MilouvHeuckelum.Interactie voeding_geneesmiddel

Interacties tussen voeding en
geneesmiddelen
Milou van Heuckelum
Keuzestage Farmacie-M
24 juni 2014
Programma
• Algemene inleiding
– Definities
– Geneesmiddel-nutriëntinteracties
• Top 10 geneesmiddelen in de ziekenhuisfarmacie
– Klinisch relevante geneesmiddel-nutriëntinteracties
• Levothyroxine
– Geneesmiddel-nutriëntinteracties
– Literatuurgegevens
– Aanbevelingen
• Eindconclusie
Algemene inleiding (1)
•
Voeding (Nationaal Kompas Volksgezondheid)
–
–
•
Nutriënten ten behoeve van de celsynthese en het functiebehoud van cellen
Macro- en micronutriënten
Geneesmiddel (Geneesmiddelenwet, H1 Art 1.1b)
– Een substantie of een samenstel van substanties die bestemd is om te worden
toegediend of aangewend voor dan wel op enigerlei wijze wordt gepresenteerd als
zijnde geschikt voor:
1. Het genezen of voorkomen van een ziekte, gebrek, wond of pijn bij de mens, of
2. Het stellen van een geneeskundige diagnose bij de mens, of
3. Het herstellen, verbeteren of anderszins wijzigen van fysiologische functies bij de mens
door een farmacologisch, immunologisch of metabolisch effect te bewerkstelligen.
Algemene inleiding (2)
•
Interacties tussen geneesmiddelen en nutriënten
‘Merck Manual’ Medisch Handboek: Veranderingen in de effecten van een geneesmiddel
veroorzaakt door voedingsmiddelen (inclusief dranken) die tegelijkertijd worden
geconsumeerd.
•
Onvolledig definitie
– Invloed op de nutriëntenstatus
•
Interactie tussen geneesmiddel
en nutriënt(en)? Bijwerking?
Of beide?
•
Klinische relevantie
Boullata JI, Hudson LM. Drug-nutrient interactions: a broad view with
implications for practice. J Acad Nutr Diet. 2012 Apr;112(4):506-17.
Voorbeeld hypomagnesiëmie bij gebruik van een
PPI
•
Verschillende case reports en 125 meldingen van een hypomagnesiëmie bij het
gebruik van een PPI bij Lareb (2008-2013)
•
Vaak geassocieerd met hypokaliëmie, hypocalciëmie en hypoparathyroïdie
•
Omeprazol, pantoprazol, esomeprazol, lansoprazol en rabeprazol
•
Magnesiumsuppletie alleen effectief indien de PPI wordt gestaakt. Meestal herstellen
de magnesiumspiegels nadat de PPI gestaakt is spontaan binnen 2 weken.
•
•
Bijwerking?
Interactie tussen geneesmiddel en nutriënten?
Voorbeeld hypomagnesiëmie bij gebruik van een
PPI
Interacties tussen geneesmiddelen en nutriënten
• Top 10 ziekenhuisfarmacie
– Klinisch relevante interacties tussen geneesmiddel en nutriënten bij
simvastatine (grapefruitsap)
– Mogelijk klinisch relevant: PPI (hypomagnesiëmie), acetylsalicylzuur (melk),
diclofenac (eenmalige dosis, voeding algemeen), acenocoumarol (vitamine K
afkomstig uit voeding)
– Geen klinisch relevante interacties: metoprolol, macrogol, tramadol
Levothyroxine
• Algemene inleiding
–
–
–
–
Thyreomimetica
Absorptie hoofdzakelijk in ileum en jejenum
Halfwaardetijd: 5-7 dagen
>99% eiwitbinding: Thyroxine binding globulin (TBG), prealbumine en albumine
– Inname levothyroxine: 30-60minuten voor het ontbijt na een nacht vasten
– Dit dient bij voorkeur te worden gedaan met wat vloeistof (Bron: FK)
– Levothyroxinetabletten bij voorkeur op de lege maag innemen en op dezelfde
wijze (Bron: KNMP Kennisbank)
– Interactie tussen geneesmiddel en voedsel!
Levothyroxine
• Samenwerking ZAMB en afdeling diëtetiek
– Interacties tussen geneesmiddelen en nutriënten
– Optimaliseren van de farmacotherapie/medicatieveiligheid
•
Literatuuronderzoek naar mogelijk klinisch relevante interacties tussen levothyroxine en
nutriënten.
–
–
–
–
–
Grapefruitsap
Koffie
Voedingsvezels
Enterale voeding (sondevoeding)
Sojaproducten
Levothyroxine
• Koffie
– Benvenga et al. 2008 Mar;18(3):293-301
– Interventie: 200µg levothyroxine met 200ml water + direct of 60min later een kop
espresso (25-30ml)
– Controle: 200 µg levothyroxine met 200ml water
Flowchart geneesmiddel-nutriëntinteracties
Levothyroxine
• Aanbevelingen
Eindconclusie
•
Hoeveelheid beschikbare literatuur over interacties tussen geneesmiddelen en
nutriënten is zeer beperkt
•
(Gezonde) voeding lijkt onschuldig, maar kan klinisch relevante interacties met
geneesmiddelen veroorzaken (Statine met grapefruitsap)
•
Voor clinici is het vaak lastig om in te schatten of er een interactie met
bepaalde nutriënten aanwezig is en in welke mate deze klinisch relevant is.
•
Aanvullend en kwalitatief hoogstaand onderzoek naar interacties tussen (alle)
geneesmiddelen en voeding wordt aanbevolen
Tot slot…
Diëtetiek als onderdeel van een
ziekenhuisapotheek is een uitstekend idee om
de medicatieveiligheid te optimaliseren.
Vragen??

Download Report