
uploaden. Als de belastingplichtige onder de Unieregeling valt, is het mogelijk dat de lidstaat
minder gegevens dient te versturen aan de lidstaat van identificatie. Dit komt doordat de
lidstaat van identificatie al meerdere gegevens ter zijner beschikking heeft, aangezien de
belastingplichtige reeds geïdentificeerd is in deze lidstaat voor zijn binnenlandse prestaties.
Voor beide regelingen verschaffen de lidstaten onder andere volgende gegevens aan de lidstaat
van identificatie: de naam van het bedrijf, de handelsnaam, het adres, het e-mailadres, het
telefoonnummer en nog enkele andere gegevens. Sommige gegevens zijn dan enkel
noodzakelijk in te dienen als de belastingplichtige valt onder de niet-Unieregeling, zoals een
verklaring dat hij niet voor BTW-doeleinden is geregistreerd in de EU. Het omgekeerde is ook
mogelijk. Het uploaden van de BTW-identificatienummers van de belastingplichtige zijn vaste
inrichtingen, die niet gelegen zijn in de lidstaat van identificatie, is enkel noodzakelijk als de
belastingplichtige valt onder de Unieregeling.
Wanneer de lidstaat van identificatie de gegevens dan ontvangen heeft, gaat ze alle geüploade
gegevens controleren om te weten of de belastingplichtige voldoet aan de voorwaarden van
het éénloketsysteem. Een belangrijke controle die de lidstaat van identificatie altijd gaat
uitvoeren, is de controle of de belastingplichtige al dan niet in een andere lidstaat is
geregistreerd voor dit systeem. Daarnaast verifieert deze lidstaat ook hoe de situatie van de
belastingplichtige is in verband met de quarantaineperiodes (zie infra). Van zodra de lidstaat
van identificatie de gegevens goedgekeurd heeft, slaat deze lidstaat de gegevens op in een
databank om vervolgens te versturen naar de overige lidstaten.
Zoals reeds vermeld treedt de regeling inzake de one-stop-shop vanaf 1 januari 2015 in
werking. De belastingplichtigen kunnen zich ten vroegste op 1 oktober 2014 laten registreren
voor de regeling van de one-stop-shop. De lidstaten stellen dan hun registratieportalen open
zodat er een drukte vermeden wordt. De belastingplichtigen die zich registreren tussen 1
oktober 2014 en 31 december 2014, kunnen vanaf 1 januari 2015 gebruikmaken van dit
systeem. Indien de belastingplichtige later wenst toe te treden tot deze regeling, dan geldt het
63
volgende. De registratie treedt in werking de eerste dag van het kalenderkwartaal volgend op
het moment dat de belastingplichtige de lidstaat van identificatie heeft bekendgemaakt, dat hij
wenst gebruik te maken van de regeling van de one-stop-shop. Stel dat de belastingplichtige dit
meedeelt op 20 april 2017 aan de lidstaat van identificatie, dan valt hij pas vanaf 1 juli 2017
onder het éénloketsysteem. De belastingplichtige kan ook afwijken van deze regel en vroeger
diensten verlenen die onder dit systeem vallen. De regeling gaat dan van start vanaf de eerste
dienstverlening. Dit gebeurt enkel als de belastingplichtige uiterlijk de tiende dag van de maand
volgend op de eerste dienstverlening de lidstaat van identificatie heeft geïnformeerd, dat hij
van start is gegaan met diensten te verlenen die onder dit systeem vallen. Stel dat een
belastingplichtige zijn eerste dienst verleent op 1 juni. Dan kan hij gebruikmaken van het
éénloketsysteem indien hij de lidstaat van identificatie op de hoogte heeft gebracht uiterlijk op
10 juli. Bijgevolg vallen alle dienstverleningen vanaf 1 juni onder het systeem van de one-stopshop. Dit geldt zowel voor de Unieregeling, als voor de niet-Unieregeling.
Dezelfde termijn is ook van toepassing indien de belastingplichtige een wijziging in zijn
registratiegegevens wil doorvoeren. De belastingplichtige kan onder andere wijzigingen
aanbrengen in volgende registratiegegevens. De lijst van zijn vaste inrichtingen, zijn
contactgegevens, de lijst van zijn BTW-identificatienummers in andere lidstaten, enz. Daar staat
tegenover dat de belastingplichtige zijn individuele BTW-identificatienummer niet kan wijzigen.
De wijzigingen worden dan terug bewaard in het webportaal van de lidstaat van identificatie.
Wanneer de termijn door de belastingplichtige niet wordt nageleefd in de bovenstaande
gevallen, dan kan hij geen beroep meer doen op het systeem van de one-stop-shop en dient hij
zich te identificeren in de lidstaten van zijn afnemers, alsook daar zijn btw te voldoen.
Zoals hierboven reeds vermeld dient de belastingplichtige enkele registratiegegevens online up
te loaden voor de lidstaat van identificatie. Daar zijn drie vakken die betrekking hebben met de
datum van registratie. Deze worden hieronder in een tabel weergegeven.
64
Vak 17
Datum waarop de belastingplichtige van start gaat met het gebruik van
deze regeling.
Vak 18
Datum van het verzoek van de belastingplichtige om zich te registreren
voor deze regeling. In de praktijk is dit de datum wanneer de
belastingplichtige alle registratiegegevens heeft bekendgemaakt op het
webportaal van de lidstaat van identificatie.
Vak 19
De datum waarop de beslissing wordt genomen omtrent de registratie van
de belastingplichtige door de lidstaat van identificatie.
Tabel 2: Aangiftevakken met betrekking tot de datum van aangifte
Een delicaat probleem inzake de regeling van de one-stop-shop is diegene van de BTWgroepen. De wetsregels voor deze groepen verschillen van lidstaat tot lidstaat. Voor het gebruik
van het éénloketsysteem betreffende BTW-groepen, heeft de wet daarom een praktische
oplossing bedacht. Een desbetreffende groep kan wel degelijk gebruikmaken van het systeem
van de one-stop-shop. Daarvoor dient de belastingplichtige in vak 20 van het
registratieformulier mee te delen dat het om een BTW-groep gaat. De groep registreert zich
dan met hetzelfde identificatienummer als het nummer van hun binnenlandse prestaties.
