Geduld GEBODEN - Media Groep Limburg

© Copyright 2013 Dagblad De Limburger / Limburgs Dagblad.
Het auteursrecht, ook ten aanzien van artikel 15 AW, wordt
uitdrukkelijk voorbehouden. Zaterdag, 18 oktober 2014
achtergrond
Geduld
door Hans Goossen en Theo Sniekers
illustraties MGL
„A
Een schok gaat door Roermond als de rijksrecherche op
19 oktober 2012 binnenvalt bij de populaire wethouder en
VVD-senator Jos van Rey. Binnen een paar uur strijkt de
landelijke pers massaal neer in Roermond en die mediaaandacht zal beklijven. Twee roerige jaren later lijkt het
corruptieonderzoek op zijn einde te lopen. Een tussenstand.
ls je ziet wat er allemaal is gebeurd, ben ik
staatsvijand nummer 1”, verzucht Jos van
Rey op 6 oktober bij Jeroen Pauw. Het Openbaar Ministerie (OM) heeft in het strafrechtelijk onderzoek rond zijn persoon een undercoveragent ingezet, een peilbaken onder zijn
auto geplaatst, tientallen mensen afgeluisterd
en 260 getuigen gehoord. Rechercheurs hebben hem tot in Spanje
gevolgd, waar ze onderdak in hetzelfde hotel zochten. Al sinds 2010
ligt hij onder het justitiële vergrootglas, stelt de Roermondenaar.
Of het allemaal klopt wat hij op televisie verkondigt, zal tijdens
een rechtszaak moeten blijken. Die lijkt langzamerhand in zicht te
komen nu het OM heeft aangekondigd dat het ‘San José’ - Sint
Jozef - gedoopte strafrechtelijke onderzoek zich in de afrondende
fase bevindt.
Dat het OM Van Rey op de korrel heeft, wordt voor de buitenwereld zichtbaar bij de invallen op 19 oktober 2012. Die komen
voor justitie eigenlijk te vroeg. Het corruptieonderzoek naar Van
Rey en de Roermondse projectontwikkelaar Piet van Pol die hem
zou hebben omgekocht, is volgens het OM in juli van dat jaar gestart. De telefoons van Van Rey worden getapt en dat leidt al snel
tot een opmerkelijke bijvangst.
De wethouder is adviseur van de vertrouwenscommissie uit de
gemeenteraad die de sollicitanten naar het burgemeesterschap van
Roermond aan de tand voelt. Uit de afgeluisterde telefoongesprekken blijkt dat Van Rey twee kandidaten vragen van de vertrouwenscommissie met gewenste antwoorden doorspeelt. Het betreft
zijn partijgenoten Vincent Zwijnenberg, net als Van Rey wethouder in Roermond, en Meerssens burgemeester Ricardo Offermanns. De vertrouwenscommissie draagt Offermanns, tevens voorzitter van de VVD Limburg, uiteindelijk ook voor als burgemeester.
Om een daadwerkelijke benoeming te voorkomen, ziet het OM
zich genoodzaakt voortijdig in te grijpen, al kan dat het onderzoek
schaden. Er is vals spel gespeeld, vindt justitie, Van Rey heeft zijn
geheimhoudingsplicht geschonden. Die verdenking komt bij de invallen op 19 oktober 2012 aan het licht. Offermanns, door het OM
eveneens als verdachte aangemerkt, betaalt de hoofdprijs. Niet
alleen geeft hij het burgemeesterschap van Roermond eraan, hij
ruimt ook in Meerssen het veld.
Offermanns loopt bovendien als eerste verdachte in het grote
onderzoek tegen een veroordeling aan. De rechtbank in Rotterdam
straft de Meerssenaar in januari 2014 wegens ambtelijke corruptie
met een taakstraf van 120 uur. Offermanns liet zich met ‘waardevolle’ geheime informatie omkopen door Van Rey. Door die gift te
aanvaarden, nam hij volgens de rechters bewust het risico dat hij
als burgemeester van Roermond de wethouder ter wille zou moeten zijn. Met Van Rey heeft hij het wantrouwen van de burger in
het openbaar bestuur gevoed.
Het strenge vonnis overvalt velen en het OM zelf maakt direct
na de uitspraak ook een verraste indruk dat juist het zwaarste verwijt aan Offermanns doel treft. Het ligt in de rede dat Van Rey gedagvaard zal worden voor het lekken naar zijn partijgenoot, maakt
justitie meteen bekend. Offermanns tekent beroep aan tegen zijn
straf; wanneer die zaak dient, is nog niet bekend.
Over de andere verdenkingen tegen Van Rey is minder in detail
bekend, het OM houdt de kaarten nog stevig tegen de borst. De
Roermondenaar heeft zich schuldig gemaakt aan ambtelijke corruptie en het witwassen van criminele gelden, vermoedt justitie. En als
zijspoor is de rijksrecherche ook nog op mogelijke ronselpraktijken
bij verkiezingen gestuit.
Hoofdmoot blijft natuurlijk de veronderstelde corruptie. Van Pol
zou zijn oude vriend steekpenningen hebben betaald, de oud-wethouder op zijn beurt de projectontwikkelaar hebben bevoordeeld.
