Welstand Commissie Brief Sjabloon

COMMISSIE
VOOR
V a s t g e s t e l d
d . d .
WELSTAND
2
j u l i
EN
MONUMENTEN ROTTERDAM
2 0 1 4
VERSLAG
VERGADERING
van de
COMMISSIE VOOR WELSTAND EN MONUMENTEN
bouwplannen
W OENSDAG 25 juni 2014
EPII, kamer 7.22 , 7e etage - Galvanistraat 15 - Rotterdam
AANWEZIGHEID:
Commissie: Steenhuis (voorzitter), Bloks, Bakker, Diederen, Galema, Molenaar, (afwezig: Stuhlmacher)
Secretariaat: Pronk (secretaris), Van der Klauw (uitvoerend secretaris)
1
OPENING (en vaststellen van de agenda)
13:00
2
VOORBESPREKING
13:00
3
SECRETARIAATSPLANNEN (zie overzicht volgende pagina)
14:00 – 14:30
Overleg met de architect-adviseurs van het secretariaat over diverse plannen.
4
BOUWPLANNEN (zie overzicht volgende pagina)
Openbare toetsing van plannen aan de Welstandsnota Rotterdam
5
NABESPREKING
16:30
6
RONDVRAAG
Bespreken aanlevertijden correcties verslag
16:45
7
SLUITING
17:10
Bezoekadres
Postadres
Telefoon
:Galvanistraat 15, Europoint II, 7e verdieping, 3029 AD Rotterdam
:Postbus 6699, 3002 AR Rotterdam
:010-4894808, e-mail adres: [email protected]
14:30 – 16:20
COMMISSIE
VOOR
WELSTAND
EN
MONUMENTEN ROTTERDAM
BOUWPLANNEN
7.1 Veerlaan, Fenixloodsen, Feijenoord (3e behandeling)
omschrijving:
ontwerp en opdracht:
dossier:
Transformatie van opslagloodsen naar woningen
Menno van der Woude, Mei Architecten – Heijmans Vastgoed bv
conceptaanvraag, OLO 1151211
Omschrijving plan / toelichting van de architect
De architect geeft aan dat het plan naar aanleiding van de eerdere behandeling in de commissie en de
strijdigheden met de stedenbouwkundige randvoorwaarden aangepast is op drie punten: massa bovenbouw,
aanpassing incisielaag, definitie 35 meter lijn. De massaopbouw aan de Veerlaanzijde is teruggebracht naar
een hoogte die zich beter verhoudt tot de bestaande bebouwing aan deze zijde. De bovenste laag van het
volume is nu vormgegeven als penthouselandschap met tussenliggende terrassen. De penthouses zijn
tevens afleesbaar in de kopgevels waar het volume langzaamaan ‘opgeschoren’ wordt tot het hoogste
niveau aan de Rijnhavenzijde. Deze penthouselaag zorgt voor de verbijzondering en beëindiging van het
volume. De architect geeft aan dat de kopgevels ter plaatse van de incisielaag aangepast zijn om de
openheid van deze laag te garanderen: door schuin geplaatste puien wordt hier getracht het dichtzetten met
gordijnen te voorkomen. Ter plaatse van de parkeergarage wordt gedacht aan een gevel bestaande uit
glazen lamellen. Wel wordt gestreefd naar een eenduidig gevelsysteem voor deze laag, ook de glazen
lamellen zullen in ditzelfde gevelsysteem worden gevat.
Beleid (Welstandsnota Rotterdam):
Gebiedstype: Rivierlocaties
Welstandsniveau: Regulier
Relevant criterium
Bouwinitiatieven (waaronder hoogbouw) zijn in maat en schaal afgestemd op de omliggende bebouwing
en de stad als geheel.
Het gevelontwerp is consequent en goed van verhouding, en qua indeling en plasticiteit afgestemd op
de omliggende bebouwing.