Indien de leden van de groep over een verschillend nummer beschikken op nationaal niveau,
dan krijt de groep een eigen identificatienummer. Dit nummer kan zowel een bestaand
nummer zijn van een groepslid, alsook een nieuw nummer die de groep verkrijgt. Het nummer
dient de groep vervolgens te gebruiken voor de diensten die vallen onder de regeling van de
one-stop-shop. Indien de groep over vaste inrichtingen beschikt of in de toekomst zal
beschikken, worden de relaties met deze vaste inrichtingen vernietigd, zodat de groep zich kan
registreren voor de regeling van de one-stop-shop. De dienstverleningen van de vaste
inrichtingen kunnen bijgevolg niet opgenomen worden in de aangifte van de BTW-groep in het
kader van de one-stop-shop. Belangrijk is dat de diensten aan een lidstaat van een vaste
inrichting wel opgenomen worden in de aangifte van de BTW-groep. Deze diensten verschijnen
bijgevolg niet in de binnenlandse aangifte van de vaste inrichting.
65
2.4.3 Uitschrijvings- en uitsluitingsprocedure
Eens een belastingplichtige is toegetreden tot de regeling van de one-stop-shop, kan hij daar
ook terug vrijwillig afstand van nemen. Dit gebeurt door een uitschrijving uit het register. Een
andere mogelijkheid dat de belastingplichtige niet meer valt onder de regeling van de one-stopshop, is diegene dat hij uitgesloten is om gebruik te maken van de regeling door de lidstaat van
identificatie. Zowel de uitschrijving, als de uitsluiting kan voor beide regelingen plaatsvinden.
Nadat de belastingplichtige zich uitgeschreven heeft of uitgesloten wordt door de lidstaat van
identificatie, kan hij in sommige gevallen voor een bepaalde tijd geen gebruik meer maken van
het éénloketsyteem. Dit wordt de quarantaineperiode genoemd (zie infra).
Indien de belastingplichtige zichzelf wil laten schrappen uit het register, dient hij de lidstaat van
identificatie daarvan in kennis te stellen. Hij brengt de lidstaat van identificatie tijdig op de
hoogte en dit op zijn minst vijftien dagen voor het einde van het kalenderkwartaal dat
voorafgaat aan het kwartaal waarin hij de regeling niet meer wenst te gebruiken. De
beëindiging van het systeem vindt de eerste dag van het volgende kalenderkwartaal plaats. Stel
dat een belastingplichtige geen gebruik meer wenst te maken van het éénloketsysteem vanaf 1
april 2018, dan dient de belastingplichtige de lidstaat van identificatie te informeren vóór 16
maart 2018. Bijgevolg zijn de diensten die de belastingplichtige verleent vanaf 1 april 2018 aan
te geven in de lidstaat van verbruik en komt hij in deze lidstaat zijn BTW-verplichtingen na. Als
de belastingplichtige in bovenstaand voorbeeld verkiest gebruik te maken van de uitschrijving,
kan hij gedurende twee kalenderkwartalen geschorst worden voor de regeling waar hij is
uitgetreden. Dit wil zeggen dat hij in dit geval enkel geschorst kan worden voor de Unieregeling
of de niet-Unieregeling.
Het is ook mogelijk dat de belastingplichtige zijn zetel van bedrijfsuitoefening of zijn vaste
inrichting verplaatst naar een andere lidstaat dan de lidstaat van identificatie. In dat geval kan
hij ook nog gebruik blijven maken van het éénloketsysteem. Daarvoor dient hij zich te laten
uitschrijven in de lidstaat van identificatie en zich vervolgens opnieuw aan te melden in de
andere lidstaat waar hij zich wenst te identificeren. De belastingplichtige brengt zowel de oude
lidstaat van identificatie, als de nieuwe lidstaat van identificatie daarvan op de hoogte. Dit
hoort uiterlijk de tiende dag van de maand dat volgt op de wijziging van de lidstaat van
identificatie te gebeuren. Wanneer dit allemaal vervolledigd is, is de datum van uitschrijving
66
gelijk aan de datum van wijziging. In dit geval is er geen schorsing mogelijk voor de
belastingplichtige en is er dus geen sprake van een quarantaineperiode. De situatie wordt
geschetst in volgend voorbeeld. Stel dat een belastingplichtige zijn zetel van bedrijfsuitoefening
in Frankrijk heeft en hij is geregistreerd voor de regeling van de one-stop-shop vanaf 1 januari
2015. Er vindt op 8 maart 2017 een reorganisatie plaats in de onderneming en de zetel van
bedrijfsuitoefening verhuist naar Duitsland. Als de belastingplichtige in kwestie gebruik wil
blijven maken van de regeling, is hij verplicht uiterlijk vóór 10 april 2017 de oude en de nieuwe
lidstaat van identificatie op de hoogte te brengen van deze wijziging. De dienstverleningen die
de belastingplichtige uitvoert vanaf 8 maart 2017, dienen door de nieuwe lidstaat van
identificatie te worden opgenomen in de aangifte die betrekking heeft op het éénloketsysteem.
In bovenstaand voorbeeld is dit Duitsland. De datum van uitschrijving is bijgevolg gelijk aan de
datum van wijziging indien de belastingplichtige de oude en de nieuwe lidstaat van identificatie
tijdig op de hoogte heeft gebracht. Deze procedure wordt ook gevolgd indien een
belastingplichtige overstapt van de Unieregeling naar de niet-Unieregeling of andersom. Indien
de belastingplichtige de termijn niet respecteert en dus de oude en de nieuwe lidstaat van
identificatie niet tijdig op de hoogte brengt van de wijziging, zal de belastingplichtige zich
dienen te identificeren in de lidstaten van verbruik en zal hij daar ook de BTW horen te
voldoen. Deze situatie gaat gepaard met een quarantaineperiode volgens de normale
rechtsregels.
Een belastingplichtige kan ook uitgesloten worden door de lidstaat van identificatie om de
regeling van de one-stop-shop te gebruiken. Andere lidstaten kunnen vragen aan de lidstaat
van identificatie om een belastingplichtige uit te sluiten van het éénloketsysteem. De andere
lidstaten kunnen dat wel niet zelf doen, want enkel de lidstaat van identificatie is bevoegd om
deze beslissing te nemen. Een eerste reden waarvoor de belastingplichtige wordt uitgesloten
uit de regeling is wanneer hij geen telecommunicatie- , omroep- of langs elektronische weg
verrichte diensten meer levert. Een andere reden voor de lidstaat van identificatie is dat de
belastingplichtige gedurende acht opeenvolgende kwartalen geen diensten meer heeft
verleend die aan de bijzondere regeling onderworpen zijn. De belastingplichtige kan ook
aanmaningen ontvangen om een aangifte in te dienen van drie voorafgaande kwartalen, alsook
om de BTW te betalen van drie voorafgaande kwartalen. Indien de belastingplichtige zo’n
aanmaningen ontvangt omtrent de aangifte, dient hij binnen de tien dagen na de aanmaning
67
zijn BTW-aangiftes in te dienen. Anders wordt hij uitgesloten van de regeling. Wanneer de
belastingplichtige zo’n aanmaningen ontvangt omtrent de betaling van de btw, dient hij uiterlijk
binnen de tien dagen na ontvangst van een aanmaning het totale bedrag te betalen. Wanneer
hij dit niet doet, wordt hij uitgesloten van de regeling, tenzij het bedrag van elke aangifte
kleiner is dan 100 euro. Een laatste reden waarom de belastingplichtige kan uitgesloten
worden, heeft te maken met de boekhouding van de belastingplichtige. Hij is verplicht zijn
boekhouding elektronisch te bezorgen aan de lidstaat van identificatie, alsook aan de lidstaat
van verbruik. Indien hij daarvoor een aanmaning ontvangt, dient de belastingplichtige binnen
het maand na deze aanmaning zijn boekhouding elektronisch beschikbaar te stellen voor
bovenvermelde lidstaten. Wanneer de belastingplichtige het oneens is met de uitsluiting, kan
hij beroep aantekenen omtrent deze beslissing. Dit kan de belastingplichtige doen met behulp
van de nationale procedures die van kracht zijn in de lidstaat van identificatie.
