klik hier

Vlaamse Federatie van Beleggers
Aug 2014
Ageas: de toekomst versus het verleden
Samenvatting: VFB blijft de uitbouw van Ageas ondersteunen.
VFB adviseert niet aan te sluiten bij de talrijke gerechtelijke
acties tegen Ageas. Uiteraard kan een belegger zijn rechten
doen gelden, wanneer zoals in het geval van FortisEffect, een
rechterlijke uitspraak niet meer kan worden betwist. Ook dan
is echter grote voorzichtigheid aangewezen.
1.
ARREST.
We namen kennis van het arrest van een Amsterdamse rechtbank in een beroepsprocedure
van de Nederlandse beleggersvereniging FortisEffect tegen de Nederlandse staat en tegen
Ageas. De Nederlandse staat werd vrijgesproken, maar Ageas werd aansprakelijk gesteld
voor de – volgens de klagers en de rechter – misleidende informatie die door Fortis Holding
werd verstrekt tijdens drie dagen, van 29 september tot 1 oktober 2008. In die week werd
een eerste redding van Fortis afgeblazen en vervangen door een nationalisatie van de
Nederlandse activa en een nationalisatie en verkoop van de Belgische Fortis Bank aan BNP
Paribas. Later, na een rechtszaak voor de handelsrechtbank, kon Fortis Verzekeringen voor
de Fortis-aandeelhouders worden gered. De overkoepelende Fortis Holding, later Ageas,
behield 75% van de verzekeringen (AG Insurance) en kreeg ook het hele verleden van Fortis
Holding mee. Dat verleden bestond uit een aantal complexe financiële verplichtingen én uit
de mede-aansprakelijkheid voor de communicatie in de periode 2007-2009.
2.
AANDEELHOUDERSWAARDE.
a. VFB heeft zich in 2008-2009 na overleg met enkele aandeelhoudersfamilies, geschaard
achter een strategie van heropbouw van Fortis/Ageas als internationale verzekeraar.
We gingen ervan uit dat de onvermijdelijke rechtsgedingen over foute communicatie
door Fortis, niet tot zo’n grote schadevergoedingen zouden leiden dat Ageas ze niet met
zijn algemene middelen zou kunnen opvangen. Die beschikbare liquide middelen, zijnde
deze die zich op holdingniveau bevinden en dus buiten de verzekeringsactiviteiten,
bedragen op heden ruim 1,5 miljard euro. Specialist Kepler Cheuvreux komt uit op
slechts 644 miljoen euro, als ook rekening wordt gehouden met de afhandeling van de
resterende financiële instrumenten of hieraan gerelateerde verplichtingen zoals RPNi of
een terugbetaling van het FRESH instrument.
1
b. Deze strategie van VFB was er in 2008 niet alleen op gericht de enorme schade van de
bankencrisis in te dijken en het vertrouwen te herstellen, maar de strategie was ook
voor de kleine Fortis-belegger rationeel verantwoord. De schade was en blijft gewoon
niet te vergoeden, zo moesten we vaststellen. De waarde is weg en het zou en zal enorm
veel tijd en geld kosten om de schadevergoedingen bij de eventuele schuldigen te gaan
ophalen. In een rechtstaat gebeurt dat via rechtbanken en dat kan vele jaren aanslepen
en intussen veel menselijke energie en geld kosten.
Ook de bedragen die mogelijk als schadevergoeding kunnen worden toegewezen, zullen
finaal relatief gering zijn. Er bestonden 2,4 miljard Fortis-aandelen, zodat elke euro
schadevergoeding potentieel een kost van 2,4 miljard euro vertegenwoordigt.
Wie moet dat betalen? Men kan schadevergoeding proberen halen bij de
verantwoordelijke bestuurders en kaderleden. Dan hebben we het volgens ingewijden,
over een kleine 400 miljoen euro. Men kan Ageas aanspreken als rechtsopvolger van
Fortis, maar de boekwaarde van een Ageas-aandeel bedraagt 41 euro, dat is 4,1 euro per
oud Fortis-aandeel. Misschien is de boekwaarde een onderschatting van de werkelijke
waarde, maar we gaan hoe dan ook nooit de schade van de periode 2007-2009 kunnen
goedmaken. Natuurlijk kan men nog proberen om de Belgische en Nederlandse Staten
aansprakelijk te stellen of de vele andere betrokken partijen (BNP Paribas, Merrill
Lynch..) aan te spreken, maar welke rechter gaat deze claims inwilligen?