Reactie van de commissie op grond van het toegezonden materiaal, de toelichting van de architect
en de nabespreking van de commissie
De commissie is ingenomen met de stappen die zijn gemaakt voor wat betreft de bovenste laag van het
volume en de daarmee samenhangende kopgevels. Hierdoor is een veel sterker, meer helder en
evenwichtiger gevelbeeld ontstaan. Het forse volume wordt hierdoor op subtiele wijze rondom op een
eenduidige manier beëindigd. De commissie is echter niet overtuigd voor wat betreft de tussenlaag
(incisielaag). In het verslag van de vorige vergadering d.d. 9 april 2014 is de volgende opmerking gemaakt:
“Tevens is de hoogte en openheid van de tussenlaag cruciaal voor de hoogte van het gebouw als geheel.
Pas op het moment dat de ‘bovenbouw’ zich feitelijk losmaakt van het basement is de hoogte van het
gebouw als geheel in de ogen van de commissie geen probleem meer. Als de ‘bovenbouw’ zonder open
tussenlaag op de bestaande loodsen rust vormen beide delen één geheel en weegt in de ogen van de
commissie de relatie met de omgeving zwaarder. Op dat moment zal het nieuwe gebouw mogelijk als te
groot worden ervaren.”
De commissie meent dat door het toepassen van de schuine glasvlakken op de kopse kanten juist het
tegenovergestelde effect wordt bereikt. Het nieuwe volume zou zich hier door een insnoering moeten
losmaken van het bestaande gebouw. Met het schuin positioneren van het glasvlak wordt het
tegenovergestelde bereikt. Daarnaast verdwijnt de imposante constructie geheel achter de glazen puien.
Ook de afstand van de overige glazen puien op deze tussenlaag is ten opzichte van de puien van de
bovengelegen etages voor het grote volume te klein. Tevens betreurt de commissie dat het eerder
bedoelde publieke karakter van deze tussenlaag nu geheel ingenomen wordt door het programma.
Het feitelijk losmaken van het bovenste volume (dat tenslotte het uitgangspunt is geweest in dit
ontwerpconcept) wordt met dit programma en de positionering van de puien niet bereikt. Hierdoor lijkt het
sublieme van dit krachtige ontwerpconcept (de driedeling: bestaande loods, ijle tussenlaag en toplaag)
verloren te gaan. De puien van de tussenlaag dienen zo ver mogelijk te worden teruggeplaatst zodat de
constructie zichtbaar blijft en vrij kan ‘spreken’. De commissie geeft daarbij de suggestie mee om op zijn
minst rondom een publiek toegankelijke (openbare) ruimte over te houden of de vaste onderdelen van het
Bezoekadres
Postadres
Telefoon
:Galvanistraat 15, Europoint II, 7e verdieping, 3029 AD Rotterdam
:Postbus 6699, 3002 AR Rotterdam
:010-4894808, e-mail adres: [email protected]
COMMISSIE
VOOR
WELSTAND
EN
MONUMENTEN ROTTERDAM
programma op subtiele wijze in clusters te concentreren zodat het doorzicht op deze etage in stand blijft en
aan de buitengevelzijde het transparante karakter optimaal blijft.
Verder geeft de commissie mee dat de vraag met betrekking tot de gevelinvulling van het bestaande
volume nog niet is beantwoord. Hierbij nogmaals de opmerking hierover uit het verslag van 9 april 2014:
“De commissie heeft veel waardering voor het ontwikkelde concept dat massa, een abstractie van een
gevelcompositie en transparantie in zich verenigt door een enkel element dat veelvuldig - schijnbaar
eindeloos- wordt herhaald. De kwetsbaarheid, waarschuwt de commissie architect en opdrachtgever, is het
programma, dat moet voorkomen en samenvallen met het model op deze specifieke locatie.
