Lesplannen Sociaal Vitaal - 2014

!
Sociaal!Vitaal!
!
Lesplannen(voor(beweeglessen(
!
!
!
!
!
Ontwikkeld(door(
(
!
!
!
!
Ontwikkeld!door!!
!
Mariëlle!Tromp!en!Martha!Hofman!
!
!
6!
2014!
!
!
!
In!samenwerking!met!Stichting!GALM!!
(Yldau!Dijkstra!en!Mathieu!de!Greef)!
!
(
!
(
Colofon!
!
!
Deze!lesplannen!zijn!bedoeld!voor!deelnemers!aan!de!training!Sociaal!Vitaal.!Deze!docenten!kunnen!
de!lesplannen!na!het!afronden!van!de!pilots!indien!gewenst!toepassen!in!al!hun!beweeglessen.!Het!is!
niet!toegestaan!de!lesplannen!te!verspreiden.!!
!
Het!copyright!ligt!bij!Mariëlle!Tromp,!De!Vitale!Ondernemer,!te!Assen.!!
Eerste!versie!2011!
Aangepaste!versie!2014!!
!
!
De#Vitale#Ondernemer#.#drs.#Mariëlle#Tromp#
De!Vitale!Ondernemer!
EMmail:!!!
[email protected]!
Telefoon:!!
0592!–!861!634!
Website:!
www.devitaleondernemer.nl!
!
Mariëlle#houdt!zich!als!bewegingswetenschapper!vanaf!2002!bezig!met!het!onderwerp!
eenzaamheid.!Zij!heeft!onder!andere!de!ACTOR!methode!ontwikkeld.!Op!basis!van!haar!
ervaring!en!de!laatste!wetenschappelijke!inzichten!is!de!training!Sociaal!Vitaal!ontwikkeld.!!
#
#
Martha#Hofman#
EMmail:!!!
[email protected]!
Telefoon:!!
035M5426913!
!
Martha!heeft!meer!dan!20!jaar!ervaring!als!docent!MBvO!en!GALM.!!Hierover!heeft!zij!het!
boek!‘Sport!Spel!Spirit,!sporten!met!senioren’!geschreven.!Dit!bevat!concrete!lesplannen!
voor!docenten.!Zij!vertaalde!de!uitgangspunten!van!Sociaal!Vitaal!in!praktische!lesplannen.!
Binnenkort!komt!haar!tweede!boek!uit.!
#
#
Stichting#GALM#(drs.#Yldau#Dijkstra#en#dr.#M.H.G.#de#Greef)#
EMmail:! !!
[email protected]!!
!
Telefoon:!
06!M5246!1980! !
!
Yldau!en!Mathieu!werken!sinds!1996!samen!aan!de!ontwikkeling,!het!onderzoek!en!de!
praktische!toepassing!van!actieve!en!gezonde!leefstijl!programma’s!voor!senioren.!Zij!
ondersteunen!de!15!GALM!regio’s!in!Nederland!en!België!bij!de!uitvoering!van!diverse!
beweegprojecten.!Zij!zorgen!ervoor!dat!Sociaal!Vitaal!aansluit!bij!de!mogelijkheden!van!de!
docenten!en!zij!begeleiden!de!inbedding!van!de!module!bij!lokale!en!provinciale!organisaties.!
!
!
De!ontwikkeling!van!de!training!Sociaal!Vitaal!is!onder!andere!mogelijk!gemaakt!door!een!bijdrage!
van!het!NASB.!Voor!meer!informatie:!www.nasb.nl.!!
Sociaal!Vitaal!|!Lesplannen!voor!beweeglessen! 2!
!
!
Inhoudsopgave!
!
!
Inleiding:!Sociaal!Vitaal!binnen!GALM!en!MBvO!.....................................................................................!4!
Opbouw!van!de!lessen!............................................................................................................................!5!
Doelen!.................................................................................................................................................!7!
Lesplan!DE!ROZE!BRIL!..........................................................................................................................!7!
KoffieMgesprek!‘Anders!Kijken’!............................................................................................................!8!
Thuiswerkopdracht!.............................................................................................................................!8!
Beweegles!2! HOUDING!EN!VERHOUDING!...........................................................................................!9!
Doelen!.................................................................................................................................................!9!
Lesplan!Houding!en!Verhouding!.........................................................................................................!9!
KoffieMgesprek!‘Brillen!en!Rollen’!......................................................................................................!10!
Thuiswerk!..........................................................................................................................................!10!
Beweegles!3! !ZIEN!EN!GEZIEN!WORDEN!...........................................................................................!11!
Doelen!...............................................................................................................................................!11!
Lesplan!Zien!en!Gezien!Worden!........................................................................................................!11!
Koffiegesprek!‘Contact!maken!en!verbreken’!...................................................................................!13!
Thuiswerk!..........................................................................................................................................!14!
Beweegles!4! !IN!DE!PUT,!UIT!DE!PUT!.................................................................................................!15!
Doelen!...............................................................................................................................................!15!
Lesplan!4! Ganzenbord!...................................................................................................................!15!
Koffiegesprek!....................................................................................................................................!15!
!
!
Sociaal!Vitaal!|!Lesplannen!voor!beweeglessen! 3!
!
Inleiding:!Sociaal!Vitaal!binnen!GALM!en!MBvO!
