De geriatrische patiënt op de SEH SEH onderwijsdag Sigrid Wittenberg, aios klinische geriatrie Relevante onderwerpen • Delier • Symptoomverarming • Medicatie op de SEH • Duur aanwezigheid patiënt op de SEH Delier • Complex neuropsychiatrisch beeld : – acuut begin en fluctuerend beloop • Kernsymptomen : – gestoord bewustzijn – en / of gestoorde aandacht • Disbalans neurotransmitters – te weinig acetylcholine – (relatief) te veel dopamine – serotonine te weinig / te veel Onderliggend somatische oorzaak ! Achtergrond delier • Treedt op bij 10-30% van alle opnames – psychiatrische ziekenhuis rond 5 tot 10% – hogere percentages bij ouderen en pre-existente cognitieve stoornissen • Meestal volledig herstel, moeizamer bij ouderen met cognitieve stoornissen • Onbehandeld hoge mortaliteit • Delier : aanzienlijke complicaties – lang verblijf in ziekenhuis – hogere mortaliteit na ontslag Klinisch beeld • Prodromaal: slapeloosheid ’s nachts ; suf overdag : – nachtmerries, desoriëntatie, angst, prikkelbaarheid. • Meestal nachtelijk begin • Wisselend in intensiteit over de dag • Bewustzijns- en / of aandachtsstoornis • Stoornissen in waarneming en denken • Affect labiel • Motorische ontremming met onrust, plukkerigheid óf apathie óf gemengd type Nieuwe richtlijn delier 2013 www.kwaliteitskoepel.nl Differentiaal diagnose • Slaapstoornissen • Overige psychotische stoornissen • Dementie • Depressie • Epilepsie • Ernstige somatische ziekten – Hypoxie – Hypoglykemie – Andere metabole ontregeling Behandeling delier Onderliggend lijden Daarnaast symptomatisch: - Medicamenteus (chemische fixatie) - Antipsychotica (bv haldol) - Benzodiazepine (bv lorazepam) - Verpleegkundige adviezen Voor de SEH • Prikkelarme omgeving • Veilige omgeving • Familie (maximaal 2 personen) • Bij apathie ook denken aan delier • Cognitieve stoornissen onderscheiden • Aandacht houden Patient B – 2 wk geleden op SEH Symptoomverarming • Presentatie klachten bij ouderen vaak niet klassiek. Voorbeeld 1 : hartinfarct – Klassiek : pijn op borst – Oudere : delier óf vermoeid óf geen klachten. Voorbeeld 2 : ischemie colon – Klassiek : acute buik – Oudere : relatief soepele buik met diffuus enige pijn Door : verminderde pijnsensatie of door verminderde cognitie niet in staat tot aangeven van pijn ‘Normale’ vitale parameters • Temperatuur : ouderen mensen niet altijd in staat tot maken van koorts / ondertemperatuur • Hartfrequentie : door verminderde hartfunctie of medicatie niet in staat tot verhogen hartfrequentie • Bloeddruk : – veel ouderen ondanks eerder in leven hypertensie nu lage bloeddruk • Saturatie : minder doorbloeding aan extremiteiten Milde presentatie soms ernstige ziekte • Geriatrische patiënt kan acuut achteruitgaan – Geriatrische cascade verminderde functie veel organen verminderde handhaving inwendig milieu verstoring door 1 ziekte kan leiden tot uitval van multipele functies (multipel orgaanfalen (MOF)). Geriatrische patiënt ‘Hele pakket’ – – – – – – X-thorax Geriatrisch lab ECG Bloedkweken Urinesediment (en Urinekweek) Vitale parameters Andere fenomenen bij ouderen • Symptoomomkering : – Bij gebruik van sedativa geen rust, maar paroxysmale reactie met onrust en agitatie • Symptoomvermeerdering : – Bij patiënt met collumfractuur pijn verergerd door al bestaande artrose van het heupgewricht Medicatie op de SEH • Pas op met pijnmedicatie – NSAIDs : nierfunctie, maagproblematiek – Opioiden : delier inducerend • Ontregeling diabetes met delier tot gevolg – Veel ptn wel insuline bij slechte intake (‘moet van de dokter’) – Soms zeer lange aanwezigheid op SEH • Verminderde uitscheiding medicatie stapeling Duur aanwezigheid geriatrische pt op SEH • Patiënten moeizamer te onderzoeken – Anamnese – Lichamelijk onderzoek – Aanvullend onderzoek – Afwezigheid hetero-anamnese en/of pt informatie • Indien op afdeling nog lastiger om aanvullend onderzoek te doen • Indien op verkeerde afdeling veel onrust voor pt met delier als gevolg • Maar … SEH onrustige omgeving Van belang voor ‘korte’ duur aanwezigheid op SEH • Snelle afname bloed en ander aanvullend onderzoek • Voorkomen van plaatsen pt verkeerde verpleegafdeling • Milde presentatie = niet per definitie mild ziektebeeld • Tijdig in consult vragen andere discipline of geriatrie Tenslotte Reanimatie (en beademen / ICU beleid) bespreken De geriatrische patiënt ?
© Copyright 2024 ExpyDoc