Hierboven werd de quarantaineperiode al enkele keren aangehaald. Dit is eigenlijk een periode
waarin de belastingplichtige letterlijk in quarantaine wordt geplaatst. Dit betekent dat hij
gedurende een bepaalde tijd geen gebruik meer kan maken van de Unieregeling, de nietUnieregeling of beide regelingen inzake het éénloketsysteem. De onderstaande tabel heeft een
overzicht weer van de situaties en de periodes dat de belastingplichtige in quarantaine wordt
geplaatst.
Situatie
Quarantaineperiode
De belastingplichtige levert niet langer De quarantaine geldt enkel voor de regeling
telecommunicatie- , omroep- of langs die
elektronische weg verrichte diensten.
van
toepassing
was
bij
de
belastingplichtige. De periode bedraagt twee
kalenderkwartalen en vangt aan vanaf de
datum van beëindiging.
De belastingplichtige stapt vrijwillig uit de De quarantaine geldt enkel voor de regeling
regeling van de one-stop-shop.
die
van
toepassing
was
bij
de
belastingplichtige. De periode bedraagt twee
kalenderkwartalen en vangt aan vanaf de
datum van beëindiging.
68
De belastingplichtige voldoet niet meer aan De quarantaine geldt voor beide regelingen.
de voorschriften van de bijzondere regeling.
De periode bedraagt acht kalenderkwartalen
en
vangt
aan
vanaf
de
datum
van
beëindiging.
De belastingplichtige is uitgesloten omdat hij Er is geen quarantaineperiode.
niet meer voldoet aan de voorwaarden van
de bijzondere regeling.
De belastingplichtige heeft gedurende acht Er is geen quarantaineperiode.
opeenvolgende
kalenderkwartalen
geen
diensten verleend die aan de bijzondere
regeling is onderworpen.
Tabel 3: Quarantaineperiode in de one-stop-shop
2.4.4 BTW-aangiften omtrent de regeling van de one-stop-shop
Nadat de belastingplichtige geregistreerd is voor het systeem, dient hij ook de aangiften tijdig
in te dienen. De aangifte wordt elektronisch ingediend en dat ten laatste op de twintigste dag
na het verstrijken van het kalenderkwartaal waarop de aangifte betrekking heeft. Dit gebeurt
bij de lidstaat van identificatie. De termijn wordt niet verlengd als de twintigste van de maand
valt in het weekend of op een feestdag. Ook al heeft de belastingplichtige gedurende een
volledig kwartaal geen diensten met betrekking tot de one-stop-shop geleverd. In deze situatie
is hij verplicht een nihil-aangifte in te dienen. De BTW-aangifte dient de gegevens te bevatten
van de geleverde diensten in iedere lidstaat van verbruik, alsook de gegevens van de vaste
inrichtingen in het geval dat de belastingplichtige geregistreerd is voor de Unieregeling. De
lidstaat van identificatie stuurt de BTW-aangifte uit naar de lidstaat van verbruik. Bovendien
bezorgt hij de nodige gegevens aan alle lidstaten van verbruik, alsook aan de lidstaat van
vestiging. De lidstaat van identificatie maakt per BTW-aangifte een uniek referentienummer
aan. Dit is van belang voor de belastingplichtige omdat hij dit nummer dient te vermelden als
hij de betaling uitvoert. Het uniek referentienummer bevat de landencode van de lidstaat van
identificatie, het individuele BTW-identificatienummer van de belastingplichtige en het
aangiftetijdvak. Het nummer is als volgt opgebouwd: EU/xxxxxxxxx/Qx.yy.
69
Het is niet om het even welke gegevens de belastingplichtige verstuurd. De gegevens die hij
dient te verstrekken zijn afhankelijk van de regeling waaronder hij valt. Voor de nietUnieregeling zijn dat alle telecommunicatie- , omroep- of langs elektronische weg verrichte
diensten aan niet-belastingplichtigen die in de Europese Unie zijn verleend. Daaronder behoren
ook de dienstverleningen die plaats hebben gevonden in de lidstaat van identificatie. Voor de
Unieregeling zijn dit alle diensten die verricht worden door de vaste inrichtingen of de zetel van
bedrijfsuitoefening in een lidstaat van verbruik. Indien de belastingplichtige dergelijke diensten
presteert aan particulieren in een bepaalde lidstaat en hij is in het bezit van een vestiging in
deze lidstaat, dan is hij verplicht dit niet aan te geven op de aangifte die onder de regeling van
de one-stop-shop valt. De belastingplichtige geeft in dit geval de desbetreffende diensten aan
op de binnenlandse BTW-aangifte. Dit principe is geldig voor de dienstverleningen die worden
verleend door de vestigingen van de belastingplichtige die buiten de lidstaat gesitueerd zijn,
alsook de dienstverleningen die verleend worden door de vestiging in die lidstaat. Het principe
is niet geldig voor de lidstaten die niet over een vaste inrichting beschikken en wel
geïdentificeerd zijn inzake de BTW. In onderstaand voorbeeld wordt dit verduidelijkt. Een
belastingplichtige X beschikt over een hoofdkantoor dat gevestigd is in Italië. Daarnaast
beschikt X ook over twee vaste inrichtingen die gelegen zijn in Duitsland en Spanje. Het
Italiaanse hoofdkantoor verleent telecommunicatiediensten aan particuliere klanten uit
Duitsland
en
Portugal.
