“Emotionele afstandelijkheid van het voetbal kan

www.sportenstrategie.nl
SEPTEMBER 2013
JAARGANG 7
EDITIE 5
29
“Emotionele afstandelijkheid van het voetbal
kan voor een manager een grote pre zijn”
Hoe zegevier je als vrouw in het mannenbolwerk voetbal?
Met goede moed en voor dertig uur per week begon Suze Thomma in 2011 als
algemeen manager van MVV. Dat die dertig uur er in de praktijk zestig bleken te
zijn, deerde haar niet. Wel schrok ze van het amateurisme in de interne organisatie. In twee jaar was Thomma een van de raderen die de 110 jaar oude, door
vriendjespolitiek geplaagde club uit Maastricht transformeerden tot een frisse,
professionele organisatie die zowel op als buiten het veld als voorbeeld kan dienen voor elke andere club in de Jupiler League. “Het werd voor mij een sport om
alle vragers en bedelaars om vrijkaarten de deur te wijzen.”
Door Suze Thomma
5 augustus 2011, de seizoen–
ouverture van MVV Maastricht
tegen Almere City in mijn nieuwe
rol als algemeen manager van
MVV Maastricht. Alles onder controle, dacht ik...
In mijn jurkje met pumps, lichtelijk overdressed, maak ik mijn
opwachting in de grachten van de
Geusselt. Best relaxed, want alles is
toch goed geregeld. Mijn telefoon
gaat over: onenigheid in vak E tussen supporters over de toegewezen stoelen. Of ik even kan komen.
Geen paniek, dat regel ik wel even.
De geluiden en opmerkingen die
ik vanaf de tribune hoor terwijl ik
langsloop, doen me niks. Het is
tenslotte een mannenbolwerk, die
voetbalwereld, daar moet ik maar
aan wennen. Aangekomen in het
vak gaat mijn telefoon weer: de
stroom is uitgevallen in de businessclub en erger nog, de biertaps doen het daardoor niet meer.
Terwijl ik mijn prioriteiten probeer
te bepalen, word ik op mijn schouder getikt door een boos kijkende
man die het onbeschoft vindt dat
zijn naam verkeerd gespeld staat
op zijn duurbetaalde sponsorstoel. Ik ben nog steeds rustig en
kan hem tevreden stellen met mijn
antwoord. In mijn ooghoek zie ik
dat ‘mijn’, overigens zeer kundige,
veiligheidscoördinator de zaken
onder controle heeft. Dus wordt
nu de biertap mijn prioriteit. In
de businessclub kom ik die avond
echter niet meer. Ik word compleet
overrompeld door de meest uiteenlopende vragen en impulsen: de
trainer meldt dat de kleedkamers
muf ruiken, het bestuur vindt de
muziekkeuze na een doelpunt niet
opzwepend genoeg, stewards hebben moeite om bij controles intern
personeel te onderscheiden, vrijwilligers vragen naar gratis consumptiebonnen en de persafdeling
wil dit seizoen nieuwe bedrijfskleding... Ik lijk wel een Bullseye voor
iedereen die vragen heeft. Tegen
elf uur is de batterij van mijn teleIRRQOHHJKHWJHHQHQLJHÀFWLHYH
FOTO: SUZE THOMMA
Enthousiast en fanatiek hadden
we naar deze avond toegewerkt.
Seizoenpassen waren op tijd uitgereikt, namen plakten op de stoelen,
de sponsorborden waren geactualiseerd; dit was het resultaat van
teamwork. ‘Team’ is misschien
iets te veel gezegd; drie van de zes
kantoormedewerkers waren met
vakantie in deze drukke periode
van het jaar. Maar door de handen
stevig uit de mouwen te steken, het
elastiek goed op te rekken en een
aantal avonden door te werken met
pizza, friet en nog ander ongezond
eten, waren we erin geslaagd om
alles op tijd af te hebben voor deze
openingswedstrijd van het nieuwe
voetbalseizoen.