!
!
In!de!lessen!GALM!en!MBvO!spelen!sociale!doelstellingen!een!rol.!De!lessen!Sociaal!Vitaal!sluiten!
hierbij!aan.!Zij!vergroten!de!aandacht!voor!deze!doelstellingen!en!geven!een!concrete!aanpak!voor!
de!uitvoering.!!!
!
Sociaal!Vitaal!lessen!worden!met!name!uitgevoerd!bij!beweegprojecten!met!een!brede!doelstelling!
en!een!specifieke!doelgroep:!kwetsbare!senioren.!In!deze!projecten!staat!het!verbeteren!van!de!leefM!
en!gezondheidssituatie!centraal.!Bewegen!wordt!aangegrepen!om!het!sociale!inzicht!te!vergroten!en!
de!sociale!vaardigheden!verbeteren.!Door!dit!te!verwerken!in!beweegoefeningen!gebeurt!dit!op!een!
ongedwongen!manier.!De!deelnemers!ervaren!dat!zij!grip!hebben!op!hun!eigen!situatie!en!dat!zij!
deze!zelf!kunnen!beïnvloeden.!Dit!gebeurt!niet!alleen!binnen!de!beweeglessen.!Door!de!deelnemers!
te!stimuleren!ook!in!het!dagelijks!leven!de!‘spellen’!uit!de!lessen!Sociaal!Vitaal!te!spelen,!passen!zij!
toe!zij!wat!ze!hier!geleerd!hebben.!
!
Binnen!GALM!en!MBvO!staan!altijd!de!mogelijkheden!van!mensen!centraal!en!nooit!de!problemen!of!
beperkingen.!Ook!binnen!Sociaal!Vitaal!wordt!naar!de!mogelijkheden!van!mensen!gekeken.!Een!
beweeggroep!is!geen!psychotherapeutische!interventie.!Als!het!gevoel!ontstaat!dat!een!deelnemer!
extra!(psychische)!zorg!nodig!heeft,!dan!dienen!de!docent!en!de!coördinator!te!overleggen!met!de!
deelnemer.!Er!kan!dan!gezorgd!worden!voor!een!doorverwijzing.!
!
Het!belangrijkste!uitgangspunt!is!dat!álles!goed!is.!Wat!iemand!doet!is!nooit!goed!of!fout.!Het!gaat!
erom!te!ervaren!dat!er!ook!andere!manieren!zijn!om!iets!te!doen!of!ervaren.!Deze!zijn!niet!beter!of!
slechter,!maar!alleen!anders.!!
!
!
!
In#een#sociale#relatie#ben#je#zelf#de#baas#over#je#eigen#aandeel.##
!
!
Door#vaardigheden#te#leren#vergroot#je#de#keuzemogelijkheden.#Je#kan#dan#bijvoorbeeld#een#
gesprek#aangaan#,#omdat#je#weet#dat#je#het#ook#weer#kunt#beëindigen.#
!
!
Een!laatste!opmerking:!!
!
Om!de!leesbaarheid!te!bevorderen!is!in!de!lesplannen!gebruik!gemaakt!van!‘je’!en!‘jij’!om!de!lezer!
aan!te!spreken!of!algemeenheden!toe!te!lichten.!Bij!de!instructies!die!bedoeld!zijn!voor!de!
deelnemers,!is!‘u’!gebruikt.!Uiteraard!kan!dit!indien!gewenst!worden!aangepast.!
Sociaal!Vitaal!|!Lesplannen!voor!beweeglessen! 4!
!
!
Opbouw!van!de!lessen!
!
!
De!visie!van!Sociaal!Vitaal!is!dat!mensen!die!eenzaam!zijn!hun!situatie!zelf!kunnen!beïnvloeden.!In!de!
lesplannen!staat!het!verminderen!van!eenzaamheid!centraal.!!
!
Er!wordt!bewust!niet!stilgestaan!bij!de!oorzaken!van!eenzaamheid.!In!een!groep!van!zowel!eenzame!
als!nietMeenzame!mensen!praten!over!oorzaken!leidt!vaak!tot!discussies.!Hier!is!niemand!bij!gebaat.!!
!
In!de!visie!van!Sociaal!Vitaal!kunnen!mensen!hun!situatie!op!verschillende!manieren!beïnvloeden.!
Deze!manieren!zijn!verwerkt!in!de!lesplannen.!De!lesplannen!hebben!een!zeer!bewuste!opbouw.!Het!
is!van!belang!deze!in!de!aangegeven!volgorde!uit!te!voeren.!Wat!betreft!inhoud!en!
beweegoefeningen!worden!docenten!gestimuleerd!om!te!variëren,!zo!lang!dit!binnen!de!aangegeven!
doelstellingen!past.!!
!
Het!is!altijd!mogelijk!de!lesplannen!over!een!langere!periode!uit!te!voeren.!Zo!kunt!u!bijvoorbeeld!
langer!stilstaan!bij!het!idee!om!met!een!andere!bril!naar!de!wereld!te!kijken!(lesplan!1).!Het!is!
uitdrukkelijk!niet!de!bedoeling!de!lesplannen!versneld!uit!te!voeren!en!bijvoorbeeld!de!ideeën!van!
lesplan!1!en!2!in!één!les!te!integreren.!!