De
Spaanse
vaste
inrichting
verleent
op
haar
beurt
telecommunicatiediensten aan particulieren uit Duitsland en Portugal. De belastingplichtige
dient in dit geval zijn diensten in Portugal aan te geven op de aangifte van het éénloketsysteem
in Italië. De diensten die in Duitsland geleverd zijn, hoort belastingplichtige X aan te geven op
de binnenlandse aangifte van de Duitse vaste inrichting.
Iedere belastingplichtige is verplicht om alle diensten aan het normale en verlaagde tarief te
vermelden, alsook het BTW-bedrag die daarmee gepaard gaat. Hij dient dit te doen voor iedere
lidstaat van verbruik afzonderlijk. In de praktijk is het ook mogelijk dat er meerdere BTWtarieven in de aangifte worden vermeld. Dit is het geval wanneer een lidstaat in een
kalenderkwartaal het desbetreffende tarief heeft veranderd. De aangifte bestaat uit twee delen
en het tweede deel is dan nog eens opgesplitst in drie delen. In het eerste deel worden de
algemene gegevens verzameld van de belastingplichtige. Het tweede deel van de aangifte
bevat de specifieke gegevens voor elke lidstaat van verbruik. In deel a worden de gegevens
70
verzameld omtrent de lidstaat van identificatie. Voor de Unieregeling worden de diensten
vermeld die geleverd worden vanuit een vestiging van de lidstaat van identificatie aan de
lidstaat van verbruik. Voor de niet-Unieregeling worden alle diensten aan de lidstaat van
verbruik daar ingevuld. Deel b is enkel voor de belastingplichtige die geopteerd heeft voor de
Unieregeling. Het bevat alle diensten die aan dezelfde lidstaat van verbruik geleverd worden
door een belastingplichtige die niet in de lidstaat van identificatie gevestigd is. Deel c is ook
enkel van toepassing voor een belastingplichtige die onder de Unieregeling valt. In het laatste
deel van de aangifte dient de belastingplichtige het totaalbedrag van alle diensten die geleverd
zijn door alle vestigingen aan de lidstaat van verbruik te vermelden. Stel dat belastingplichtige Y
diensten verleend in vier lidstaten van verbruik. Bijgevolg zal hij verplicht zijn om het tweede
deel van de aangifte viermaal in te vullen. Dit gebeurt afzonderlijk voor elke lidstaat van
verbruik.
Het is ook mogelijk dat er in de praktijk voor het ene kwartaal wel een aangifte ingediend wordt
en het volgende kwartaal dan weer niet. Dit is het geval als de belastingplichtige tijdens een
kalenderkwartaal geen diensten geleverd heeft die onder de regeling van de one-stop-shop
vallen. Andere diensten kunnen vrijgesteld zijn in de lidstaat van verbruik en mogen bijgevolg
niet opgenomen worden in de aangifte van het éénloketsysteem. Dit zijn vaak diensten die
verleend worden inzake het elektronisch onderwijs, alsook omtrent de online-kansspelen.
De BTW op de uitgaven die een belastingplichtige in het kader van zijn beroep heeft gedaan in
de lidstaat van verbruik, kan hij niet verrekenen in de aangifte van het éénloketsysteem. De
belastingplichtige is dan genoodzaakt om een verzoek om teruggaaf van de gemaakte kosten in
te dienen. Dit is van toepassing op beide regelingen. Voor de niet-Unieregeling is er ook nog
een andere methode mogelijk. De belastingplichtige kan volgens die regeling ook de kosten
recupereren via de binnenlandse BTW-aangifte. Daarvoor dient hij geïdentificeerd te zijn in de
lidstaat van verbruik, maar mag hij daar niet gevestigd zijn.
Wanneer de aangifte is ingediend en er vindt nog een wijziging plaats, dan is de
belastingplichtige in staat dit recht te zetten. Dit gebeurt door middel van een herziening van
de oorspronkelijke aangifte en niet door een aanpassing van een latere aangifte. De
belastingplichtige heeft daarvoor de tijd gedurende drie jaar vanaf de datum van die aangifte
71
dat hij wenst aan te passen. Dit is ook het geval wanneer de belastingplichtige geen gebruik
meer maakt van de regeling van de one-stop-shop. De lidstaat van identificatie is dan
verantwoordelijk voor het verspreiden van de aanpassing aan de betrokken lidstaat van
verbruik. Na de aanpassing kan het zijn dat de belastingplichtige aanvullende belastingen dient
te betalen. Hij betaalt het aanvullend bedrag aan de lidstaat waar hij geïdentificeerd is. De
lidstaat van identificatie is vervolgens belast met het verdelen van de aanvullende belastingen
over de lidstaten van verbruik. Het is ook mogelijk dat de belastingplichtige recht heeft op een
teruggave. De lidstaat van verbruik betaalt het bedrag van teruggaaf dan rechtstreeks terug aan
de belastingplichtige. Indien de belastingplichtige een creditnota ontvangt nadat hij zijn
aangifte al ingediend heeft, kan hij gebruikmaken van een herziening van zijn oorspronkelijke
aangifte. Hij beschikt niet over de mogelijkheid om dit te verrekenen in een latere aangifte.
Er kunnen ook boetes worden opgelegd wanneer de belastingplichtige zijn aangifte niet tijdig
elektronisch verstrekt heeft aan de bevoegde lidstaat. De bevoegdheid voor het opleggen van
deze boetes valt onder de voorschriften en procedures van de lidstaat van verbruik. De
belastingplichtige krijgt dertig dagen na het verstrijken van het aangiftetijdvak een aanmaning
toegestuurd om hem te herinneren aan zijn aangifteplicht. Indien de belastingplichtige nog niet
betaald heeft, zal de lidstaat van verbruik verdere aanmaningen sturen. De belastingplichtige
kan deze aanmaningen blijven negeren en dus worden bovenstaande sancties opgelegd. Hij kan
zijn aangifte nog altijd indienen bij de lidstaat van identificatie en heeft daarvoor de tijd tot drie
jaar nadat de aangiften verondersteld ingediend te zijn. Indien de periode van drie jaar
verstreken is, dan heeft hij nog de mogelijkheid om zijn aangifte elektronisch te bezorgen bij de
lidstaat van verbruik. De aangifte dient altijd ingediend te worden bij de lidstaat van
identificatie, uitgezonderd als de termijn van drie jaar verstreken is.
De aangifte wordt in principe opgemaakt in de Europese eenheidsmunt. Enkel als de lidstaat
van identificatie geen gebruikmaakt van deze munt, kan er afgeweken worden van dit principe.
De lidstaat in kwestie kan dan eisen dat de aangifte opgemaakt wordt in hun nationale munt.
De aangifte dient dan wel omgerekend te worden naar euro voor de verspreiding van de
aangifte naar de andere lidstaten. Dit gebeurt aan de hand van de wisselkoers die de ECB
gepubliceerd heeft op de laatste dag van het aangiftetijdvak.
