Het EU-eenheidsoctrooi: minder betalen voor meer bescherming Toen op 29 juni 2012 de onderhandelingen omtrent het EU-eenheidsoctrooi binnen de Europese Raad na dertig jaar werden beëindigd, begonnen rechtspractici een beter zicht te krijgen op de concrete realisatie van dit ambitieuze project. Het EU-eenheidsoctrooi zal de fase na bekrachtiging (“post-grant phase”) harmoniseren en centraliseren. In het huidige systeem is enkel een eengemaakte aanvraagfase (“pre-grant phase”) voorzien. De aanvraagprocedure bij het Europees Octrooibureau leidt immers bij de bekrachtiging van een aanvraag tot een verzameling van nationale octrooien. Het octrooi dat uw onderneming momenteel kan bekomen, is dus slechts geldig in die lidstaten waarvoor de bescherming werd gevraagd. Een inbreuk in meerdere lidstaten moet dan ook in elke lidstaat afzonderlijk, i.e. op nationaal niveau, bestreden worden. Het EU-octrooisysteem zal voorzien van een vereenvoudigde aanvraagprocedure en talenregeling. Het hele systeem zal goedkoper zijn en dit vooral voor kleine en middelgrote ondernemingen, teneinde ook bij hen investeringen in innovatie te stimuleren. Deze bijdrage zal in een eerste titel het wettelijk kader van dit nieuwe EU-eenheidsoctrooi behandelen (1). Vervolgens zullen bepaalde problemen en kinderziektes van het nieuwe systeem blootgelegd worden (2). Ten slotte worden de voordelen op lange termijn besproken vanuit een juridisch-pragmatisch perspectief (3). 1 Het wettelijk Kader Op 27 december 2012 keurde de Europese Raad twee verordeningen goed. De eerste verordening heeft betrekking op het EU-eenheidsoctrooi (Ver. nr. 1257/2012) en de tweede regelt de vertalingsen/of taalvereisten (Ver. nr. 1260/2012). Daarbij werd, bij intergouvernementele besluitvorming, unanimiteit bereikt omtrent een gemeenschappelijke en gespecialiseerde octrooirechtbank. De EU-eenheidsoctrooi Verordening treedt in werking vanaf 1 januari 2014 of op de datum van inwerkingtreding van de overeenkomst inzake het gemeenschappelijk octrooigerecht. Deze treedt in werking wanneer zij door ten minste 13 lidstaten geratificeerd is, met inbegrip van het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Duitsland, i.e. de 3 lidstaten met het hoogste aantal Europese octrooien. Het eerste EU-eenheidsoctrooi zal dus ten vroegste in april 2014 toegekend kunnen worden. 2 Mogelijke Problemen en Kinderziekten 2.1 Fragmentatie van de Interne Markt De eenheidsoctrooi zal niet van toepassing zijn binnen de hele interne markt. Italië en Spanje weigerden aan dit wetsvoorstel mee te werken zodat het toepassingsgebied van het eenheidsoctrooi beperkt is tot de 25 overige EU-Lidstaten. 2.2 Verhoogde Complexiteit www.adlex.be Pagina 1 van 3 Vanaf de inwerkingtreding van deze verordeningen zullen er drie systemen van octrooibescherming naast elkaar bestaan. Zo kan een uitvinding door uw onderneming beschermd worden met (a) een nationaal octrooi, aangevraagd bij het nationale octrooibureau, (b) verschillende nationale octrooien, aangevraagd bij het Europees octrooibureau en (c) een EU-eenheidsoctrooi, aangevraagd in het kader van de Verordening. De vraag is of deze extra laag, dit nieuwe niveau van bescherming, de complexiteit van het systeem niet nodeloos verhoogt. Het zal dus van belang zijn u te laten bijstaan door uw raadsman teneinde de keuze tussen de diverse systemen op een strategisch, weldoordachte wijze te maken. 