!
Schematisch!zien!de!lessen!er!als!volgt!uit:!
!
!
!
!
Het!eerste!lesplan!is!ervoor!bedoeld!mensen!te!laten!ervaren!dat!zij!zelf!kunnen!bepalen!hoe!zij!de!
wereld!kunnen!waarnemen.!Het!gaat!alleen!om!hun!eigen!waarneming!en!nog!niet!om!gedrag!of!
interactie.!
!
Sociaal!Vitaal!|!Lesplannen!voor!beweeglessen! 5!
!
Het!tweede!lesplan!laat!deelnemers!ervaren!hoe!zij!hun!stemming!of!gevoel!kunnen!beïnvloeden,!
door!bewust!gebruik!te!maken!van!hun!houding!of!gedrag.!Nog!steeds!gaat!het!om!alleen!henzelf,!de!
eigen!rol!of!het!eigen!gedrag.!Er!is!nog!geen!interactie.!
!
Pas!in!het!derde!lesplan!gaan!anderen!een!rol!spelen.!Hier!leren!mensen!op!eenvoudige!wijze!de!
vaardigheden!om!contact!te!leggen!en!te!verbreken.!Deze!kunnen!zij!toepassen!in!situaties!die!voor!
henzelf!moeilijk!zijn.!
!
De!focus!begint!dus!heel!klein,!dichtbij!de!persoon.!En!deze!wordt!steeds!groter!en!omvat!bij!de!
derde!les!ook!andere!mensen.!
!
!
!
!
!
Tot!slot!worden!de!inzichten!en!vaardigheden!uit!de!eerste!drie!lesplannen!toegepast!in!het!vierde!
lesplan.!In!een!spel!wordt!van!de!deelnemers!gevraagd!deze!vaardigheden!in!te!zetten!wanneer!zij!of!
iemand!anders!‘in!de!put’!zitten.!!
!
Na!afloop!van!de!vier!lessen!kun!je!in!de!‘gewone’!beweeglessen!!geregeld!elementen!van!de!
lessenplan!laten!terugkomen.!!De!kracht!van!de!herhaling!kan!zo!zijn!werk!doen.!
!!
Kies!dat!uit!wat!je!denkt!dat!de!groep!nodig!heeft!en!wat!deelnemers!interessant!of!leuk!vonden.
Sociaal!Vitaal!|!Lesplannen!voor!beweeglessen! 6!
!
!
Beweegles!!1!
DE!ROZE!BRIL!
!
Mensen!die!eenzaam!zijn!nemen!sociale!situaties!anders!waar.!Zij!hebben!als!het!ware!een!bril!op,!
waardoor!negatieve!kanten!van!sociale!situaties!worden!versterkt!en!positieve!kanten!nauwelijks!
worden!waargenomen.!Hun!waarneming!wordt!gefilterd!en!bevestigt!hun!al!bestaande!ideeën.!Dit!
laatste!doen!overigens!alle!mensen,!je!waarneming!wordt!altijd!beïnvloed!door!je!eigen!‘bril’.!
!
Doelen!
!
De!doelen!van!de!beweegles:!
! De!deelnemer!wordt!zich!ervan!bewust!dat!iedereen!een!bepaalde!bril!draagt.!Er!zijn!geen!goede!
en!foute!brillen.!!
! De!deelnemer!leert!dat!een!bril!beïnvloedt!wat!je!ziet.!
! De!deelnemer!leert!dat!je!bewust!een!tijdje!een!andere!bril!op!kan!zetten.!
!
Lesplan!DE!ROZE!BRIL!
!
NB:!Dit!lesplan!dient!als!start!van!een!beweegles.!Het!vervangt!geen!volledige!reguliere!les.!U!kunt,!
als!u!dit!wilt,!de!roze!brillen!wel!steeds!terug!laten!komen!in!uw!eigen!beweegles.!!
!
1. Warming!up!in!een!kring.!Oefeningen!op!muziek.!!
!
2. Instructie:!Loop!in!een!rechte!lijn!naar!een!punt!aan!de!overkant.!U!mag!niet!botsen,!maar!ook!
geen!woorden!gebruiken!om!af!te!spreken!wie!eerst!gaat.!!
!
Vraag:!Hoe!ging!dat?!Moest!u!vaak!wachten?!Vond!u!dat!vervelend?!
!
3. Deelnemer!A!krijgt!nu!een!roze!bril.!!
!
Instructie:!U!voelt!zich!helemaal!blij!en!vrolijk,!u!zit!op!een!roze!wolk.!U!kunt!ook!niet!stoppen!
met!glimlachen!!
!
Vraag:!Hoe!was!dit!voor!u?!Wat!vond!de!rest!van!de!groep?!
!
4. Deelnemer!B!krijgt!een!donkere!bril.!!
!
Instructie:!U!bent!vanochtend!met!uw!verkeerde!been!uit!bed!gestapt.!De!CV!was!stuk.!Het!was!
koud!en!u!kon!niet!douchen.!En!toen!bleek!ook!uw!favoriete!thee!op!te!zijn.!U!heeft!bijna!een!
donderwolkje!boven!uw!hoofd.!!
!
Vraag:!Hoe!was!dit!voor!u?!Wat!vond!de!rest!van!de!groep?!
!