Zo laat het programmeren van een deel van de begane grondverdieping met woningen zich niet verenigen
met het huidige gesloten beeld van deze gevels. Die geslotenheid is niet alleen wezenlijk voor de
karateristiek van het bestaande gebouw als loods, maar ook voor van het noodzakelijke verschil in karakter
tussen onderbouw (mat, zwaar), tussenlaag en bovenbouw (spiegelend, glazig). Het louter terugleggen van
de puien ter plaatse van de voormalige laaddeuren overtuigt de commissie dan ook niet. Het toevoegen van
de slanke, ronde kolommen waarop de bovenbouw rust, en die door de onderbouw steken, verstoren de
industriële constructie niet, is de overtuiging van de commissie.”
Conclusie
De commissie is ingenomen met de stappen die gemaakt zijn voor wat betreft het bovenste volume.
Over de tussenlaag zijn opnieuw opmerkingen meegegeven. Daarnaast vraagt de commissie
aandacht voor de eerder gemaakte opmerking voor wat betreft het bestaande volume (loods). De
commissie ziet de architect graag terug in een volgende vergadering.
3
COMMISSIE
VOOR
WELSTAND
EN
MONUMENTEN ROTTERDAM
7.2 Westerkade 27/28/29, Centrum (4e behandeling)
omschrijving:
ontwerp:
dossier:
oprichten van een woongebouw
Aad Lambert, Lambert Architecten
conceptaanvraag, OLO 441325 (2012)
Omschrijving van het plan / toelichting van de architect
Het conceptplan is inmiddels meerdere malen aan de commissie voorgelegd. Tijdens de laatste behandeling in
de commissievergadering van 13 november 2014 zijn bezwaren/opmerkingen meegegeven aan de architect
betreffende drie onderdelen: plint, kroonlijst en kap. In de presentatie licht de architect de aanpassingen in het
ontwerp naar aanleiding van deze opmerkingen toe.
PLINT: de plint maakt zich in materialisering en verschijningsvorm nu duidelijk los van het middendeel en oogt
als een basement met meer formele gevelindeling (met voordeur en bedrijfsdeur) en het stucwerk met
schijnvoegen draagt hiertoe bij. Ook is getracht de plint meer rijzig te maken door het visueel verhogen van
deze verdieping in de plint.
KROONLIJST: de kroonlijst die ontbrak volgens de commissie is in dit ontwerp toegevoegd. De voorgestelde
kroonlijst bestaat uit gestapelde betonbanden die refereren aan de prefab betonnen speklagen in de gevel van
het middendeel.
KAP: de architect licht toe dat de luifel/gootlijst rondom de kap de kroonlijst beëindigt. De kap wordt als het
ware opgetild waartussen de teruggelegen verdieping zich bevindt. Een ander aspect dat hierbij van belang is
betreft de fraaie kroonlijst van het buurpand (rechterzijde) die ter plaatse van de hoek omloopt. Door de
teruggelegen verdieping blijft deze lijst onaangetast en goed zichtbaar.
Beleid (Koepelnota Welstand Rotterdam):
Gebiedstype: niet planmatige uitbreidingen, beschermd stadsgezicht Scheepvaartkwartier
Welstandsniveau: bijzonder
Relevante criteria
Aan- en uitbouwen, dakkapellen, dakopbouwen en andere ingrepen aan het hoofdgebouw zijn in
samenhang met de architectonische eenheid ontworpen.
Het gevelontwerp is consequent en goed van verhouding, en qua indeling en plasticiteit afgestemd op de
omliggende bebouwing.
Bouwinitiatieven blijven ondergeschikt aan de klassieke gevelindeling: basement – middendeel - bekroning.
Bouwinitiatieven laten het oorspronkelijke ritme in de gevelwanden intact. Dit ritme word veelal gevormd
door een verwevenheid van verticaal (ramen) en horizontaal (puilijsten, noklijsten, daklijsten etc.).
De plint schept een zekere afstand tot de straat, in overeenstemming met die van de bestaande
bebouwing.
Materiaal en detaillering zijn afgestemd op die van de oorspronkelijke bebouwing en kwalitatief ten minste
gelijkwaardig daaraan (vervanging van gevelonderdelen conform het origineel).
