Lees alvast de toelichting bij dit concert

juli-aug 2014
Dinsdag 8 juli 2014
Kleine Zaal 20.00 uur
Calefax Rietkwintet
Oliver Boekhoorn, hobo
Ivar Berix, klarinet
Raaf Hekkema, saxofoon
Jelte Althuis, basklarinet
Alban Wesly, fagot
Johann Sebastian Bach 1685-1750
Claude Debussy 1862-1918
Concerto in d, BWV 596 (ca. 1714)
(arr. R. Hekkema)
[Allegro] - Grave - Fuga
Largo e spiccato
[-]
Suite bergamasque (1890)
(arr. O. Boekhoorn)
Prélude
Menuet
Clair de lune
Passepied
Wolfgang Amadeus Mozart 1756-1791
Klassiek
hoor je hier
radio4.nl
Serenade in Es, KV 375 (1781)
George Gershwin 1898-1937
(arr. R. Hekkema)
Allegro maestoso
An American in Paris (1928) (arr. R. Hekkema)
Menuetto I
Adagio
Menuetto II
Finale: Allegro
PAUZE
Dit concert wordt opgenomen voor
rechtstreekse uitzending via Radio 4 en
de European Broadcast Union.
Toelichting//Biografie//Summary//Concerttip
Toelichting
Met muziek bewerken voor ander instrumentarium dan het oorspronkelijk door de componist bedoelde, bevindt Calefax zich in
voornaam gezelschap. Niemand minder dan
Johann Sebastian Bach deed het immers ook
al. Toen hij het componistenvak onder de
knie probeerde te krijgen, begon hij de
vioolconcerten van zijn Italiaanse collega
Antonio Vivaldi te bestuderen. Een uitgebreide kennismaking met diens muziek kreeg
hij in 1713, toen een halfbroer van Bachs
werkgever een grote hoeveelheid Italiaanse
bladmuziek uit Amsterdam meenam naar
Weimar. Niet veel later transcribeerde Bach
een aantal concerten van Vivaldi (waaronder
het Concerto in d) en landgenoten voor orgel
en/of klavecimbel.
In 1781 kwam Wolfgang Amadeus Mozart ter
ore dat keizer Jozef II interesse zou hebben in
‘Harmoniemusik’: onderhoudende muziek
voor een blazersensemble bestaande uit
hoorns, fagotten en klarinetten. Omdat de
componist graag in het gevlei wilde komen bij
het hof schreef hij in oktober zijn Serenade in
Es, KV 375 voor een zestal blazers. Toen later
bleek dat de keizer een ensemble van acht
instrumenten oprichtte, schreef Mozart er
gewoon nog twee hobopartijen bij. Helaas
bleek de keizer doof voor het Weense genie:
deze en andere ‘Harmoniemusiken’ klonken
waarschijnlijk nooit aan het hof.
Claude Debussy interesseerde zich volop
voor de zeventiende- en achttiende-eeuwse
muziek van zijn klavecimbelspelende voorgangers en landgenoten. Hij vertaalde die
belangstelling onder meer in zijn pianowerk
Suite bergamasque. De titel ontleende hij
hoogstwaarschijnlijk aan een gedicht van
www.robecosummernights.nl
Paul Verlaine waarin sprake is van ‘masques
et bergamasques’. Een van de populairste
delen uit de suite is Clair de lune, een prachtige fijnzinnige en sensuele nocturne.
Onwillekeurig roept deze muziek beelden uit
het gelijknamige gedicht van Verlaine in
herinnering: het rustige maanlicht (‘treurig
en mooi’), dat de ‘vogels dromen laat’ en de
fonteinen ‘zuchtend van extase’. Debussy sluit
zijn suite af met een ‘barokke’ passepied in
een nieuw gewaad.
Gershwins indrukken van Parijs
‘Waarom wilt u een tweederangs Ravel
worden, terwijl u toch een eersterangs
Gershwin bent? Gaat u maar uw eigen weg!’