5. De!brillen!worden!doorgegeven,!er!worden!nog!een!aantal!roze!brillen!uitgedeeld.!De!mensen!
zonder!bril!kunnen!doen!alsof!ze!een!bril!(roze!of!donker)!dragen.!Opnieuw!lopen!de!deelnemers!
door!de!zaal.!
!
Vraag:!Hoe!voelt!dit?!Wat!is!het!verschil!tussen!de!grijze!en!de!roze!bril?!
Sociaal!Vitaal!|!Lesplannen!voor!beweeglessen! 7!
!
!
6. De!donkere!bril!gaat!eruit.!Iedereen!heeft!nu,!in!het!echt!of!in!gedachten,!een!roze!bril!op.!!
!
Instructie:!Doe!wat!je!zou!doen!als!je!erg!blij!bent.!Geef!andere!mensen!een!hand!of!een!high!
five.!Nodig!iemand!uit!voor!een!dansje!of!een!praatje.!
!
Conclusie:!We!hebben!hier!steeds!dezelfde!situatie,!we!steken!namelijk!allemaal!over.!En!toch!merk!
je!dat!je!zelf!kunt!beïnvloeden!hoe!je!het!ziet.!Door!een!andere!bril!op!te!zetten,!zie!je!de!wereld!
anders.!!
!
!
Koffie6gesprek!‘Anders!Kijken’!
!
Bij!de!warming!up!is!er!gewerkt!met!roze!en!donkere!brillen.!In!het!echte!leven!heeft!iedereen!ook!
altijd!een!bril!op,!ook!al!zie!je!die!niet.!Ze!zijn!er!in!talloze!kleuren!en!een!vrolijke!bril!is!echt!niet!
beter!dan!een!donkere.!Je!eigen!bril!is!een!prima!bril!!!Maar!door!je!bedenken!dat!je!door!een!bril!
kijkt,!kan!je!ervoor!kiezen!soms!even!anders!naar!iets!te!kijken.!!
!
Je!kunt!er!ook!een!spelletje!van!maken!om!elke!dag!eens!anders!naar!iets!te!kijken.!!
!
Bijvoorbeeld!iemand!zegt:!“Ik!ben!ook!altijd!te!laat!”!
Iemand!die!de!oefening!‘Anders!Kijken’!doet!zegt:!“Je!bent!er!altijd!”!
!
Of!iemand!zegt:!“Het!lukt!mij!niet!om!elke!dag!een!half!uur!te!bewegen.”!
Iemand!die!de!oefening!doet!zegt:!“Het!is!geweldig!dat!je!het!steeds!weer!probeert.”!
!
Iemand!zegt:!“De!dagen!zijn!zo!kort!in!de!winter.”!
Iemand!anders!zegt:!“De!avonden!zijn!zo!heerlijk!lang.”!
!
!
Thuiswerkopdracht!
!
a. Let!er!deze!week!eens!op!wat!er!gebeurt!als!u!een!keer!een!uurtje!een!roze!/!grijze!/!paarse!/!
blauwe!bril!op!zet.!Wat!is!er!anders?!
b. Denk!eens!na!over!een!uitspraak!die!je!deze!week!doet.!Hoe!kan!je!hier!‘Anders!naar!Kijken’?!Let!
hierbij!vooral!op!woorden!als!‘altijd’!en!‘nooit’.!Of!uitspraken!als!‘dat!kan!(ik)!nu!eenmaal!niet’.!
Bijvoorbeeld:!
! Het!regent!bijna!altijd.!
" Het!was!vanmiddag!even!droog!!
! Ik!neem!het!me!steeds!voor,!maar!het!lukt!me!nooit.!
" Ik!neem!het!me!steeds!voor,!en!het!gaat!me!nu!lukken.!
! Elke!dag!wandelen,!dat!kan!ik!nu!eenmaal!niet.!!
" Fietsen!op!de!hometrainer!doe!ik!al!jaren!!!
!
Sociaal!Vitaal!|!Lesplannen!voor!beweeglessen! 8!
!
!
Beweegles!2!
HOUDING!EN!VERHOUDING!
!
In!de!eerste!les!ging!het!erom,!dat!je!manier!van!kijken!beïnvloedt!wat!je!ziet.!In!deze!tweede!les!
gaat!het!erom,!dat!je!gedrag!van!invloed!is!op!de!reacties!die!je!krijgt.!!
!
Doelen!
!
De!doelen!van!de!beweegles:!
! De!deelnemer!wordt!zich!bewust!van!zijn!eigen!sociale!gedrag.!!
! De!deelnemer!realiseert!zich!welke!gevolgen!het!kan!hebben!om!dingen!anders!aan!te!pakken.!
!
Lesplan!Houding!en!Verhouding!
!
NB:!Dit!lesplan!dient!als!start!van!een!beweegles.!Het!vervangt!geen!volledige!reguliere!les.!Je!kunt,!
als!je!dit!wilt,!de!rollen!wel!steeds!terug!laten!komen!in!je!eigen!beweegles.!!
!
1. Er!liggen!veel!hoepels!in!de!zaal.!
!