Suze Thomma beweegt zich bij MVV tussen een veelheid aan betrokkenen:
“Supporters roepen: ‘De club is van ons, wij zijn er voor altijd, jullie zijn passanten’; trainers en spelers zeggen: ‘Wij zijn bepalend voor het succes’; sponsoren
laten weten: ‘Wij betalen jullie salaris’; vrijwilligers zeggen: ‘Wij zijn MVV’; en het
bestuur geeft aan: ‘Wij beslissen’.”
rust oplevert, maar als ik tegen
half twee uitgeput in bed kruip,
kan ik wel janken…
En ik had toch al heel wat meegemaakt: grootschalige evenementen georganiseerd, lof geoogst bij
de meest uiteenlopende en uitdagende interim-opdrachten, mijn
eigen bedrijf in tijden van crisis tot
een succes gemaakt. Desondanks
was mijn ijzersterke zelfvertrouwen na één hectische avond als
sneeuw voor de zon verdwenen.
Aanvalsplan
Ik kan me de vraag van de voorzitter drie maanden eerder nog
goed herinneren. “Wil jij de interne
organisatie van MVV professionaliseren?” Een vraag waarop ik vrij
snel ja zeg en die me de afgelopen
twee jaar bijna dag en nacht langs
bijzondere, bizarre, mooie en moeilijke momenten heeft geleid. Ik kan
deze opdracht, voor maximaal dertig uur per week, goed combineren
met mijn andere opdrachten en
besluit het voorstel van drie jaar
in te korten tot één jaar, met de
mogelijkheid tot één jaar verlenging. Eerst maar eens zien of het
me bevalt. Mijn voorwaarden worden ook geaccepteerd: niet op de
voorgrond, geen woordvoerderschap en de toezegging om in
menselijke kwaliteit te investeren.
Wat ik toen nog niet kon weten: die
dertig uur worden al gauw zestig
uur per week…
MVV sluit die eerste thuiswedstrijd tegen Almere af met 3-2
winst. Maar ik heb mijn wedstrijd
verloren. Op maandagochtend
roep ik meteen mijn team bij elkaar
om een wedstrijdevaluatie te doen.
Wat ging goed, wat kan beter?
Uiteraard breng ik mijn eigen ervaringen ter sprake. Ik vraag wie
direct verantwoordelijk is voor de
schoonmaak van de kleedkamers.
Geen van mijn ervaren medewerkers kan daar een antwoord op
geven. “Weten jullie dat niet? En
wie doet dan bijvoorbeeld de stadionverlichting aan en uit?”, vraag
ik. “Geen idee. Dat soort zaken
gebeurt gewoon altijd.” “Maar laat
me dan het draaiboek eens zien,
daar staan toch wel namen in?”,
zeg ik. “Draaiboek? Nee, dat is er
niet.” Ik ben verbijsterd. Hoe kan
een organisatie die iedere veertien
dagen meer dan 5.000 bezoekers
over de vloer krijgt, voortdurend
in de spotlights staat, nota bene
haar 110-jarig bestaan viert, geen
draaiboek hebben en daarmee
alles aan het toeval overlaten? Wat
een kwetsbaarheid! Dat was niet
mijn manier van werken en daar
moest verandering in komen.
Vanuit de ervaring met andere
opdrachten start ik mijn aanvalsplan met het in kaart brengen
van de werkprocessen, de aanwezige structuren, functie- en taakomschrijvingen. Ik moet al snel
concluderen dat niet alleen een
wedstrijddraaiboek ontbreekt, ook
zijn personeel- en sponsordossiers
niet compleet, is er geen verlofadministratie en geen kaartenbeleid. Er blijkt veel meer werk aan
de winkel dan ik dacht! Om over
te gaan tot ander gedrag en anders
handelen formuleer ik samen met
mijn medewerkers nieuwe kantoorwaarden: professionaliteit,
oplossingsgerichtheid, verantwoordelijkheid en representativiteit. We werken ieder item uit: Wat
betekent dit in de praktijk voor ons
doen en laten? En we confronteren
elkaar met de hierover gemaakte
afspraken. Al snel is er resultaat.
