Download - Tim van de Poppe

9-8-2014
Koninklijke Imtech en de zeven hoofdzonden | Het Financieele Dagblad
Koninklijke Imtech en de zeven hoofdzonden
Siem Eikelenboom, Pieter Couwenbergh
zaterdag 09 augustus 2014, 04:04
update: zaterdag 09 augustus 2014, 04:51
Oud­topbestuurder René van der Bruggen verraste vriend en vijand door aan te kloppen bij de
aandeelhoudersvergadering. Hij kwam als aandeelhouder, zei hij tegen het FD.
De neergang van succesvolle bedrijven is vaak te herleiden tot menselijk gedrag dat
van alle tijden is. Hoogmoed, de wens onsterfelijk te zijn, gulzigheid, hebzucht en
woede staan vaak aan de basis van debacles.
1.Gulzigheid
Het eerste plan is nog eenvoudig. In Polen wil bedenker Peter Jan Mulder een Walibi­​
‐
achtig park bouwen. Als kind speelde hij daar graag. Maar in Polen, zijn nieuwe
thuisland, is een soortgelijk park met zwembaden en attracties nergens te vinden. Daarom
besluit hij zelf zoiets te ontwikkelen.
Hij komt in contact met investeerder Henk Roodenburg, iemand die gepokt en gemazeld
is in de amusementsector. De twee besluiten een achtbaan bij het park te laten bouwen.
Doel: een park van rond de € 50 mln. Ze schakelen wat Nederlandse bedrijven in om het
park te ontwikkelen en attracties te bedenken.
Dan verschijnt Imtech op het toneel
Van een klein park, waarvoor Imtech aanvankelijk alleen alle elektrische en mechanische
werken zou verzorgen, groeit het uit tot een plan voor een pretpark dat qua omvang de
Efteling zou overtreffen. Hotels komen erbij. Twee afvalverwerkingsinstallaties. Geschatte
kosten: € 620 mln. Dat er geen externe financiering is, doet er niet toe. In afwachting
http://fd.nl/ondernemen/407961-1408/koninklijke-imtech-en-de-zeven-hoofdzonden?print=true
1/5
9-8-2014
Koninklijke Imtech en de zeven hoofdzonden | Het Financieele Dagblad
daarvan regelt Imtech de voorfinanciering wel zelf.
2.Gemakzucht
René weet wel wat hij doet. Hij presteert al jaren uitstekend.’ Was getekend: de raad van
commissarissen van Imtech. Het is een ervaringsfeit dat lang zittende en succesvolle
topmensen minder scherp worden bevraagd door hun interne toezichthouders. Imtech met
zijn topman René van der Bruggen vormt daarop geen uitzondering. Commissarissen
stellen wel de vragen: over de snelle ontwikkeling van het werkkapitaal, over de snelle
groei, over de noodzaak om de risico­ en controlesystemen uit te breiden, maar laten zich
steeds geruststellen door hun succesmanager.
Een ander voorbeeld. Financieel directeur Boudewijn Gerner weet dat het moeilijk ligt
met de financiering van het Poolse pretpark. Als één minuut voor twaalf topman Klaus
Betz van Imtech Duitsland met een wissel op de proppen komt, boekt Gerner die in als
cash en gaat hij over tot de orde van de dag. De vraag is nog altijd: is hij bewust of
onbewust onbekwaam of is hij gewoon te goed van vertrouwen?
Vertrouwen
Imtech is in tien jaar verdubbeld in omvang en heeft activiteiten in vijfentwintig landen.
Maar dat is geen reden om het hoofdkantoor uit te breiden, het managementteam te
vergroten, de controleafdelingen uit te breiden en een interne auditor te benoemen. Het
gaat al zo lang goed op deze manier, waarom zouden we veranderen? is de gedachte van
Van der Bruggen. En de commissarissen gaan met hem mee. Bedrijven worden gekocht
maar niet geïntegreerd. De lokale financieel directeuren blijven uitsluitend rapporteren aan
de lokale algemeen directeur. Er komt geen aparte rapportagelijn naar cfo Gerner. Imtech
werkt liever op basis van vertrouwen.