Instructie:!Zo!gauw!de!muziek!stopt,!gaat!u!met!z’n!tweeën!bij!een!hoepel!staan.!Als!de!muziek!
weer!speelt!gaan!we!verder.!Als!de!muziek!opnieuw!stopt,!moet!u!zorgen!dat!u!met!een!nieuwe!
partner!bij!de!hoepel!staat.!U!mag!nooit!bij!dezelfde!persoon!staan.!
!
Let#als#docent#op#wat#er#gebeurt:#
A#men#gaat#staan#bij#een#hoepel#en#wacht#af#
A#men#zoekt#een#ander#op#
A#men#gaat#alleen#staan#en#niemand#komt#naar#je#toe#
A#er#staan#twee#mensen#bij#elkaar#die#al#eens#samen#hebben#gestaan.#En#dan?#Is#er#iemand#die#
gaat#ruilen#zodat#het#wel#klopt?#
!
2. Instructie:!We!doen!hetzelfde,!maar!nu!in!drietallen.!!
!
Vraag:!Merkt!u!wat!u!zelf!het!liefste!doet?!Staat!u!als!eerste!in!de!hoepel!of!kijkt!u!waar!iemand!
staat?!Zorgt!u!dat!iedereen!bij!een!ander!staat,!of!vertrouwt!u!erop!dat!iedereen!dit!zelf!zal!
regelen?!!
!
3. Uw!aanpak!is!nooit!verkeerd!!Iedereen!heeft!een!andere!aanpak,!alles!is!goed.!We!gaan!nu!eens!
een!spel!maken!van!de!verschillende!aanpakken.!
!
Persoon!A!krijgt!een!politiepet.!!
Instructie:!U!bent!nu!een!regelaar.!U!zorgt!ervoor!dat!het!allemaal!goed!komt!en!dat!iedereen!
zich!aan!de!regels!houdt.!
!
Persoon!B!krijgt!een!kroontje.!
Instructie:!U!bent!nu!de!koningin.!U!bekijkt!alles!en!vertrouwt!erop!dat!het!voor!u!goed!geregeld!
zal!worden.!
!
Sociaal!Vitaal!|!Lesplannen!voor!beweeglessen! 9!
!
Instructie:!We!gaan!door!met!de!oefening!!
!
4. Als!duidelijk!is!wat!de!bedoeling!is,!kunnen!nieuwe!rollen!worden!toegevoegd.!
!
Personen!A!en!B!geven!hun!pet!en!kroontje!door.!
!
Persoon!C!krijgt!een!verpleegstersMkapje.!
Instructie:!U!zorgt!ervoor!dat!iedereen!zich!goed!voelt.!Iedereen!moet!blij!en!gelukkig!blijven.!
!
Vraag:!Hoe!is!het!om!een!andere!rol!aan!te!nemen?!Wat!vindt!u!een!leuke!rol?!!
!
Koffie6gesprek!‘Brillen!en!Rollen’!
!
Als!dit!bij!het!begin!van!de!les!niet!aan!de!orde!is!geweest,!wordt!er!nagepraat!over!de!
thuiswerkoefening!van!de!vorige!keer.!Wie!heeft!er!even!een!andere!bril!opgezet?!Hoe!was!deze!
ervaring?!NB:!Benadruk!dat!dit!geen!eenvoudige!moeilijke!oefening!is!!Als!is!het!maar!een!paar!tellen!
gelukt!dat!is!al!heel!erg!knap.!!
!
Eigenlijk!ging!het!vorige!week!over!je!eigen!blik,!de!invloed!die!je!eigen!‘bril’!heeft.!En!deze!week!
gingen!we!een!stapje!verder.!Het!ging!namelijk!je!eigen!rol,!je!eigen!gedrag.!We!hebben!gemerkt!dat!
je!heel!anders!kunt!reageren!als!je!een!andere!rol!hebt.!!
!
Wat!vond!u!een!leuke!rol?!En:!weet!u!welke!rol!u!in!het!dagelijks!leven!vaak!aanneemt?!Vindt!u!dat!
een!prettige!rol?!
!
NB:!ook!hier!geldt!weer!dat!elke!rol!goed!is!!!
!
Wat!doet!het!voor!uw!humeur,!als!u!eens!een!andere!bril!opzet?!Of!als!u!een!andere!rol!aanneemt?!
!
!
Thuiswerk!
!
Elke!rol!is!goed.!Het!is!soms!wel!leuk!om!eens!kort!een!andere!rol!te!proberen.!
!
Kunt!u!voor!de!komende!week!een!situatie!bedenken!waarin!u!heel!even!een!andere!rol!aan!kunt!
nemen?!Bijvoorbeeld:!een!praatje!maken!bij!de!bakker.!Of:!iemand!bellen!die!meestal!u!belt.!Of!
spaghetti!koken!in!plaats!van!aardappelen.!Een!rok!in!plaats!van!een!broek.!!
!
De!ervaringen!zullen!we!volgende!week!bespreken!!
!
!
!
Sociaal!Vitaal!|!Lesplannen!voor!beweeglessen! 10!
!
!
Beweegles!3!
!
ZIEN!EN!GEZIEN!WORDEN! !
!
De!eerste!les!ging!om!hoe!iemand!naar!dingen!kijkt.!De!tweede!les!ging!over!je!eigen!gedrag!en!de!
invloed!daarvan.!En!deze!derde!les!gaat!nog!een!stapje!verder,!het!gaat!om!contact!met!andere!
mensen.!
