interview : André Michielsens

INTERVIEW
Bo Bogaert
Emmanuel Crooÿ
André Michielsens
Nieuwe voorzitter van het Europees notariaat
In 2014 is België aan de beurt om het Europees notariaat, de CNUE, voor te
zitten. Dat doet ze in de persoon van André Michielsens. Deze Antwerpse
notaris, die niet aan zijn proefstuk toe is wat betreft het leiden van een
notariële organisatie, is er helemaal klaar voor. Notarius vroeg hem naar zijn
objectieven van zijn voorzitterschap van de CNUE in 2014.
Laten we met de deur in huis vallen: waarom hebt u dit mandaat
aangenomen?
“Na mijn voorzitterschap van de Nationale Kamer van notarissen raakte ik, eerder
toevallig, opnieuw betrokken bij de werkzaamheden van de Internationale Raad
van het Belgisch Notariaat (IRBN). Namelijk in het kader van de procedure
voorafgaand aan het arrest van 24 mei 2011 in verband met de
nationaliteitsvereiste (het Hof van Justitie besliste dat België de toegang tot het
beroep van notaris niet aan eigen onderdanen mag voorbehouden, nvdr). Dit
arrest heeft een belangrijke impact op het notarisambt van de toekomst. Als je dan
al meer dan vijftien jaar studenten opleidt in het notariaat, doet je dat wel
nadenken. Ik vind het meer dan de moeite waard om het notarisambt te
verdedigen, en het niet te laten afbreken op basis van een Europese interne
marktstrategie.”
U loopt al bijna een jaar mee in de CNUE als vicevoorzitter. Wat is uw
perceptie van het Europees notariaat na één jaar
“Wat me opvalt, is de grote verscheidenheid tussen de verschillende notariaten en
hoe weinig we van elkaar weten. We zijn altijd geneigd door onze eigen notarisbril
te kijken. Een recent bezoek aan de Baltische staten deed me bijvoorbeeld
beseffen hoe dynamisch die notariaten zijn, maar, omwille van hun verleden, vanuit
een volledig ander standpunt vertrekken. Het is logisch dat een jong land vecht
voor zijn eigenheid en zijn zelfstandigheid wil bewaren. En dat is nu net waar het
schoentje wringt. De Europese Unie wil zoveel mogelijk harmoniseren en iedere
nationale eigenheid onderuit halen om als het ware eenheidsworst te creëren
onder het mom van een vrije interne markt. Mijn conclusie na een jaar is dat we als
notariaten meer moeten durven opkomen voor onze eigenheid om deze te kunnen
bewaren. Daarnaast moeten we kijken naar wat ons bindt in Europa. ”
“Ik ben geen voorzitter van het notariaat, maar
voor het notariaat”
Hebt u op basis van deze ervaring een aantal aandachtspunten
kunnen definiëren die u wenst aan te pakken in 2014?
“In de eerste plaats wil ik graag voorzitter zijn voor alle Europese notariaten. Ik ga
mijn nationaal petje daarvoor verruilen voor een blauw met sterren (lacht). De
Belgische belangen zullen door de Belgische vertegenwoordigers verdedigd
worden.”
“Zoals eerder aangehaald is het belangrijk om te zoeken naar aspecten die ons
binden dan naar de zaken waarin we verschillen. Dat kan door een actievere
samenwerking binnen de Algemene Vergadering en het bestuur van de CNUE, en
dit samen met het permanent bureau van de CNUE. Met respect voor ieders
eigenheid moeten we onderlijnen wat ons bindt, en dat is vooral de authentieke
akte. Deze is eigen aan ons privaatrecht en heeft een bijzondere bewijskracht,
"We moeten ook durven zeggen dat het notariaat niet meer weg te denken is bij
heel wat taken die de nationale overheden ons gedelegeerd hebben. Denken we
op Belgisch vlak maar aan onze rol bij vastgoedtransacties, nalatenschappen en
andere familiegebonden materies. Maar ook op Europees vlak moeten we blijvend
uitdagingen durven aangaan. We moeten bijvoorbeeld blijven inzetten op de
interconnectie van nationale registers inzake testamenten en huwelijkscontracten.
