DERMATOSCOPIE - Ardennen cursus

DERMATOSCOPIE
nader belicht
Monique RTM Thissen
dermatologie MUMC+
Mini-Workshop Dermatoscopie
Ardennencursus
april/mei 2014
Disclosure belangen spreker
(potentiële)
belangenverstrengeling
Zie hieronder
Voor bijeenkomst mogelijk
relevante
relaties met bedrijven
geen


Honorarium of andere
(financiële) vergoeding
Medisch adviseur voor
project “Versterken van
de oncologische zorg in
de eerste lijn door
samenwerking”
(IKNL Zuid)
Klinisch: Melanoom
Diagnose……… ???
Onderwerpen
1. Achtergrond
2. Stappenplan
3. Casuistiek
1. Achtergrond
2. Stappenplan
3. Casuistiek
Met andere ogen waarnemen
Telescoop
Microscoop
Galileo Galilei (1564-1642)
Sacharias Jansen (1580-1632)
Antonie v Leeuwenhoek (1632-1723)
Met andere ogen waarnemen
“Dermatoscopie”
Dermatoscoop
Pierre Borellus (1620-1689)
1993: 1e handdermatoscoop
2001: polarisatiedermatoscoop
Dermatoscoop
“Dan halen we nu onze volgende kijkdoos tevoorschijn: de
dermatoscoop, speciaal ontwikkeld om moeilijke moedervlekken
nog beter te kunnen beoordelen.
Een dermatoscoop is een soort microscoop die 10 keer vergroot
en op een moedervlek wordt gezet. De moedervlek wordt nat
gemaakt en daardoor wordt de hoornlaag een beetje doorzichtig
en kun je nieuwe elementen zien, die je kunt gebruiken
om je “blote-oog-diagnose” te ondersteunen of te verwerpen
en te beslissen of de vlek moet worden verwijderd voor PA
onderzoek of kan blijven zitten”.
Prof. Dr. W. Bergman, dermatoloog
Oratie 2008, Leiden
Histologie huid
Verticale coupes (5-7μm) : 2-dimensionaal beeld van epidermis tot
onderkant van biopt/excisiemateriaal; vergroting is variabel
Dermatoscopie
Opeenstapeling van alle structuren van de epidermis tot hoog in het
stratum reticulare in een horizontaal vlak
1. Achtergrond
2. Stappenplan
3. Casuistiek
START
1
2
3
4
5
Stappenplan
STAP 1 Melanocytaire criteria aanwezig ?
nee
ja
Niet-melanocytaire
criteria aanwezig ?
STAP 2
Analysemethodes
ja
nee
* ABCD-regel
* x-punts checklijst
* patroonanalyse
* etc…..
benigne
verdacht
maligne
Melanocytaire criteria
Globules
Pigmentnetwerk
Homogeen blauw
pigment
Vertakkende streaks
Parallel patroon
Stappenplan
STAP 1 Melanocytaire criteria aanwezig ?
nee
ja
Niet-melanocytaire
criteria aanwezig ?
STAP 2
Analysemethodes
ja
nee
* ABCD-regel
* 7-punts checklijst
* patroonanalyse
* etc…..
benigne
verdacht
maligne
ABCD-regel
ASYMMETRIE
BEGRENZING
ABCD-regel
‘C’LEUREN
DIFFERENTIELE STRUCTUREN
Asymmetrie
In 0 / 1 / 2 assen;
vorm, kleur en structuur
0-2
x 1,3
Begrenzing
Abrupte cut-off pigmentpatroon
in 0 – 8 segmenten
0-8
x 0,1
“C”leur
Tot 6 verschillende kleuren;
zwart, donkerbruin, lichtbruin,
rood, grijs-blauw, wit
0-6
x 0,5
Differentiele
structuren
Aanwezigheid netwerk,
structuurloze gebieden, dots,
globuli, streaks
0-5
x 0,5
TOTALE DERMATOSCOPIE SCORE
< 4,75
benigne melanocytaire lesie
4,74 – 5,45
verdachte lesie
> 5,45
grote kans op melanoom
7-point-checklist
(Argenziano et al, 1998)
* eenvoudige methode om tot diagnose te komen
* getest op “non-experts”:
- sensitiviteit melanoom:
85 - 93%
- specificiteit:
45 - 48%
CONCLUSIE: screeningsmethode geschikt voor 1e lijn
7-point-checklist
Hoofdcriteria
Nevencriteria
(2 punten per item)
(1 punt per item)
• atypisch pigmentnetwerk
• streaks buitenrand
• blauw-witte waas
• onregelmatige blotches
• atypisch vaatpatroon
• onregelmatige dots / globules
• regressiepatroon
Verdacht voor melanoom:
* vanaf score 3
* 1 criterium prominent aanwezig
HOOFD-CRITERIA
1. Atypisch pigmentnetwerk
3a. Atypische vaten: irregulair lineair
2. Blauw-witte waas
3b. Atypische vaten: puntvaatjes
Vaatpatronen
Melanoom: irregulaire (kurkentrekker-)vaten en punt-vaten
NEVEN-CRITERIA
1. Streaks rand
2. Irregulaire blotch
4a. Regressiepatroon: peppering
3. Irregulaire dots / globules
4b. Regressiepatroon: wit, littekenachtig gebied
Stappenplan
STAP 1 Melanocytaire criteria aanwezig ?
