detoekomstvanstudentbegeleidingtheo-bakker.

Studieloopbaanbegeleiding
De volgende stap in
onderwijslogistiek
Utrecht, 24 januari 2014
Ik werk graag met grafieken en modellen
Wat ik hoop te bereiken…
Theo Bakker
Senior Manager Onderwijs
Deloitte Consulting
1
© 2014 Deloitte The Netherlands
Wie is wie? Van Theoloog naar de IT
Theo Bakker
Senior Manager Onderwijs
Deloitte Consulting
Nu!
1974 – Kleuterschool de Ukkenburgt Bennekom
1976 – Wilhelminaschool Bennekom
1982 – Ongedeeld VWO ‘t Streeklyceum Ede
1988 – Geschiedenis UU (6 weken) - geswitcht
1988 – Theologie UU (6 jaar) + predikantsopleiding (niet afgemaakt)
1993 – Uitwisseling Leo Baeck College Londen (0,5 jaar)
1994 – Propedeuse Psychologie - niet afgemaakt
2006 – Schakelprogramma Informatiekunde UvA (2 jaar)
2008 – Master Informatiekunde UvA (1,5 jaar)
2008 – Professional Managerial Development programma UvA (1 jaar)
Wie zijn wij?
1. 
2. 
3. 
4. 
5. 
2
Wie is er met een studie begonnen en heeft die niet afgemaakt?
Wie heeft zijn studie binnen de tijd die ervoor stond afgemaakt? Of nominale tijd + 1 jaar?
Ben je hiervoor bij een studieadviseur of SLB-er langs geweest?
Wie is nog werkzaam in het veld waar hij/zij voor oorspronkelijk is opgeleid?
Wat heb je in je werk te maken met studiebegeleiding / studentbegeleiding / SLB?
© 2014 Deloitte The Netherlands
Studieloopbaanbegeleiding vanuit drie lenzen
Overheid en instelling
Informatietechnologie
Overheid
Onderwijs
Onderzoek
Valorisatie
HO
Data
Ketens & cloud
IT
Studieloopbaanbegeleiding
plichten
& doelstellingen
plichten
& doelstellingen
Sociale netwerken
& persoonlijke IV
Student
mogelijkheden
& beloftes
wensen
& verwachtingen
Draadloos
& mobiel
Interactief en individueel
3
© 2014 Deloitte The Netherlands
Onze stellingnames
Overheid
Studieloopbaanbegeleiding
HO
4
Overheid en Hoger Onderwijs
1.  De overheid zal de komende jaren meer ruimte creëren voor
differentiatie van studenten; online onderwijs krijgt een formele
status en zal daarmee het gebruik van onderwijsdata een nieuwe
stimulans geven
2.  Prestatieafspraken en toename van studiekosten zullen
verbetering van de kwaliteit van studentbegeleiding stimuleren
3.  Voor het maken van prognoses en evidence based beslissingen
zal intensief gebruik van data gemeengoed worden
Studenten
Student
IT
1.  De betrokkenheid tussen studenten en onderwijsinstellingen zal
naar voren schuiven in de studieloopbaan tot in de vooropleiding.
2.  Studenten gaan verwachten voorzien te worden van continue
feedback en adviezen die consistent zijn over de gehele studie
binnen onderwijsinstelling en over grenzen van instellingen heen.
3.  Onderwijsinstellingen zullen hun organisatie, processen en
systemen hierop stroomlijnen voor optimale studentbegeleiding.
Informatietechnologie
1.  IT kan de ontwikkelingen in een stroomversnelling brengen.
2.  Empowerment: IT zal eindgebruikers meer middelen geven voor
optimale studiebegeleiding en bestuurders meer inzicht in de
effectiviteit daarvan.
3.  Externe partijen zullen op onderdelen functies van coaching
overnemen.
© 2014 Deloitte The Netherlands
SIG Onderwijslogistiek
Relatie tot het honingraatmodel
5
© 2014 Deloitte The Netherlands
Overheid en
onderwijsinstellingen
Onze stellingnames
Inleiding
Overheid
Studieloopbaanbegeleiding
HO
7
Overheid en Hoger Onderwijs
1.  De overheid zal de komende jaren meer ruimte creëren voor
differentiatie van studenten; online onderwijs krijgt een formele
status en zal daarmee het gebruik van onderwijsdata een nieuwe
stimulans geven
2.  Prestatieafspraken en toename van studiekosten zullen
verbetering van de kwaliteit van studentbegeleiding stimuleren
3.  Voor het maken van prognoses en evidence based beslissingen
zal intensief gebruik van data gemeengoed worden
Wat was het verloop van maatregelen van het Ministerie
van OC&W en welke ontwikkelingen zijn er de komende
jaren te verwachten?
Hoe creëren organisaties zekerheid en hoe werkt dit
specifiek voor onderwijsinstellingen?
