Zo wordt het een succes

Tablets op school?
Zo wordt het een succes
In de wereld van nu zijn tablets niet meer weg te denken. Ook in het onderwijs niet. En een tablet
biedt veel didactische voordelen, zo blijkt uit een rapport. Maar een doel op zich is het gebruik
ervan niet.
Een lerares verzuchtte eens dat zij door de aanschaf van tablets weer
van informatie. Dat een tablet daarbij licht en handzaam is, en dat door
gedwongen werd om over haar onderwijsdoelen na te denken. Voor haar
het platte scherm de communicatie tussen leraar en leerling gemakkelijk
bood deze techniek veel meerwaarde. En niet alleen voor haar. Zo kan
blijft, zijn nog eens prettige praktische bijkomstigheden.
digitaal lesmateriaal bijdragen aan een hogere motivatie, betere prestaties en een efficiënter leerproces van leerlingen. Concreter: er is veel
Kanttekeningen
rendement te behalen met het automatiseren, het zelfstandig oefenen en
Een tablet is een voorwaarde om meer gedifferentieerd onderwijs
verwerken van lesstof, het onderzoekend leren en het leren verwerken
mogelijk te maken. Individuele kinderen kunnen op de tablet met
inDruk winter 2014 - 13
adaptieve digitale lesmaterialen op hun eigen niveau en tempo wer-
Daarnaast is het essentieel dat de school leerkrachten begeleidt op dit
ken. Zij krijgen feedback op hun prestaties, en vervolgstappen sluiten
gebied. Niet alleen bij het gebruik van de tablet zelf, maar vooral bij de
aan op hun feitelijke leergedrag en -prestaties. De leraar heeft op
toepassing in het dagelijkse onderwijs. De keuze met welk digitaal on-
detailniveau overzicht van de lesstof die een leerling lastig vindt.
line lesmateriaal het team wil werken, dient weloverwogen te zijn. Past
Toch zijn er ook een paar kanttekeningen te plaatsen bij het gebruik
het materiaal ook op de te kiezen tablet? En last but not least: er moet
van de tablet in het onderwijs. Het apparaat is geschikt voor het le-
een betrouwbaar draadloos netwerk zijn, met voldoende bandbreedte.
zen en verwerken van lesstof en materialen, maar voor ingewikkelde
De inzet van tablets in het onderwijs vergt dus wel het één en ander,
werkstukken is het op dit moment nog te beperkt. Leerlingen werken
maar als de school erin slaagt aan deze voorwaarden te voldoen, levert
dan liever met een laptop.
het ook veel op.
Een ander punt van aandacht is dat nog niet elk digitaal lesprogramma
goed werkt op een tablet. Dat kan ook aan het type tablet liggen.
Het laptop- en tabletonderwijs is de pioniersfase voorbij
Uit een recente peiling van de Onderwijs Innovatie Groep
Geen verplichting
(OIG), in opdracht van Kennisnet, blijkt dat steeds meer lera-
Bovendien kost de aanschaf van tablets geld. Sommige scholen kie-
ren zowel tablets als laptops in het onderwijs omarmen. De
zen voor een aantal tablets dat niet leerlinggebonden is. De school
peiling vond plaats onder 331 leraren. De resultaten zijn dus
financiert dan de aanschaf. Als iedere leerling met een eigen tablet
niet representatief voor de gehele beroepsgroep, maar geven
gaat werken, kan de school de ouders vragen om een exemplaar aan
wel een tendens weer die positief stemt.
te schaffen dat aan een aantal eisen voldoet. Ook kan school hier-
Vijf stappen om tot een goede keuze te komen
Stap 1: Oriëntatie
Door ze eerst in enkele klassen of vakken in te voeren. De resul-
Breng in kaart of een tablet een goed en haalbaar middel kan zijn
taten geven inzicht in wat tablets kunnen betekenen, en wat
daarvoor qua organisatie en randvoorwaarden echt nodig is.
voor een financiële bijdrage vragen. Veel scholen in het voortgezet
Zo blijkt dat:
voor de school. Wat is de ambitie, welke didactische doelen komen
onderwijs kiezen voor de aanschaf via de ouder. Dit mag echter
• het aantal scholen voor voortgezet onderwijs dat structureel
daaruit voort? En past dat bij het curriculum? Is het lesmateriaal
geen verplichting zijn. De school moet een voorziening inrichten
overschakelt op tabletonderwijs met een kwart is gestegen
via een webbrowser beschikbaar? Is de juiste software in bezit? Is
Stap 4: Inrichten onderwijs met tablets
voor ouders die niet kunnen of willen betalen.
ten opzichte van vorig jaar;
er voldoende bandbreedte? En zijn er manieren om de aanschaf
Zorg voor goede digitale content, de juiste deskundigheid en
van tablets te financieren?
competenties van leerkrachten (begeleid ze allemaal), en een infra-
• 35% van de leraren het afgelopen jaar les gaf aan een
Heldere ambitie
Maar veruit het belangrijkste om voor ogen te houden: een tablet is
geen oplossing op zich. Het is een middel. Of de inzet succesvol is,
groep leerlingen met een eigen device;
• 55% van de leraren aangaf op een school te werken die
tablets inzet;
structuur die op orde is (betrouwbaar netwerk, voldoende bandStap 2: Draagvlak en implementatie aanpak
breedte). Organiseer van te voren ook het beheer en onderhoud.
