Open Brief - Armoedepact

Amsterdam, 2 juni 2014
Aan de vaste Kamercommissie Sociale zaken en werkgelegenheid
t.a.v. de voorzitter Brigitte van der Burg
Geachte leden van commissie,
Op 9 mei 2014 vond in Amsterdam de landelijke Qrachtmeeting over armoede plaats. Het
was, na het lanceren van www.qracht500.nl en het in eigen beheer uitgeven van eenmalig
magazine Qracht 500 de derde qrachtiviteit van multimediaal project Qracht 500, dat op een
positieve manier aandacht voor armoede wil vragen. Mensen die (langdurig) in armoede
leven, nemen niet of nauwelijks deel aan de publieke meningsvorming en politieke
beleidsvoorbereiding. Zij organiseren zich vrijwel niet, demonstreren nauwelijks en hebben
weinig of geen invloed op de besluitvorming. Vaak is de schaamte te groot om zich te laten
horen en zien. Hun stem wordt daarom weinig gehoord. Om die reden was het meer dan
bijzonder dat wij voor de Qrachtmeeting de monumentale raadszaal in het voormalige
Amsterdamse stadhuis, nu hotel The Grand, als locatie mochten gebruiken. Zes
ervaringsdeskundigen in armoede, allen geïnterviewd in Qracht 500 en afkomstig uit het hele
land, gingen voor publiek in debat met werkgevers, politici, een woningcorporatie en een
gemeente. Onderwerpen waren werk, gezondheid en schulden.
Graag leggen wij u hierbij enkele overwegingen, aanbevelingen en voorstellen uit deze
Qrachtmeeting voor, met het verzoek deze in uw parlementaire werk en besluitvorming te
betrekken.
Er bestaan geen gemakkelijke oplossingen voor uitkeringsafhankelijkheid, langdurige
werkloosheid, schulden/betalingsachterstanden en ernstige gezondheids- en persoonlijke
problematiek. Armoede is een veelkoppig monster; mensen moeten vaak meerdere problemen
tegelijk te lijf. Zij verliezen niet zelden én hun baan of bedrijf én hun huis én hun gezondheid
en zelfvertrouwen en vaak ook nog hun relatie en/of contact met hun kinderen. Zij komen
terecht in een vicieuze cirkel waaruit het moeilijk ontkomen is. De meeste mensen die Qracht
500 portretteert doen daartoe wel hun uiterste best. Zij vragen daarbij uw hulp wat betreft de
volgende drie onderwerpen.
Werk
Nieuw werk vinden is niet eenvoudig of zelfs onmogelijk. Veel mensen die in armoede leven
zitten onvrijwillig in een uitkering. Wij willen niets liever dan een baan en solliciteren zich
suf, maar werkgevers willen hen meestal niet. Vaak kunnen zij wel als vrijwilliger aan de
slag, maar niet betaald. Zij ervaren arbeidsparticipatie als zeer positief maar bij de uitvoering
ontstaan problemen, zoals geplaatst worden op een (vrijwilligers)functie onder het
opleidingsniveau en het onbetaald verrichten van werk dat tot voor kort door betaalde
werknemers werd gedaan (b.v. bij de post, in de zorg). Voor meedoen op de reguliere
arbeidsmarkt bieden kortdurende projecten geen oplossing. Er is een structurele aanpak nodig,
zoals het delen of opknippen van banen in verschillende functies.
Deelnemers aan de Qrachtmeeting over armoede vragen:

Participatie moet niet alleen een plicht zijn, ook een recht

Betere begeleiding bij herstel, zodat zij fysiek en mentaal hun eigen
verantwoordelijkheid voor werk en inkomen weer op zich kunnen nemen

Meer aan de doelgroep aangepaste banen, dat wil zeggen banen met minder uren,
taken, eisen en/of verantwoordelijkheden. Betaalde uren kunnen worden aangevuld
met een deeluitkering

Bijstandsontvangers het recht te geven op (vrijwilligers)werk dat aansluit bij hun
opleidingsniveau en arbeidsvermogen

Ruimere verdienmogelijkheden voor (deel)uitkeringsontvangers. Freelancers met
een uitkering, scharrelondernemers, zzp’ers en vrijwilligers moeten een groter deel
van hun verdiensten/vergoeding kunnen houden

Belemmerende regels weg te nemen voor arbeidsprojecten van
(deel)uitkeringsontvangers, doe-het-zelfinitiatieven en coöperatieven, zoals het
niet meer in aanmerking komen voor de langdurigheidtoeslag.
Gezondheid
Ernstige gezondheidsproblemen (na ontslag, faillissement, verlies partner/kind, verslaving,
etc.), een verstandelijke beperking of schaamte over armoede tasten het vermogen aan om zelf
voor eigen inkomen en werk te zorgen. Werkgevers zouden, bijvoorbeeld in geval van
(dreigend) faillissement, reorganisatie, signalen als een loonbeslag of veelvuldig
ziekteverzuim, meer verantwoordelijkheid moeten nemen voor ernstige
gezondheidsproblematiek van hun werknemers, om dreigende uitval te voorkomen. Hier is
een actieve rol voor arbo-artsen weggelegd.
Deelnemers aan de Qrachtmeeting over armoede stellen voor:

Dat mensen die door ernstige gezondheidsproblemen in armoede terechtkomen,
beter begeleid en geïnformeerd worden over mogelijke ondersteuning

Dat zij hulp moeten kunnen krijgen zonder drempels of eigen bijdrage

Te (laten) onderzoeken hoeveel mensen die in armoede leven (en hun kinderen)
zorg mijden en ongezonder worden door hoge kosten en het eigen risico

Voorzieningen als maatschappelijk werk en sociaal raadslieden intact te laten

Een eigen risico naar draagkracht in te voeren en zorgkosten te verlagen.
Schulden
Een groot deel van de mensen die in armoede leven hebben schulden. Om te voorkomen dat
die hen boven het hoofd groeien, moeten achterstanden bij het betalen van huur, energie,
zorgverzekering, etc. in een zo vroeg mogelijk stadium gesignaleerd en zo mogelijk
aangepakt worden. Schuldeisers en deurwaarders gaan vaak ten onrechte uit van onwil en
kwader trouw. Veel mensen zijn door extreme stress, psychische problematiek,
laaggeletterdheid, het ontbreken van rekenvaardigheden of een verstandelijke beperking
onvoldoende in staat aan hun betalingsverplichtingen te voldoen. Er moet duidelijk
onderscheid worden gemaakt tussen niet-kunners en niet-willers. Het maar kosten blijven
stapelen voor niet-betaalde boetes is een intimiderende en zinloze exercitie, omdat van een
kale kip niet worden geplukt.
Deelnemers aan de Qrachtmeeting over armoede vragen:

De controle op het naleven van regels rond de beslagvrije voet te verbeteren

De rente en aanmaningskosten voor boetes omlaag te brengen

Een time out in te stellen voor boetes/kosten op betalingsachterstanden en schulden
zodra iemand zich bij schuldhulp meldt

Ervaringsdeskundigen (tegen betaling) in te zetten bij de schuldhulpverlening

De mogelijkheid te creëren dat schuldenaren hun schuld aflossen door te werken
voor of bij de schuldeiser.
Wij verzoeken u bovengenoemde punten in uw beraadslagingen mee te nemen en in beleid
om te zetten.
Graag vernemen wij uw reactie.
met dank en vriendelijke groet,
Maria Zanders uit Horst
Karel Honselaar uit Amsterdam
Betsie Krol uit Almelo
Correspondentieadres:
Qracht 500
Azartplein 127
1019 PC Amsterdam

Download Report