Telefoons worden binnen drie keer
overgaan opgenomen, de wachtrij voor onze balieklanten neemt
af, klachten worden opgelost,
bureaus raken opgeruimd en er
vindt verslaglegging plaats. De
quick wins zijn snel behaald! De
sfeer wordt ondernemender en er
ontstaat zowaar teamgeest. Ook de
essentiële rust wordt volgens plan
gerealiseerd. Nu kunnen we gaan
bouwen. Personeelsdossiers worden aangelegd, nieuwe werkprocedures opgesteld, ik introduceer
een handboek Weet waar je werkt
en stel een jaar- en maandplanning
op waarin alle acties, activiteiten
en bijzondere data zichtbaar zijn.
De club ontwikkelt zich goed. Het
nieuwe bestuur werkt hard aan een
nieuw MVV. In de pers verschijnen
positieve berichten. Van de KNVB
krijgen we complimenten. En, niet
eerder vertoond, we maken aan het
eind van het seizoen een sprong
van categorie 1 naar categorie 3
met het in orde hebben van onze
ÀQDQFLsOH KXLVKRXGLQJ +HW LV
natuurlijk fantastisch dat ook de
sportieve resultaten de verwachtingen overstijgen. En dat terwijl
MVV een jaar geleden op sterven
na dood was!
Nieuwe identiteit
17 augustus 2012, de openingswedstrijd van seizoen 2012-2013,
MVV tegen FC Oss. Draaiboeken
zijn doorgelopen, checklisten afgevinkt. Mijn team is voltallig, niemand is met vakantie. En er is
bovendien uitgebreid! Er zijn specialisten aan ons team toegevoegd:
een communicatiespecialist, een
event-organisator, een maatschappelijk coördinator en een fanmarketeer. Onze nieuwe identiteit
krijgt body. Alle interne medewerkers dragen vanaf nu zichtbaar een
badge; we zijn herkenbaar voor
onze klanten en collega’s. Klachten
zijn we deze openingswedstrijd
voor. Ik neem mijn intrek in een
speciaal ingerichte klachtenhoek
YRRU]LHQ YDQ HHQ DDQWDO ÁHVVHQ
prosecco om de eerste emoties tot
bedaren te brengen. Ik heb het heel
rustig die avond, de prosecco blijft
onaangeroerd. Mijn telefoon gaat
nauwelijks. Wat een verschil met
een jaar geleden. Het is duidelijk
merkbaar dat er een groei in professionaliteit heeft plaatsgevonden.
En dit keer sluiten we samen, de
selectie op het veld én op kantoor,
de wedstrijd met winst af.
Juist iemand die
er zakelijk in
staat, kan
rationelere
afwegingen
maken en
teruggrijpen
naar gemaakt
beleid
Hoewel ik met de invulling van
mijn opdracht goed op koers ben,
word ik toch geregeld ingehaald
door de praktijk. Als niet-voetbalkenner, en vóór mijn MVV-periode
bij tijd en wijlen zelfs voetbalhater (“Nee, niet wéér voetbal op
tv!”), ben ik geregeld verrast en
verbaasd door de enorme emotie
die in de voetbalwereld de overhand heeft. Supporters die roepen: “De club is van ons, wij zijn
er voor altijd, jullie zijn passanten”; trainers en spelers die zeggen: “Wij zijn bepalend voor het
succes”; sponsoren die laten weten:
“Wij betalen jullie salaris”; vrijwilligers die zeggen: “Wij zijn MVV”;
en een bestuur dat aangeeft: “Wij
beslissen”.
De voor mij vanzelfsprekende
zakelijke manier om problemen en
uitdagingen aan te vliegen, blijkt
QLHWDOWLMGGHPHHVWHIÀFLsQWHDDQpak in de voetbalwereld. De grote
invloed van tijdelijke functionarissen binnen de club, misplaatste
macht en het misbruiken van deze
macht zijn voor mij, als vrouw die
wars is van voetbalemotie, moeilijk
te accepteren feiten. In mijn visie
is iedere medewerker in een organisatie gelijk en van invloed op
het resultaat. Natuurlijk is er hiërarchisch verschil en moet talent
beloond en gestimuleerd worden.
Maar tot hoever moet een organisatie hierin gaan? Wat is redelijk en
wat is onredelijk of zelfs arrogant?