In de toekomst moeten we dat ook doen voor de erfrechtverklaringen waar de
notaris in een groot aantal landen naast de rechtbanken een belangrijke functie zal
vervullen. Hier kunnen we ook verwijzen naar het e-justice verhaal en de rol die
vooral de Baltische notarissen hierin spelen. We moeten lessen trekken uit wat er
nu reeds op nationaal vlak binnen de notariaten gebeurt. In Frankrijk worden
dagelijks 1.500 elektronische authentieke akten opgemaakt en Oostenrijk neemt
belangrijke stappen op het gebied van de archivering van akten. Die kennis
moeten we exporteren naar andere landen. We moeten ook bewijzen dat het
notariaat onmisbaar is in een Europa als rechtstaat en daarover meer en open
communiceren, zowel extern als intern. Intern is dit, dankzij de nauwe
samenwerking tussen de notariaten binnen de Europese Unie, eenvoudig. Onder
meer via het Europees notarieel netwerk waarin het Roemeens notariaat een
bijzondere voortrekkersrol speelt.
We moeten ons ook bewust zijn van de impact van de economische en financiële
crisis, die een heel aantal landen en dus ook notariaten treft.”
Europa maakt inderdaad momenteel een ernstige economische
en financiële crisis door. Om hieraan antwoord te bieden wenst
de Europese Unie in te zetten op de economische groei. Kan het
notariaat een pa
“Elk land heeft zijn eigenheid, maar ook zijn problemen op nationaal vlak. Het
aantal landen waaraan, sinds het uitbreken van de crisis, de Trojka (dit is de
informele naam die gegeven wordt aan de combinatie van de Europese
Commissie, de Europese Centrale Bank en het Internationaal Monetair Fonds,
nvdr) een bezoek heeft gebracht, om via doorgedreven en zware hervormingen de
namelijk de kracht van een vonnis. De notaris is verantwoordelijk voor de inhoud
van de overeenkomst tussen partijen waarvan hij tevens raadsman is. Dat is niet
alleen zo in België, maar ook in 21 andere lidstaten van de Europese Unie. Het
Angelsaksisch en Scandinavisch recht kennen dit instrument dan weer niet, maar
dat mag ons er niet van weerhouden om hard verder te werken aan de valorisatie
en erkenning van de authentieke akte door de Europese instellingen. We mogen
dit niet verliezen als gevolg van een doorgedreven en soms blinde toepassing van
de regels van de interne markt.”
“Met de Europese verkiezingen in het vooruitzicht is 2014 een bijzonder jaar. In die
zin dat nieuwe ambitieuze projecten pas vanaf juni 2014 door de EU op poten
zullen gezet worden. In het begin van het jaar zullen de dossiers waaraan
begonnen is, worden afgewerkt."
"Het is daarom mijn bedoeling om in 2014 veel te consolideren, maar ook om veel
te plannen voor de toekomst. Het zou prachtig zijn als we na de verkiezingen aan
de nieuw verkozen leden van het Parlement en de Commissie ons plan voor 2020
met de verwachtingen voor het notariaat kunnen formuleren. We moeten een
langetermijnvisie voor het notariaat ontwikkelen. Een visie die niet enkel defensief
is, maar ook constructief. We moeten meegaan in de Europese dialectiek zonder
onze eigenheid van nationaal notariaat te verliezen. Hierbij kunnen we o.m. beroep
doen op het uitmuntende werk dat wordt verricht binnen de verschillende
werkgroepen van de CNUE. Experts uit de verschillende notariaten buigen samen
over thema’s die het notariaat in Europa aanbelangen op het vlak van onder meer
het burgerlijk recht, vennootschapsrecht, enz. De harmonisering van het
internationaal privaatrecht binnen de Europese Unie is ook een belangrijk
Europees project waar het notariaat sinds vele jaren haar steentje toe bijdraagt.