Implicaties voor studieloopbaanbegeleiding:
à denken in instroom, doorstroom, uitstroom
à een systematische aanpak wordt steeds beter mogelijk
à scheiding tussen formele en informele processen
© 2014 Deloitte The Netherlands
Het overheidsbeleid
•  Verhoging van instroom – Volume/Input
–  Inrichting leerhuis
–  Verhoging instroom in het HO; invoering BaMa (2002)
1999-2010
•  Verbetering van efficiency - Kosten
–  Verlaging vergoeding per student
–  Berenschot (2007)
–  Prestatieafspraken (2015 - verhouding WP/OBP)
2000-2015
•  Verbetering van doorstroom en uitstroom - Output
–  Matching (2014)
–  Prestatieafspraken (2015 rendementsafspraken)
2011-2015
Studieloopbaanbegeleiding
•  Verbetering kwaliteit - Kwaliteit
–  Instellingstoets (2013 en verder)
–  Prestatieafspraken (2015 excellentie en
professionalisering)
2013-2020
Kwaliteitszorg
•  Aansluiting VO, bedrijfsleven en LLL - Ketenintegratie
2015-2020
Valorisatie
•  Buitenlandse instroom – Volume/Input
–  Stimulering online onderwijs
2015-2020
EDU-IT innovaties
8
Studielink
Grote ERP trajecten
in bedrijfsvoering
en onderwijslogistiek
© 2014 Deloitte The Netherlands
Toelichting Ontwikkeling onderwijsbekostiging
9
© 2014 Deloitte The Netherlands
Aantallen studenten
Toelichting Ontwikkeling onderwijsinstroom
succesvolle
groeistrategie
met online onderwijs
nieuwe Europese
verordering
over privacy en
databeveiliging
instellingsaccreditatie
- 
instellingsaccreditatie (reparatie)
studiekeuzegesprekken
studiebijsluiters
allianties/fusies
deeltijdvouchers
sociaal leenstelsel
- 
andere NL-studenten:
- 
interesse
- 
doelgroep
- 
leeftijd (LLL)
- 
Excellentie
buitenlandse studenten
incident
Prestatieafspraken
2012
10
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
© 2014 Deloitte TheBron:
Netherlands
Deloitte.
Hoe creëren organisaties zekerheid?
Stap 1 – Bufferen > externe afhankelijkheid reduceren
In plaats van ad-hoc reparatie gebruik maken van buffering
De kosten moeten opwegen tegen de baten in efficiency en effectiviteit
Interne buffer
Buffer
1
Input
Voldoende input
11
Stabiliteit
Zo min mogelijk fluctuaties
Afdekking van risico’s
Verhoging van voorspelbaarheid
Verhoging van de status van de
instelling > ranking
Studenten onderdeel maken
van de academische
gemeenschap
Schaalvergroting
Output
1
Voldoende output
Accreditatie van de opleiding
Aansluiting bij het bedrijfsleven
HO-WO aansluiting
Doorstroommasters
Onderzoeksmasters
Implicaties
1.  Onderwijsinstellingen moeten om te overleven hun instroom en uitstroom zeker stellen.
2.  Verhoging van de status van een onderwijsinstelling versterkt de interne coherentie.
3.  De kosten van deze zekerstelling moeten opwegen tegen de baten in efficiency van de
organisatie.
© 2014 Deloitte The Netherlands
Thompson (1967)
Aansluiting bij de vooropleiding
Junior Colleges
Matching met de student
Doorstroom masters
MOOCS
Uitbreiding aanbod/vraag en
diversiteit in populatie
De ideale organisatie
Buffer
Hoe creëren organisaties zekerheid?
Stap 2/3 – Anticiperen en voorspellen > interne afhankelijkheid
reduceren
Het academisch jaar
3
Onzeker Voorspelling (forecasting) wordt toegepast als er meer onzekerheid is
2
Beperkt Als fluctuaties een bekend patroon vertonen
zeker zijn het beperkingen waarop geanticipeerd kan worden.
Anticiperen & voorspellen
Buffer
1
Voorspelling van instroom en doorstroom
Voorspelling van uitval
Voorspelling van financieringsbehoefte, etc.
Input
Stabiliteit
Output
1
Voldoende output
Implicaties
1.  Onderwijsinstellingen hebben een interne cadans waarop geanticipeerd kan worden.
2.  Historische gegevens bieden houvast voor analyses en voorspellingen.
12
© 2014 Deloitte The Netherlands
Thompson (1967)
Voldoende input
De ideale organisatie
Buffer
Hoe creëren organisaties zekerheid?
Stap 4 - Inperken en prioriteren > interne afhankelijkheid
inperken
3
Onzeker Voorspelling (forecasting) wordt toegepast als er meer onzekerheid is.
2
Beperkt Als fluctuaties een bekend patroon vertonen
zeker zijn het beperkingen waarop geanticipeerd kan worden.
Anticiperen & voorspellen
Buffer
Input
1
De ideale organisatie
Buffer
Output
1
Inperken & prioriteren
4
Zeer Als patronen of voorspellingen niet mogelijk
Inperking van budgetten,
onzeker zijn, wordt gewerkt met inperking van middelen personeel en uren, etc.
Probleemstudenten eerst, etc.
en prioritering.
Stabiliteit
Voldoende output
Implicaties
1.  Bij grote onzekerheid wordt de bewegingsruimte ingeperkt en worden taken geprioriteerd.
2.  De kans op diversiteit van ‘oplossingen’ neemt dan toe.
13
© 2014 Deloitte The Netherlands
Thompson (1967)
Voldoende input
Hoe organiseren organisaties zekerheid?
