Energie voor mentor en klas! Door Ivo Mijland Speltip 73: Project L: op zoek naar liefdevol gedrag Pesten is een hardnekkig probleem. Niet alleen onder kinderen. Ook in de lerarenkamer wordt onderling gepest. En ook buiten de schoolmuren. Op de sportvereniging. Bij topvoetbalclubs. In de politiek. Ja, zelfs in het bejaardenhuis zijn er slachtoffers van pesterijen. RTL 5 opent met het programma ‘Project P: Stop het pesten’ de aanval. Hoewel ik geen pessimist ben, vermoed ik dat het effect van het programma minimaal zal zijn. Wat je aandacht geeft groeit. Daarom deze les aandacht voor datgene dat we willen laten groeien: liefde voor elkaar. In het programma ‘Project P’ is de formule als volgt. Een slachtoffer wordt voorzien van een verborgen camera. Daarmee registreert de leerling de pesterijen. Aan de hand van de beelden confronteert Johnny de Mol of Dennis Weening de directie en docenten met het probleem. Ook de klas wordt geconfronteerd met de ellende. Na een paar maanden komen de makers kijken wat het effect is. Wat veel mensen niet weten, is dat het je richten op de fout vaak zorgt dat het foute ondergronds verder gaat. De kans bestaat bijvoorbeeld dat de leerling die de verborgen camera omgehangen heeft, door het systeem ‘gestraft’ wordt omdat de leerling de daders aangevallen heeft. Pesten is een systemisch probleem. Het is zeer complex menselijk gedrag. Met een televisie-programma kun je het wel onder de aandacht brengen. Maar als het systeem zelf niet in beweging komt, verandert er uiteindelijk niet zo veel. Het verschuift wellicht, maar het blijft bestaan. Als je pesten echt wilt aanpakken, dan moet je als school werken aan liefdevolle omgang met elkaar. Dat bereik je niet door je grotesk op het niet lieve te richten, maar veel meer door je fors op het lieve te richten en rechtvaardig op het nog niet lieve. In deze mentorles draaien we de formule ‘Project P’ daarom helemaal om. We noemen het programma dit keer ‘Project L: start de liefde’. Maak in je mentorklas groepjes van vijf. Zij gaan in het kader van ‘Project L: op zoek naar liefdevol gedrag’. De leerlingen registeren met de zichtbare camera goed gedrag van leraren, conciërges, leerlingen, directieleden, receptionistes en schoonmakers. Aan de hand van de beelden die ze verzamelen trakteren ze de klas op de beelden. Ook de directie wordt uitgenodigd naar de beelden te kijken. Na een paar maanden gaat de mentor met de klas nog eens kijken naar de effecten van de beelden en de confrontaties met het goede gedrag. Wat veel mensen niet weten, is dat het je richten op wat goed gaat, vaak zorgt voor een (onbewuste) drang naar goed gedrag. De kans bestaat bijvoorbeeld, dat de leerlingen die de beelden gemaakt hebben, zich uitgenodigd voelen om het goede voorbeeld te volgen. Daarmee ontstaat goedheid, omdat de leerlingen erkenning gegeven hebben voor het goede. Behandel goede mensen goed. Behandel niet goede mensen goed. Zo komt goedheid tot stand (Lao Tse) Voor deze mentorles is enig inzicht in de dynamiek van groepsprocessen erg helpend. Het handboek ‘Positieve groepsvorming’ (Mijland/Bakker) geeft een goed onderbouwde theorie en veel praktische handvatten, ook over het werken met pestprotocollen. Ivo Mijland is auteur van diverse onderwijsboeken. Onlangs verscheen de ‘Motivatiewaaier’ (www.uitgeverij-quirijn.nl). Daarnaast verzorgt hij trainingen in het onderwijs.