!
Doelen!
!
De!doelen!van!de!beweegles:!
! De!deelnemers!ervaren!hoe!het!is!om!‘gezien’!te!worden.!
! De!deelnemers!leren!hoe!ze!kunnen!laten!merken!dat!ze!iemand!zien.!
! De!deelnemers!leren!hoe!ze!contact!kunnen!leggen,!maar!ook!weer!kunnen!verbreken.!!
!
!
Lesplan!Zien!en!Gezien!Worden!
!
NB:!Dit!lesplan!is!uitgebreider!dan!de!voorgaande!twee.!Er!wordt!meer!tijd!ingevuld!dan!bij!de!vorige!
twee.!Er!worden!verschillende!oefeningen!uitgeschreven.!Deze!kunt!u,!waar!nodig,!aanvullen!met!uw!
eigen!oefeningen.!!
!
!
A!
Warming!up,!door!de!zaal.!
!
1. Instructie:!U!loopt!kriskras!door!elkaar!door!de!zaal.!U!kunt!de!verschillende!lijnen!op!de!vloer!
volgen.!
!
2. Instructie:!Na!elke!vier!passen!doet!u!deze!oefening!!
Begeleider#doet#voor.#Even#met#de#armen#zwaaien,#drie#keer#klappen,#even#hurken,#enzovoort.#
Nadat#de#beweging#een#paar#keer#is#gedaan,#wordt#de#opdracht#herhaald.#!
!
3. Instructie:!Nu!mag!u!na!elke!vier!passen!zelf!bedenken!welke!oefening!u!doet.!U!mag!één!van!de!
oefeningen!gebruiken!die!ik!net!heb!gedaan,!u!mag!zelf!iets!verzinnen,!of!u!loopt!achter!iemand!
aan!en!doet!de!oefening!na!die!deze!persoon!doet.!!
De#begeleider#observeert#welke#mensen#zelf#iets#verzinnen#en#welke#mensen#vaker#volgen.##
!
4. Instructie:!Wissel!het!nu!eens!af.!Volgde!u!iemand?!Verzin!dan!nu!zelf!iets.!Verzon!u!zelf!steeds!
iets?!Volg!dan!eens!iemand.!
!
5. De!helft!van!de!mensen!krijgt!een!lintje!en!is!de!leider.!!
!
Instructie:!Neem!als!leider!een!ander!mee!en!kies!materiaal.!Bijvoorbeeld!een!bal,!hoepel,!racket,!
frisbee.!De!leider!bepaalt!wat!er!gedaan!wordt,!de!ander!volgt.!!
!
Na!een!ronde!wordt!er!gewisseld!van!partner.!Daarna!worden!ook!de!lintjes!gewisseld.!!
!
Sociaal!Vitaal!|!Lesplannen!voor!beweeglessen! 11!
!
!
6. De!helft!van!de!groep!krijgt!nu!een!rood!lintje,!de!andere!helft!een!geel!lintje.!Er!liggen!twee!
hoepels!in!de!zaal:!een!rode!en!een!gele.!
Instructie:!loop!door!de!zaal!met!het!lintje!in!de!hand.!Als!u!iemand!tegenkomt,!wisselt!u!van!
lintje.!Als!de!muziek!stopt!gaat!u!naar!de!kleur!hoepel!die!past!bij!het!lintje.!Nu!doet!de!hele!
groep!rondom!de!hoepel!dezelfde!oefening!!
!
Begeleider#observeert:#Wie#neemt#de#leiding?#Wie#volgt#altijd?##
#
De!oefening!wordt!herhaald.!Er!vormen!zich!vanzelf!steeds!andere!groepen.!
!
!
B!
In!de!kring!
!
1. De!docent!doet!een!oefening!voor,!iedereen!doet!deze!na.!!
!
2. De!docent!houdt!deelnemer!A!een!microfoon!voor.!Deelnemer!A!doet!nu!de!oefening!voor,!
iedereen!doet!deze!na.!!
!
3. De!docent!loopt!om!de!groep!en!houdt!de!microfoon!steeds!aan!een!ander!voor,!die!dan!een!
andere!oefening!inzet.!Iedereen!volgt.!
!
4. Een!deelnemer!krijgt!de!microfoon!en!gaat!rond.!!
!
5. Er!wordt!een!oefening!ingezet.!De!docent!loopt!om!de!groep!en!geeft!iemand!ongemerkt!een!
tikje!in!de!rug.!Deze!zet!een!nieuwe!oefening!in!(of#niet)!en!de!rest!doet!na.!De!groep!weet!dus!
niet!wie!een!tikje!heeft!gekregen!!Dit!kan!eventueel!ook!door!iemand!van!de!groep!worden!
gedaan.!
!
!
C!
Spiegelen!en!‘ontspiegelen’.!Contact!maken!en!verbreken.!!
!
1. Twee!mensen!staan!tegenover!elkaar.!Ze!hebben!beiden!een!scatch!aan!de!hand.!
!
Instructie:!Eén!persoon!heeft!de!leiding!en!maakt!eenvoudige!bewegingen!met!de!scatch.!!
!
De!bewegingen!mogen!steeds!groter!worden,!zodat!ook!de!rest!van!het!lichaam!mee!gaat!doen.!
Later!wordt!gewisseld.!!
