331 kB - Waterschap Zuiderzeeland

WHAT’S UP
ZUIDERZEELAND?
AARDRIJKSKUNDE
INTROMODULE, TOPOGRAFIE - 2HV
Naam:
Klas:
1. WATERSCHAP ZUIDERZEELAND
Maak de topografieopdracht van Waterschap Zuiderzeeland.
Je gaat deze opdracht op de computer maken. Dat kan op twee manieren:
• Met Google Maps. Ga naar: www.google.nl/maps om Google Maps te openen of ga naar:
www.zuiderzeeland.nl/kaart
• Met Google Earth. Open het bestand: Waterschap Zuiderzeeland - GE.kmz in Google Earth.
(NB bestand staat op de site van Waterschap Zuiderzeeland, www.zuiderzeeland.nl)
OPDRACHT 1
In welke stad staat het Waterschapshuis?
___________________________________________________________________
Bekijk het filmpje: www.zuiderzeeland.nl/filmsaardrijkskunde
Waterschap Zuiderzeeland zorgt voor:
- __________________________
- __________________________ water
- __________________________ water
OPDRACHT 2
Schrijf de namen van de
• plaatsen (cijfers),
• wateren (kleine letters) en
• bijzonderheden (hoofdletters)
op de juiste plaats in de kaart op pagina 4.
WHAT’S UP ZUIDERZEELAND?
AARDRIJKSKUNDE
1
PLAATSEN
WATEREN
BIJZONDERHEDEN
1 Almere
a IJsselmeer
A Dijk Lelystad-Enkhuizen
2 Lelystad
b Markermeer
B Ketelbrug
3 Zeewolde
c Gooimeer
C Voormalig eiland Schokland
4 Dronten
d Eemmeer
D Hollandse brug
5 Urk
e Veluwemeer
E Stichtse Brug
6 Emmeloord
f Ketelmeer
F Knardijk
7 Marknesse
g Zwarte Meer
h Oostvaardersplassen
OPDRACHT 3
Waterschap Zuiderzeeland beheert zeven hoofdgemalen (G1 t/m G7 op de kaarten).
a. Wat valt je op als je kijkt naar de ligging van deze hoofdgemalen in Flevoland?
______________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________
b. De gemalen zijn genoemd naar zeven mannen. Leg uit waarom de namen van deze mannen zijn
gebruikt. Ga naar: www.zuiderzeeland.nl/gemalen voor meer informatie of ga naar:
www.google.nl/maps.
______________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________
c. Open de flyer van gemaal Wortman. Wanneer werd Oostelijk Flevoland officieel droog verklaard?
______________________________________________________________________________________________
d. Op 29 mei 1968 viel Zuidelijk Flevoland droog. Welk gemaal heeft deze polder drooggemalen?
______________________________________________________________________________________________
OPDRACHT 4
a. Kleur de dijken rond de Noordoostpolder en Oostelijk en Zuidelijk Flevoland blauw.
b. De afstand tussen Dronten en de Ketelbrug is ongeveer 10 kilometer.
Hoeveel kilometer dijk ligt er ongeveer om Oostelijk en Zuidelijk Flevoland?________________km
c. Wat valt je op als je kijkt naar de dijken van de Noordoostpolder?
______________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________
d. Waarvoor wordt de dijk tussen Lelystad en Enkhuizen gebruikt?
______________________________________________________________________________________________
e. Waarom is deze dijk eigenlijk aangelegd?
______________________________________________________________________________________________
WHAT’S UP ZUIDERZEELAND?
AARDRIJKSKUNDE
2
OPDRACHT 5
Waterschap Zuiderzeeland beheert vijf afvalwaterzuiveringsinstallaties. Ze staan op de kaarten
aangegeven met Z1 t/m Z5.
a. Wat valt je op als je kijkt naar de ligging van deze afvalwaterzuiveringsinstallaties?
______________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________
b. Op de site van Waterschap Zuiderzeeland www.zuiderzeeland.nl/zuiveren kun je de flyers per
zuivering downloaden. Hier kun je lezen voor hoeveel inwoners het water wordt gezuiverd per afvalwaterzuiveringsinstallatie. Vul de tabel in: schrijf de gegevens van de afvalwaterzuiveringsinstallaties van
groot naar klein in de tabel.
PLAATSEN
AANTAL INWONERSEQUIVALENTEN
(het aantal inwoners waarvan het water gereinigd
kan worden)
1.
Almere
192.600
2.
3.
4.
5.
TOTAAL AANTAL INWONERSEQUIVALENTEN
c. Waarom verschillen ze in grootte?
______________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________
d. Ga terug naar www.zuiderzeeland.nl/kaart en bekijk de informatie van de afvalwaterzuiveringsinstallaties door op de pinnetjes te klikken. Het waterschap probeert duurzaam met energie en het milieu om te
gaan. Geef daarvan een voorbeeld.
______________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________
OPDRACHT 6
Maak de juiste combinaties met de letters en de nummers van de opdrachten 3, 4 en 5.
Waterschap Zuiderzeeland zorgt voor:
a. Sterke Dijken:
opdracht __________________________________
b. Droge voeten:
opdracht __________________________________
c. Schoon water:
opdracht __________________________________
WHAT’S UP ZUIDERZEELAND?
AARDRIJKSKUNDE
3
Legenda
Gemalen
Waterschapshuis
G1: Vissering G2: Buma G3: Smeenge G4: Wortman
Regiokantoor
G5: De Blocq van Kuffeler G6: Lovink G7: Colijn
AWZI
Gemaal
Afvalwaterzuiveringsinstallaties (AWZI)
Z1: Almere Z2: Dronten Z3: Lelystad Z4: Tollebeek Z5: Zeewolde
2. WATERKRINGLOOP EN WATERBALANS
Bij het project What’s up Zuiderzeeland kan je op verschillende
manieren naar het functioneren van een waterschap kijken.