72
Indien de aangifte niet volledig is ingevuld, dan kan de belastingplichtige de aangifte opslaan
om vervolgens de aangifte op een later tijdstip te vervolledigen. Eens de aangifte volledig is
opgemaakt en elektronisch is ingediend bij de lidstaat van identificatie, dan slaat deze lidstaat
de gegevens op in zijn databank. Hij stelt de gegevens dan ook beschikbaar voor iedere
betrokkene in alle andere lidstaten. De aangifte kan ook door een vertegenwoordiger worden
ingediend. Dit verloopt volgens de procedures van de lidstaat van identificatie.
2.4.5 De betaling
Nadat de aangifte ingediend is, betaalt de belastingplichtige ook de verschuldigde btw aan de
lidstaat van identificatie. Hij dient de volledige som te betalen van alle lidstaten van verbruik.
De lidstaat van identificatie heeft dan de taak om het totale bedrag te verdelen over de
verschillende lidstaten van verbruik. Wanneer de belastingplichtige de betaling uitvoert, is hij
verplicht te verwijzen naar het unieke referentienummer dat is meegedeeld door de lidstaat
van identificatie. Indien de belastingplichtige niet verwijst naar dit nummer, is het mogelijk dat
de lidstaat van identificatie het bedrag terugstort aan de belastingplichtige. De lidstaat van
identificatie interpreteert deze situatie als een te late betaling van de belastingplichtige en de
hij kan vervolgens een boete oplopen inzake een te late betaling. De betaling geschiedt uiterlijk
op de laatste dag waarop de aangifte ingediend wordt. Stel dat een belastingplichtige zijn
aangifte in het éénloketsysteem indient op 12 april, dan heeft hij tijd tot 20 april om de
bijhorende betaling uit te voeren. In dit voorbeeld hoort het op 20 april wel op de rekening van
de lidstaat van identificatie terug te vinden zijn en dient de belastingplichtige rekening te
houden met de mogelijke vertragingen die kunnen opgelopen worden bij het uitvoeren van de
overschrijving. De lidstaat van identificatie kan de belastingplichtige geen uitstel geven van
betaling bij het éénloketsysteem.
Het is dan ook mogelijk dat de betaling niet of slechts voor een deel wordt uitgevoerd. Bijgevolg
stuurt de lidstaat van identificatie een aanmaning naar de belastingplichtige toe en dit gebeurt
op de tiende dag dat volgt op de uiterste betalingsdatum. Indien de belastingplichtige niet
ingaat op deze aanmaning, krijgt hij verdere aanmaningen toegestuurd door de lidstaat van
verbruik. De belastingplichtige kan dan niet langer de betaling verrichten aan de lidstaat van
identificatie, maar dient dit rechtstreeks te doen aan de lidstaat van verbruik. Indien de
belastingplichtige dit toch doet, dan stort de lidstaat van identificatie het betaalde bedrag terug
aan hem en maakt hij dit bedrag vervolgens over aan de juiste lidstaat van verbruik. De sancties
73
die gepaard gaan met deze laattijdige betalingen vallen niet onder de regeling van de one-stopshop, maar onder de nationale procedures van de lidstaat van verbruik.
Wanneer de betaling echter wel is uitgevoerd, dan mag de lidstaat van identificatie tot 31
december 2018 een bepaald percentage inhouden. Dit wordt de inhoudingsperiode genoemd
en is enkel van toepassing als de belastingplichtige onder de Unieregeling valt. De inhouding
gebeurt echter niet op de BTW-bedragen, maar geldt voor de betalingen tussen de lidstaten
onderling. Er wordt met andere woorden een percentage ingehouden door de lidstaat van
identificatie wanneer deze lidstaat de som verdeelt over de verschillende lidstaten van
verbruik. Het percentage varieert over de verschillende aangiftetijdvakken. Hieronder een
overzicht van welk percentage gepaard gaat over welke periode.
Periode
Percentage
01/01/2015-31/12/2016
30%
01/01/2017-31/12/2018
15%
01/01/2019-…
Geen percentage meer
Tabel 4: Inhoudingspercentage in geval van de Unieregeling
De lidstaat van identificatie kan ook een te hoog bedrag ontvangen. Dit is mogelijk in twee
situaties. De eerste situatie is dat de belastingplichtige zich vergist en gewoon een hoger
bedrag betaalt dan vermeld op de aangifte. De lidstaat van identificatie dient het surplus dat hij
ontvangen heeft, terug te storten aan de belastingplichtige volgens zijn nationale procedures.
De tweede situatie is enkel van toepassing als de belastingplichtige een correctie heeft
aangebracht aan zijn aangifte. Indien de lidstaat van identificatie het bedrag nog niet verdeeld
heeft over de lidstaten van verbruik, dan stort de lidstaat van identificatie de desbetreffende
som terug aan de belastingplichtige. Indien het wel al verdeeld werd over de lidstaten van
verbruik, dan betaalt de lidstaat van verbruik dit bedrag terug aan de belastingplichtige. Tot 31
december 2018 stort de lidstaat van identificatie ook het percentage dat hij heeft ingehouden
bij de verdeling terug aan de belastingplichtige. Dit gebeurt enkel als de lidstaat van verbruik
akkoord gaat met de wijziging van de aangifte. De Commissie raadt aan dat de terugbetalingen
gebeuren binnen de maand nadat de correctie aanvaard werd. De uiteindelijke beslissing ligt
74
nog altijd bij de nationale overheden en ze beschikken over de mogelijkheid dit bedrag op een
later tijdstip terug te geven. Compensatie tussen de verschillende lidstaten van de BTWschulden en –teruggaven is echter niet mogelijk.
2.4.6 Diverse bepalingen
Op de belastingplichtige rust de verplichting om enkele gegevens in zijn boekhouding bij te
houden. Het omvat onder andere algemene gegevens zoals de lidstaat van verbruik waar de
dienst is verricht, het soort dienst, enz. Maar ook specifieke gegevens worden bijgehouden
door de belastingplichtige. Het betreft specifieke data zoals de gegevens over vooruitbetalingen
of gegevens over de plaats waar de afnemer gevestigd is. Alle bijgehouden gegevens zijn
opgenomen in artikel 63 quater van de Verordening nr. 967/201236. De gegevens worden
verzocht langs elektronische weg te worden bezorgd aan de lidstaat van identificatie of
verbruik. De belastingplichtige kan uitgesloten worden van het éénloketsysteem indien hij niet
binnen een maand na een aanmaning van de lidstaat van identificatie de gegevens beschikbaar
heeft gesteld. Deze gegevens worden geacht tien jaar bijgehouden te worden en dit vanaf het
jaar waarin de handeling werd uitgevoerd. Dit is ook toepasbaar op een belastingplichtige die
reeds afgestapt is van het gebruik van de regeling van het éénloketsysteem.