Studieloopbaanbegeleiding zal toenemend geformaliseerd worden
Secundair
en tertiair
proces
Primair
proces
Vier mechanismen
1.  Buffering – externe
afhankelijkheden reduceren
Informeel
Studieloopbaanbegeleiding
Formeel
Natuurlijk en open
Gericht op effectiviteit
Zoeken en leren
Zo adequaat mogelijk
Implicaties
1.  Organisaties streven ernaar om processen te formaliseren
2.  Door toename van beschikbare gegevens, analyse en ontsluiting daarvan wordt het steeds
beter mogelijk te voorspellen, te anticiperen of structureel onzekerheid voor te zijn
14
© 2014 Deloitte The Netherlands
Thompson (1967)
Gesloten
Gericht op efficiency
Vinden en beslissen
Maximaliseren
Formeel
Intern
1.  Anticiperen – zekerheid op
basis van voorspelbare patronen
Informeel
2.  Voorspellen – beperkt zeker op
basis van verwachtingen
3.  Inperken en prioriteren –
onzeker
De student
Onze stellingnames
Inleiding
Overheid
Studieloopbaanbegeleiding
HO
16
Studenten
1.  De betrokkenheid tussen studenten en onderwijsinstellingen zal
naar voren schuiven in de studieloopbaan tot in de vooropleiding.
2.  Studenten gaan verwachten voorzien te worden van continue
feedback en adviezen die consistent zijn over de gehele studie
binnen onderwijsinstelling en over grenzen van instellingen heen.
3.  Onderwijsinstellingen zullen hun organisatie, processen en
systemen hierop stroomlijnen voor optimale studentbegeleiding.
Welke mechanismen spelen een rol in studentbegeleiding
en hoe beïnvloeden die de studieloopbaan?
Student
Hoe kunnen continue feedback en adviezen in samenhang
georganiseerd worden in onderwijsinstellingen?
Implicaties voor studieloopbaanbegeleiding:
à het belang van tijdige, continue en consistente feedback
à een meer vloeiend verloop tussen formele en informele
processen (en systemen)
© 2014 Deloitte The Netherlands
Vier mechanismes
Rites de passage
1
3
Sense making
17
Cognitieve dissonantie
2
Studiesucces
4
Studiesucces
© 2014 Deloitte The Netherlands
Mechanisme 1 – Rites de passage (Van Gennep)
Rites de passage
Van Gennep (1909)
Een test in afzondering, waarna het individu
wordt opgenomen in de gemeenschap.
Geboorte/doop, volwassenwording,
huwelijk, overlijden
Prop
Vóór 2002
Vanaf 2002
?
Doctoraal
Bachelor
Master
Implicaties
1.  Studenten doorlopen een fase van afzondering en opname in een gemeenschap.
2.  Deze overgang lijkt steeds vroeger te moeten plaatsvinden.
18
© 2014 Deloitte The Netherlands
Mechanisme 2 – Cognitieve dissonantie (Festinger)
Cognitieve dissonantie
Festinger (1957)
Als er een groot verschil is tussen gedrag en
overtuiging ontstaat er spanning, die ertoe
leidt dat personen na zware beslissingen hun
keuzes willen herbevestigen om onzekerheid
te reduceren of dit juist uit de weggaan.
Bij grote beslissingen en levensmomenten:
het kopen van een huis/auto, een huwelijk,
een studiekeuze.
Vanaf 2014
Matching
BA
Master
Implicaties
1.  Studenten hebben behoefte aan opheffing van spanning van studiekeuzes na die keuze.
2.  Bij spanning zal een deel advies opzoeken, een ander deel zal dit juist uit de weg gaan.
19
© 2014 Deloitte The Netherlands
Mechanisme 3 – Sense making (Weick)
Sense making theorie
Weick(1909)
1. 
2. 
3. 
4. 
5. 
Continue aanpassingen
Sense
making
20
Gebeurtenissen
Enactment
Zingeving begint bij gebeurtenissen: de
dingen die mensen meemaken.
Mensen zoeken daarbij naar
bevestiging en consistentie: in
aanknopingspunten en herinterpretatie
van het verleden geven ze betekenis.
Zo ontstaat een verhaal dat in
samenspraak met anderen in een
continu en interactief proces geschreven
wordt.
Dit wordt het kader voor vervolgstappen
(het script). Dit stuurt vervolgkeuzes en
handelingen.
Wat op zijn beurt weer de identiteit van
een persoon beïnvloedt.
Terugzien en
aanwijzingen inzien
Identiteitsvorming
Selectie
Retentie
© 2014 Deloitte The Netherlands
Toelichting Zingeving en studiebegeleiding
-2
Interesse
Eindexamen
Oriëntatie
Aanmelding
-1
+1
Toelating
Inschrijving
Onderwijs
2
Studiekeuzegesprek
Matching
Tutoraat/SLB
0
+2
Inzicht
Inzicht
Terugzien
Terugzien
Terugzien
Vooruitzien
Vooruitzien
Vooruitzien
Zingeven
Zingeven
Zingeven
3
Inzicht
4
Studieadvies
1
Continue
aanpassingen
Zingeving
+2
Gebeurtenissen
Enactment
Terugzien en aanwijzingen inzien
Selectie
Selectie
Identiteitsvorming
Retentie
Feedbackloop
vanuit identiteit
21
© 2014 Deloitte The Netherlands
Mechanisme 3 – Sense making (Weick)
Enactment theorie
Weick(1909)
1. 
2. 
3. 
4. 
5. 
Zingeving begint bij gebeurtenissen: de
dingen die mensen meemaken.
Mensen zoeken daarbij naar
bevestiging en consistentie: in
aanknopingspunten en herinterpretatie
van het verleden geven ze betekenis.