We volgen alle initiatieven van nabij en vormen een belangrijke gesprekspartner
van de Europese instellingen omwille van onze expertise in deze materie. Ik wens
hierbij ook bijzondere aandacht te vragen voor de recente publicatie van het ebook dat in oktober door de Raad van de Europese Unie werd voorgesteld. Hierin
kan elke rechtspracticus terecht voor juridisch commentaar bij de verschillende
Europese instrumenten inzake justitie."
Wie is André Michielsens?
André Michielsens bekleedde in het verleden onder meer het
voorzitterschap van de Nationale Kamer van notarissen en in deze
hoedanigheid tevens het covoorzitterschap van de Internationale Raad van
het Belgisch Notariaat (IRBN), het Europees en internationaal departement
van KFBN en de Nationale Kamer, en het voorzitterschap van de Kamer van
Antwerpen. Momenteel is André Michielsens naast geassocieerd notaris te
Wijnegem ook voorzitter van de Notariële Zekerheid en directeur van de
opleiding Notariaat aan de VUB.
nvdr) een bezoek heeft gebracht, om via doorgedreven en zware hervormingen de
staatshuishouding opnieuw op orde te brengen, neemt nog steeds toe. We
moeten hieruit leren en begrip opbrengen voor wat deze landen en notariaten
moeten doorstaan. Tegelijk moeten we voorkomen dat de bouwstenen die de
burger ten goede komen, zoals het notariaat, en nu om economische redenen
verloren gaan, mee verdwijnen. Het notariaat staat een interne markt niet in de
weg. Ze draagt er net toe bij door specifieke projecten.”
“Eén van de talrijke projecten van het notariaat voor de burger en de bedrijven in
een verenigd Europa is ‘EUFides’. EUFides is een platform opgericht om het
Europese burgers eenvoudiger te maken om vastgoed aan te kopen in het
buitenland. Het heeft tot doel om de aankoop van een buitenlands goed te laten
plaatsvinden zonder dat de burger zich naar het buitenland hoeft te verplaatsen.
Dit gebeurt via een intensieve samenwerking tussen de eigen notaris en de notaris
van het land waar het goed zich bevindt, waarbij de rechtszekerheid maximaal
wordt gegarandeerd.’
"Met dit project levert het Europees notariaat een belangrijke bijdrage aan de
Europese justitiële ruimte, en dit in het belang van de Europese burger. Met deze
logica moet het Europees notariaat haar bijdrage leveren aan de Europa 2020
strategie, ondersteund door de 22 notariaten van de Europese Unie .”
Wat is CNUE?
CNUE, wat staat voor ‘The Council of the Notariats of the European Union’,
fungeert als officiële instantie en spreekbuis van het notariaat bij de
Europese instellingen. Gevestigd in Brussel, vertegenwoordigt de CNUE als
vzw naar Belgisch recht alle 22 notariaten naar Latijns model van de
Europese Unie, van het Spaans notariaat tot het Ests notariaat, en
waaronder ook het Belgisch notariaat, als stichtend lid. Het is haar taak om
deze notariaten over de evolutie van de Europese wetgeving en alle
initiatieven die door de verschillende instellingen van de Europese Unie
genomen worden, te informeren.
De verschillende notariaten uit de Europese Unie worden in de CNUE door
hun nationale voorzitters vertegenwoordigd. Elk jaar verkiezen zij een
nieuwe voorzitter die binnen de Raad van Bestuur de werkzaamheden van
de CNUE coördineert, de krijtlijnen uitzet en een consensus tracht te vinden
in Europese dossiers met belang voor het notariaat om de positie van het
notariaat binnen de Europese Unie te verdedigen. In 2014 is België aan de
beurt om de fakkel van voorzitter op te nemen. Dat doet ze in de persoon
van André Michielsens.

Download Report