3.Hoogmoed
Succes is goed voor het ego, maar slecht voor het karakter, luidt een oude
tegeltjeswijsheid. Van der Bruggen is geen uitzondering op deze regel. Hij heeft in zijn
eerste jaren bij Imtech een gouden hand van overnames. Imtech loopt op rolletjes en wordt
een beurslieveling.
De loutering van het bedrijf gaat hand in hand met die van zijn topman. Ondernemer van
het jaar wordt Van der Bruggen overigens nooit. Wel is hij één keer genomineerd. Hij legt
het in 2010 af tegen Niek Hoek van Delta Llloyd.
Koninklijk
Maar de topman gaat wel steeds meer geloven in zijn eigen succes, in zijn eigen
onaantastbaarheid. In 2010 legt hij de lat nog wat hoger voor zijn explosief gegroeide
bedrijf, door te roepen dat de omzet in de komende vijf jaar verdubbelt. Als er intern
twijfels worden geuit, zegt hij: ‘Geen zorg. Het lukt me wel.’
Zijn ego wordt gestreeld als commissarissen de dan 60­jarige Van der Bruggen in 2009
vragen drie jaar langer aan te blijven. Een nieuwe ego­boost krijgt hij als Imtech in 2011
het predikaat Koninklijk krijgt. Het is een bekroning van zijn werk.
http://fd.nl/ondernemen/407961-1408/koninklijke-imtech-en-de-zeven-hoofdzonden?print=true
2/5
9-8-2014
Koninklijke Imtech en de zeven hoofdzonden | Het Financieele Dagblad
Geen zonnekoning
Een echte zonnekoning wordt hij overigens niet. Van der Bruggen blijft bescheiden over
zijn rol. In interviews zegt hij dat hij vooral in staat is ‘een man of tien, vijftien als een gek
te laten rennen. En te zorgen dat die het dan ook nog leuk vinden ook.’
Hij blijft ver van de roddelrubrieken, society­evenementen en steekt zijn geld ook niet in
opzienbarende huizen of auto’s. Die rol lijkt meer weggelegd voor de chef van Imtech­
Duitsland, Klaus Bets. Al valt niet uit te sluiten dat de twee elkaar opjutten.
4.Hebzucht
Als het moest, haalde ik het vlees van iemand anders bord af. Dat deed ik echt.’ Dit zegt
René van der Bruggen in 2012 in een interview met Management Team. Het is duidelijk:
als de voormalige topman van Royal Imtech iets wil, dan krijgt hij het ook.
Dat is ook zijn houding als ceo. ‘Zijn’ Imtech moet groeien. Tien jaar lang doet hij elke
twee maanden tenminste één overname. In 2012 staat de teller op 79. De omzet gaat van €
1,9 mrd naar ruim € 5 mrd. Er is voor € 2,5 mrd aan omzet bijgekocht.
Nog meer gulzigheid
En nog is zijn honger niet gestild. In 2010 heeft Van der Bruggen beleggers al verteld dat
de omzet in 2015 moet zijn verdubbeld tot € 8 mrd, en dat bij een operationele marge van
7%. Geroutineerd vertelt hij dat Imtech in de afgelopen jaren is getransformeerd tot een
heuse overnamespecialist, die zijn gelijke in Nederland niet kent. Dat gaat hem wel
lukken.
Daarmee legt Van der Bruggen zijn nek in de strop. Met de belofte aan beleggers om de
omzet te verdubbelen, wordt het acquireren bittere noodzaak. Zijn reputatie staat op het
spel. Tot nu toe heeft hij alle doelstellingen gehaald. Maar zijn er nog genoeg pareltjes te
vinden? De administratieve processen kunnen de explosieve groei van het bedrijf niet
bijbenen. Veel zorg heeft Imtech daar niet over. Het zou de groei alleen maar afremmen.
De gulzigheid wordt ook zichtbaar bij bouwprojecten. Het installatiebedrijf schuift in de
loop der jaren op in de keten, van uitvoerder naar mede­participant tot uiteindelijk
hoofdaannemer van projecten als het Poolse pretpark. Het risicoprofiel verandert
navenant.