Zo ontstaat een verhaal dat in
samenspraak met anderen in een
continu en interactief proces geschreven
wordt.
Dit wordt het kader voor vervolgstappen
(het script). Dit stuurt vervolgkeuzes en
handelingen.
Wat op zijn beurt weer de identiteit van
een persoon beïnvloedt.
Implicaties
1.  Studiebegeleiding is een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid.
2.  Het kan starten bij daadwerkelijke gebeurtenissen die de student creëert.
3.  Begeleiding moet bestaan uit continue feed back én feed forward
4.  En plaatsvinden op die momenten die het sterkst de loop van het ‘script’ bepalen
22
© 2014 Deloitte The Netherlands
Mechanisme 4 – Studiesucces (Tinto)
Studiesucces
Tinto (1975)
Twee groepen factoren zijn van invloed op
studiesucces:
-  Academische integratie
-  Sociale integratie
(Gebaseerd op suïcide theorie van
Durkheim 1961)
23
© 2014 Deloitte The Netherlands
Toelichting Studiesucces (Tinto)
Academische
systeem
Toewijding
Familie
achtergrond
Doel
commitment
Studieresultaten
Toewijding
Academische
Integratie
Intellectuele
ontwikkeling
Doel
commitment
Individuele
kenmerken
Uitval
beslissing
Institutioneel
commitment
Vooropleiding
Interacties
medestudenten
Interactie met
docenten
Institutioneel
commitment
Sociale
Integratie
Sociale
systeem
Bron: Tinto, V., 1975, Dropout from Higher Education: A Theoretical Synthesis of Recent Research, Review of Educational
Research, Vol 45 (1), p95. – kleuren toegevoegd en vertaald
24
© 2014 Deloitte The Netherlands
Mechanisme 4 – Studiesucces (Tinto)
Studiesucces
Tinto (1975)
Twee groepen factoren zijn van invloed op
studiesucces:
-  Academische integratie
-  Sociale integratie
(Gebaseerd op zelfmoord theorie van
Durkheim)
Implicaties
1.  Studiesucces of het gebrek daaraan vindt plaats binnen een systeem
2.  Hierin zijn een academische en een sociale dimensie te onderkennen die elkaar beïnvloeden
3.  Gedurende de studie beïnvloeden zij de toewijding van de student
4.  Beide dragen bij daarmee aan studiesucces
5.  Uitval kan gezien worden als een keuze
25
© 2014 Deloitte The Netherlands
Bachelor
Opbouw van de studieloopbaan
Een samenhangend geheel van fasen met schakelmomenten
2
1
2
Master
1
2
Phd
LLL
Werkervaring
Reviews &
proefschrift
Afstuderen
Promotie
Post Academisch
Werk
Promotie
Post Academisch
Werk
4
3
MOOCs, EVCs,
cursussen
WO
Master > Promotie
Post Academisch
Werk
4
3
2
1
Tweede
masterjaar
Onderzoek &
deelpublicaties
Onderzoeksvoorstel
& funding
Hoofdfase,
afstuderen
4
3
Master
Oriëntatie
1
Hoofdfase,
basis
Propedeuse
Oriëntatie
4
3
Leergang
Post-acad.
diploma
Carrière ontwikkeling
Wat valt op?
De studieloopbaan beperkt zich niet tot Bachelor- en Masteropleidingen, maar kan als concept worden
doorgetrokken naar promotietrajecten en Leven Lang Leren.
26
© 2014 Deloitte The Netherlands
Bachelor
Opbouw van de studieloopbaan
De SLB kent informele en formele aspecten en bijbehorende IT systemen
2
1
Oriëntatie
4
3
Propedeuse
Hoofdfase,
basis
Hoofdfase,
afstuderen
WO
Master > Promotie
Post Academisch
Werk
Orientatie
Onderwijs
Onderwijs &
stages
Onderwijs &
stages
Informeel
Aanmelding
& toelating
BSA /
Propedeuse
Toelating stage /
minor / excellentie
Diplomering
Formeel
CRM / Intake /
Student Informatie
Systeem
ELO
SIS
ELO
SIS
ELO
SIS
IT
Wat valt op?
Informele en formele processen worden veelal bediend door andere functionarissen, afdelingen en
systemen. Functioneel groeien deze systemen echter naar elkaar toe; dit geeft spanningen in de IT
governance van onderwijsinstellingen.
27
© 2014 Deloitte The Netherlands
Opbouw van de studieloopbaan
Informele momenten bereiden de student voor
op geformaliseerde overgangsmomenten naar de volgende fase
4
Jr 3(+4)
3
Jr 1
1
F Aanmelding
en toelating
F
Jr 2
2
F
BSA/Prop
Toegang
stage, minor
F
Diploma
WO
Master > Promotie
Post Academisch
Werk
4. Hoofdfase
afstuderen
3. Hoofdfase
basis
2. Onderwijs
1. Oriëntatie
F = formeel proces, gericht op overgang naar de volgende fase
Wat valt op?
Elke fase heeft eerst een element dat gericht is op ontwikkeling van de student (voorlichting,
onderwijs) dat vervolgens geformaliseerd wordt (gericht op het doorlopen van officiële procedures). De
formalisering vormt de basis voor overgang naar de volgende fase. Steeds meer processen worden bij
wet geformaliseerd: matching, BSA na het eerste jaar.
