Vragen en antwoorden met betrekking tot verhoogde

Vragen en antwoorden met betrekking tot verhoogde sterfte zeehonden in noordelijk Duitsland
Versie 21-11-2014, 13.30 uur
Sinds begin oktober worden er in het waddengebied, vooral in Duitsland, opvallend veel dode zeehonden
gevonden. Onderzoek heeft uitgewezen dat een deel van deze zeehonden griep had.
Waar zijn de dode zeehonden gevonden?
De sterfgevallen begonnen in het Noord-Duitse deel van de Waddenzee, deelstaat Sleeswijk-Holstein. Op de
Duitse eilanden Helgoland, Amrum, Föhr en Sylt spoelden de meeste dieren aan. Sinds begin november spoelen
ook dode zeehonden in Nedersaksen aan. Inmiddels is dit aantal opgelopen tot 88 in heel Nedersaksen. Ook in
het Nederlandse deel van het waddengebied zijn verdachte gevallen waargenomen.
Wat is de ziekte precies?
Resultaten van veterinair onderzoek onder zeehonden die in Sleeswijk-Holstein waren gevonden wijzen op een
influenza-virus, een vorm van griep, dus. Het gaat om de stam H10N7. Dit virus heeft eerder dit jaar op het
Deense Oostzee-eiland Anholt ook sterfgevallen onder zeehonden veroorzaakt. Ook dode zeehonden in
Nedersaksen hadden dit type influenzavirus. Van enkele zeehonden uit het Nederlandse waddengebied is ook
vastgesteld (Erasmus Universiteit i.s.m zeehondencrèche Pieterburen) dat zij het H10N7-virus onder de leden
hadden.
Hoe wordt het virus tussen zeehonden verspreid?
Griepvirussen kunnen op verschillende manieren verspreid worden, afhankelijk van het type. Zeehonden
kunnen het virus waarschijnlijk onderling doorgeven, hoe dat bij dit griepvirus precies gaat is nog niet bekend.
Hoeveel dode zeehonden zijn er gevonden?
Ongeveer 1500 in Sleeswijk Holstein (stand 18-11), ongeveer 40 op Norderney (stand 6-11) en enkele dieren in
Nederland. Op Texel is nog geen sprake van verhoogde sterfte.
Om welke soort zeehonden gaat het?
Gewone zeehonden.
Kan het virus ook worden overgedragen op grijze zeehonden of bruinvissen?
Het is niet bekend dat er in eerdere gevallen van een griepuitbraak onder gewone zeehonden andere
zeezoogdieren besmet zijn geraakt. Maar het is niet uitgesloten dat dat in het geval van de huidige
griepvariant wel zou kunnen.
Is zoiets al eens eerder gebeurd?
In 1988 en 2002 hebben virusepidemieën zwaar huisgehouden onder zeehonden in de hele Waddenzee, dus
ook in Nederland. Toen ging het om een ander type virus, verwant aan de hondenziekte. Het zogenaamde
Phocine distemper (PDV) of zeehondenziekte, ook wel zeehondenmazelen genoemd. Beide keren ging meer
dan de helft van de gewone zeehonden in de Waddenzee dood, maar is de populatie in de jaren na de
epidemie weer snel op peil gekomen.
Wordt dit weer zo'n grootschalige epidemie?
Of het huidige griepvirus ook een grootschalige epidemie in het hele Waddengebied kan veroorzaken is nog
niet duidelijk. Op basis van de ervaringen in Denemarken wordt rekening gehouden met een sterftecijfer van
tussen de 10 en 15%.
Hoe herken ik een zieke zeehond?
De ziekte gaat niet gepaard met verschijnselen die duidelijk aan de buitenkant van het dier te zien zijn. Maar
een nog levend griepslachtoffer is zwak, reageert niet meer alert en vertoont geen gezond vluchtgedrag bij
verstoring.
Wat moet ik doen als ik een dode of zieke zeehond op het strand vind?
Nu het virus in Nederland is gevonden zal het ministerie van EZ snel komen met richtlijnen voor het bergen van
de kadavers. Tot die richtlijnen officieel zijn kunnen zieke of dode zeehonden telefonisch gemeld worden bij
de zeehondencentra (zie onderaan). Bij het vinden van dode of zieke dieren geldt altijd: raak een dode of zieke
zeehond niet aan en houdt voldoende afstand. Zorg ervoor dat uw hond niet bij het dode of zieke dier kan
komen. De kans van besmetting voor mensen is volgens virologen ‘zeer klein', maar u kunt beter het zekere
voor het onzekere nemen.
