Je kunt pijn hebben zonder enorm te lijden

INTERVIEW
Je kunt pijn hebben
zonder enorm te lijden
Interview met drs. Yvonne Rosman-Sonius
door Ticky Oltheten
Mindfulness in de praktijk
Voor dit interview met Yvonne RosmanSonius hoef ik geen reiskosten te berekenen. Het is wel geteld vijftien stappen
zetten en dan ben ik er al. Ze is eigenlijk
een buurvrouw van me maar dan alleen
in werkuren. Yvonne is psychotherapeute en al twintig jaar vrijgevestigd.
Met haar 66 jaar heeft ze al wel de
pensioengerechtigde leeftijd bereikt
maar dit verhindert haar niet om door te
gaan met haar passie om mensen te
begeleiden op hun weg naar balans
tussen lichaam, ziel en geest. Met haar
krachtige maar zeer toegankelijke uitstraling en haar stralende blik is zij zelf
de bevestiging van haar eigen gedachtegoed. Yvonne mediteert al vanaf haar
26e. Omdat zij ook in de reguliere hoek
van de psychotherapie werkzaam is en
daardoor te maken heeft met psychotherapie in de klassieke vorm, heeft zij
geleerd om zich op het juiste moment
aan te passen en op andere momenten
haar eigen weg te gaan. In de loop der
jaren heeft ze vele opleidingen in
lichaamsgerichte therapie gevolgd.
Mindfulness
Een van haar speerpunten is mindfulness. In een training, die acht weken
duurt, leer je je naar binnen te richten,
de activiteit van je geest te observeren
en stil te staan bij je lichamelijke sensaties, gedachten en gevoelens zonder er
door in beslag te worden genomen of
ze te ontkennen. Zo kun je bijvoorbeeld
pijnpatronen waarnemen maar er niet
door geleid worden en kun je je ook
12
bewust worden van je aannames en
oordelen in relatie tot jezelf en in relatie
tot anderen en deze dan los te laten en/
of te kiezen voor andere reacties.
Mindfulness is in een aantal decennia
een heel gangbare methode geworden
om stress en pijn te verlichten en evenwichtiger en gelukkiger in het leven te
staan.
Mindfulness leert
mensen om op de brug
te blijven staan
Stress
Yvonne constateert dat we in een versnelde tijd leven met heel veel prikkels
van buitenaf. Dat doet iets met onze
perceptie. We staan niet meer met
beide benen op de grond, we zijn niet
meer geaard en zijn overprikkeld. Dit,
omdat we snel resultaten willen zien en
snel willen handelen. Ze illustreert deze
constatering met een verhaal over haar
dochter, die net moeder is geworden.
Als startende moeder kreeg ook zij veel
tips voor het adequaat omgaan met
haar baby. Zo hoorde zij dat het beter
was om je kind vanaf het begin te activeren en te prikkelen. Eigenlijk kwam ze
er zelf al achter dat dat niet helemaal
waar was. Yvonne gaf haar als rechtgeaarde moeder ook al aan dat rust de
natuurlijke staat van het kind is. Door
rust ontdekt het kind zijn eigen geluid.
Het tijdsbeeld laat ons doorslaan naar
de kant van het jachten en jagen. Door
al die overprikkeling ontstaan er stress,
angst, negatieve gedachtes en te weinig contact met je lijf. Door ‘mindful’ te
zijn word je je bewust van het meegaan
in die snelle stroom maar je laat je er
niet door meesleuren. Door een stapje
terug te doen ontspan je je lichaam en
je geest.
‘Het lichaam is belangrijk’, zegt Yvonne,
‘het lichaam is een bron van kennis en
ik help mensen bij het contact maken
met lichaamssignalen en samen met
hen te zoeken naar de emotionele betekenis erachter. Stress is een reactie op
onze omgeving. Je moet van goeden
huize komen om in deze snelle tijd een
balans te vinden tussen actief en passief, actie en reactie.’
Yvonne heeft mindfulness geïntegreerd
in haar bestaan en gebruikt het dus ook
overal. Als ze individueel met mensen
werkt, bij mensen, die herhaaldelijk last
hebben van een depressie en/of te weinig contact maken met hun eigen lijf en
zich niet goed kunnen ontspannen. Ook
voor mensen, die al jaren rondlopen met
onverklaarbare ziektes en pijn is mindfulness een goede manier om rustiger
naar de situatie te kunnen kijken.
