Download artikel over yoga tussen de tralies

Betere wereld
James Fox geeft bijscholing in Prison yoga aan docenten
James Fox met zijn klas in de
In de gevangenis
James Fox vindt dat gedetineerden een beter leven verdienen, zowel binnen als buiten de gevangenis. Via yoga en meditatie leert
hij tienduizenden gevangenen beter omgaan met verslaving, stress, geweld en trauma’s. Tekst: Karin van Kooten, beeld: Robert Sturman en Prison yoga
I
n 2002 wandelde yogadocent James Fox voor het eerst
de beruchte San Quentin gevangenis in, voor een les
aan levenslang gestraften. Anno 2014, meer dan duizend
gevangenislessen verder, praat Amerikaan
Fox vol liefde over zijn dinsdagavondklas in
San Quentin. Met vijftien à twintig grote kerels
die flink wat op hun kerfstok hebben, maar die
volgens Fox vooral ‘net als andere mensen zijn: ze
willen dat mensen ze liefhebben en accepteren’.
Bij goed gedrag kunnen sommige van zijn leerlingen ooit vrijkomen. Tijdens de yoga zijn de
gedetineerden uiterst gefocust en gedreven. Hun
feedback spreekt boekdelen. Dankzij yoga en
meditatie zijn ze emotioneel gegroeid. Ze kunnen beter omgaan met anderen, met zichzelf, met geweld en stress.
Ze slapen beter, zijn rustiger, focussen meer op positieve dingen
en hebben minder last van verslavingen. Recent wetenschappelijk
onderzoek van de Oxford-universiteit onderschrijft dit positieve
effect van yoga en meditatie op gevangenen.
Ondertussen geven door Fox bijgeschoolde docenten yoga in meer
dan vijftig Amerikaanse gevangenissen, en in gevangenissen in
Latijns-Amerika en Europa. Ook schreef Fox een boek, waarmee
tienduizend Amerikaanse (ex-)gedetineerden zelfstandig yoga en
meditatie oefenen. De docent vertelt dat hij in gevangenissen een
heel eigen lesstijl ontwikkelde. Zijn yoga-achtergrond (Iyengar,
Ashtanga) mixte hij met levenservaring, zelfstudie, kennis uit het
taoïsme en de krijgskunst en Maori-wijsheden.
Plus de methode van een katholieke Indiase
priester-yogi om verslaafden te behandelen.
Boven alles zijn de lessen van Fox diepgeworteld
in het achtvoudige pad van yoga. Gevangenen
leren yogahoudingen, ademhalingstechnieken,
meditatie en leefregels. Fox, enthousiast: ‘Yoga
is een van de oudste persoonlijke ontwikkelingsmethoden ter wereld!’ Hij weet hoe heilzaam
yoga kan werken. Zeker voor mensen die hun
impulsen willen leren temmen en controleren,
tegen verslavingen en geweld. Fox: ‘Met yoga ontwikkel je de
mogelijkheid tot reflectie. De mogelijkheid om te pauzeren, al is
het maar voor een paar seconden. Juist dán kun je een keus maken,
in plaats van te handelen vanuit een impuls.’ En dat is precies wat
bij gevangenen het verschil kan maken.
Gevangenen
zijn net als
iedereen: ze
willen dat
mensen van
ze houden
_ yoga 42 _
Fluitje om de nek
Fox onderkent dat je flink wat in je mars moet hebben, wil je
gevangenisyoga kunnen geven. Een groot deel – zo’n tachtig à
Gevangenen aan de yoga
San Quentin-gevangenis
Leren je
impulsen te
bedwingen,
dat kan bij een
gevangene
het verschil
maken
85 procent – van zijn leerlingen worstelt met
serieuze verslavingen, diepgewortelde trauma’s,
enorme stress en issues met geweld. Fox: ‘Je
moet dus weten hoe verslavingen werken, hoe
je met geweld omgaat. Gedegen begrip van
gedragspsychologie is een must. En wil je echt
voor goud gaan? Dan kun je maar beter uit
eigen ervaring weten hoe helend yoga kan zijn,
emotioneel en fysiek.’ Als yogadocent moet je eerst je eigen
unfinished business oplossen. Anders heeft het geen enkele zin
om gevangenisyoga te geven, zegt Fox.
Bij zijn yogalessen zijn nooit bewakers aanwezig. ‘Ik draag een
fluitje; bij serieuze problemen kan ik daarop blazen. Gelukkig
heb ik ’t nog nooit gebruikt. Wat voor yogadocent zou ik zijn
als ik een probleem op zo’n ouderwetse manier zou moeten
oplossen?’ lacht hij. In tien jaar tijd maakte hij drie keer agressie
mee in zijn les. ‘Studenten werden agressief omdat ze me niet
goed begrepen. En ooit gingen twee mannen in mijn klas opeens
schreeuwen en vechten.’ Het lukte Fox om het zelf rustig op te
lossen, zonder fluitje. ‘Maar daarna zat ik in de auto wel even
te bibberen.’
Sinds 2010 bestaat er een heus Prison yogaboek, speciaal voor
(ex-)gevangenen. Een yogaleerling kwam vrij uit San Quentin
en vroeg: ‘Hoe kan ik straks verdergaan met yoga en meditatie?’
Fox begreep direct dat deze man zich niet op zijn gemak zou
voelen in een doorsnee yogastudio. Ondertussen is zijn Yoga:
a path for healing and recovery een ware hit bij gevangenen.
Een simpel, helder en praktisch boek, naadloos
toegesneden op de doelgroep. Met yogaseries voor
beginners en gevorderden, yogafilosofie, ademhalingsoefeningen en meditaties.
Fox: ‘Mensen zeggen weleens: “Goh, die gevangenen hebben geluk dat ze les van jou krijgen.” Maar
het is andersom. Ik ben de gelukkige! Het is makkelijk om achterover te leunen en te denken: O, de
wereld is zo screwed up. Jazeker, dat is ze. Maar wat kun je er nu
aan doen? Als je daar eenmaal aan begint, merk je hoe krachtig en
vervullend dat is!’
Wat kun jij doen ?
• Geef een Prison yogaboek cadeau aan een Amerikaanse
gevangene. Via de stichting van Fox, www.prisonyoga.org,
kun je yogaboeken naar gevangenen sturen, voor $ 9,95
per boek.
• Geld doneren en zo yogalessen in gevangenissen ondersteunen kan ook. Voor de VS via www.prisonyoga.org.
Voor Engeland/Ierland: www.theppt.org.uk. Voor Mexico:
www.annmoxey.blogs.com/yogaprisonproject
• Ben je yogadocent en wil je zelf gevangenisyoga geven?
Houd de Facebook-pagina van Prison yoga in de gaten.
James Fox geeft waarschijnlijk in 2014 in Nederland een
bijscholing in Prison yoga.
_ yoga 43 _

Download Report