Vragen die mij behoorlijk hebben
beziggehouden.
Analyserend hoe ik door slim
organiseren kon zorgen voor meer
opbrengsten, werd ik geconfronteerd met het gegeven dat per
wedstrijd twintig procent van de
bezoekers beschikte over een vrijkaart. Na het doorvoeren van een
veel strenger beleid is dit teruggedrongen tot vijf procent. Een
ogenschijnlijk simpele actie met
veel resultaat in harde euro’s. Om
dit tot een succes te maken heb
Zie verder pag. 30
30
SEPTEMBER 2013
JAARGANG 7
SPORT STRATEGIE
EDITIE 5
Drijvende kracht achter
Goud op de Werkvloer
Randstad begeleidt sporters naar een baan
Heeft Randstad nog introductie nodig? Het bedrijf staat bijna synoniem voor uitzendbureau – en niet
alleen dankzij die pakkende jingle. Maar Randstad is meer dan dat. Uitzendwerk is dan wel de oorsprong, het bedrijf is in de loop der jaren uitgegroeid tot een complete hr-dienstverlener waar bedrijven ook terechtkunnen voor payrolling, outplacement en recruitment. Randstad is met NOC*NSF
en Sport & Zaken de drijvende kracht achter Goud op de Werkvloer, het programma dat topsporters
begeleidt naar een baan, tijdens of na de sportcarrière. Marieke Faber, bij Randstad verantwoordelijk
voor de sponsoring van NOC*NSF en de samenwerking met Sport & Zaken: “Uit eigen ervaring kan
ik zeggen dat topsporters enkele unieke competenties hebben.”
Hoe is Randstad bij Goud op de Werkvloer
betrokken geraakt?
“Toenmalig directeur van Sport & Zaken
Jochum van Krimpen had een groot hart
voor topsporters en zocht naar manieren om ze werkervaring te laten opdoen.
Zo kwam in 2009 de vraag: Hoe mooi zou
het zijn om onze krachten te combineren?
Sport & Zaken brengt de topsportvriendelijke bedrijven in, NOC*NSF de sporters,
wij de kennis van het begeleiden naar een
werkplek.
Als Partner in Sport van NOC*NSF verzorgden wij al loopbaanbegeleiding van
sporters tijdens en na de sportcarrière.
Sinds 2009 gebeurt dat veel intensiever,
professioneler en zichtbaarder onder de
naam Goud op de Werkvloer.”
Hoe is de samenwerking vormgegeven?
“Het begon met de aanstelling van oudbeachvolleyballer Bram Ronnes als
Vervolg van pag. 29
ik me persoonlijk ontfermd over
een nieuw te voeren kaartenbeleid en de implementatie hiervan. Het werd voor mij een sport
om alle vragers en bedelaars de
deur te wijzen. Ik heb de meest
vreemde argumenten, de meest
vreemde ‘afspraken uit het verleden’ en de meest stomme redenen
moeten aanhoren van personen die
meenden recht te hebben op vrijkaarten. Tot persoonlijke verwensingen aan toe als ik na de nodige
dreigementen niet wilde buigen.
Iedereen kwam voorbij: familieleden van (oud-)spelers, diverse verenigingen, sympathisanten en zo
kan ik nog wel even doorgaan. Dit
bewijst mijns inzien dat emotionele afstandelijkheid van het voetbal een grote pre kan zijn voor een
manager. Juist iemand die er zakelijk in staat, kan rationelere afwegingen maken en teruggrijpen
naar gemaakt beleid.
Gelijkwaardigheid
Een betaaldvoetbalorganisatie
(BVO) is niet te vergelijken met een
‘normale’ organisatie. Met die werkelijkheid ben ik meer dan eens
geconfronteerd. De enorme diversiteit aan aandachtsgebieden waarmee ik te maken heb gekregen,
had ik vooraf niet kunnen overzien. Van supportersinvloeden op
beleidsmatige besluiten tot discussies over de lengte van het gras.