nee
ja
Niet-melanocytaire
criteria aanwezig ?
STAP 2
Analysemethodes
ja
nee
* ABCD-regel
* x-punts checklijst
* patroonanalyse
* etc…..
benigne
verdacht
maligne
1. Achtergrond
2. Stappenplan
3. Casuistiek
Melanoom ……… ???
Melanoom ……… ???
Andere diagnoses ………
Gepigmenteerd Basaalcelcarcinoom
Verruca seb.
Haemangioom
A.
Gepigmenteerd basaalcelcarcinoom
ZES CRITERIA VOOR
NON-MELANOCYTAIRE
LESIES
■
Blauw-grijze nesten
■
Vertakkende vaten
□
Milia-achtige cysten
□
Comedo-achtige openingen
□
Rood-blauwe lagunes
□
Centrale wit-gele waas
Vaatpatronen
Basaalcelcarcinoom: vertakkende (arborizing) vaatjes
Basaalcelcarcinoom
OVERIGE CRITERIA
BASAALCELCARCINOOM
□
Blauw-grijze nesten
□
Vertakkende vaten
■
■
Espenblad-structuren
(zwarte pijl)
Ulceratie
(rode pijl)
B.
Verruca seborrhoica
ZES CRITERIA VOOR
NON-MELANOCYTAIRE
LESIES
□
Blauw-grijze nesten
□
Vertakkende vaten
■
Milia-achtige cysten
■
Comedo-achtige openingen
□
Rood-blauwe lagunes
□
Centrale wit-gele waas
Verruca seborrhoica
OVERIGE CRITERIA VOOR
VERRUCA SEBORRHOICA
■
Gelei-begrenzing
■
Moth-eaten aspect rand
■
Fingerprint patroon
■
Gyri / sulci
C.
Haemangioom
ZES CRITERIA VOOR
NON-MELANOCYTAIRE
LESIES
□
Blauwgrijze nesten
□
Vertakkende vaten
□
Milia-achtige cysten
□
Comedo-achtige openingen
■
Rood-blauwe lagunes
□
Centrale wit-gele waas
Haemangioom
ZES CRITERIA VOOR
NON-MELANOCYTAIRE
LESIES
□
Blauwgrijze nesten
□
Vertakkende vaten
□
Milia-achtige cysten
□
Comedo-achtige openingen
■
Rood-blauwe lagunes
□
Centrale wit-gele waas
D. Keratoacanthoom
ZES CRITERIA VOOR
NON-MELANOCYTAIRE
LESIES
□
Blauwgrijze nesten
□
Vertakkende vaten
□
Milia-achtige cysten
□
Comedo-achtige openingen
□
Rood-blauwe lagunes
■
Centrale wit-gele waas
TEST: Bruin-rode vlek op de rug
Klinische DD ?
TEST: Bruin-rode vlek op de rug
Stap 1
Melanocytaire kenmerken ?
* pigmentnetwerk:
…
* globules:
…
* streaks:
…
* homogene blauwe pigmentatie: …
TEST: Bruin-rode vlek op de rug
Stap 1
Melanocytaire kenmerken ?