28
© 2014 Deloitte The Netherlands
Bachelor
Opbouw van de studieloopbaan
Onderwijsinstellingen geven studenten meer verantwoordelijkheid voor hun
succes naarmate de studie vordert
Initiatief onderwijsinstelling > studentbegeleiding
4
Jr 3(+4)
3
Jr 1
1
F Aanmelding
en toelating
F
Jr 2
2
F
BSA/Prop
Toegang
stage, minor
F
Diploma
WO
Master > Promotie
Post Academisch
Werk
4. Hoofdfase
afstuderen
3. Hoofdfase
basis
2. Onderwijs
1. Oriëntatie
Initiatief student
F = formeel proces, gericht op overgang naar de volgende fase
29
Wat valt op?
Onderwijsinstellingen ontwikkelen de meeste activiteiten rond de start van de opleiding. Van studenten
wordt verwacht dat zij verderop in de studie zelfstandiger beslissingen kunnen nemen. Studenten met
minder kans op studiesucces (beperkte sociale of academische integratie) hebben juist baat bij
continue begeleiding en spiegeling.
© 2014 Deloitte The Netherlands
Bachelor
Diploma halen
Ter illustratie
De oriëntatie, aanmelding en toelating vanuit het perspectief van de student
Studiekeuzetraject
Meeloopdag
Matching
Hier
of ergens anders?
Kennismaking op school
Onderwijsinstellings-ID
Verkeerde keuze?
Open dag
Collegekaart
Website
Collegegeld
Studiefinanciering
Wat wil ik? Wat vinden mijn ouders?
Bijbaantje of lenen? Introductie
DigiD OV-jaarkaart
Wat kan ik? Wat kan ik worden?
Aanmaning
Studielink Dyslexie, etc.
SLB Vrienden
Thuis wonen of op kamers?
Taalen
wiskundetoets
maken
Wat zijn de regels?
Versnipperde initiatieven,
centraal en decentraal
Jr 3(+4)
Jr 2
Jr 1
F Aanmelding
en toelating
F
BSA/Prop
F
Toegang
stage, minor
F
Diploma
WO
Master > Promotie
Post Academisch
Werk
4. Hoofdfase
afstuderen
3. Hoofdfase
basis
2. Onderwijs
1. Oriëntatie
Heel veel keuzes
Wat kan en moet ik kiezen?
30
Initiatief student
© 2014 Deloitte The Netherlands
Verloop van het contact tussen onderwijsinstelling en student
Een wisselwerking op meerdere niveaus
Opleiding
Wisselwerking
Student
a
Open aanbod
Interactie
met de student
Impliciete keuze
van de student
b
Formele
vastlegging van
de uitkomst
Officiële
interactie met de
student
Officiële keuze
van de student
Denkkaders:
-…
Dimensies
1.  Het verloop van het contact tussen de onderwijsinstelling en de student
31
© 2014 Deloitte The Netherlands
Verloop van het contact tussen onderwijsinstelling en student
Een wisselwerking op meerdere niveaus
Studentgerichte
voorbereiding
Formele overgang
naar de volgende
fase
Opleiding
Wisselwerking
Student
a
Open aanbod
Interactie
met de student
Impliciete keuze
van de student
b
Formele
vastlegging van
de uitkomst
Officiële
interactie met de
student
Officiële keuze
van de student
c
Voorlichting
procedures
Interactie
met de student
Impliciete keuze
van de student
d
Formele
vastlegging van
de uitkomst
Officiële toetsing
door de instelling
Officiële keuze
van de student
Denkkaders:
- formeel /
informeel
- transitie
…
Dimensies
1.  Het verloop van het contact tussen de onderwijsinstelling en de student
2.  Balans tussen meer informele en formele processen: opbouw van studentgerichte processen ter
voorbereiding en procedurele processen gericht op overgang naar een volgende fase
32
© 2014 Deloitte The Netherlands
Verloop van het contact tussen onderwijsinstelling en student
Een wisselwerking op meerdere niveaus
Studentgerichte
voorbereiding
Formele overgang
naar de volgende
fase
Opleiding
Wisselwerking
a
Open aanbod
Interactie
met de student
b
Formele
vastlegging van
de uitkomst
c
Voorlichting
procedures
d
S
S
Formele
vastlegging van
de uitkomst
Student
S
Officiële
interactie met de
student
Interactie
met de student
Officiële toetsing
door de instelling
Impliciete keuze
van de student
Denkkaders:
- formeel /
informeel
- transitie
- sense making
- dissonantie
Officiële keuze
van de student
S
Impliciete keuze
van de student
Officiële keuze
van de student
Dimensies
1.  Het verloop van het contact tussen de onderwijsinstelling en de student
2.  Balans tussen meer informele en formele processen: opbouw van studentgerichte processen ter
voorbereiding en procedurele processen gericht op overgang naar een volgende fase
3.  De optimale positionering van studentbegeleiding op schakelmomenten (a) voor belangrijke
keuzemomenten en (b) bij formele vastlegging van uitkomsten
33
© 2014 Deloitte The Netherlands
Concretisering - 1. Voorlichting & Inschrijving
1. Voorlichting
2. Propedeuse
Onderwijs
3. Hoofdfase
Voorbereiding verdieping
4. Hoofdfase Verdieping
en diplomering
De eerste fase in de studieloopbaan van de student is de voorlichting die wordt afgesloten met de
formele inschrijving op een opleiding.
