1. Binnenkomst a) “DEUTSCHER SOLDATENFRIEDHOF HOOGLEDE 1914 – 1918”. b) “oorlogskerkhof” is eigenlijk een: VREDESTUIN c). Bekijk deze begraafplaats eens in zijn geheel. Welk gevoel krijg je erbij? Welke sfeer hangt hier? 2) Namen a) graf 11-12. KARL NIEMAND hij sneuvelde op 9 OKTOBER 1917 b) Loop verder tot bij rijen 8-7. Ga dan, voor de grote eik, langs rij 8 de begraafplaats in. c) nummer 5189 – 5190. Naast Fritz Oschman ligt daar ook HEINRICH MÄRTENSDOTTER d) Rij 57, de rij die begint met steen 6041-6042 van August Berghaüser. Loop door in deze rij tot bij grafsteen 6009-6010.Dit zijn geen Duitsers maar: RUSSEN e) 5987-5988. ZWEI UNBEKANNTE DEUTSCHE SOLDATEN. “TWEE ONBEKENDE DUITSE SOLDATEN”. Tekenopdracht: schets een monument voor de onbekende soldaten op dit kerkhof. f) Loop tot op het einde van deze rij en dan rechts nog wat meer naar boven tot bij rij 66 6915-6916. Steen vermeldt enkel SCHUTZE, geen voornaam, geen sterfdatum. 3. Beroepen tijdens de oorlog a) 6930-6929. De voornaam (MARIE) van de bovenste naam betekent dat dit een VROUW is. Beroep: DIAKONISSE Oplossing kruiswoordraadsel integreren 1. V R 2. L E G E R 3. O P G R A A F H O S P I T A A 5. A L B E R T 6. G E W E E R 7. A J O N E T 8. H A N D G R A N 9. D U I T S E R S 10. S C H O T T E N E N G E L S T R E I L O 4. B 11. 12. 1. Vrede 2. Leger 3. Loopgraaf VERPLEEGSTER 4. Hospitaal 5. Albert 6. Geweer E D 7. Bajonet 8. Granaat 9. Duitsers E A L A T N 10. Schotten 11. Engels 12. Trein b) vlak naast steen 6928-6927 ligt Wilhelm Scherer. : KAPITÄN Major = majoor Oberarzt = hoofddokter Leutnant = luitenant Feldwebel = sergeant Unteroffizier = onderofficier Gefreiter = korporaal c) L.J.V. Eisenhart Rothel. Hij was een FÄHNRICH. Dat is een vaandeldrager 4. Slag bij Passendale a) Al deze soldaten sneuvelden in dezelfde periode van hetzelfde jaar. juli, augustus, september, oktober en november 1917. 5. Het kerkhof, vroeger en en nu 1918: kruisen in alle maten en vormen 15 jaar na de oorlog plannen om de Duitse begraafplaatsen een vaste vorm te geven. Heel wat begraafplaatsen zullen verdwijnen. Het kleine kerkhof hier wordt uitgebreid tot deze grote Vredestuin. Er worden graven overgebracht van aan de kerk in Hooglede en van “Hooglede West” aan de Hoogstraat. Mar ook van Gits, Handzame, Ichtegem, Kortemark, Lichtervelde, Ruddervoorde, De Geite, Torhout, Wingene en Zwevezele. De kruisen worden vervangen door houten kapelletjes. Nog eens twintig jaar later, eind de jaren ’50 worden uiteindelijk de platte grafstenen gelegd. Praalgraf : HEINRICH MÄRTENSDOTTER. 6. Kapel Nu ligt er alleen nog het gastenboek. Kijk er even in of dit keer ook bezoekers uit Duitsland hun naam en een boodschap hebben achtergelaten. Logo van de Deutsche Volksbund Kriegsgräberfürsorge. Wat stelt het logo voor? 5 KRUISEN Herken je iets dat lijkt op dit logo? DE 5 KRUISEN DIE EERDER VOORBIJ GELOPEN WERDEN Einde van het bezoek aan deze begraafplaats, deze “Vredestuin” gekomen: KORTE REFLECTIE. Was dit de eerste keer dat je naar een kerkhof/begraafplaats kwam? Of ga je soms, rond 1 november naar het graf van iemand die je kent? Iemand van je familie? Wat doen jullie dan? Bidden? Hoe doe je dat dan? Of leg je bloemen neer? De Britten leggen een houten kruisje neer bij een oorlogsgraf. Joden leggen een steentje boven op het graf. Koningen, presidenten en burgmeesters leggen kransen neer. Wat zouden jullie nu met de klas kunnen doen voor je vertrekt? Kan je iets zeggen? Of zingen? Hou je het gewoon stil? Bedenk iets opdat je nog één keer zou denken aan Karl en Heinrich, Ilga en Ilika, Wilhelm en Marie. Tot kijk. Grüss Gott! EINDE