5.Woede
Goed nieuws was welkom en breed uitgedragen. Slecht nieuws of problemen werden
genegeerd of de kop ingedrukt. Bij Imtech, zo constateren de onderzoekers van De Brauw
in hun ‘Report to Shareholders’, is geen open of kritische cultuur. De bedrijfsleiding staat
niet open voor neerwaartse bijstellingen van budgetafspraken. Er wordt ook druk
uitgeoefend op de Nederlandse directie om in bepaalde jaren de begroting op te krikken
tot een niveau van onrealistisch optimisme. Interne controlerapporten worden met de
regelmaat van de klok terzijde geschoven. De cultuur is doordesemd van het halen van de
financiële beloftes aan de markten.
Een interne politieagent wordt lange tijd niet nodig geacht vanwege de goede
http://fd.nl/ondernemen/407961-1408/koninklijke-imtech-en-de-zeven-hoofdzonden?print=true
3/5
9-8-2014
Koninklijke Imtech en de zeven hoofdzonden | Het Financieele Dagblad
managementsystemen bij alle bedrijfsonderdelen. Riskmanagement wordt vooral
gepercipieerd als een noodzakelijk kwaad en ook waren er tekortkomingen in procedures.
Regels en procedures remmen de groei, lijkt het adagium. Het is niet verrassend dat de
accountant in 2011/2012 allerlei tekortkomingen in de processen vaststelt. Maar dan is het
kwaad al geschied.
Formalistisch gezeur
Het niet willen horen van slecht nieuws blijkt ook uit de agressie waarmee Imtech een
kritisch rapport van ABN Amro­analist Teun Teeuwisse, aanpakt. Media worden
bewerkt, Teeuwisse zodanig onder druk gezet dat de bestuurder Joop Wijn van ABN
Amro zich geroepen voelt Imtech tot de orde te roepen.
Ook kritische opmerkingen van de externe accountant over het feit dat een wissel onder
het kopje kasmiddelen wordt geplaatst, kan niet direct op applaus rekenen. Formalistisch
gezeur klinkt het in Gouda.
6. Wellust
In het ‘Report to Shareholders’ staat het nergens vermeld, maar volgens Duitse bronnen
werkte Imtech Duitsland met een zogeheten bordeelboot: de Atlantide. Op het schip
zouden (potentiële) opdrachtgevers van Imtech Duitsland en Imtech Polen worden
vermaakt. Van die taferelen werden opnames gemaakt om eventuele onwillige
opdrachtgevers alsnog te overtuigen van de kwaliteit van de Imtechdiensten. Wellust om
opdrachten binnen te halen.
Maar als je wellust breder definieert als genot vallen ook copieuze etentjes en luxueuze
wijnen onder deze categorie. Als Klaus Betz, de topman van Imtech Duitsland, de
bedenker van het Poolse pretpark Peter Jan Mulder uit eten noodt, gebeurt dat in het
chicste restaurant van Warschau. Van tevoren wordt opgebeld zodat de duurste wijnen
worden geschonken op de juiste temperatuur.
Om de financiering van het pretpark rond te krijgen, regelt Betz privéjets voor degenen die
in Londen, Linz of waar dan ook met bankiers moeten praten. Geld speelt geen rol.
Voetnoot Afgunst
En de zevende hoofdzonde zult u zeggen. Van afgunst hebben we geen voorbeelden
gevonden bij Imtech. Die moet waarschijnlijk worden gezocht bij concurrenten en andere
beursfondsen. Zij zullen lange tijd jaloers hebben gekeken naar alle successen van en
loftuitingen voor het bedrijf en zijn bestuur.
http://fd.nl/ondernemen/407961-1408/koninklijke-imtech-en-de-zeven-hoofdzonden?print=true
4/5
9-8-2014
Koninklijke Imtech en de zeven hoofdzonden | Het Financieele Dagblad
http://fd.nl/ondernemen/407961-1408/koninklijke-imtech-en-de-zeven-hoofdzonden?print=true
5/5