Deze fase start met een studentgerichte kennismaking (de voorlichting), gevolgd door een formalisering
van de relatie (door toelating en inschrijving). Ook vinden hier matchingsgesprekken plaats.
1. Voorlichting
Wisselwerking
Algemene
voorlichting
Aansluitingsprogr./ online
voorlichting
Studentgerichte
voorbereiding
1. Inschrijving
Formele overgang
naar de volgende
fase
34
S
b
…
c
Voorlichting
inschrijving
Inschrijving
S
Keuze/voorkeur
Deelname
open dagen /
meelopen / etc.
Aanmelding
open dagen /
meelopen / etc.
S
S
d
Student
Decanaat
studiekeuze
Toelating /
matching /
loting
Definitieve
aanmelding
© 2014 Deloitte The Netherlands
repeterend
a
Opleiding
Concretisering - 2. Propedeuse en (Bindend) Studieadvies
2. Propedeuse
Onderwijs
1. Voorlichting
3. Hoofdfase
Voorbereiding verdieping
4. Hoofdfase Verdieping
en diplomering
De tweede fase is de propedeuse. Deze fase start met introductie en onderwijs, gevolgd door een
formalisering van de inspanningen van de student (door voorlopig advies en het bindende advies).
Vanaf deze fase vinden we verschillende varianten van studentbegeleiding binnen de opleidingen. Een
positief BSA vormt de overgang naar de volgende fase.
2. Propedeuse Onderwijs
Studentgerichte
voorbereiding
2. (B)SA
Formele overgang
naar de volgende
fase
35
Wisselwerking
Studiehandleiding /
Studiegids
Introductie
& publicatie
rooster
S
b
Resultaat
Deelname
onderwijs/
tentamen
c
Voorlichting
Studieadvies
Voorlopig
Studieadvies
S
d
(B)SA
Toetsing (B)SA
Student
S
Keuze
Aanmelding
onderwijs
/ tentamen
S Keuze BSA te
halen of switch/
uitstromen
Totale inspanning
propedeuse
© 2014 Deloitte The Netherlands
repeterend
a
Opleiding
Concretisering - 3. Voorbereiding verdieping (+ reparatie)
2. Propedeuse
Onderwijs
1. Voorlichting
3. Hoofdfase
Voorbereiding verdieping
4. Hoofdfase Verdieping
en diplomering
De derde fase is een korte of langere periode ter voorbereiding op verdieping in de volgende fase: de
minor, de stage, de specialisatie en de afstudeeropdracht. Maar vooral ook: reparatie van de nog te
behalen propedeuse.
Toelating tot verdieping (de minor, stage, specialisatie en afstudeeropdracht) is in meer of mindere mate
geformaliseerd.
Opleiding
Wisselwerking
Student
a
Studentgerichte
voorbereiding
3. Toelating verdieping
36
publicatie
rooster
S
b
Resultaat
Deelname
onderwijs/
tentamen
c
Voorlichting
verdieping
Concrete
advisering en
oriëntatie
S
d
Inschrijving
Toelating
S
Keuze
Aanmelding
onderwijs
/ tentamen
S
Fase keuze
Aanmelding /
‘sollicitatie’
© 2014 Deloitte The Netherlands
repeterend
Formele overgang
naar de volgende
fase
Studiehandleiding /
Studiegids
repeterend
3. Hoofdfase Voorbereiding
Verdieping
Concretisering - 4. Verdieping & diplomering
2. Propedeuse
Onderwijs
1. Voorlichting
3. Hoofdfase
Voorbereiding verdieping
4. Hoofdfase Verdieping
en diplomering
De vierde en afsluitende fase van de studie kent verdiepende onderdelen op weg naar het diploma
(zoals minor, specialisatie, stage, afstudeeropdracht).
Formele afsluiting door de onderwijsinstelling wordt gevormd door uitreiking van het diploma.
a
Studentgerichte
voorbereiding
4. Diploma
Formele overgang
naar de volgende
fase
37
Wisselwerking
Studiehandleiding /
Studiegids
Minor, stage,
afstudeeropdracht
S
b
Resultaat
Deelname ow./
tent. / scriptie /
afronding stage
c
Voorlichting
Diplomering
Oriëntatie &
loopbaanadvisering
S
d
Diplomering
Toetsing diploma
aanvraag
Student
S
Keuze
Aanmelding
onderwijs
/ tentamen
S
Keuze af te
studeren
Aanvraag
diploma
© 2014 Deloitte The Netherlands
repeterend
4. Hoofdfase Verdieping
Onderwijs
Opleiding
Mogelijke verbetering van studieloopbaanbegeleiding
Aanhaakpunten voor visievorming, analyse en verbeterplan
A
Eigenaarschap
en visie
B
Samenhang
en coördinatie
C
Borging binnen
HR, PDCA en
kwaliteitszorg
38
1.  Beleg het eigenaarschap van studentbegeleiding op instellingsniveau in
relatie tot studiesucces. Het kan zijn dat een gemeenschappelijke visie en
invulling van studentbegeleiding ontbreekt, waardoor de student een
gefragmenteerd beeld heeft van belangrijke kaders en beslismomenten.
à Wijs eigenaarschap toe en vorm een gemeenschappelijke visie op
studentbegeleiding
2.  Analyseer de status quo. Stroomlijn overdracht van informatie tussen de
verschillende fasen. Richt processen waar mogelijk uniform in. Deel
informatie tussen verschillende fasen, functionarissen en verschillende
soorten van administratie (formele/meer informele). Positioneer feedback en
feed forward op de juiste plaatsen en spreek inhoudelijk af hoe op deze
schakelmomenten de student bediend wordt.