Een belastingplichtige kan recht hebben op een vermindering vanwege oninbare vorderingen.
Dit kan gebeuren wanneer een afnemer niet betaalt aan de belastingplichtige. Als deze situatie
zich voordoet, is een verlaging van de maatstaf van heffing mogelijk. Deze herziening volgt
dezelfde procedures als alle andere herzieningen, namelijk via de oorspronkelijke aangifte.
36
Verord. van de Raad (EU) nr. 967/2012, 9 oktober 2012 tot wijziging van Uitvoeringsverordening (EU) nr. 282/2011 wat betreft de bijzondere
regelingen voor niet-gevestigde belastingplichtigen die telecommunicatiediensten, omroepdiensten of elektronische diensten verrichten voor
niet-belastingplichtigen, Pb.L. 20 oktober 2012, afl. 290.
75
Conclusie
Gedurende de literatuurstudie kwam aan het licht dat de elektronische handel toch nog met
enkele problemen kampt op het vlak van indirecte belastingen, namelijk BTW. Aan de hand van
een grondige analyse van de bestaande Europese en nationale wetgevingen, een SWOT-analyse
en een vergelijking met de reële handel werden deze pijnpunten duidelijk.
Het éénloketsysteem wordt verondersteld deze problemen uit de fiscale wereld te verhelpen
en zo de elektronische handel een verdere boost te geven, zodat deze wijze van handelen zich
verder kan ontwikkelen. Het principe van de one-stop-shop is opgebouwd volgens de
doelstellingen van een geharmoniseerd BTW-stelsel van de EU. Het éénloketsysteem zorgt voor
een eenvoudigere toepassing van de administratieve verplichtingen voor de belastingplichtige.
Een verrichter van elektronische diensten kan zich voortaan in één lidstaat van de EU
registreren en bijgevolg in deze lidstaat zijn BTW-verplichtingen nakomen.
Deze masterproef biedt een goed overzicht van de bestaande literatuur inzake het
éénloketsysteem. Het is echter niet volledig omdat de regeling betreffende de one-stop-shop
pas van kracht gaat op 1 januari 2015. De juridische teksten zitten hierdoor ook nog in een
voorbereidende fase. Eenmaal het systeem ingeburgerd is in de Europese fiscaliteit, zal de
wetgeving
omtrent
elektronische
handel
verdere
wijzigingen
ondergaan.
De
gebruiksvriendelijkheid voor de belastingplichtige zal hier een toonaangevende rol in spelen. De
Europese instanties zullen tijdens de eerste implementatieperiode het systeem nauwgezet
dienen op te volgen, zodat ze de gebreken van de one-stop-shop meteen kunnen opsporen en
aanpassen. Toch functioneren deze eerste wetgevende beleidslijnen als een goede basis om
een Europees geharmoniseerd BTW-stelsel voor elektronische diensten op te bouwen.
77
Lijst van geraadpleegde werken
Art. 14 WDI.
Art. 93 WHPC.
Art. 95-96 WHPC.
Art. 99 WHPC.
Brussel (4de k.) 12 september 2005.
Brussel (8ste k.) 13 februari 2001.
Circ. nr. AFZ/2002-0944, 12 augustus 2003.
COM(1998)374 def. [Commissiedocument nr. 374 van 1998, definitieve versie].
COM(2010)695 def. [Commissiedocument nr. 695 van 2010, definitieve versie].
COM(2012)763 def. [Commissiedocument nr. 763 van 2012, definitieve versie].
COM(97)582 def. [Commissiedocument nr. 582 van 1997, definitieve versie].
Gids voor het mini-éénloketsysteem van de btw, Europese Commissie 23 oktober 2013.
Kh. Nijvel 26 november 2003, onuitg.
MATTHIJSSEN, B., De wijziging van de plaats van dienst regels vanaf 1 januari 2015, BSc Thesis
Fiscale Economie Tilburg University, 2013, 40p.
ONGENA, Y., Betrouwbaarheid en fraude rond elektronische handel, onuitg. paper Rechten.
Richtl. van de Raad nr. 2002/38/EG, 7 mei 2002 tot wijziging, voor een gedeelte tijdelijk, van
Richtlijn 77/388/EEG met betrekking tot de regeling inzake de belasting over de toegevoegde
waarde die van toepassing is op bepaalde diensten die langs elektronische weg worden verricht
alsook op radio- en televisieomroepdiensten, Pb.L. 15 mei 2002, afl. 128, 41-44.
Richtl. van de Raad nr. 2006/112/EG, 28 november 2006 betreffende het gemeenschappelijke
stelsel van belasting over de toegevoegde waarde, Pb.L. 11 december 2006, afl. 347.
Richtl. van de Raad nr. 2006/138/EG, 19 december 2006 tot wijziging van Richtlijn 2006/112/EG
wat betreft de toepassingsduur van de regeling inzake de belasting over de toegevoegde
waarde voor bepaalde diensten die langs elektronische weg worden verricht alsook radio- en
televisieomroepdiensten, Pb.L. 29 december 2006, afl. 384, 92-93.
VI
Richtl. van de Raad nr. 2006/58/EG, 27 juni 2006 tot wijziging van Richtlijn 2002/38/EG wat
betreft de toepassingsduur van de regeling inzake de belasting over de toegevoegde waarde
voor bepaalde diensten die langs elektronische weg worden verricht alsook radio- en
televisieomroepdiensten, Pb.L. 28 juni 2006, afl. 174.
Richtl. van de Raad nr. 2008/8/EG, 12 februari 2008 tot wijziging van Richtlijn 2006/112/EG wat
betreft de plaats van een dienst, Pb.L. 20 februari 2008, afl. 44, 11-22.
Richtl. van het Europees Parlement en de Raad nr. 2000/31/EG, 8 juni 2000 betreffende
bepaalde juridische aspecten van de diensten van de informatiemaatschappij, met name de
elektronische handel, in de interne markt (“richtlijn inzake elektronische handel"), Pb.L. 17 juli
2000, afl. 178.
Richtlijnen ter bescherming van consumenten in het kader van de elektronische handel via
http://www.oecd.org/sti/consumer/34023331.pdf.
SEMETA, A., “The mini-One Stop Shio for VAT – the start of something big!”, World Commerce
Review 2012, 44-46.