In deze lesbrief zullen we met een ‘geografische bril’ op naar
het waterschap kijken. Onder een waterschap verstaan we de
organisatie die in een begrensd gebied alle dijken, watergangen,
gemalen en afvalwaterzuiveringen beheert. In Nederland dat
voor een groot deel onder de zeespiegel ligt, zorgen de waterschappen voor ‘droge voeten’ en schoon oppervlaktewater.
Een waterschap is met zijn water maar een klein onderdeel in de waterkringlopen die er op provinciaal of
landelijk niveau bestaan, en zelfs een klein onderdeel van de mondiale waterkringloop.
WHAT’S UP ZUIDERZEELAND?
AARDRIJKSKUNDE
4
OPDRACHT 1
Bekijk op You Tube het filmpje: Waterkringloop. www.zuiderzeeland.nl/filmsaardrijkskunde.
De mondiale waterkringloop bestaat dus uit zes onderdelen:
• verdamping (van water naar waterdamp);
• condensatie (van waterdamp naar water);
• neerslag (mist, regen, hagel, sneeuw);
• infiltratie (in de grond dringen van water);
• transpiratie (verdampen van water door planten);
• oppervlakte afvoer.
Beantwoord nu de volgende vragen:
a. Hoeveel kringlopen onderscheiden we? Er zijn drie kringlopen:
De ______________________ kringloop (sneeuw-smeltwater-rivier-zee-verdamping-neerslag in de vorm
van sneeuw)
De ______________________ kringloop (neerslag boven land –rivier-zee-verdamping-neerslag boven zee)
De ______________________ kringloop (verdamping boven zee- neerslag boven zee)
b. Met welk proces start de waterkringloop?
______________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________
c. Wat is de ‘motor’ van deze kringloop?
______________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________
OPDRACHT 2
Bekijk de volgende tabel: Verdeling van het water over de wereld.
PLAATS
PERCENTAGE VAN DE TOTALE WATERHOEVEELHEID
Oppervlakte water
Zoetwatermeren
0,009
Zoutwatermeren
0,008
Rivieren
0,0001
Grond- en bodemwater
Grondwater
0,62
Bodemvocht
0,005
IJskappen en gletsjers
2,15
Atmosfeer
0,001
Oceanen
97,2
Men neemt aan dat de hele kringloop in een dynamisch evenwicht blijft. Anders gezegd de totale
hoeveelheid water op aarde blijft hetzelfde, maar de percentages water kunnen anders verdeeld gaan
worden. De natuur zorgt hier zelf voor.
WHAT’S UP ZUIDERZEELAND?
AARDRIJKSKUNDE
5
a. Wat zullen de gevolgen zijn voor de oppervlakte wateren, de oceanen en ijskappen en gletsjers bij een
‘Nieuwe IJstijd’?
______________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________
b. Welke twee rivieren in Nederland spelen een belangrijke rol in de waterkringloop?
______________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________
c. Bij welke rivier kun je spreken over ‘ouder’ water? Leg dat uit.
______________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________
DE WATERBALANS IN DE FLEVOPOLDERS
Gebruik bij de volgende tekst fig.1 Waterkringloop in Flevoland en fig.2 Waterbalans in de Flevopolders.
In Nederland valt gemiddeld 80 cm neerslag op één vierkante meter. Omgerekend zijn dit 80 emmers
van 10 liter op één vierkante meter per jaar. Daarnaast moet het waterschap ook rekening houden met
kwelwater. Onder kwel verstaan we letterlijk het doorsijpelen van water. Het kwelwater komt van het
IJsselmeer en van de Veluwe. Je kunt het principe van kwelwater verklaren met het natuurkundig verschijnsel
van de communicerende vaten. Eenvoudiger gezegd: water stroomt altijd naar het laagste punt. Hoe raar
het ook mag klinken; in ons natte ‘kikkerland’ komen ook periodes van droogte voor. Er zal dus ook water
moeten worden ingelaten (inlaat).
Een korte waterbalans is gebaseerd op ‘wat er in komt en wat er uit gaat’ (in millimeters).
HUIDIGE SITUATIE
Fig. 1 waterkringloop in Flevoland
WATERBALANS
• IN=UIT in mm over een jaar berekend
• Neerslag+Kwel+Inlaat = Verdamping+Afvoer
Noordoostpolder:
870+390+140+=860+540
Oostelijk- en Zuidelijk Flevoland;
830+400+30=710+550
Fig. 2 waterbalans in de Flevopolders
WHAT’S UP ZUIDERZEELAND?
AARDRIJKSKUNDE
6
OPDRACHT 3
Opdracht: Vergelijk de waterbalans van de Noordoostpolder en Oostelijk en Zuidelijk Flevoland.
a. Op welke onderdelen van de waterbalansen is er overeenkomst?
______________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________
b. Op welke onderdelen van de waterbalansen is er een groot verschil?
______________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________
OPDRACHT 4
Tot slot nog een aantal stellingen die je met juist of onjuist moet beantwoorden:
a. De hoeveelheid kwel zal door de hogere buitenwaterstanden toenemen.
Juist / Onjuist
b. De neerslagpieken nemen toe, wat betekent dat er meer water zal moeten worden uitgeslagen.
Juist / Onjuist
c. D
e Noordoostpolder heeft veel last van voormalig Zuiderzeewater dat zout is en soms veel ijzer bevat.
Hierdoor moet er veel water worden uitgeslagen.
Juist / Onjuist
WHAT’S UP ZUIDERZEELAND?
AARDRIJKSKUNDE
7