Succes hangt af van een gedegen implementatie en het creëren
hangt af van meerdere factoren. Het begint met draagvlak en een
• van de 40% die aangeeft dat op hun school geen tablets of
van voldoende draagvlak onder leraren (betrek niet alleen de
Stap 5: Lesgeven met tablets
heldere ambitie van het team en het management. Waar worden de
laptops worden ingezet, de helft zegt dat de school dit de
innovatoren), leerlingen en hun ouders. Bespreek verwachtingen
Niet alle digitale toepassingen leiden tot hogere leeropbrengsten.
tablets voor ingezet? Om leerlingen te ondersteunen met remedië-
komende jaren wel gaat doen;
en ambities, en communiceer doelen en uitkomsten.
Kies zorgvuldig en weloverwogen, raadpleeg collega’s over wat
rende materialen? Om meer begaafde leerlingen extra uitdaging te
• ruim de helft van de leraren die tablets en laptops
goed werkt en wat niet, en vergroot je eigen kennis en inzicht op
bieden? Om kinderen in de kleuterklas taalvaardiger te maken? Om
inzetten, positief tot zeer positief is. Ze zien dat de
Stap 3: Beproeven
met digitale werkboeken te gaan werken, zodat de nakijktijd van de
motivatie van leerlingen toeneemt en het gebruik van een
Draagvlak en betrokkenheid vergroot je ook door de verschil-
leraar beperkt wordt? Of om voor bepaalde vakken met adaptieve
tablet leidt tot een efficiënter leerproces.
lende typen tablets door de betrokkenen te laten uitproberen.
ict-gebied.
leermaterialen te gaan werken?
14 - inDruk winter 2014
inDruk winter 2014 - 15
Het Aletta Jacobscollege in Hoogezand startte in 2012 met
tablets in het onderwijs. Teamleider Teun van Roy deelt
zijn ervaringen. ‘Vooral de docent heeft scholing nodig.’
Voordelen en nadelen van de tablet
ten aanzien van een laptop of desktop
Voordelen
‘Iedereen moet echt betrokken zijn’
• hij is flexibel en neemt weinig ruimte in;
“We begonnen kleinschalig, in één VWO-klas. We zagen een
• hij start snel op en is daardoor ook geschikt voor
tablet als een middel om de methodes en boeken die we al
gebruikten te ondersteunen. In eerste instantie waren er
vooral veel vragen: hoe gaan de leerlingen met een tablet om?
Hoe gaan de docenten de tablet inzetten? Kan ons netwerk dit
wel aan? En hoe ver zijn de uitgevers?”
kort gebruik;
• hij heeft een langere batterijduur, tijdens een schooldag
hoeft hij niet opgeladen te worden;
• door het platte scherm blokkeert het apparaat de
communicatie tussen leerling en leraar niet.
“Inmiddels zijn er ook antwoorden. Een paar dingen vallen op.
Nadelen
Zo gaan leerlingen heel zuinig om met de tablets, in twee jaar
• leerlingen kunnen er minder makkelijk ingewikkelde
tijd hadden we slechts één geval van schade. Ook weten zij goed
werkstukken en presentaties op maken en/of video’s
hoe ze een tablet moeten inzetten. Ze willen zeker niet zonder
op editen;
boeken werken, zien een tablet duidelijk ook als middel. Docen-
• de verwerkingscapaciteit en het geheugen zijn minder
ten zijn soms minder vaardig, er is behoefte aan goede scholing
zwaar, waardoor niet ieder programma op een tablet
met betrekking tot de inzetbaarheid van een tablet. Ten slotte is
werkt (zoals Autocad);
er steeds meer bruikbare content beschikbaar.”
• de opslagcapaciteit is minder groot, wat geen nadeel
hoeft te zijn als gewerkt wordt met cloudoplossingen
“Tablets leveren veel op. Docenten kunnen gemakkelijker
(bijvoorbeeld Dropbox).
differentiëren, leerlingen hebben sneller iets paraat doordat
ze op een tablet iets kunnen opzoeken, en je haalt de buitenwereld veel gemakkelijker de school in. We lopen ook tegen
dingen op, maar die zijn vooral praktisch van aard. Moeten
we nu iedereen gaan voorzien van een tablet, of gaan we
richting BYOD (Bring Your Own Device)? Hoe krijgen we alle
docenten zo ver dat ze de tablets regelmatig in de lessen
integreren? En als je iedereen op een tablet laat werken,
moet je de capaciteit van het wifi-netwerk sterk uitbreiden.”
“Wie tablets in zijn school overweegt, raad ik aan heel helder
te hebben waarom je ervoor zou kiezen, het wifi-netwerk op
orde te hebben, docenten te scholen in de mogelijkheden van
> Tekst: Jan-Kees Meindersma, manager Expertise bij Kennisnet
de tablet en goede afspraken te maken over wat je ermee gaat
> Tekst kaders: Deirdre Enthoven
doen. Om het te laten slagen moet iedereen er tijd in investe-
> Foto’s: Thinkstock
ren en echt betrokken zijn.”
16 - inDruk winter 2014
inDruk winter 2014 - 17

Download Report