Uitvoeringsverord. van de Commissie (EU) nr. 815/2012, 13 september 2012 tot vaststelling van
nadere bepalingen voor de toepassing van Verordening (EU) nr. 904/2010 van de Raad wat
betreft bijzondere regelingen voor niet-gevestigde belastingplichtigen die telecommunicatie-,
omroep- of elektronische diensten verrichten voor niet-belastingplichtigen, Pb.L. 14 september
2012, afl. 249, 3-5.
Uitvoeringsverord. van de Raad (EU) nr. 1042/2013, 7 oktober 2013 tot wijziging van
Uitvoeringsverordening (EU) nr. 282/2011 wat betreft de plaats van een dienst, Pb.L. 26
oktober 2013, afl. 284.
VALCKE, S., Directe verkoop vs. e-commerce,
http://www.ping.be/~fvanriel/paperstephane.htm#_Toc509201099.
Verord. van de Raad (EG) nr. 143/2008, 12 februari 2008 tot wijziging van Verordening (EG) nr.
1798/2003 met betrekking tot de invoering van een regeling voor administratieve
samenwerking en informatie-uitwisseling in het kader van de bepalingen betreffende de plaats
van een dienst, de speciale systemen en de btw-teruggaafprocedure, Pb.L. 20 februari 2008, afl.
44.
Verord. van de Raad (EG) nr. 792/2002, 7 mei 2002 tot tijdelijke wijziging van Verordening (EEG)
nr. 218/92 betreffende de administratieve samenwerking op het gebied van de indirecte
belastingen (BTW) wat betreft aanvullende maatregelen inzake elektronische handel, Pb.L. 15
mei 2002, afl. 128.
VII
Verord. van de Raad (EU) nr. 967/2012, 9 oktober 2012 tot wijziging van
Uitvoeringsverordening (EU) nr. 282/2011 wat betreft de bijzondere regelingen voor nietgevestigde belastingplichtigen die telecommunicatiediensten, omroepdiensten of elektronische
diensten verrichten voor niet-belastingplichtigen, Pb.L. 20 oktober 2012, afl. 290.
Voorz. Kh. Brussel, 15 oktober 1999, AM, 2001, 290, Computerr., 2000, 245, Annuaire Pratiques
du commerce & Concurrence, 1999, 742.
VOS, R., “De totstandkoming van het nieuwe btw-stelsel voor e-commerce vanaf 2015”, BTWbulletin 2013, 8-10.
Vr. en Antw. Senaat 23 januari 2001, Vr. 1123 (Destexhe).
Wet 11 maart 2003 betreffende bepaalde juridische aspecten van de diensten van de
informatiemaatschappij, BS 17 maart 2003 (ed. 2).
Zesde Richtl. van de Raad nr. 77/388/EEG, 17 mei 1977 betreffende de harmonisatie van de
wetgevingen der Lid-Staten inzake omzetbelasting – Gemeenschappelijk stelsel van belasting
over de toegevoegde waarde: uniforme grondslag, Pb.L. 13 juni 1977, afl. 145.
VIII
Bijlagen
Bijlage1: Identificatiegegevens
Kolom A
Kolom B
Kolom C
De niet-Unieregeling
De Unieregeling
1
Individueel btwidentificatienummer, toegekend
door de lidstaat van identificatie in
overeenstemming met artikel 362
van Richtlijn 2006/112/EG(a)
Individueel btwidentificatienummer, toegekend door
de lidstaat van identificatie in
overeenstemming met artikel 369
quinquies vanRichtlijn
2006/112/EG, inclusief de
landencode
2
Nationaal belastingnummer, indien
van toepassing
3
Naam van de onderneming
Naam van de onderneming
4
De handelsna(a)m(en) van de
onderneming indien verschillend
van de naam van de onderneming
De handelsna(a)m(en) van de
onderneming indien verschillend van
de naam van de onderneming
5
Het volledige postadres(b)
Het volledige postadres(c)
6
Het land waar de belastingplichtige
zijn zetel van bedrijfsuitoefening
heeft gevestigd
Het land waar de belastingplichtige
zijn zetel van bedrijfsuitoefening
heeft gevestigd indien niet in de
Unie
7
Het e-mailadres van de
belastingplichtige
Het e-mailadres van de
belastingplichtige
8
De website(s) van de
belastingplichtige, indien van
toepassing
De website(s) van de
belastingplichtige, indien van
toepassing
9
Naam contactpersoon
Naam contactpersoon
10
Telefoonnummer
Telefoonnummer
11
IBAN- of OBAN-nummer
IBAN-nummer
Nummer
van het
vak
(a)
(b)
(c)
Volgens het model: EUxxxyyyyyz waarbij xxx de 3-cijferige ISO-code van de lidstaat van identificatie,
yyyyy het door de lidstaat van identificatie toegewezen 5-cijferige nummer en z een controlecijfer is.
Met de te vermelden postcode indien deze bestaat.
Met de te vermelden postcode indien deze bestaat
Bijlage 1.1
12
BIC-nummer
BIC-nummer
13.1
Individue(e)l(e) btwidentificatienummer(s) of, indien
niet beschikbaar, het/de fisca(a)l(e)
registratienummer(s), toegekend
door de lidsta(a)t(en)waarde
belastingplichtige (een) vaste
inrichting(en)(d) heeft, buitende
lidstaat van identificatie
14.1
Volledige postadres(sen) en
handelsna(a)m(en) van de vaste
inrichtingen(e), buiten de lidstaat
van identificatie
15.1
Individue(e)l(e) btwidentificatienummer(s), door de
lidsta(a)t(en) toegekend aan een
niet-gevestigde belastingplichtige(f).
16
Elektronische verklaring dat de
belastingplichtige niet voor de btw
binnen de Unie is geregistreerd
17
De datum van ingang van het
gebruik van de regeling(g)
De datum van ingang van het
gebruik van de regeling(h)
18
Datum van het verzoek van de
kant van de belastingplichtige om
op grond van de regeling te
worden geregistreerd
Datum van het verzoek van de kant
van de belastingplichtige om op
grond van de regeling te worden
geregistreerd
19
Datum waarop door de lidstaat van
identificatie de beslissing is
genomen over de registratie
Datum waarop door de lidstaat van
identificatie de beslissing is
genomen over de registratie
Indicator of de belastingplichtige
deel uitmaakt van een btw-groep(i)
20
(d)
(e)
(f)
(g)
(h)
(i)
Indien er sprake is van meerdere vaste inrichtingen, gebruik dan vak 13.1, 13.2, enz.
Indien er sprake is van meerdere vaste inrichtingen, gebruik dan vak 14.1, 14.2, enz.
Indien er sprake is van meerdere door de lidsta(a)t(en) toegekende btw-identificatienummers aan een
niet-gevestigde belastingplichtige, gebruik dan vak 15.1, 15.2, enz.