Werken de opvangcentra samen?
We onderhouden nauw contact met onze collega's van de Nederlandse en de Duitse opvangcentra en
informeren elkaar. We houden ook contact met het Ministerie.
Hoeveel zeehonden leven er in de Waddenzee?
In de totale Waddenzee leven naar schatting 39.400 gewone zeehonden. In het Nederlandse deel van de
Waddenzee werden er in 2014 zo'n 7000 geteld. Naast gewone zeehonden kun je in de Waddenzee ook nog
grijze zeehonden tegenkomen. In de totale Waddenzee zijn er van deze soort zo'n 4200geteld.
Wat gebeurt er met zieke zeehonden die nu in Nederland worden gemeld?
Zoals gewoonlijk gaan zieke zeehonden die op de Nederlandse kust worden gevonden naar één van de
zeehondenopvangcentra. Daar worden ze nu onder verscherpte quarantaine-maatregelen opgevangen en
getest op aanwezigheid van een griepvirus.
Wat gebeurt er met dode zeehonden die nu in Nederland worden gemeld?
Het bergen van dode dieren vindt plaats onder verantwoordelijkheid van de betreffende gemeente. Op Texel
worden dode zeehonden geborgen door de professionele medewerkers van Ecomare en steunpunten die ons
hierbij helpen. Verdachte gevallen worden getest op aanwezigheid van een griepvirus, de overige dode
zeehonden gaan naar de destructie.
Is er risico voor mensen en dieren?
In dode en zieke dieren kan zich altijd een breed scala aan potentiële ziekteverwekkers bevinden. Mensen
moeten dus altijd afstand houden van dode of zieke dieren en zorgen dat hun huisdieren er niet mee in
aanraking komen. Het is nog onbekend of dit virus ook besmettelijk is voor mensen of andere dieren, maar dat
kan niet worden uitgesloten. Er wordt daarom geadviseerd om voorzichtig te zijn bij dode of zieke zeehonden.
Worden zeehonden uit jullie opvang nog gewoon uitgezet?
Nee. Nu er bekend is geworden dat er ook in Nederland dode dieren met het influenzavirus zijn aangetroffen,
zullen we de dieren die nu nog in de opvang zijn voorlopig niet uitzetten.
Kunnen zeehonden worden gevaccineerd tegen dit virus?
Op dit moment bestaat er voor dit virus nog geen vaccinatie voor zeehonden.
Wat zijn de afspraken op Texel?
Ecomare, de Gemeente Texel en de dierenartsen hebben afspraken gemaakt hoe te handelen met zieke of
dode zeehonden die wegens dit virus op het eiland aanspoelen. Iedereen wordt verzocht afstand van zieke of
dode zeehonden te houden, de dieren niet aan te raken en direct de gemeente Texel te waarschuwen via
140222.
Ecomare kan geen zeehonden opvangen die zijn besmet met het griepvirus. Dit zou teveel besmettingsrisico
opleveren voor de vaste groep zeehonden en bruinvissen van het centrum.
Ook het ophalen van slachtoffers van het virus is om deze reden te riskant. Daarom is met de Gemeente Texel
en de Dierenartsenpraktijk Texel afgesproken dat dit buiten Ecomare om geregeld wordt.
Aangespoelde zeehonden moeten gemeld worden bij het centrale meldnummer van de gemeente Texel via
telefoonnummer 140222. De kadavers worden door de gemeente geregistreerd en afgevoerd. Levende zieke
gewone zeehonden worden door de gemeente opgehaald en opgevangen in een noodopvang. De dierenarts
bepaalt of het dier te behandelen valt of uit zijn lijden moet worden verlost. Als de conditie van het dier
voldoende is voor behandeling en transport, gaat het naar de Zeehondencrèche in Pieterburen. Daar is genoeg
ruimte om besmette en niet-besmette dieren gescheiden te huisvesten.
Huilers en bruinvissen wel naar Ecomare
In deze tijd van het jaar worden de pups van de grijze zeehonden geboren. Het is mogelijk dat een pasgeboren
grijze zeehond wordt gevonden. Omdat grijze zeehonden tot nu toe niet vatbaar lijken voor het griepvirus,
blijft Ecomare deze dieren met verscherpte quarantainemaatregelen wel opvangen. Voor het stranden van
levende bruinvissen geldt het gewone protocol: Ecomare verleent eerste hulp en draagt het dier over aan SOS
Dolfijn.

Download Report