Van spelers en trainers die niet aan
een maatschappelijk project wilden meewerken tot de organisatie
van een wedstrijd van Jong Oranje.
programmamanager. Hij heeft de drie
partijen – Sport & Zaken, Randstad en
NOC*NSF – met elkaar verbonden. En
hij is in gesprek gegaan met werkgevers
aangesloten bij Sport & Zaken om hen te
enthousiasmeren om topsporters een werkplek aan te bieden. We hadden ons ten doel
gesteld om voor de Olympische Spelen in
Londen honderd werkplekken te creëren.
Dat werden er uiteindelijk 150. Het werd
een succes, omdat werkgevers zien welk
een effect een topsporter op de werkvloer
heeft.”
Waaruit bestaat dat effect?
“Uit eigen ervaring – ik werk samen met
Erben Wennemars en enkele andere topsporters – kan ik zeggen dat ze enkele
unieke competenties hebben. Ze hebben
lef en kunnen goed omgaan met tegenslag.
Daarnaast hebben ze een groot vermogen
WRW]HOIUHÁHFWLH'DWPDDNW]HWRWJRHGHHQ
onderscheidende collega’s.
Een topsporter heeft vaak een inspirerende werking op collega’s. Een prachtig voorbeeld is dat van een schermster
Van honderden vrijwilligers die
ik slechts versplinterde momentjes van aandacht kon geven tot de
keiharde strijd om de begroting
te realiseren. Van eindeloze discussies bij KNVB-vergaderingen
over de procedure van de procedure die de procedure zou moeten
zijn om tot een beslissing te komen,
tot het binnen drie dagen organiseren van een onverwacht behaalde
play-offwedstrijd.
Van gelijkwaardigheid
tussen ‘voetbal’
en ‘organisatie’ is
geen sprake;
bedrijfsvoering
delft vaak het
onderspit
Uiteindelijk is het bereiken van
succes en resultaat altijd mijn
drijfveer. En hierin weet ik mijn
omgeving te enthousiasmeren.
Het behaalde succes bij MVV is
een echte teamprestatie. Zonder
een professioneel team zal een
BVO geen stappen kunnen maken.
Sportief succes bepaalt niet, of op
zijn best slechts tijdelijk, het zakelijk succes van een club. Ondanks
het feit dat MVV het afgelopen
bij een vuilverwerkingsbedrijf die niet
alleen voor elkaar kreeg dat haar collega’s
samen naar haar wedstrijden kwamen kijken, maar ook dat zij gezonder gingen eten
tijdens de lunch. Ook heeft ze trainingen
gegeven op de werkvloer: Hoe kun je beter
omgaan met je lichaam, bijvoorbeeld tijdens het tillen?”
Na de Spelen van Londen is het programma
anders opgezet. Hoe precies?
“De komende jaren trekken alleen
NOC*NSF en Randstad de kar, al blijft
Sport & Zaken meewerken. Het netwerk
van werkgevers van een hr-dienstverlener als Randstad is veel groter dan dat van
Sport & Zaken. Het netwerk van Sport &
Zaken omvat echter bedrijven die sowieso
al enthousiast zijn voor sport. Dus als Bram
Ronnes denkt dat daar een mooie werkgever tussen zit, zal Sport & Zaken nog steeds
op de achtergrond beschikbaar zijn.”
Levert Randstad ook op andere manieren
een bijdrage aan Sport & Zaken?
“Onze tweede bijdrage is dat we een
seizoen de eerste seizoenhelft
lange tijd koploper was in de competitielijst, heeft dit niet automatisch geleid tot meer bezoekers en
meer sponsoren. Je louter afhankelijk maken van wat er op de
grasmat gebeurt, is niet verstandig: daarmee houd je de ‘alles of
niets’-cultuur in stand. Een professionele organisatie is van grote
invloed op de stabiliteit en continuïteit in een club. De verhouding,
de beloning en de focus op wat
echt belangrijk is, ligt doorgaans
echter scheef in de voetbalwereld.