Op de brug staan
Wat is nu na acht weken training het
belangrijkste resultaat, dat je mee kunt
nemen in je verdere leven? ‘Dat je leert
dat gedachten geen feiten zijn. Mensen
zijn gefuseerd met gedachten. Je denkt
iets en je twijfelt geen moment aan de
INTERVIEW
werkelijkheid en waarheid van die
gedachte. Mindfulness leert mensen om
op de brug te blijven staan en daardoor
als het ware afstand te nemen van datgene wat je denkt. Je kunt observeren
welke gedachten je allemaal hebt. Pas
geleden reed ik over een rotonde toen
een auto van links mij echt sneed. Mijn
instant reactie is dan boosheid maar ik
was nog niet van de rotonde af toen ik
dacht, dat deze manier van ermee
omgaan mijn hele dag zou kunnen verpesten. Ik zou me slecht voelen, hoofdpijn hebben en mijn lijf zou niet meer tot
rust komen. Op dat moment zette ik
mijn bewustzijn open zonder in actie te
komen. Ik ging op de brug staan.’
Kan iedereen het leren?
‘Dit is aan te leren maar kost echt training. Belangrijk is alles te accepteren
wat er is. Diep ademen. Ik doe dat de
hele dag door. Opnieuw zeggen: ‘Wat
gebeurde er nou precies?’ De eerste
lichamelijke stressreactie houd je niet
tegen maar het terugschakelen kun je
leren. In die ontspanning gaan, gaat
steeds sneller.
We hebben allemaal weerstand tegen
verandering, ons hele ego is weerstand.
Bij mijn trainingen zie ik dat in verschillende vormen terug: in slaap vallen, in
verzet gaan of vragen waar dit allemaal
goed voor is. Bij sommigen is het een
harde dobber om het kwartje te laten
vallen. Anderen integreren het in hun
leven, sommigen partieel en sommigen
passen het alleen toe als ze het moeilijk
hebben. Terugkomdagen zijn echt
nodig. Het is een ander perspectief in je
leven. Als je er niets meer mee doet
dan is het net of je je zwemdiploma
gehaald hebt maar nog niet echt kan
zwemmen. Het is geen appeltje eitje. Je
moet er wel mee doorgaan.’
Energetisch veld
‘Werken met een groep werkt honderd
keer beter. Je creëert een leeromgeving, waarin je je veilig voelt, waarin
herkenning geboden wordt, het gevoel
dat je niet de enige bent en een groep
biedt een stimulans om er ook thuis
mee bezig te zijn. Het veld is groter dan
zomer 2014, nummer 53
twee individuen. Als ik in een groep
mediteer is dat sterker dan in mijn eentje. Je leert door te mediteren je aandacht ergens bij houden. Zo’n groep is
gemakkelijk toegankelijk omdat je oefeningen met elkaar doet maar je zit er
voor jezelf. Dus er ontstaan geen discussies of verbale confrontaties. Je
krijgt als een groep energie van elkaar;
er ontstaat een energetisch veld, dat
heel krachtig is.’
Pijn zonder lijden
Yvonne geeft aan dat er een onderscheid gemaakt kan worden tussen
primaire en secundaire pijn.
‘De primaire pijn is de ruwe informatie
van de pijnprikkel aan het lichaam. De
secundaire pijn is de pijn, die daar
direct op volgt. Het is een reactie van
de geest op de pijn. De geest analyseert de informatie van de fysieke pijn.
Hij gaat op zoek naar de oorzaak van
de pijn en doet er alles aan om die pijn
te verminderen. Als de geest de pijnprikkel gaat analyseren en er is geen
oplossing voor, bijvoorbeeld bij chronische pijn, dan loop je het risico dat de
geest actief blijft zoeken naar oplossingen. Dat heeft tot gevolg dat er teveel
oude ervaringen van pijn mee gaan
spelen in de informatieverwerking en
dat leidt tot verkeerde conclusies, vaak
negatieve gedachten en emoties. Dit
noemen we lijden.
Het vervelende is dat dit een automatische reactie is. Pijn trekt aandacht en
heeft zijn eigen procesgang. Chronisch
zieken blijven ermee bezig, vooral ‘s
nachts. Doorgaan met het analyseren
van de pijn maakt het alleen maar erger
en zorgt voor een warboel in je hoofd.
Wat Yvonne oefent met cliënten met
pijn is bijvoorbeeld het pendelen. De
training van de aandacht naar andere
niet pijnlijke plekken in je lichaam of
geest. Er zijn ook lichaamsdelen, die
geen pijn doen. Er zijn ondanks alles
dingen, die je wel blij maken. Je kunt
pijn hebben zonder enorm te lijden.
Lees ook over de ervaringen van
Anja van Groningen over mindfulness
op blz.22
13

Download Report