Grafiek Fortis/Ageas 2000-2014 met twee kapitaalverhogingen en een reverse split
(1=10) verrekend. Deze ‘omgekeerde splitsing’ leidt tot een vertienvoudiging van de
waarde van een oud Fortis-aandeel. Aan de hand van deze grafiek kan men berekenen
hoeveel aandeelhouderswaarde verloren ging: vermenigvuldig het koersverlies met 240
miljoen (2,4 miljard Fortis-aandelen gedeeld door 10). Dit enorme koers- en
waardeverlies van ongeveer 48 miljard euro (200*240) wordt gedeeld door enkele
100.000’en aandeelhouders, waaronder vele 10.000’en Belgen.
c. Ageas legde sinds 2009 een bewonderenswaardig parcours af en is weer een gerespecteerde
internationale verzekeraar, niet alleen in België (AG Insurance) maar ook in de UK, Portugal en
Turkije. En Ageas heeft ook een bepaald beloftevolle aanwezigheid in Azië. Het management
en de Raad van Bestuur van Ageas zijn zich zeer bewust van hun opdracht: geleidelijk weer
2
aandeelhouderswaarde opbouwen. Dat gebeurt door de uitkering van dividenden, door
inkopen van eigen aandelen en door de stijging van de boekwaarde middels reserveringen.
Wie begin 2009 Fortis/Ageas kocht, boekte een jaarreturn van 23,5%.
09
10
11
12
13
14
Grafiek Ageas 2009-2014. De jaarreturn sinds 2009 van 23,5% is mede het resultaat van
vijf dividenden en een kapitaalvermindering, samen ter waarde van 6 euro bruto of 4,75
euro netto per aandeel. Ageas voerde ook drie grote programma’s uit van inkoop van
intussen 31 miljoen eigen aandelen (12% van totaal aantal) voor 250 en twee keer 200
miljoen euro. Ageas start eerlang een nieuw programma voor 250 miljoen euro. Omdat
de aangekochte aandelen worden ingetrokken, stijgt de winst per resterend aandeel.
d. Deze constructieve houding van VFB paste in een aanpak die we als VFB ook hanteerden in de
zaak KBC/Cera en in de zaak Dexia. Telkens stuurden we aan op compensaties voor de
aandeelhouders, niet via schadeclaims of middels de afwenteling van de schade op de
belastingbetaler (Arco/Dexia), maar middels de heropbouw van aandeelhouderswaarde. VFB
steunde dan ook geen enkele burgerlijke procedure tegen Ageas. Wel sloten we niet uit dat we
de VFB-leden zouden aanbevelen zich burgerlijke partij te stellen in de Belgische strafrechtelijke
procedure tegen bestuurders en kaderleden.
VFB houdt vast aan dit beleid en blijft de uitbouw van Ageas actief steunen.
3.
RECHTSZAKEN.
Hoe gaan we in dat kader om met het arrest van de Amsterdamse rechtbank?
a. Beleggen staat of valt met het eigendomsrecht. Sinds dat na de Franse revolutie is
ingevoerd, is er veel wet- en regelgeving rond ontstaan, o.m. regels inzake de gelijke
rechten van alle aandeelhouders, inzake informatieverstrekking en ‘corporate
governance’. Wie met andermans geld werkt, moet die wettelijke en regelgevende
afspraken respecteren. Dat blijft op de financiële markten een voortdurend gevecht.
Onze banken waaronder Fortis, werden in de periode 2005-2008 onvoorzichtig en zelfs
roekeloos beheerd. Een enorm waardeverlies was eind 2008 het gevolg.
3
Het beheer bij Dexia en Fortis kwam wel degelijk neer op een ernstige aantasting van het
eigendomsrecht van de aandeelhouders. Als dit gedrag uit het verleden niet wordt bestraft,
ondermijnen we de toekomst. Als wanbeleid niet wordt gesanctioneerd, wordt het de regel.
Dan heerst de wet van de sterkste, zoals in feodale tijden.
De rechtszaken zijn dus zeker legitiem, zij het met één voorbehoud. Ze mogen de
heropbouw van aandeelhouderswaarde niet eindeloos bemoeilijken en zelfs onmogelijk
maken. In het geval van Ageas bedreigen de talloze rechtszaken niet alleen het overleven
van een beloftevol bedrijf. De aanslepende rechtszaken ondermijnen ook het vertrouwen
in de economie en de marktwerking en ze wegen op de economische groei. Gerechtelijke
hardnekkigheid wordt dan economisch en financieel masochisme.
b. Door een oordeelkundige spreiding en aandachtige opvolging van hun portefeuille
kunnen goed-georganiseerde beleggers hun portefeuille beschermen tegen dit soort
calamiteiten. Kleinere en middelgrote Belgische privé-vermogens zijn typisch opgedeeld
in 50% onroerend en 50% roerend. Van dat roerend vermogen zit vaak 30% in aandelen,
50% in obligaties en 20% in cash. Wie in die verdeling 20 verschillende aandelen bezit
waarvan er één waardeloos wordt, verliest 1,5% van zijn financieel vermogen en 0,75%
van zijn totaal vermogen. Pijnlijk maar draaglijk. Met de koersstijgingen en de
opbrengsten van de andere effecten, kan dit verlies worden goedgemaakt. Dat is sinds
2008 ook gebeurd.