Detaillering ondersteunt de verwevenheid van verticaal en horizontaal in het gevelbeeld.
Reactie van de commissie op de aangepaste conceptaanvraag, de aanvullende beelden zoals
toegelicht, en de nabespreking
De commissie is ingenomen met de aanpassingen die zijn gedaan ten aanzien van de plint (het basement) en
de gevelbeëindiging (kroonlijst). Het ontwerp voegt zich hierdoor op een passende wijze in het beschermde
stadsgezicht.
Waar de commissie zich niet in kan vinden is de vormgeving van de kapverdieping die tezamen met de
tussenlaag een niet geheel te begrijpen en onsamenhangende stapeling vormt. De commissie geeft de
architect mee de kap een meer alzijdig karakter te geven, dus niet alleen aan de voorzijde maar een kapvorm
over de gehele diepte van het pand. Dakvensters en dakkapellen zijn denkbaar wanneer deze ondergeschikt
zijn aan het dakvlak. Ook benadrukt de commissie dat de luifel/goot rondom de kap te fors oogt en dat hierdoor
de kap als een pet op de tussenlaag oogt terwijl dit juist als één geheel (kapverdieping) afleesbaar zou moeten
zijn.
Conclusie
De commissie heeft de architect een aantal opmerkingen en suggesties meegegeven ten aanzien van de kap.
Graag ziet de commissie de architect in een volgende vergadering terug waarbij deze opmerkingen zijn
verwerkt.
Bezoekadres
Postadres
Telefoon
:Galvanistraat 15, Europoint II, 7e verdieping, 3029 AD Rotterdam
:Postbus 6699, 3002 AR Rotterdam
:010-4894808, e-mail adres: [email protected]
COMMISSIE
VOOR
WELSTAND
EN
MONUMENTEN ROTTERDAM
7.3 A20, geluidschermen, Noord (4e behandeling, betreft nieuw onderdeel)
omschrijving:
ontwerp en opdracht:
dossier:
Aanbrengen van geluidschermen
Erwin Holthuijsen RWS
OMV.14.02.00326
In verband met afwezigheid van de aanvrager/ontwerper is het punt geschrapt van de agenda en verplaatst
naar de eerstvolgende vergadering van de commissie, d.d. 9 juli 2014.
5
COMMISSIE
VOOR
WELSTAND
EN
MONUMENTEN ROTTERDAM
7.4 Bramanteplein, Prins Alexander (2e behandeling, eerder conceptaanvraag)
omschrijving:
ontwerp en opdracht:
dossier:
Nieuwbouw zwembad
Richard Benneker (Vaessen), Woonstad (opdrachtgever)
OMV.14.06.00060 (vml. OLO 1110949)
Omschrijving van het plan / toelichting van de architect
In de vergadering van 12 maart 2014 is het plan als conceptplan behandeld. Hierbij is door de commissie
enthousiast gereageerd op het ontwerpvoorstel. Wel is een aantal aandachtspunten meegegeven aan de
architect betreffende: metselwerk, afwerkingen vijfde (dak) en zesde (onderkant overstekken) gevel, inpassing
in landschap en noodzaak zonwering. De architect licht tijdens zijn presentatie deze aandachtspunten stap voor
stap toe.
Voorgesteld wordt om de gevel op te bouwen uit een gevelsysteem van LEEBO gevelelementen (prefab).
Traditioneel metselwerk is in verband met bouwfysische aspecten niet mogelijk bij zwembaden. Doordat dit een
mortelloos gevelsysteem is, kan het vocht uit het zwembad gemakkelijk worden afgevoerd door de open
voegen van het gevelsysteem. De architect toont hierbij een monsterbord van de gekozen steen aan de
commissie. Daarnaast geeft de architect aan dat de deuren naar technische ruimten en vluchtdeuren zoveel
mogelijk worden ingepast in de bakstenen gevel. Hierbij wordt gedacht aan steenstrips en eventueel een
fotoprint van het metselwerk op de vluchtdeuren in verband met te groot gewicht als hier steen zou worden
toegepast.
