BrabantZorg: Met Lef en Zelfreflectie naar Optimale

BrabantZorg: Met Lef en Zelfreflectie naar Optimale Zelfstandigheid
Autonome verantwoordelijkheid van medewerkers en teams vormt het fundament van duurzaam samenwerken in de zorg.
Vooral in de intensieve zorg voor ouderen. Zelfstandigheid van teams en een cultuur-continu-gericht-op-verbeteren
vormen daarin belangrijke meetbare indicatoren. In dit traject werd coaching van (team)managers in ontwikkeling van
coachend, richtinggevende leiderschap competenties gecombineerd met teamtraining van multidisciplinaire zorgteams.
Procesverbetering, innovatieve zorgvormen en technologie (o.a. telezorg) leiden alleen tot duurzame verbetering wanneer
houding en gedrag op de werkvloer continu gericht is op verbeteren in optimale samenwerking tussen disciplines. Dit IVZ
traject bij BrabantZorg wordt daarom intensief begeleidt op het gebied van houding en gedrag bij medewerkers.
Feiten
Dit coaching en training traject kende twee onderdelen:
Deel 1: ondersteuning aan het management in alle aspecten alsook het functioneren van de deelnemers en de verschillende
rollen aan met als doel een aantoonbaar effect ten behoeve van het functioneren van medewerkers (doen wat cliënten
willen en achterwege laten wat geen waarde heeft voor cliënten)’.
Deel 2: de ‘doorvertaling’ van de aanpak op de werkvloer door medewerkers in alle disciplines waar zorgteams deel van uit
maken, te begeleiden in (a) het vergroten van kennis, vaardigheden en attitude m.b.t. multidisciplinair teamwork en (b)
optimaliseren van processen met als doel dat de combinatie (de ‘zachte’ kant en de ‘harde’ kant) leidt tot duurzame
verbetering tot een cultuur-continu-gericht-op-verbeteren.
In goed overleg tussen verschillende management niveaus werd ‘de trap van bovenaf schoongemaakt’ met als resultaten:
verbetering samenwerking binnen managementteams, (team)management bereid tot en toegerust om op de werkvloer (aan)
te sturen op samenwerking en multidisciplinaire zorgteams zijn in staat tot optimale samenwerking.
Concrete verbeterde eindpunten (centraal niveau): optimalisatie sfeer en effectiviteit van het Management Team
BrabantZorg. Op locatie niveau (locatiegroep Maasland West) zijn de resultaten: optimalisatie sfeer en effectiviteit van
locatie management team, een omslag van een overwegende cultuur van afbakenend leiderschapsstijlen naar coachende,
richting gevende leiderschapsstijlen bij teammanagers. Op teamniveau heeft het traject bijgedragen aan: verminderd
verzuim, beter teamklimaat, verbeterde effectiviteit en productie van teams en hogere cliënt tevredenheid.
Dit traject stelt zorgteams in staat tot de ‘volgende innovatie-slag’ in zorginnovatie: meer met (nog) minder door volledige
integratie van informele en informele zorg in een cultuur continu gericht op verbeteren.
De organisatie
Zorg en ondersteuning tijdens het ouder worden is de kern van ons werk. Niet alleen op de momenten dat het nodig is, maar
ook omdat we ouder worden zo aangenaam mogelijk willen maken. Iedereen is uniek en daar stemmen we onze zorg op af.
Met veel persoonlijke aandacht en dichtbij de mens. BrabantZorg biedt een zeer uitgebreid pakket diensten.
Er zijn twee managementlagen te onderscheiden: teammanagers leggen verantwoording af aan managers
locatiegroep of specialisatiemanagers. Deze laatsten leggen verantwoording af aan de Raad van Bestuur. Elke
manager heeft eigen verantwoordelijkheden en bevoegdheden ten aanzien van de uitvoering van het
personeelsbeleid, financieel beleid en de relatie met de cliënt. Organisatorisch worden twaalf locatiegroepen
onderscheiden, een locatiegroep bestaat uit twee tot vijf locaties waarbij vooral de geografische ligging
bepalend is geweest voor deze indeling.
• Sector: BrabantZorg biedt wonen, zorg en welzijn.
• Regio: in de regio Oss - Uden – Veghel - 24 locaties en 9 specialisaties.
• Omzet: € 206.000.000.
• Fte : 2871
• Aantal medewerkers: 3500.
• Aantal vrijwilligers: 1650.
• Aantal cliënten: circa 3800 cliënten.
• Intramuraal: 2446
• Thuiszorg: 1701
• Website: www.brabantzorg.eu.
Aanpak
De beleving
De aanpak bestaat uit een combinatie van (a)
leiderschap ontwikkeling en (b) teamwork optimalisatie,
specifiek ontwikkeld de zorg, in Nederland bekend als
het TeamSHOPP curriculum (www.teamworkindezorg.nl).
Leidend in het traject zijn:
Locatiemanager: “Daar waar je denkt het wel te weten,
blijkt er echt nog een wereld te winnen.”