Het is en blijft de eerste roeping van VFB om de beleggers bij zo’n risicospreiding te
helpen. Daarin vermijdt men zeer problematische beleggingen of is men zich bewust
van het risico. Zelfs van het risico op een ‘total loss’.
c. In een rechtstaat kan men een arrest in beroep - zoals nu werd geveld in Amsterdam eventueel betreuren, maar men moet er zich bij neerleggen. Ook Ageas legde intussen
een provisie aan, terwijl het nog in Cassatie ging. In Cassatie kunnen alleen rechtsvragen
aan de orde komen. De Nederlandse Hoge Raad gaat uit van de feiten die de lagere
rechter heeft vastgesteld en toetst alleen of het recht, inclusief de procesregels, juist is
geïnterpreteerd en toegepast en of de betreffende uitspraak voldoende en begrijpelijk is
gemotiveerd. Zo’n Cassatie schort de uitvoering van het arrest niet op.
Overigens heeft het arrest in beroep geen schade begroot. De beslissing over en de
bepaling van eventuele schadevergoedingen zullen worden behandeld in afzonderlijke
procedures. Het kan nog twee jaar of meer duren eer hierover een uitspraak komt.
d. Dit arrest slaat een bres in de verdediging van Ageas. Misleidende communicatie kan tot
een veroordeling leiden! We hebben in dit verband wellicht het belang onderschat van
de eerdere negatieve beoordelingen van het communicatiebeleid van Fortis door
Nederlandse AFM (Autoriteit Financiële Markten) en Ondernemingskamer. De
Nederlandse rechtbank verwijst herhaaldelijk naar de argumentatie van deze
rechtsinstanties.
Belangrijk is in dit verband dat de Nederlandse AFM, Autoriteit Financiële Markten, ook zeer
kritisch is voor de communicatie van Fortis in de periode 5 tot 25 juni 2008. Zoals bekend eisen
verschillende partijen waaronder de Nederlandse VEB, Vereniging van Effectenbezitters,
schadevergoedingen voor deze periode en zelfs voor het prospectus van de kapitaalverhoging
van Fortis in 2007. Intussen werd de boete die de AFM had opgelegd voor de communicatie van
Fortis in september 2007 over haar blootstelling aan gestructureerde kredieten (zgn. ‘subprime’),
4
in beroep wel vernietigd. Toch dreigen de nog geëiste schadevergoedingen veel hoger uit te
vallen dan wat nu door een rechter is weerhouden, omdat de koersdalingen in de betwiste
tijdspanne veel groter waren.
VEB werft ook actief medestanders in België, terwijl Deminor nieuwe toetredingen tot de
lopende rechtszaken mogelijk maakt. In Nederland werft de in dit dossier nieuwe partij
ConsumentenClaims gedupeerde aandeelhouders, terwijl dit najaar 2014 de Belgische
strafrechtelijke procedure wordt heropend.
e. Het Amsterdamse arrest is een uitspraak in beroep, dus bij voorraad uitvoerbaar.
Iedereen die in opdracht een vermogen beheert, heeft de fiduciaire plicht om na te gaan
of zijn activa beantwoorden aan de criteria voor schade en zo ja, de schadevergoeding te
vorderen. Particuliere beleggers zijn vrij, maar het zou niet rationeel zijn dat ze als
trouwe aandeelhouders van Ageas/Fortis wél voor de schade zouden opdraaien, zonder
te hebben geprobeerd om ook een schadevergoeding te krijgen.
De schaderechter moet nog wel de criteria bepalen voor een schadevergoeding. Voor de kopers
van Fortis-effecten tijdens de bewuste drie dagen lijkt dat op het eerste gezicht geen probleem,
maar bestaat de kans wel dat alle bezitters, dus niet-verkopers, schadevergoeding krijgen?
We hebben als VFB aanbevolen om eventueel, afhankelijk van de eigen situatie, aan te sluiten bij
de actie van FortisEffect. VFB blijft bij dit standpunt, zij het met één voorbehoud. De beleggers
die in de bewuste periode van drie dagen Fortis-aandeelhouders werden of waren, moeten de
contractuele voorwaarden van FortisEffect en advocaat De Gier vooraf grondig onderzoeken. Het
gaat om een complexe materie, ook omdat de rechtsgedingen zich afspelen in twee verschillende
rechtssystemen, België en Nederland.