Door de architect wordt aangegeven dat men bezig is met een subsidie aanvraag om het groene dak op het
zwembad mogelijk te kunnen maken. De installaties van het zwembad worden allen intern geplaatst, alle
doorvoeren voor rookgasafvoeren ter plaatse van het dak worden op zorgvuldige wijze ingepast.
Voor de onderkanten van de overstekken wordt gedacht aan stucwerk of spanplafonds (naadloos). Daarnaast
wordt door de architect momenteel bekeken waar de kaders rondom de grote gevelopeningen het beste in
uitgevoerd kunnen worden, staal gevuld met een isolatiemateriaal of microbeton. De architect neigt zelf naar
het microbeton aangezien deze oplossing duurzamer en minder onderhoudsgevoelig lijkt te zijn.
De gemeente heeft onlangs het inrichtingsplan voor deze locatie getoond, hier heeft de architect zelf geen
invloed op. Wel is zoveel mogelijk aangesloten op het bestaande landschap en blijft het zwembad omgeven
door voldoende groen. De fietsenstalling en parkeerplaats worden omzoomd door kleine hagen.
Om schittering op het water te voorkomen worden aan de zuidwest kant van het zwembad verdekt
gedetailleerde screens aan de binnenzijde opgenomen. Tevens worden deze toegepast bij de kantoren.
Beleid (Welstandsnota Rotterdam):
Gebiedstype: Stedelijke groengebieden (op de overgang naar stempel- en strokenbouw)
Welstandsniveau: regulier
Relevante criteria
Materialen en detaillering worden zo gekozen dat veroudering en weersinvloeden geen negatieve gevolgen
hebben voor het uiterlijk.
Zonwerend glas of folie op glas verhinderen de visuele relatie tussen binnen en buiten niet.
Reactie van de commissie op de aangepaste conceptaanvraag, de aanvullende beelden zoals
toegelicht, en de nabespreking
De commissie uit zich positief over het getoonde metselwerk; mooie steen die goed werkt in grote vlakken. De
commissie begrijpt de zorg over de zwaarte van de vluchtdeuren maar geeft nadrukkelijk aan dat hiervoor
speciale systemen zijn die ervoor zorgen dat het gewicht geen belemmering vormt. De commissie geeft mee
dat het van groot belang is dat ook de vluchtdeuren kaderloos opgenomen worden in het metselwerk waardoor
deze wegvallen in het gevelbeeld. De commissie ondersteunt de voorkeur van de architect voor de toepassing
van microbeton voor de kaders gezien het feit dat dit materiaal duurzamer en minder onderhoudsgevoelig is
dan de toepassing met staal.
De commissie kan zich vinden in het voorgestelde stucwerk voor de onderkant van de overstekken. Op de
uitvoering in een spanplafondsysteem uit zij haar ernstige zorgen met het oog op de kwetsbaarheid bij
buitentoepassing van een dergelijk systeem. Daarnaast geeft de commissie aan dat de vraag over de
afwerking van de vijfde gevel (dakvlak) onvoldoende beantwoord is. Gezien de omliggende bebouwing is het
van groot belang dat ook dit vlak meegenomen wordt in de vormgeving van het geheel. Voor de beoordeling
van het toe te passen glas ontvangt de commissie graag een glasmonster (incl. eigenschappen/specificatie van
transparantie en reflectie van het glas).
Conclusie
6
COMMISSIE
VOOR
WELSTAND
EN
MONUMENTEN ROTTERDAM
De commissie ontvangt graag in een volgende vergadering antwoord op de nog openstaande vragen en
gemaakte opmerkingen. Vooralsnog kan de commissie nog niet geheel met het voorstel instemmen.