à Coördineer en uniformeer activiteiten en processen en deel
informatie over de gehele keten
3.  Richt HR functies (docenten en ondersteunend personeel) gelijk in.
Positioneer studentbegeleiding duidelijk binnen de BKO/SKO. Maak
inbedding van studentbegeleiding binnen de PDCA-cyclus en kwaliteitszorg
van de instelling uniform.
à Professionaliseer studentbegeleiding binnen het HR functiehuis en
de BKO en neem de uitvoering van maatregelen op in planning en
control (kwaliteitszorg)
© 2014 Deloitte The Netherlands
Bestaande gegevens
kunnen beter
gebruikt worden voor
stimulering van studievoortgang
in jaar 2 en 3
Toelichting
Voorbeeldanalyse processen,
IT en informatieoverdracht
Aandacht
voor
docenten
kan
verbeterd
worden
een Hogeschool
Samenhang
Docent
Processen
Data Analyse
Governance
Student
Automatisering
Uitwisseling van gegevens
2,8
2,7
2,2
Voorlichting en
inschrijving
1,7
Maatwerk?
2,9
2,5
2,8
2,2
2,2
2,3
2,7
Onderwijs en
studieadvies
1,8
2,3
1,5
Sterke stroomlijning
van de diplomering
1,8
2,3
3,4
2,4
Diplomering
3,9
3,5
2,6
4,0
2,3
3,3
Geen aandacht
voor alumni
1,0
1,0
1,0
1,0
1,0
1,0
1,0
1,0
Alumni
2,2
2,5
Onderwijsprogrammering
2,7
2,3
2,0
2,3
1,6
1,6
4,0
3,5
3,0
2,5
2,0
1,5
1,0
0,5
0,0
De interne organisatie van het onderwijs
en de studieloopbaan van de student lijken in balans
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
© 2014 Deloitte The Netherlands
Informatietechnologie
Onze stellingnames
Inleiding
Overheid
Studieloopbaanbegeleiding
HO
41
Student
Informatietechnologie
1.  IT kan de ontwikkelingen in een stroomversnelling brengen.
2.  Empowerment: IT zal eindgebruikers meer middelen geven voor
optimale studiebegeleiding en bestuurders meer inzicht in de
effectiviteit daarvan.
3.  Externe partijen zullen op onderdelen functies van coaching
overnemen.
Welk mechanismen zorgen ervoor dat IT een
stroomversnelling kan veroorzaken?
Waarom kunnen en zullen externe partijen op onderdelen
coaching overnemen?
Wat is het effect hiervan op een onderwijsorganisatie?
IT
Implicaties voor studieloopbaanbegeleiding:
à brede verspreiding van informatie naar eindgebruikers en
management
à een dominantere plek van studieloopbaanbegeleiding in de
onderwijslogistiek en bij externe leveranciers
à nieuwe betekenisgeving aan de rol van studieadviseur
© 2014 Deloitte The Netherlands
Informatie wordt steeds sneller en breder verspreid
Social Learning Cycle – Boisot (1999)
Volume, variëteit, velocity, verspreiding
Rapportages, API’s
Mensen, devices
5. Absorptie
Ontvangst van informatie
via meerdere kanalen
4. Verspreiding
van informatie
4
Formeel
BI, gegevensmodel
5
Gecodificeerd
Abstract
2. Codificering
Verwerking van feedback
in systemen en
procedures
42
Concreet
Niet gecodificeerd
2
6. Impact
van gegevens in
systemen, apps en
communicatiemiddelen
6
1
Informeel
Verspreid
Niet verspreid
SIS,
ELO, Evaluaties,
NSE, social, etc
1. Analyse
Verzameling van feedback
van gebruikers
Implicaties
1.  Informatie voor verbetering van studieprestaties wordt steeds sneller verspreid
2.  Is in meer vormen en volume beschikbaar
© 2014 Deloitte The Netherlands
3.  En komt beschikbaar voor steeds meer dienstverleners
Social Learning Cycle in de information space – Boisot 1999
3. Abstractie
Reductie en
standaardisatie van
informatiestromen
Rapportages, data
SIS, ELO,
apps, media, papier
3
Toelichting Ontbundeling van onderwijsdiensten
De onderwijsketen wordt ontbundeld – nieuwe kansen voor onderwijsdiensten ontstaan
Klassieke onderwijsstructuur
Ontbundeling
van onderwijsdiensten
Onderwijs
Formatief
toetsen
Normatief
toetsen
Onderwijs
Formatief
toetsen
Normatief
toetsen
Onderwijs
Formatief
toetsen
Normatief
toetsen
Certificaat
Onderwijs
Formatief
toetsen
Normatief
toetsen
Certificaat
Onderwijs
Formatief
toetsen
Normatief
toetsen
Diploma
Studiecoaching
Tutoring
Tentamentraining
Loopbaan
coaching
Diploma
Bijvoorbeeld
Onderwijs + proeftoets
à Kandidaat / werving
Onderwijs + credits
à Professional / LLL
Alleen credits
à erkenning Elders
Verworven Competenties
(EVC’s) / credits
Alleen credits + diplomering
à erkenning extern
curriculum
Aanvullende
dienstverlening
op deelprocessen
43
© 2014 Deloitte The Netherlands
IT brengt nieuwe vormen van studiebegeleiding binnen bereik
Case 1 - StudyTube
Achtergrond
-  Initiatief van buiten het WO (2 studenten)
- 
- 
Externe financiering (0,5 miljoen)
Businessmodel: abonnementsvorm als
Spotify; 10.000 van de 25.000 studenten
rechten hebben zich al aangemeld
Aspecten
1.  Proces - Ondersteunt het proces ‘onderwijs’
gericht op beheersing van de lesstof door
de individuele student voor een tentamen
2.  Informatisering - Online ondersteuning door
video’s, tekst en snelle feedbackvragen
3.  Personalisering - Stelt de student in relatie
tot de lesstof centraal op basis van gebruikersdata: gerichte feedback en verdieping (adaptief)
in vergelijking tot medestudenten
44
© 2014 Deloitte The Netherlands
IT brengt nieuwe vormen van studiebegeleiding binnen bereik
Case 2 - STAP!