Van gelijkwaardigheid tussen
‘voetbal’ en ‘organisatie’ is geen
sprake; bedrijfsvoering delft vaak
het onderspit. Kantoororganisaties
zijn, zeker in de Jupiler League,
onderbezet en worden veelal
FOTO: MVV MAASTRICHT
Door Mark van der Heijden
Randstad is partner van Sport & Zaken, de
matchmaker tussen sport en bedrijfsleven. In
elke uitgave komt een van de partners van deze
stichting aan het woord.
bestuurslid hebben in Sport & Zaken.
Daarnaast brengen we frequent onze kennis in. Zo hebben we onlangs samen een
ELMHHQNRPVWRYHUÁH[LEHOHZHUNSOHNNHQELM
sportorganisaties opgezet.
Ook maken we deel uit van een platform
waar werkgevers bespreken hoe je vitaliteit van je werknemers kunt verhogen en
welke sportprogramma’s je kunt aanbieden binnen de eigen organisatie. Dit platform is geïnitieerd door Sport & Zaken. We
discussiëren over de keuzes die je op het
vlak van vitaliteit kunt maken of luisteren
naar de presentatie van een bedrijf dat een
VSHFLÀHNVSRUWSURJUDPPDKHHIWRSJH]HW
Dat levert kennis op, maar ook plezier en
inspiratie.”
Is daarmee ook het vitaliteitprogramma
van Randstad zelf veranderd?
“Ja, in de zin dat ons vitaliteitprogramma
steeds professioneler wordt. Binnen
Randstad bieden we alle werknemers
de mogelijkheid om te sporten. Er zijn
ORRSJURHSHQ ÀHWVWHDPV YRHWEDOWHDPV
enzovoort. Dat ondersteunen we met trainingsprogramma’s. Maar er zijn ook programma’s waarin we aandacht besteden
aan thema’s als voeding, slaap, mentale
weerbaarheid en de balans tussen werk en
privé. En ook daar maken we graag gebruik
van de topsport als metafoor. Het is leuker om Erben Wennemars te laten vertelOHQRYHUKHWEHODQJYDQVODDSYRRUMHÀWKHLG
dan dat ik dat doe.”
‡
Mark van der Heijden is freelancejournalist.
bemand door ‘voetbalmensen’.
Er zou meer focus moeten komen
op een goede basis die gevormd
wordt door vakmanschap in menskracht en organisatie. Visie gericht
op lange termijn, zodat de club ook
langer dan een seizoen vooruit kan
kijken en daarnaar kan handelen.
Het is daarbij cruciaal om verschillende stakeholders te betrekken:
medewerkers, supporters, sponsoren, sympathisanten, vrijwilligers.
Zij vormen de (interne en externe)
klantengroep, verwoorden wat er
leeft en speelt en bepalen het succes van de uitvoering.
Mijn kijk op voetbal als sport in
algemene zin is veranderd: de aantrekkingskracht blijkt enorm en de
mogelijke verbindingen zijn talrijk!
Juist in die verbindingen heeft
MVV volop kansen benut om zijn
draagvlak te verbreden en imago
te verbeteren. Met resultaat. Mijn
passie voor het spel ‘an sich’ is niet
veel veranderd; ik zal er nooit helemaal in opgaan. Ik heb wel leren
begrijpen wat mensen aan een club
bindt. Diep respect voor de vele,
vele vrijwilligers die hun passie
inzetten voor MVV! Dat werkt aanstekelijk en roept een familieband
op. Het heeft mij ook doen concluderen dat je een club samen maakt.
Niet de trainer, niet het bestuur
en niet de spelers. Alleen met het
vormen van een eenheid met alle
betrokkenen die een club rijk is,
kun je succes maken.
Op dat vlak liggen er bij MVV,
maar eigenlijk bij elke BVO, naar
mijn overtuiging nog volop kansen tot verbetering!
‡
Suze Frijns-Thomma is oprichter en eigenaar
van ManageMentor, een bureau voor
management en organisatie. In het seizoen
2010-2011 is zij betrokken bij MVV Maastricht als event-organisator en de twee
daarop volgende seizoenen, 2011-2013, als
algemeen manager. Thomma werkte eerder
voor onder andere Universiteit Maastricht,
Adelante Zorggroep, Provincie Limburg en de
gemeente Maastricht.
Zie verder www.managementor.nl.