VFB vroeg hierover een advies aan Belgische advocaten. Eind september 2014 kan meer
klaarheid bestaan, maar gezien de complexiteit, verwachten we geen eenduidige adviezen.
Een eerste nog vluchtig onderzoek van de contracten wijst op ernstige problemen.
1. Mogen FortisEffect en advokaat De Gier in België ‘klanten’ werven en doen deze partijen dat
overeenkomstig het Belgisch recht? Vrije beroepen zijn in België verschillend gereguleerd
dan in Nederland. Zijn de overeenkomsten wel rechtsgeldig?
2. Zijn de kosten inderdaad beperkt tot de aangehaalde 22,5% van de toegewezen
schadevergoeding? Of komen de BTW en vooral de nog onbekende advocatenkosten daar
bovenop?
3. Houdt een aansluiting bij FortisEffect in dat men deze organisatie een – al dan niet exclusief mandaat geeft om nieuwe rechtszaken tegen Ageas en andere partijen te beginnen over
andere mogelijke misleidingen in de jaren 2007-2009?
Onderteken dus voorlopig geen overeenkomst met FortisEffect en adv. De Gier.
f.
Natuurlijk kan een schadevergoeding een tegenslag zijn voor de aandeelhouders van
Ageas die na 2008 zijn ingestapt. En voor de Fortis-aandeelhouders waarvan de claims
niet worden weerhouden. Echter, Ageas heeft in zijn communicatie altijd duidelijk
aangegeven dat dit risico bestond. Financiële analisten en beleggers moeten voortaan
meer rekening houden met de rechtszaken bij het bepalen van het risicoprofiel van
Ageas. Dit profiel werd met het Amsterdamse arrest ontegensprekelijk voor lange tijd
minder gunstig.
5
4.
TOEKOMST
Moeten kleine beleggers aansluiten bij de talrijke andere rechtszaken?
Nee, dit is op heden niet verzoenbaar met steun aan de uitbouw van Ageas.
We moeten goed beseffen dat wie aansluit bij VEB, ConsumentenClaims of Deminor wenst
dat Ageas veroordeeld wordt tot schadevergoedingen die kunnen leiden tot een vereffening.
De eisen van VEB, Deminor e.a. hebben betrekking op de communicatie van Fortis over een
veel langere periode (van de overname van ABN-Amro in september 2007 tot 3 oktober
2008). Het aandeel Ageas dreigt in het ergste geval waardeloos te worden.
Een vereffening van Ageas betekent ook dat de 75% van AG Insurance en de andere
verzekeringsdochters bij overnemers terecht komen. Op het eerste gezicht lijkt BNP Paribas
Fortis voor AG Insurance (al 25%) als eerste koper in de rij te staan, maar er worden ook
hedgefunds en private equity als kandidaat-kopers gesignaleerd. Na de bank, verliezen de
‘Belgen’ dan ook de verzekeringen… Weliswaar heeft een overdracht van eigendom geen
gevolgen voor de verzekerden zelf.
Maken de eisen tot schadevergoeding een kans? Daar is op heden geen zinnig antwoord op mogelijk,
maar zoals eerder aangegeven, is het niet onbelangrijk dat de Nederlandse Ondernemingskamer en
de Nederlandse AFM eerder al in rapporten kritisch waren voor het communicatiebeleid van het
oude Fortis, zij het vooral voor de communicatie in juni 2008.
5.
STANDPUNT
VFB blijft de uitbouw van Ageas steunen.
VFB beschikt niet over de juridische knowhow en de mankracht om een rol te spelen in
gerechtelijke procedures. We kunnen wel tot op zekere hoogte adviserend helpen.
Fortis-beleggers moeten er alleszins voor zorgen dat ze goed gedocumenteerd zijn over hun
posities en hun aan- en verkopen in de periode 29 mei 2007 tot 14 oktober 2008.
Te gepasten tijde zal elke belegger zelf moeten uitmaken of de investeringen in een
schadeclaim opwegen tegen de mogelijke schadevergoedingen.
Voor kleine beleggers met een gespreid aandelenbezit zijn de claims zeer waarschijnlijk een
tijdrovende en slechte investering, terwijl grotere beleggers vaak al bij een procedure zijn
betrokken. Ook, omdat dit bij hun mandaat als vermogensbeheerder hoort.
In afwachting van verduidelijkingen raden wij ook aan geen contracten met FortisEffect te
ondertekenen.
Het verdere verloop van de talrijke procedures tegen Ageas kan tot een grotere
koersvolatiliteit en tot speculatieve troebelheid leiden.
Tot nader orde, behoudt VFB het vertrouwen in Ageas als belegging in een gespreide
portefeuille.
6

Download Report