Achtergrond
•  STAP! ondersteunt studieadviseurs van de
Universiteit van Amsterdam in het raadplegen van
student- en studiegegevens, het registreren van
gesprekken en de communicatie aan studenten.
•  NB - STAP! is ontwikkeld door en eigendom van de
Universiteit van Amsterdam.
Aspecten
1.  Proces - Ondersteunt het proces ‘studieadvies’
gericht op persoonlijke advisering aan de
student.
2.  Informatisering - Online ondersteuning met
studievoortgangsgegevens, notities en
markeringen
3.  Personalisering - Stelt de studieadviseur in staat
de ‘eigen’ studenten te volgen en van feedback te
voorzien.
45
© 2014 Deloitte The Netherlands
Screenshots STAP! (1/6)
Studentgegevens inzien
46
© 2014 Deloitte The Netherlands
Screenshots STAP! (2/6)
Markeringen toekennen
•  Iedere student kan snel en eenvoudig kenmerken worden toegekend (markeringen)
47
© 2014 Deloitte The Netherlands
Screenshots STAP! (3/6)
Inzicht in voortgang
48
© 2014 Deloitte The Netherlands
Screenshots STAP! (4/6)
Inzicht in studieresultaten
49
© 2014 Deloitte The Netherlands
Screenshots STAP! (5/6)
Gespreksnotities maken
50
© 2014 Deloitte The Netherlands
Screenshots STAP! (6/6)
Gespreksnotities inzien
51
© 2014 Deloitte The Netherlands
Uitkomsten onderzoek STAP!
Effect op het gedrag van studieadviseurs
Persoonlijk gebruik bij aanvang
•  Studieadviseurs gingen in eerste instantie
dieper in hun werkmodus werken: als ze secuur
waren werden ze nog preciezer, als ze slordig
werkten werden ze nog slordiger.
•  Studieadviseurs keken bij elkaars
aantekeningen ter bevestiging van eerdere
vermoedens of adviezen.
Effecten bij adviseurs in groepsverband
•  Na verloop van tijd gingen adviseurs elkaar
vragen het systeem te gebruiken en maakten
ze afspraken over het gebruik.
•  Gebruik en informatie werden uniformer:
diversiteit aan adviezen aan studenten nam af
en adviseurs werden onderling beter
uitwisselbaar (bijv. bij een zwangerschap).
52
© 2014 Deloitte The Netherlands
IT brengt nieuwe vormen van studiebegeleiding binnen bereik
Case 3 - Student Analytics UvA
Achtergrond
-  Analyse van één
faculteit van een
universiteit
-  Historische gegevens
van ca 17.000
studenten.
-  Doel: gerichtere
inzet van voorlichting
en studiebegeleiding
53
© 2014 Deloitte The Netherlands
Discussie
Wat wordt het toekomstscenario voor de studieloopbaanbegeleiding?
Scenario A – De SLB-er als functie verdwijnt
en wordt overgenomen door persoonlijke IT
(apps)
54
Scenario B – De SBL-er blijft essentieel als
schakel tussen student en onderwijsinstelling
© 2014 Deloitte The Netherlands
Meer informatie
Theo Bakker
Senior Manager Onderwijs
Deloitte Consulting
[email protected]
06-10999307
Harm Erbé
Senior Consultant Onderwijs
Deloitte Consulting
[email protected]
06-82019411
55
© 2014 Deloitte The Netherlands
Deloitte refers to one or more of Deloitte Touche Tohmatsu Limited, a UK private company limited by guarantee, and its network of member firms,
each of which is a legally separate and independent entity. Please see www.deloitte.nl/about for a detailed description of the legal structure of
Deloitte Touche Tohmatsu Limited and its member firms.
Deloitte provides audit, tax, consulting, and financial advisory services to public and private clients spanning multiple industries. With a globally
connected network of member firms in more than 150 countries, Deloitte brings world-class capabilities and high-quality service to clients,
delivering the insights they need to address their most complex business challenges. Deloitte has in the region of 200,000 professionals, all
committed to becoming the standard of excellence.
This communication contains general information only, and none of Deloitte Touche Tohmatsu Limited, its member firms, or their related entities
(collectively, the “Deloitte Network”) is, by means of this publication, rendering professional advice or services. Before making any decision or taking
any action that may affect your finances or your business, you should consult a qualified professional adviser. No entity in the Deloitte Network shall
be responsible for any loss whatsoever sustained by any person who relies on this communication
.
© 2014 Deloitte The Netherlands