Bestuurlijke Handvat Waterschapsverkiezingen

Aan: Alle dijkgraven van Nederland
Van: Unie van Waterschappen
Bestuurlijke Handvat Waterschapsverkiezingen
In dit bestuurlijke handvat wordt compact beschreven wat de rol van de dijkgraaf is bij de
Waterschapsverkiezingen die gehouden worden op 18 maart 2015. Verder staat het verloop van de
verkiezingen beschreven en zijn de belangrijkste data en activiteiten benoemd. Dit handvat is een
houvast op hoofdlijnen, de projectleiders voor de waterschappen in ieder waterschap kunnen de dijkgraaf
nader informeren over zijn of haar rol.
Verantwoordelijkheid van waterschappen en van gemeenten
Doordat de Waterschapsverkiezingen zijn opgenomen in de Kieswet zijn veel taken rondom verkiezingen
naar de gemeente verschoven. In de onderstaande tabel staat welke taken gemeenten moeten uitvoeren
en waarvoor de waterschappen verantwoordelijk zijn.
Taken waterschap
Registratie van aanduidingen van groeperingen
Kandidaatstelling van de partijen
Taken gemeente
Registreren van kiesrecht, maken van selectie
Maken van stempassen
Versturen van oproepkaarten en kandidatenlijsten
Verstrekken van volmachten
Plaatsen van voldoende verkiezingsborden
Huur, bemensing en inrichting stembureaus
Drukken van stembiljetten
Tellen van de stemmen
Vaststelling van de uitslag van de verkiezingen
Afscheid zittende AB
Installatie nieuw AB
Het hoofdstembureau
De voorzitter van het waterschap is conform de Kieswet de voorzitter van het hoofdstembureau. Hier ligt
de belangrijkste taak van de dijkgraaf in het verkiezingsproces. Het hoofdstembureau verzorgt namelijk
de registratie van de naam (‘aanduiding’) van de politieke partijen, de vaststelling van de
kandidatenlijsten, lijstennummering en lijstverbindingen en de vaststelling van de uitslag. Voor deze
stappen in het verkiezingsproces maakt het hoofdstembureau gebruik van de Ondersteunende Software
voor de Verkiezingen (OSV) waarmee de benodigde processen-verbaal worden ontwikkeld.
Gebruik van Ondersteunende Software Verkiezingen (OSV)
De Kiesraad heeft OSV ontwikkeld ten behoeve van alle verkiezingen in Nederland. Met dit programma
kan het waterschap een verkiezing ‘aanmaken’. De partijen kunnen vervolgens de kandidatenlijsten aan
te leveren via dit programma op de ‘Dag van de Kandidaatstelling’. Hiertoe krijgen ze instructie. Met de
software kan het waterschap vervolgens onderzoek doen naar de lijsten en wordt de kandidatenlijst
samengesteld. De uitslag wordt ook verwerkt in dit programma dat ook de zetelverdeling in een procesverbaal genereert. Door het gebruik van OSV verloopt het verkiezingsproces zorgvuldig conform de
1
Kieswet. De medewerkers van het waterschap ontvangen training in het gebruik van dit programma.
Communicatie
De dijkgraaf is eerste aanspreekpunt in de communicatie rondom de verkiezingen. Het is hierbij goed om
de verantwoordelijkheden goed in beeld te hebben omdat ook burgemeesters woordvoerder zijn over het
1
Dit geldt niet voor de dijkgraaf hij/zij heeft geen rol bij het invoeren in OSV.
Pagina 2 van 3
verloop van de verkiezingen. Uiteraard zal het waterschap de belangrijkste rol spelen in de
communicatie. Hierbij is het van belang dat een gelijk speelveld geborgd is voor zittende en nieuwe
partijen. De dijkgraaf is hiervoor verantwoordelijk, van specifieke ondersteuning voor zittende partijen
mag geen sprake zijn.
Het Rijk zal een Postbus 51 campagne lanceren waarbij de opkomstbevordering van de gezamenlijke
verkiezingen voor provincie en waterschap centraal staat.
Stemhulp
Bij de verkiezingen zal een Stemhulp worden ingezet. De aanbieder wordt via een aanbesteding gezocht.