7
COMMISSIE
VOOR
WELSTAND
EN
MONUMENTEN ROTTERDAM
7.5 Zwartewaalstraat (3e behandeling)
omschrijving:
ontwerp:
dossier:
oprichten van een gymzaal
ZieglerBranderhorst i.s.m. Teske van Royen
OMV.14.04.00216 (vml. OLO 1112967)
Omschrijving plan / toelichting architect
Naar aanleiding van de behandeling in vorige vergadering, d.d. 11 juni 2014 tonen de architecten en
vormgever de commissie het aangepaste plan. Allereerst laten zij door middel van een monsterbord de
aangepaste keuze van het metselwerk zien. De architecten geven aan zeer blij te zijn met de gekozen
kleur die veel beter aansluit bij de omgeving en de naastgelegen monumentale school. Daarna wordt
aangegeven dat een gesprek met de buurt is opgestart om ideeën voor de inrichting van het
voor/tussengebied met de school te verzamelen, dit is iets wat op een langere termijn verder uitgedacht
wordt. De gevel naar het wijkcentrum is aangepast. Door het toevoegen van terugliggende verticale
stroken (koppenlaag) van metselwerk met hierin een spandraad wordt getracht deze gevel te vergroenen
en meer expressie te geven. Daarnaast vormen de belijningen een aanleiding/kader waarbinnen in de
toekomst eventuele uitbreidingen mogelijk zijn. Door de vormgever wordt aangegeven dat gewerkt wordt
aan de naamgeving van de sporthal. Het lettertype en de sierroosters voor de ramen komen voort uit de
belijningen van gymzalen. Hiermee wordt getracht de gymzaal te laten communiceren met de
buitenwereld.
Beleid (Welstandsnota Rotterdam):
Gebiedstype: planmatig stedelijke uitbreidingen
Welstandsniveau: regulier (wel in nabijheid rijksmonument)
Strijdigheden met criteria
Entreegebieden van gebouwen, inclusief luifels en logo’s, zijn uitnodigend en kwalitatief hoogwaardig
vormgegeven.
Beganegrondgevels aan de openbare ruimte hebben een bij de situatie passende openheid. In
woongebieden zijn dichte (bergings-)gevels aan de straat ongewenst.
Reactie van de commissie op de aangepaste conceptaanvraag, de aanvullende beelden zoals
toegelicht, en de nabespreking
De commissie reageert positief op het getoonde monster van het metselwerk. Daarnaast stemt zij in met
de uitwerking van de gevel aan de zijde van het wijkgebouw. De gevel heeft meer geleding gekregen,
wel hoopt zij dat het groen hier bijgehouden wordt zodat het beoogde idee ook daadwerkelijk bereikt
wordt.
De commissie geeft aan dat het volgende punt uit het verslag van de vorige vergadering d.d. 11 juni
2014 onvoldoende beantwoord is:
“De zuidgevel (…). De commissie geeft aan dat het van belang is dat de gevel iets teruggeeft aan de openbare
ruimte (actieve gevel). Met enkel architectonische ingrepen wordt onvoldoende bereikt. De belangrijke vraag
hierbij is hoe het gebouw landt op deze plek en het meer deel kan uitmaken van de publieke ruimte.”
Tijdens de eerdere vergadering zijn verschillende gedachten geventileerd, helaas moet de commissie
opmerken dat hier te weinig mee gedaan is. Het gebouw nodigt op deze plek onvoldoende uit. De
commissie hoopte op meer dan alleen decoratie, namelijk een ‘actieve’ gevel. Zij benadrukt hierbij de
strijdigheid met (bovenvermelde) criteria uit het welstandsbeleid. De commissie geeft de suggestie mee
iets van het speelse karakter van binnen naar buiten te halen of op de hoek bijvoorbeeld een gebaar te
maken naar de entree.
Conclusie
De commissie ontvangt graag in een volgende vergadering een aangepast ontwerp van de zuidgevel waarin de
gemaakte opmerkingen zijn verwerkt. Vooralsnog kan de commissie nog niet geheel met het voorstel
instemmen.
8