Lees alvast de toelichting bij dit concert

juli-aug 2014
IRIS HOND
HET NIEUWE GEZICHT
VAN CLASSIC FM
Woensdag 23 juli 2014
Grote Zaal 20.00 uur
Akademie für Alte Musik Berlin
Bernhard Fock, viool/leiding
Sergey Malov, viool/cello da spalla
Unico Wilhelm van Wassenaer
1692-1766
Vijfde concerto armonico in f (1740)
Adagio - Largo
Da capella
A tempo comodo (con sordini)
A tempo giusto
Leonardo Leo 1694-1744
Celloconcert in D (1737)
Andante grazioso
Con bravura
[Allegro di molto]
Allegro - Allegro
Largo - Andante
Allegro
PAUZE
Luister direct via Classicfm.nl
Solo: Georges Barthel, fluit
Giuseppe Tartini 1692-1770
Derde Brandenburgse concert in G,
BWV 1048 (1721)
Allegro
Adagio cadenza
Allegro
KLASSIEK VOOR IEDEREEN
Tweede orkestsuite in b, BWV 1067 (1738-39)
Ouverture
Rondeau
Sarabande
Bourrée I & II
Polonaise & Double
Menuett
Badinerie
Larghetto, con poco moto
Fuga
Johann Sebastian Bach 1685-1750
Luister naar Classic FM
voor overdag non-stop
de beste en mooiste
klassieke hits en
interessante
thema-avonden.
Johann Sebastian Bach
Vioolconcert in Bes (jaartal onbekend)
Toelichting//Biografie//Summary//Concerttip
Toelichting
Giuseppe Tartini behoorde samen met
Antonio Vivaldi tot de pioniers van het
Italiaanse soloconcert, een populair muziekgenre uit de achttiende eeuw. Geliefd bij
solisten die hun virtuoze kwaliteiten konden
laten horen, maar ook bij de orkestleden
(tutti-spelers) die meestal óók een uitdagende
partij kregen. Denk bijvoorbeeld aan de
wereldberoemde Vier jaargetijden van Vivaldi.
In een soloconcerto is er slechts één solist die
de muzikale strijd aangaat met het orkest
(concertare betekent wedijveren). Zijn er meer
solisten, dan gaat het om een concerto
grosso: een ‘groot ensemble’ versus de solisten die samen een ‘klein ensemble’ vormen.
Net als Vivaldi was Tartini een sterviolist die
veel uitdagende vioolconcerten schreef,
zoals het Vioolconcert in Bes dat vanavond op
het programma staat. Een ander mooi voorbeeld van een Italiaans soloconcert is het
Celloconcert in D van Leonardo Leo. Uniek is
de instrumentkeuze van de solist van vanavond: de uitdagende solopartij wordt niet
uitgevoerd op een gewone cello maar op een
‘violoncello da spalla’, een soort ‘schoudercello’. Ook niet-Italiaanse componisten
schreven regelmatig soloconcerten in
Italiaanse stijl. Het Vijfde concerto armonico
van de Nederlander Unico Wilhelm van
Wassenaer lijkt zo sterk op een Italiaans
concerto grosso dat tot het eind van de
twintigste eeuw ten onrechte werd aangenomen dat het van een Italiaanse
componist was.
Italiaanse concerten van een Duits genie
Hoewel Johann Sebastian Bach nooit een
voet buiten Duitsland zette was hij wel op de
www.robecosummernights.nl
hoogte van de muzikale ontwikkelingen in
Europa. Hij verzamelde zijn leven lang manuscripten van collega’s en om al die partituren
te kunnen doorgronden maakte hij kopieën
en arrangementen. Bach hoefde dus niet
naar Italië te reizen om zich het populaire
Italiaanse concerto eigen te maken.
In de Zes Brandenburgse concerten is goed
hoorbaar dat Bach geïnspireerd was door het
Italiaanse concerto. Hij droeg deze concerten
in 1721 op aan Christian Ludwig, markgraaf
van Brandenburg. Bach varieerde veelvuldig
met de bezetting, bijna alle instrumenten
komen wel een keer aan bod in de solopartijen. In het Derde Brandenburgse concert
zijn de solopartijen voor drie violen, drie
altviolen en drie cello’s. Een prachtig voorbeeld van een concerto grosso naar het
model van zijn Italiaanse collega’s.