2.3 Discriminatoire gevolgen Naast het probleem van fragmentatie van de interne markt en een verhoogde complexiteit, zijn er ook mogelijk discriminatoire bepalingen vervat in de tekst van de EU-eenheidsoctrooi Verordening. Deze verordening voorziet namelijk in de toepasselijkheid van de nationale wetgeving met betrekking tot de eigendoms- of vermogensrechten op het eenheidsoctrooi zelf. Indien dus aan de eigendom van immateriële goederen in een lidstaat meer rechten worden verbonden dan in een andere lidstaat, kan het effect van deze regeling discriminatoir zijn. 3 Voordelen en Perspectieven Los van de bovenvermelde kinderziekten, zijn er ook een heel aantal voordelen aan het nieuwe systeem verbonden. Zo zou het EU-eenheidsoctrooi niet alleen leiden tot een verhoogde rechtszekerheid, maar tegelijkertijd een goedkopere en efficiëntere bescherming bieden. 3.1 Verhoogde rechtszekerheid Het gemeenschappelijke octrooigerecht zal uitsluitend bevoegd zijn om te oordelen over de geldigheid van het EU-eenheidsoctrooi of de mogelijke inbreuken op octrooirechten. Dit heeft als voordeel dat men niet langer in elke lidstaat de geldigheid van elk nationaal octrooi zal moeten aanvechten hetgeen uiteenlopende beslissingen door verschillende gerechtelijke instanties uitsluit. Indien het EUeenheidsoctrooi succesvol wordt, in de zin dat uitvinders of ondernemingen niet langer een nationaal octrooi zullen aanvragen, zal dit de rechtszekerheid binnen de Europese Unie enkel ten goede komen. 3.2 Verminderde kosten Het EU-eenheidsoctrooi zal door middel van een enkele aanvraag bekomen worden en vervolgens een bescherming bieden in de 25 deelnemende lidstaten. Deze vereenvoudigde procedure zal vermoedelijk resulteren in een goedkopere en efficiëntere bescherming van intellectuele eigendomsrechten binnen de Unie. Volgens de berekeningen van de Europese Commissie zouden de kosten voor het bekomen van een EU-eenheidsoctrooi ongeveer €4.700 euro bedragen, in tegenstelling tot de €36.000 die het vandaag de dag kost om in 25 landen van de Europese Unie octrooibescherming te bekomen. Wat de taalvereisten betreft zullen het Engels, Frans en Duits de officiële werktalen zijn. Vertalingskosten bij de aanvraag kunnen zo beperkt worden. Men dient immers niet meer voor elke lidstaat waar men bescherming wil een vertaling van de conclusies te voorzien. Daarenboven kan de aanvrager gebruik maken van computervertalingen. Dit heeft als grote voordeel dat onderzoeken naar de stand van de techniek beter gevoerd kunnen worden, zelfs als er geen vertaling in de eigen landstaal voorhanden is. www.adlex.be Pagina 2 van 3 Ten slotte heeft het Europese Parlement ervoor gezorgd dat de vertalingskosten voor kleine en middelgrote ondernemingen drastisch beperkt worden en dat de verlengingskosten voor de octrooibescherming voor deze bedrijven eveneens worden verminderd. Besluit Na meer dan dertig jaar onderhandelen, zijn het merendeel van de lidstaten tot en akkoord gekomen omtrent en nieuw Europees octrooisysteem. Dit systeem kan op termijn een flinke kostenvermindering voor uw onderneming betekenen wanneer zij haar octrooiaanvraag in meerdere lidstaten zou willen indienen. Indien u dus uw intellectuele eigendomsrechten buiten de landsgrenzen veilig wil stellen, kan u zich best laten bijstaan door uw raadsman en een gediplomeerde octrooigemachtigde, teneinde de keuze tussen de diverse systemen op een strategisch, weldoordachte wijze te maken. T: +32 89 32 23 00 F: +32 89 35 66 01 Grotestraat 122 B-3600 Genk Michael D’Aubrey advocaat [email protected] Voorkeurmateries      Verenigingsrecht Vennootschapsrecht Handelsrecht Intellectueel eigendomsrecht Internationaal en Europees recht www.adlex.be Pagina 3 van 3