* pigmentnetwerk:
ja
* globules:
nee
* streaks:
nee
* homogene blauwe pigmentatie: nee
TEST: Bruin-rode vlek op de rug
Stap 1
Melanocytaire kenmerken ?
Stap 2
a. ABCD-regel
b. 7-points checklist
TEST: Bruin-rode vlek op de rug
Stap 1
Melanocytaire kenmerken ?
Stap 2
a. ABCD-regel
* asymmetrie:
…
* begrenzing:
…
* “c”leuren:
…
* diff.structuren: …
TEST: Bruin-rode vlek op de rug
Stap 1
Melanocytaire kenmerken ?
Stap 2
a. ABCD-regel
* asymmetrie:
1 as
* begrenzing:
onscherp
* “c”leuren:
2
1 x 1,3
2 x 0,5
* diff.structuren: geen
score 2,3
TEST: Bruin-rode vlek op de rug
Stap 1
Melanocytaire kenmerken ?
Stap 2
a. ABCD-regel
b. 7-points checklist
Hoofdcriteria
* atypisch pigmentnetwerk:
…
* blauw-witte waas:
…
* atypisch vaatpatroon:
…
TEST: Bruin-rode vlek op de rug
Stap 1
Melanocytaire kenmerken ?
Stap 2
a. ABCD-regel
b. 7-points checklist
Hoofdcriteria
* atypisch pigmentnetwerk:
nee
* blauw-witte waas:
nee
* atypisch vaatpatroon:
nee
TEST: Bruin-rode vlek op de rug
Stap 1
Melanocytaire kenmerken ?
Stap 2
a. ABCD-regel
b. 7-points checklist
Nevencriteria
* streaks buitenrand:
…
* irregulaire blotches:
…
* irregulaire dots / globuli:
…
* regressiepatroon:
…
TEST: Bruin-rode vlek op de rug
Stap 1
Melanocytaire kenmerken ?
Stap 2
a. ABCD-regel
b. 7-points checklist
Nevencriteria
* streaks buitenrand:
nee
* irregulaire blotches:
nee
* irregulaire dots / globuli:
nee
* regressiepatroon:
nee
TEST: Bruin-rode vlek op de rug
TEST: Bruine, licht verheven lesie
1a
2a
Klinische DD ?
TEST: Bruine, licht verheven lesie
1a
1b
2a
* pigmentnetwerk:
…
* streaks:
…
* globules:
…
* homogeen blauw pigment: …
TEST: Bruine, licht verheven lesie
1a
1b
2a
* pigmentnetwerk:
ja
* streaks:
nee
* globules:
nee
* homogeen blauw pigment: nee
TEST: Bruine, licht verheven lesie
1a
1b
2a
* atypisch pigmentnetwerk: …
* blauw-witte waas:
…
* atypisch vaatpatroon:
…
* streaks rand:
* irregulaire blotches:
* irregulaire dots/globules:
* regressiepatroon:
…
…
…
…
TEST: Bruine, licht verheven lesie
1a
1b
2a
* atypisch pigmentnetwerk: ja (2)
* blauw-witte waas:
ja (2)
* atypisch vaatpatroon:
?
* streaks rand:
* irregulaire blotches:
* irregulaire dots/globules:
* regressiepatroon:
nee
?
nee
ja (1)
TEST: Bruine, licht verheven lesie
1a
* pigmentnetwerk:
…
* streaks:
…
* globules:
…
* homogeen blauw pigment: …
2a
2b
TEST: Bruine, licht verheven lesie
1a
* pigmentnetwerk:
nee
* streaks:
nee
* globules:
nee
* homogeen blauw pigment: nee
2a
2b
TEST: Bruine, licht verheven lesie
1a
* comedo-achtige opening: …
* milia-like cysten:
…
* moth-eaten rand:
…
* grijs-blauwe ovoide structuren:…
* vertakkende vaatjes:
…
* blauw-rode lagunes:
…
* geel-witte waas:
…
2a
2b
TEST: Bruine, licht verheven lesie
1a
* pigmentnetwerk:
nee
* streaks:
nee
* globules:
nee
* homogeen blauw pigment: nee
* comedo-achtige opening: ja
* milia-like cysten:
ja
* moth-eaten rand:
ja
2a
2b
TEST: Bruine, licht verheven lesie
1a
2a
1b
2b
Hulpmiddelen