Betere wereld James Fox geeft bijscholing in Prison yoga aan docenten James Fox met zijn klas in de In de gevangenis James Fox vindt dat gedetineerden een beter leven verdienen, zowel binnen als buiten de gevangenis. Via yoga en meditatie leert hij tienduizenden gevangenen beter omgaan met verslaving, stress, geweld en trauma’s. Tekst: Karin van Kooten, beeld: Robert Sturman en Prison yoga I n 2002 wandelde yogadocent James Fox voor het eerst de beruchte San Quentin gevangenis in, voor een les aan levenslang gestraften. Anno 2014, meer dan duizend gevangenislessen verder, praat Amerikaan Fox vol liefde over zijn dinsdagavondklas in San Quentin. Met vijftien à twintig grote kerels die flink wat op hun kerfstok hebben, maar die volgens Fox vooral ‘net als andere mensen zijn: ze willen dat mensen ze liefhebben en accepteren’. Bij goed gedrag kunnen sommige van zijn leerlingen ooit vrijkomen. Tijdens de yoga zijn de gedetineerden uiterst gefocust en gedreven. Hun feedback spreekt boekdelen. Dankzij yoga en meditatie zijn ze emotioneel gegroeid. Ze kunnen beter omgaan met anderen, met zichzelf, met geweld en stress. Ze slapen beter, zijn rustiger, focussen meer op positieve dingen en hebben minder last van verslavingen. Recent wetenschappelijk onderzoek van de Oxford-universiteit onderschrijft dit positieve effect van yoga en meditatie op gevangenen. Ondertussen geven door Fox bijgeschoolde docenten yoga in meer dan vijftig Amerikaanse gevangenissen, en in gevangenissen in Latijns-Amerika en Europa. Ook schreef Fox een boek, waarmee tienduizend Amerikaanse (ex-)gedetineerden zelfstandig yoga en meditatie oefenen. De docent vertelt dat hij in gevangenissen een heel eigen lesstijl ontwikkelde. Zijn yoga-achtergrond (Iyengar, Ashtanga) mixte hij met levenservaring, zelfstudie, kennis uit het taoïsme en de krijgskunst en Maori-wijsheden. Plus de methode van een katholieke Indiase priester-yogi om verslaafden te behandelen. Boven alles zijn de lessen van Fox diepgeworteld in het achtvoudige pad van yoga. Gevangenen leren yogahoudingen, ademhalingstechnieken, meditatie en leefregels. Fox, enthousiast: ‘Yoga is een van de oudste persoonlijke ontwikkelingsmethoden ter wereld!’ Hij weet hoe heilzaam yoga kan werken. Zeker voor mensen die hun impulsen willen leren temmen en controleren, tegen verslavingen en geweld. Fox: ‘Met yoga ontwikkel je de mogelijkheid tot reflectie. De mogelijkheid om te pauzeren, al is het maar voor een paar seconden. Juist dán kun je een keus maken, in plaats van te handelen vanuit een impuls.’ En dat is precies wat bij gevangenen het verschil kan maken. Gevangenen zijn net als iedereen: ze willen dat mensen van ze houden _ yoga 42 _ Fluitje om de nek Fox onderkent dat je flink wat in je mars moet hebben, wil je gevangenisyoga kunnen geven. Een groot deel – zo’n tachtig à Gevangenen aan de yoga San Quentin-gevangenis Leren je impulsen te bedwingen, dat kan bij een gevangene het verschil maken 85 procent – van zijn leerlingen worstelt met serieuze verslavingen, diepgewortelde trauma’s, enorme stress en issues met geweld. Fox: ‘Je moet dus weten hoe verslavingen werken, hoe je met geweld omgaat. Gedegen begrip van gedragspsychologie is een must. En wil je echt voor goud gaan? Dan kun je maar beter uit eigen ervaring weten hoe helend yoga kan zijn, emotioneel en fysiek.’ Als yogadocent moet je eerst je eigen unfinished business oplossen. Anders heeft het geen enkele zin om gevangenisyoga te geven, zegt Fox. Bij zijn yogalessen zijn nooit bewakers aanwezig. ‘Ik draag een fluitje; bij serieuze problemen kan ik daarop blazen. Gelukkig heb ik ’t nog nooit gebruikt. Wat voor yogadocent zou ik zijn als ik een probleem op zo’n ouderwetse manier zou moeten oplossen?’ lacht hij. In tien jaar tijd maakte hij drie keer agressie mee in zijn les. ‘Studenten werden agressief omdat ze me niet goed begrepen. En ooit gingen twee mannen in mijn klas opeens schreeuwen en vechten.’ Het lukte Fox om het zelf rustig op te lossen, zonder fluitje. ‘Maar daarna zat ik in de auto wel even te bibberen.’ Sinds 2010 bestaat er een heus Prison yogaboek, speciaal voor (ex-)gevangenen. Een yogaleerling kwam vrij uit San Quentin en vroeg: ‘Hoe kan ik straks verdergaan met yoga en meditatie?’ Fox begreep direct dat deze man zich niet op zijn gemak zou voelen in een doorsnee yogastudio. Ondertussen is zijn Yoga: a path for healing and recovery een ware hit bij gevangenen. Een simpel, helder en praktisch boek, naadloos toegesneden op de doelgroep. Met yogaseries voor beginners en gevorderden, yogafilosofie, ademhalingsoefeningen en meditaties. Fox: ‘Mensen zeggen weleens: “Goh, die gevangenen hebben geluk dat ze les van jou krijgen.” Maar het is andersom. Ik ben de gelukkige! Het is makkelijk om achterover te leunen en te denken: O, de wereld is zo screwed up. Jazeker, dat is ze. Maar wat kun je er nu aan doen? Als je daar eenmaal aan begint, merk je hoe krachtig en vervullend dat is!’ Wat kun jij doen ? • Geef een Prison yogaboek cadeau aan een Amerikaanse gevangene. Via de stichting van Fox, www.prisonyoga.org, kun je yogaboeken naar gevangenen sturen, voor $ 9,95 per boek. • Geld doneren en zo yogalessen in gevangenissen ondersteunen kan ook. Voor de VS via www.prisonyoga.org. Voor Engeland/Ierland: www.theppt.org.uk. Voor Mexico: www.annmoxey.blogs.com/yogaprisonproject • Ben je yogadocent en wil je zelf gevangenisyoga geven? Houd de Facebook-pagina van Prison yoga in de gaten. James Fox geeft waarschijnlijk in 2014 in Nederland een bijscholing in Prison yoga. _ yoga 43 _
© Copyright 2025 ExpyDoc