Dat laatste zou onder meer gebeurd zijn bij (grote) projecten ‘waar
de ontwikkelaar belang en de wethouder invloed’ op had. De Rijksrecherche kijkt, met de assistentie van de Fiscale Inlichtingen- en
Opsporingsdienst (FIOD), met grote belangstelling naar een reeks
van projecten in de bisschopsstad. Bij de diverse invallen op verschillende plekken zijn karrenvrachten vol documenten en digitale
bestanden meegenomen. De onderzoekers lichten de projecten
door en gaan daarbij ver terug in de tijd.
Onder meer de omstreden, ‘dure’ gemeentelijke aankoop door
de gemeente van het Stadskantoor voor 15,5 miljoen euro wordt
GEBODEN
minutieus ontleed. Datzelfde geldt voor de gang van zaken rond
het debacle ECI Cultuurfabriek. Daarbij dringt de gemeente als
koper van het tot cultuurcentrum gerestaureerde complex zelf aan
op een prijsverhogende tweede taxatie en werkt het stadhuis er
aan mee een mogelijkerwijs kostenbesparende Europese, openbare
aanbesteding van het werk te omzeilen. Het zijn projecten waarbij
Van Pol samenwerkt met het grote landelijke bouwconcern VolkerWessels, waar het OM eveneens stukken vordert.
Over wat Van Pol aan steekpenningen zou hebben betaald in
ruil voor een voorkeurspositie, wil het OM nu niets kwijt, zoals het
ook zwijgt over andere verdachten. Duidelijk is wel dat de opsporingsinstanties onderzoeken of giften van vooral bedrijven aan
Liba Adviesbureau als smeergeld kunnen worden gezien. Liba is
het door Van Rey in het leven geroepen en door zijn kinderen geleide bedrijfje dat zijn verkiezingscampagnes financiert, maar ook
andere VVD’ers wel eens de helpende hand toesteekt. Van Pol behoort tot de Liba-donateurs; hij heeft drie of vier keer 4.500 euro
gestort, meldt Van Rey zelf tijdens een tv-interview.
De affaire rond de prominente VVD’er Van Rey raakt ook zijn
partij, die toch al met een reeks integriteitsaffaires kampt. De rijksrecherche hoort VVD’ers als partijvoorzitter Benk Korthals, maar
ook bestuurders van de afdelingen Limburg en Roermond en Limburgse Kamerleden Karin Straus en Mark Verheijen als getuige.
Van Tilman Schreurs, Van Rey’s voormalige collega-wethouder
Financiën, is het onduidelijk of hij door de Rijksrecherche als verdachte of getuige is ondervraagd. Staatssecretaris van Financiën
Frans Weekers raakt in politieke problemen als in de publiciteit
komt dat hij in 2012 steun van Van Rey en waarschijnlijk Van Pol
heeft aanvaard bij zijn campagne voor de Kamerverkiezingen. Het
levert de VVD pijnlijke publiciteit op.
Het Roermondse stadhuis wordt ook geplaagd door het strafrechtelijk onderzoek. Er vinden twee doorzoekingen plaats, de
rijksrecherche hoort ambtenaren, sommigen verscheidene keren
en dagen achtereen. De telefoons van twee medewerkers worden
zelfs enkele weken getapt. Het legt allemaal een grote druk op zijn
mensen, weet burgemeester Peter Cammaert.
Die druk voelt Van Rey natuurlijk als geen ander. De Roermondenaar heeft drie dagen na de invallen zijn wethouderschap en lidmaatschap van de Eerste Kamer al neergelegd, een stap die hij naderhand zegt te betreuren. ‘Ik ben niet corrupt’, bezweert Van Rey,
die zich al snel positioneert als slachtoffer van een politieke afrekening, van machtige vijanden die op de achtergrond naar zijn val
hebben toegewerkt. Hij stelt het OM op een lijn met een ‘criminele
organisatie’ die zijn leven heeft geruïneerd. Ook haalt hij uit naar
de voor justitie verantwoordelijke bewindslieden Ivo Opstelten en
Fred Teeven, partijgenoten voor wie hij geen goed woord meer
over heeft.
Dat de lange duur van het onderzoek en de ermee gepaard gaande publiciteit - die Van Rey deels ook zelf zoekt - een zware claim
leggen op het leven van de Roermondenaar, staat buiten kijf. Het
OM bestrijdt dat de naspeuringen te veel tijd in beslag nemen,
zoals het kamp Van Rey al binnen het jaar beweert. Het zijn gecompliceerde en tijdrovende onderzoeken, werpt het OM tegen.
Ook wat de gebruikte onderzoeksmethoden betreft zou de liberaal
geen ander behandeling krijgen dan andere verdachten.
Het onderzoek nadert zijn einde, maar loopt mogelijk door tot
in 2015. Dan moet justitie nog een besluit nemen of Van Rey
wordt vervolgd en - indien dat het geval is - een dagvaarding opstellen. Het is geen wilde gok om te veronderstellen dat de rechter
zich dan op zijn vroegst diep in 2015 inhoudelijk over San José
buigt. Van Rey zal nog veel geduld moeten hebben.

Download Report