Ook in de Vier orkestsuites – die Bach in
verschillende fases van zijn leven heeft
geschreven – is de Italiaanse invloed aanwe-
Biografie
Summary
De Akademie für Alte Musik Berlin, opgericht
in 1982, behoort tot het selecte gezelschap
van wereldberoemde barokensembles. Sinds
1984 heeft het ensemble een eigen concertserie in het Konzerthaus van Berlijn. De
Akademie is regelmatig te gast in de grote
muziekcentra van Europa en heeft daarnaast
opgetreden in Japan, Zuidoost-Azië, ZuidAmerika, de VS en China. Het orkest werkt
met topdirigenten en solisten als Philippe
Herreweghe, Ton Koopman, Marcus Creed,
Peter Dijkstra, Hans Christoph Rademann,
Daniel Reuss, Cecilia Bartoli, Andreas Scholl
en Andreas Staier. Dirigent René Jacobs is al
25 jaar een vaste partner van de Akademie,
wat leidde tot talrijke geprezen opera- en
oratoriumproducties.
De Duitse violist en dirigent Bernhard Fock
studeerde viool bij Eberhard Feltz aan de
Musikhochschule in Berlijn. Tijdens zijn
studie raakte hij geïnteresseerd in de barok-
Tartini was one of the pioneers of the Italian
solo concerto, a popular genre of music from
the eighteenth century. In a solo concerto,
there is only one soloist who takes on the
musical challenge of the whole orchestra. If
there are several soloists, then it is called a
concerto grosso. Tonight, three solo concertos
will be heard: a violin concerto by Tartini, a
cello concerto by Leo and the Fifth Concerto
Armonico by Van Wassenaer. Bach was also
inspired by the Italian concerto; his Third
Brandenburg Concerto is a splendid example
of a concerto grosso, with solo parts for
3 violins, 3 violas and 3 cellos. The Second
Orchestral Suite also shows similarities with
the Italian genre; its ‘Badinerie’ strongly resembles a brilliant solo concerto for flute.
zig. Hoewel deze composities qua structuur
meer lijken op de destijds evenzo populaire
Franse suites met hun verschillende dansvormen, doet het afwisselende gebruik van
diverse instrumentgroepen en het wedijveren
tussen solo- en tutti-instrumenten juist
denken aan het Italiaanse concerto. In de
Tweede orkestsuite heeft de fluit bijvoorbeeld
een opvallende solopartij. Vooral het laatste
deel, Badinerie, kan gerust gelden als een
briljant soloconcert voor fluit. Toch spreekt uit
zowel het Derde Brandenburgse concert als
de Tweede orkestsuite vooral het vakmanschap van Bach zelf: de harmonieën zijn
meer doorwrocht, de orkestratie is complexer en de muziek is voorzien van ingewikkelde fuga’s. Een krachtig antwoord van een
geniaal componist op de Italiaanse meesters.
viool waarna hij lessen nam bij Ingrid Seiffert,
Catherine Mackintosh en Nikolaus
Harnoncourt. Hij speelde in de Berliner
Symphoniker en is sinds 1984 concertmeester
van de Akademie für Alte Musik Berlin.
De Russische violist en altviolist Sergey Malov
studeerde in Salzburg en Wenen en behaalde
met beide instrumenten diverse internationale prijzen. Hij is regelmatig te gast als solist
bij toporkesten over de hele wereld. Malov
bespeelt daarnaast de ‘violoncello da spalla’.
Hij is een enthousiaste ambassadeur van dit
relatief onbekende instrument. Het geluid
van deze ‘schoudercello’ is bijzonder van
kleur, de resonantie heel rijk. In september
2013 kwam Malovs debuut-cd uit met de
Cellosuites van Johann Sebastian Bach
gespeeld op cello da spalla en solowerken
Noortje Zanen
voor viool van Bartók.
Genoten van het concert? Deel uw ervaring
via Twitter #RSN2014 of op onze Facebookpagina (fb.com/concertgebouw).
Concerttip
Maandag 18 augustus 2014
Grote Zaal 20.00 uur
Virtuoze expressie: James Ehnes speelt
Tsjaikovski
‘Kippenvelopwekkend virtuoos’, schreef The
Guardian over de Canadees James Ehnes. Met
het Toronto Symphony Orchestra speelt hij
Tsjaikovski’s Vioolconcert. Vol emoties, net als
Rachmaninoffs Symfonische dansen.