!
2. Een!tweetal!is!aan!het!spiegelen.!De!rest!staat!aan!de!zijkant.!
!
Instructie:!U!mag!contact!maken!door!aan!te!sluiten!en!mee!te!gaan!doen.!U!mag!er!naast!of!er!
achter!gaan!staan.!Zo!gauw!u!dit!wilt!kunt!u!het!contact!verbreken!door!te!stoppen!met!
spiegelen.!U!gaat!dan!weer!aan!de!zijkant!staan.!!
De#begeleider#let#goed#op#op#welke#wijze#het#contact#verbroken#wordt.#Ideeën#worden#gebruikt#
om#straks#te#noemen.#
!
3. Vraag!na!afloop:!Hoe!verbreekt!u!het!contact!weer?!!
Mogelijkheden!zijn!onder!andere:!
Sociaal!Vitaal!|!Lesplannen!voor!beweeglessen! 12!
!
!
! Met!een!vriendelijk!knikje.!
! ‘Ik!ga!nu!weer’.!
! ‘Bedankt!en!tot!ziens’.!
Dit!alles!gebeurt!op!een!vriendelijke!manier.!!
!
!
D!
Een!balspel,!waarbij!overgooien!en!contact!maken!een!belangrijke!rol!speelt.!!
!
Een#gesprek#is#als#een#balspel.#Om#hier#straks#bij#te#kunnen#aansluiten,#wordt#een#balspel#gespeeld#
waarbij#het#belangrijk#is#contact#te#maken.#Hier#wordt#op#teruggekomen#bij#het#koffiegesprek.#
!
!
Koffiegesprek!‘Contact!maken!en!verbreken’!
!
De!naam!van!deze!beweegles!was!‘Zien!en!Gezien!worden’.!U!heeft!ervaren!dat!u,!door!bewegingen!
na!te!doen,!kunt!laten!merken!dat!u!iemand!anders!ziet.!En!u!heeft!ook!ervaren!hoe!het!is!als!iemand!
anders!u!nadoet.!Wilt!u!gezien!worden?!Zorg!er!dan!voor!dat!u!eerst!laat!merken!dat!u!de!ander!ziet!!
!
In!een!gesprek!is!zien!ook!heel!belangrijk.!En!ook!de!woorden!spelen!een!belangrijke!rol.!Eigenlijk!
gaat!het!dan!om!‘Horen!en!Gehoord!worden’.!!
!
Wilt!u!gehoord!worden?!Zorg!dan!dat!u!eerst!laat!merken!dat!u!de!ander!hoort!!
!
Zie!een!gesprek!als!een!balspel.!Een!gesprek!is!teamwork,!als!één!van!beide!niets!doet!of!mag!doen!is!
er!geen!spel/gesprek.!De!bal!is!datgene!wat!u!wilt!zeggen.!
!
Balspel!
1. Kijk!om!de!situatie!in!te!schatten!(wie!
staat!er!vrij?)!
2. Maak!contact!(sein!door!oogcontact!of!
woorden!dat!u!de!bal!gaat!aangooien)!
3. Gooi!de!bal!
!
4. Wacht!de!reactie!af!(is!er!goed!
gevangen?!krijgt!u!een!bal!terug?)!
Gesprek!
1. Kijk!om!de!situatie!in!te!schatten!(is!het!
een!goed!moment?)!
!
2. Maak!contact!(sein!door!oogcontact!en!
vraag!of!het!uitkomt)!
!
3. Zeg!wat!u!wilt!zeggen!
!
4. Wacht!de!reactie!af!(begrijpt!de!persoon!
wat!u!zegt?!wat!is!zijn!reactie?)!!
!
5. Kom!samen!tot!een!actie!(samen!
scoren?!of!eerst!nog!doorspelen?)!
5. Kom!samen!tot!een!actie!of!afspraak!!
!
!
!
!
Kan!iemand!een!situatie!bedenken!waarin!het!heel!lastig!is!een!gesprek!te!voeren?!Voorbeelden:!iets!
terugbrengen!naar!een!winkel,!bellen!over!een!rekening!die!niet!klopt,!een!gesprek!met!de!buurman!
over!de!heg.!Hoe!zou!je!dit!aan!kunnen!pakken!met!deze!5!stappen?!
!
Sociaal!Vitaal!|!Lesplannen!voor!beweeglessen! 13!
!
Net!hebben!we!gespiegeld.!Hoe!kunt!u!dat!nu!gebruiken,!als!iemand!u!een!heel!lang!verhaal!vertelt!
terwijl!u!geen!tijd!heeft?!!!
!
Belangrijk!is!mensen!altijd!te!laten!weten!dat!u!ze!ziet/hoort,!voordat!je!het!contact!afbreekt!!Dus!u!
‘vangt!de!bal’!maar!geeft!dan!aan!dat!u!met!het!spel!stopt.!De!bal!negeren!en!langs!u!laten!rollen!zou!
toch!heel!gek!zijn?!
!
Zinnen!die!hier!bij!kunnen!horen:!
“Je!hebt!echt!een!zware!tijd!hoor!ik.!Erg!naar!wat!er!met!Anna!gebeurd!is.!Ik!wens!je!er!ontzettend!
veel!succes!mee.”!Deze!laatste!zin!geeft!eigenlijk!al!aan!dat!je!verder!moet!en!het!contact!aan!het!
verbreken!bent!!!