Dit kan in een beperkt aantal gevallen eerder zijn dan de registratiedatum voor de regeling.
Dit kan in een beperkt aantal gevallen eerder zijn dan de registratiedatum voor de regeling.
Simpelweg ja/nee aanvinken.
Bijlage 1.2
21
Individue(e)l(e) btwidentificatienummer(s), toegekend
door de lidstaat van identificatie in
overeenstemming met de artikelen
362 of 369 quinquies van Richtlijn
2006/112/EG voor zover de
belastingplichtige reeds eerder van
een van deze twee regelingen
gebruik heeft gemaakt
Individue(e)l(e) btwidentificatienummer(s), toegekend
door de lidstaat van identificatie in
overeenstemming met de artikelen
362 of 369 quinquies van Richtlijn
2006/112/EG voor zover de
belastingplichtige reeds eerder van
een van deze twee regelingen
gebruik heeft gemaakt
Bijlage 1.3
Bijlage 2: Aangiftegegevens voor het mini-éénloketsysteem
Deel 1: Algemene informatie
Kolom A
Nummer
van het
vak
Kolom B
Kolom C
De niet-Unieregeling
De Unieregeling
Uniek referentienummer(j)
1
Individueel btwidentificatienummer, toegekend
door de lidstaat van identificatie in
overeenstemming met artikel 362
van Richtlijn 2006/112/EG
Individueel btwidentificatienummer, toegekend door
de lidstaat van identificatie in
overeenstemming met artikel 369
quinquies van Richtlijn
2006/112/EG, inclusief landencode
2
Btw-tijdvak(k)
Btw-tijdvak(l)
2a
Begin- en einddatum van de
periode(m)
Begin- en einddatum van de
periode(n)
3
Valuta
Valuta
Deel 2: Voor elke lidstaat van verbruik waarin de btw verschuldigd is(o)
2a) Diensten die worden verricht
vanuit de zetel van
bedrijfsuitoefening of vaste
inrichting in de lidstaat van
identificatie
4.1
(j)
(k)
(l)
(m)
(n)
(o)
Landencode van de lidstaat van
verbruik
Landencode van de lidstaat van
verbruik
Het door de lidstaat van identificatie toegewezen unieke referentienummer bestaat uit de landencode
van de lidstaat van identificatie/btw-nummer/periode - bv. GB/xxxxxxxxx/Q1.yy + het tijdstempel voor
elke versie. Het nummer wordt door de lidstaat van identificatie toegekend vóór de verzending van de
aangifte aan de andere betrokken lidstaat.
Heeft betrekking op kalenderkwartalen: Q1.yyyy –Q2.yyyy –Q3.yyyy Q4.yyyy.
Heeft betrekking op kalenderkwartalen: Q1.yyyy –Q2.yyyy –Q3.yyyy Q4.yyyy.
Uitsluitend in te vullen als de belastingplichtige meer dan één btw-aangifte voor hetzelfde kwartaal
indient. Heeft betrekking op kalenderdagen: dd.mm.yyyy - dd.mm.yyyy.
Uitsluitend in te vullen als de belastingplichtige meer dan één btw-aangifte voor hetzelfde kwartaal
indient. Heeft betrekking op kalenderdagen: dd.mm.yyyy - dd.mm.yyyy.
Indien er sprake is van meer dan één lidstaat van verbruik (of wanneer in het midden van een
kwartaal in één lidstaat van verbruik een btw-tariefwijziging heeft plaatsgevonden), gebruik dan vak
4.2, 5.2, 6.2 enz.
Bijlage 2.1
5.1
Het normale btw-tarief in de
lidstaat van verbruik
Het normale btw-tarief in de lidstaat
van verbruik
6.1
Het verlaagde btw-tarief in de
lidstaat van verbruik
Het verlaagde btw-tarief in de
lidstaat van verbruik
7.1
Maatstaf van heffing tegen normaal
tarief
Maatstaf van heffing tegen normaal
tarief
8.1
Btw-bedrag tegen normaal tarief
Btw-bedrag tegen normaal tarief
9.1
Maatstaf van heffing tegen
verlaagd tarief
Maatstaf van heffing tegen verlaagd
tarief
10.1
Btw-bedrag tegen verlaagd tarief
Btw-bedrag tegen verlaagd tarief
11.1
Totaal te betalen btw-bedrag
Totaal te betalen btw-bedrag voor
diensten die worden verricht vanuit
de zetel van bedrijfsuitoefening of
vaste inrichting in de lidstaat van
identificatie
2b) Diensten die worden verricht
vanuit vaste inrichtingen buiten
de lidstaat van identificatie(p)
12.1
Landencode van de lidstaat van
verbruik
13.1
Het normale btw-tarief in de lidstaat
van verbruik
14.1
Het verlaagde btw-tarief in de
lidstaat van verbruik
15.1
Individueel btwidentificatienummer, of indien niet
beschikbaar, het fiscaal
registratienummer, toegekend door
de lidstaat van vaste inrichting,
inclusief landencode
16.1
Maatstaf van heffing tegen het
normale tarief
17.1
Te betalen btw-bedrag tegen het
normale tarief
(p)
Indien er sprake is van meerdere vaste inrichtingen, gebruik dan vak 12.1.2, 13.1.2, 14.1.2, enz.
Bijlage 2.2
18.1
Maatstaf van heffing tegen het
verlaagde tarief
19.1
Te betalen btw-bedrag tegen het
verlaagde tarief
20.1
Totaal te betalen btw-bedrag voor
diensten die worden verricht vanuit
een vaste inrichting buiten de
lidstaat van identificatie
2c) Totaalbedrag voor de zetel van
bedrijfsuitoefening of vaste
inrichting in de lidstaat van
identificatie, en alle vaste
inrichtingen in alle andere
lidstaten
21.1
Totaal te betalen btw-bedrag door
alle inrichtingen (vak 11.1 + vak
11.2 + vak 20.1 + 20.2)
Bijlage 2.3

Het EU-eenheidsoctrooi: minder betalen voor

INSCHRIJFREGELING VARKENSSECTOR VERORDENING (EG) nr

AANVRAAG IMPORTRECHT BEREIDING PLUIMVEEVLEES (muv

Vragenlijst beroepsactiviteit in andere EU-lidstaat (pdf)

"TK Bijlage Geannoteerde agenda informele JBZ

Hof van Justitie van de Europese Unie - curia

Overzicht van gedekte onderdelen

Persbericht– Direct te verspreiden

Fiche: Aanpassing Dublin-verordening

CM1414 Notitie over de JBZ-raad van 4 en 5 december 2014