Teammanager: “Veranderen is ver-ikken. En dat is
moeilijk: je komt continu jezelf tegen. Het is een
gevecht tegen jezelf. Maar … dat is juist waarin je je
teamleden ook in moet coachen: naar jezelf kijken.”
Teamlid: “De schreeuwers luisteren meer; de zwijgers
geven hun mening en verhaal. Het is echt alsof we
allemaal meer gelijk zijn. Het werk is er gewoon leuker
door geworden. Er is minder gedoe. Ik denk dat
bewoners daar ook wat van merken.”
Bewoner: “Ze zijn vriendelijker. Ook tegen elkaar.”
Familie: “We leren dat wij ook onderdeel van het geheel
zijn. Iemand aanspreken ging vroeger via een
klachtenprocedure. Nu doen we dat tijdens de koffie.”
Controller: Op alle fronten beter … dat vraagt
onderzoek!
Coachend leiderschap i.p.v. afbakenend: (Team)managers zijn
vaak gewend om ‘brandjes te blussen’. Een omslag daarin vergt
flinke persoonlijke ontwikkeling.
Leiderschap en teamwork zijn meetbaar: Meetinstrumenten zijn
‘eng’ en ‘confronterend’. Zonder meten blijft ‘duikgedrag’
continu de boventoon leiden.
Coach-de-coach: In ieder team coacht men uiteindelijk elkaar.
Continu. Bovendien: afhankelijkheid van externen is
onwenselijk.
Geen ‘traininkje’: Trainingen kosten veel geld, tijd en
inspanning. Een cultuurverandering vergt continu inspanning.
Cultuurverandering op basis van evidence based methoden
dragen bij aan een goede verantwoording.
Tips
Geleerde lessen:
Neem de tijd.
Een cultuurtraject als dit vergt minimaal 1,5 jaar.
(Team)manager: kijk in de spiegel.
Collectief gedrag en houding verbeteren vergt
optimaal leiderschap. Dat is geen holle term of serie
trainingen van trucs, maar een zoek- en leertocht
naar je eigen drijfveren en valkuilen. Pas daarna
kun je aan de slag met een nieuwe autonome
manager die je wilt zijn.
Bestuurder: Houd je roer recht.
Ook / juist bij de grootste weerstand moet je
blijven geloven dat dit de weg is. Beter nog: leef de
weg voor, als het even kan…
Cultuurverbetering is geen projectje.
Je bent er niet wanneer je er denkt te zijn.
Verbeteren is hard werken.
Kwaliteit in de zorg is een nauwe, vaak
oncomfortabele combinatie van ‘harde’ en ‘zachte’
kanten: verbeteren ervan dus ook. Met name als
‘duurzaam’ en ‘continu’ de beDOELing zijn.
Wat viel tegen
Terugkijkend is het lastig tegenvallers te herkennen. Dat
is een kenmerk van houding van de nieuwe cultuur.
‘Tegenvallers’ waren misschien:
Duur: 1,5 jaar om de beweging onomkeerbaar op
gang (!) te brengen.
Draagvlak: niet iedere manager wil of kan dit
intensieve proces aan.
Vervolg
Borging van de nieuwe ‘zo doen we het hier’:
Teamtrainers
Zorgteams in de organisatie (locatiegroep Maasland West) zijn
door de train-de-trainer en coach-de-coach aanpak van
TeamSHOPP in staat om zelfstandig teamsessies op te zetten.
Teamcoaches
Coaches zijn de ‘change agents’ of ‘leidende coalitie’ die ‘van
binnen uit’ het proces op gang te houden en blijven continu de
richting aangeven aan collega’s, elkaar en anderen door middel
van voorbeeldgedrag, bevestiging van ‘wat we bedoelen’ en
‘story telling’.
Hermetingen
Frequent herhalen van ‘teamklimaat’ en ‘teamwork attitude’
geven input t.b.v. verbeterruimte.
Intervisie
Op alle niveaus houdt men elkaar scherp.
Continue verbetering
Omdat ‘de cliënt’ niet bestaat (en als dat wel zo zou zijn, de
cliënt continu een veranderende zorgbehoefte kan hebben)
werken medewerkers samen (ook met familie/informele
zorgers) aan ‘hoe kan het beter?’ en kijken daarbij steeds OOK
naar houding en gedrag.
Als vervolgstap richten zorgteams zich op integratie van
zowel formele als informele zorg (o.a. familie) tot
multidisciplinaire expertteams in zorg-op-maat.
Wat is In voor zorg!?
In voor zorg! is een programma voor de langdurige zorg van het
ministerie van VWS en Vilans, kenniscentrum langdurende zorg.
In voor zorg! begeleidt zorgorganisaties via een In voor zorgtraject op de thema’s bedrijfsvoering, zorg op afstand,
ketenzorg en professionals. Via onze website invoorzorg.nl en
bijeenkomsten bieden wij tools, goede praktijkvoorbeelden,
informatie en nieuws uit de langdurige zorg

Download Report