!
!
Thuiswerk!
!
Let!deze!week!eens!op!of!je!het!‘balspel’!herkent!in!gesprekken.!Bij!welk!moeilijk!gesprek!zou!u!dit!
kunnen!gebruiken?!
!
!
!
!
Sociaal!Vitaal!|!Lesplannen!voor!beweeglessen! 14!
!
!
Beweegles!4!
!
IN!DE!PUT,!UIT!DE!PUT!
!
In!de!eerste!drie!lessen!is,!tussen!de!regels!door,!veel!kennis!op!gedaan.!De!invloed!van!je!eigen!blik,!
je!eigen!gedrag!en!de!manier!waarom!je!omgaat!met!anderen!beïnvloeden!je!sociale!vitaliteit.!In!
deze!les!wordt!daar!aan!toegevoegd:!wat!doe!je!als!jij!of!iemand!anders!in!de!put!zit?!Dit!wordt!op!
een!luchtige!wijze!verweven!in!het!spel!Ganzenbord.!!
!
Doelen!!
!
De!doelen!van!de!beweegles:!
! De!deelnemers!herhalen!het!geleerde!en!brengen!het!in!de!praktijk.!
! De!deelnemers!denken!na!over!wat!ze!kunnen!doen!om!uit!de!put!te!komen.!
! De!deelnemers!denken!na!over!wat!ze!kunnen!doen!om!iemand!uit!de!put!te!helpen.!!!
!
Lesplan!4! Ganzenbord!
!
Er!staan!zes!pylonen!in!een!rechthoek.!Bij!vijf!pylonen!ligt!een!dobbelsteen.!Eén!pylon!is!‘de!put’.!!
!
Een!tweetal!gaat!bij!een!pylon!staan!en!gooit!met!de!dobbelsteen.!Zij!lopen!het!aantal!pylonen!dat!zij!
gegooid!hebben.!Als!ze!hier!aankomen,!gooien!ze!opnieuw.!Hierdoor!lopen!ze!steeds!rondjes.!Tel!het!
aantal!punten!bij!elkaar!op.!!
!
Zo!gauw!de!deelnemers!in!‘de!put’!komen,!gaan!zij!naar!het!midden.!Zij!kunnen!op!drie!manieren!uit!
de!put!komen:!
! elk!ander!tweetal!zien!als!mensen!die!je!komen!helpen,!als!zij!bij!de!pylon!komen!kan!jij!weer!
verder!(kansen!zien!door!je!Bril,!les!1)!
! een!dansje!maken!of!beweegoefeningen!doen!met!de!docent!die!in!het!midden!staat!(dus!een!
andere!Houding,!zie!les!2)!
! door!zelf!creatief!contact!te!leggen!met!een!ander!tweetal,!waarna!je!je!bij!hen!mag!aansluiten!
(liedje,!dansje,!high!five,!zie!les!3).!
!
Suggesties!om!het!spel!verder!uit!te!breiden!of!aan!te!passen:!
! Vier!pylonen!in!plaats!van!zes,!omdat!de!put!belangrijker!is!dan!het!tellen.!
! Eén!van!de!pylonen!is!de!gevangenis.!Je!moet!een!ander!zover!krijgen!iets!me!je!mee!te!doen!
(bijvoorbeeld!met!scatches)!voordat!je!deze!mag!verlaten.!
! Eén!van!de!pylonen!is!een!brug.!Ga!tegenover!elkaar!staat!(aan!weerszijden!van!de!brug)!en!gooi!
over!met!een!bal.!
! Spelen!zonder!te!tellen.!!
!
Koffiegesprek!
!
In!deze!les!Ganzenbord!hebben!we!eigenlijk!gebruik!gemaakt!van!wat!er!de!vorige!weken!aan!de!
orde!is!gekomen.!Want!als!je!in!de!put!zit,!of!je!niet!zo!prettig!voelt,!kan!je!verschillende!dingen!
doen:!
!
Sociaal!Vitaal!|!Lesplannen!voor!beweeglessen! 15!
!
1. Kansen!zien!in!plaats!van!focussen!op!‘de!put’!!Elk!ander!tweetal!kan!je!komen!verlossen.!
2. Een!dansje!doen!of!beweegoefeningen!doen,!dus!een!andere!houding!aannemen.!
3. Hulp!vragen!aan!anderen!!Dat!kan!op!een!creatieve!manier,!of!bijvoorbeeld!via!het!‘balspelM
gesprek’.!!
!
Als!buitenstaander,!dus!als!degene!die!ziet!dat!iemand!anders!in!de!put!zit,!kan!je!ook!verschillende!
dingen!doen.!Namelijk:!
1. zorgen!dat!deze!persoon!zich!Gezien!voelt!
2. hulp!aanbieden!
!
Het!dagelijks!leven!is!natuurlijk!geen!spel.!Kunt!u!zich!toch!voorstellen!dat!u!hier!iets!aan!heeft?!
!
NB:!Bij!(hulp)vragen!kunnen!deelnemers!altijd!doorverwezen!worden!!!
!
!
!
Sociaal!Vitaal!|!Lesplannen!voor!beweeglessen! 16!
!

Download Report