Door het invoeren van de postcode of het selecteren van het waterschap op een kaart wordt de Stemhulp
gestart voor het juiste waterschap. De politieke partijen worden in een stellingenconferentie bevraagd om
stellingen te formuleren. Het waterschap zelf is hier faciliterend bij betrokken, het primaat ligt bij de
politieke partijen. De stellingen worden getoetst aan de partijen, de stemhulp zal begin februari online
gaan.
Belangrijke data en activiteiten
In de onderstaande tabel zijn de belangrijkste data en momenten weergegeven. Opgemerkt is steeds of
er sprake is van een vast wettelijk moment of dat waterschappen hier zelf invulling aan kunnen geven.
Datum
1 juli 2014 t/m
22 december 2014
Activiteit
Maandelijkse zittingen hoofdstembureau om te beslissen over
registratie naam (‘aanduiding) politieke groeperingen.
Invulling
Waterschap
verzorgt
datum
23 december 2014
Wettelijke
datum
Wettelijk
3 februari 2015
om 16.00u
6 februari 2015
om 16.00u
Zitting hoofdstembureau met laatste beslissing over de registratie
van de naam (‘aanduiding’) van politieke groeperingen.
Dag van de Kandidaatstelling
Op deze dag dienen de politieke groeperingen hun
kandidatenlijsten in, deze worden onderzocht.
Er is hierbij geen actieve rol van de dijkgraaf.
Zitting hoofdstembureau over het onderzoek van de
kandidatenlijsten.
Openbare zitting hoofdstembureau met bekendmaking lijsten,
lijstverbindingen en lijstennummering.
18 maart 2015
23 maart 2015
om 10.00u
VERKIEZINGEN
Openbare zitting van het hoofdstembureau waarin de officiële
uitslag bekend wordt gemaakt.
25 maart 2015
Laatste vergadering oude AB met daarin het onderzoek van de
geloofsbrieven.
Wettelijk
26 maart 2015
Eerste vergadering nieuwe AB met daarin de beëdiging.
Wettelijk
2 februari 2015
Wettelijk
Wettelijk
Wettelijk
Het bekendmaken van de uitslag
De uitslag van de verkiezingen wordt officieel bekendgemaakt in een zitting van het hoofdstembureau op
maandag 23 maart 2015, om 10.00 uur. De voorzitter van het hoofdstembureau maakt dan het procesverbaal met daarin de zetelverdeling bekend. Eerder al zal echter de voorlopige uitslag bekend worden
gemaakt. Deze wordt opgemaakt aan de hand van de gegevens die de burgemeesters doorbellen aan de
voorzitter van het waterschap
Momenteel wordt er overleg gevoerd om te kijken op welke manier de voorlopige uitslagen in een
landelijk beeld het snelst beschikbaar kan komen. Eind 2014 wordt hierover een afspraak gemaakt.
Pagina 3 van 3
Vorming van het DB
Na de verkiezingen zullen de gezamenlijke partijen (ingezetenen en geborgde) overleggen over het te
vormen dagelijks bestuur. De Kieswet bepaald dat het huidige DB zitting heeft tot tenminste de helft van
de nieuwe DB leden zijn/haar plek heeft ingenomen. Voor het vormen van een nieuw DB zijn maximaal
drie maanden beschikbaar, daarna treedt het zittende DB verplicht af en neemt de dijkgraaf het dagelijks
bestuur waar.
Aandachtspunten bij de vorming van een nieuw DB:
- Wij adviseren u om vooraf met de zittende partijen een protocol vast te stellen voor de procedure
rondom de formatie. Dit kan worden herbevestigd na de verkiezingen met de dan zittende partijen.
- De rol van de dijkgraaf en de ambtelijke organisatiezijn beperkt, het primaat ligt bij de verkozenen. De
dijkgraaf speelt op de achtergrond uiteraard een adviserende rol, de secretaris-directeur kan
ambtelijke ondersteuning aanbieden tijdens de formatie.
Vragen
Mochten er vragen zijn over de waterschapsverkiezingen dan kunnen de projectleiders in ieder
waterschap helpen bij specifieke vragen of deze doorgeleiden naar het landelijke projectteam.