Met deze woorden stuurde de Franse componist Maurice Ravel zijn Amerikaanse collega
George Gershwin, die les bij hem wilde
nemen, in 1928 terug naar zijn geboorteland.
Gershwin had toen al naam gemaakt met
onder meer zijn Rhapsody in Blue en met tal
van Broadwaysongs. Gelukkig bleef de jonge
Amerikaan inderdaad zijn eigen pad bewandelen: een unieke weg die jazz, ragtime en
blues met klassieke muziek verbond. Het
bezoek dat Gershwin aan de Franse hoofdstad bracht, leverde An American in Paris op,
een eendelige ‘rapsodie’ waarin de componist zijn Parijse indrukken verwerkte. Er is niet
veel fantasie voor nodig om in het werk een
portret te horen van een Amerikaan die door
de straten van Parijs slentert. De met een
ragtime aangeklede toerist hoort in het
eerste deel de claxons van de Franse taxi’s
– Gershwin had de toeters meegenomen in
zijn koffer – denkt in het tweede deel terug
aan de blues uit zijn vaderland en belandt in
de finale in een opgewekte charleston.
Dirk Luijmes
Biografie
Summary
Calefax Rietkwintet bestaat uit vijf gepassioneerde blazers. Hun repertoire omvat vele
eeuwen muziek. Klassieke kamermuziek
blazen zij nieuw leven in door het zelf te
arrangeren voor hun eigen unieke rietkwintetbezetting: hobo, klarinet, saxofoon, basklarinet en fagot. Daarnaast zijn er intussen zo’n
honderd nieuwe werken voor Calefax geschreven door componisten van over de hele
wereld. Diverse reizen en samenwerkingen
met collega-musici zorgen ook voor invloeden uit de wereldmuziek, jazz en improvisatie.
Voor het gerenommeerde Duitse platenlabel
MDG én op het eigen label RIOJA Records
heeft het ensemble inmiddels zeventien cd’s
uitgebracht. Calefax won diverse grote
Nederlandse muziekprijzen, waaronder de
Philip Morris Kunstprijs in 1997, de Kersjes van
de Groenekan Prijs in 2001 en de VSCD
Klassieke Muziekprijs in 2005. In 2012 werd
het ensemble bekroond met de Duitse Junge
Calefax are in distinguished company when
it comes to their use of music arranged for
instruments other than the original. The
Concerto in D minor, for instance, is a transcription by Bach of a violin concerto by Vivaldi.
Mozart also switched things around: in 1781, he
wrote his Serenade in E flat major, K 375 for six
winds, to earn the good graces of the court.
He later learned that the emperor’s ensemble
consisted of eight instruments, so he simply
added two extra oboe parts to the work.
One of Debussy’s most popular works from
the baroque-inspired Suite bergamasque is
Clair de lune, a delicate and sensual nocturne.
Finally, in this arrangement of Gershwin’s
rhapsody An American in Paris we can almost
hear an American strolling through the streets
of Paris.
Ohren Preis voor de muzikale familievoorstelling De Muziekfabriek, in co-productie
met Oorkaan. Concertreizen brachten
Calefax onder andere in Rusland, China,
India, Turkije, Japan, Zuid-Afrika en de VS. In
januari 2013 had Calefax de eer om prinses
Beatrix te begeleiden op haar staatsbezoeken
aan Brunei en Singapore.
Genoten van het concert? Deel uw ervaring
via Twitter #RSN2014 of op onze Facebookpagina (fb.com/concertgebouw).
Translation: Eileen Stevens
Concerttip
Dinsdag 29 juli 2014
Kleine Zaal 20.00 uur
Rastrelli Cello Kwartet:
van Brubeck tot Saint-Saëns
Het Rastrelli Cello Kwartet zet muziek van
Bach tot nu naar zijn strijkstok. Het nieuwe
programma Cross-over combineert stukken
van totaal andere genres en tijden. Expressief,
zwoel en prikkelend. Maal vier.

Download Report