JOHANNES 7,37-39 - Pijnacker/Nootdorp

PREEK OVER JOHANNES 7,37-39
Pijnacker-Nootdorp, 16 februari 2014
Liturgie
Votum/groet
Zingen
Wet van de HEER
Zingen
Gebed
Lezen
Zingen
Tekst
Preek
Zingen
Dankgebed
Collecte
Slotzang
ds. R.T. te Velde
Gezang 158 [2x zingen]
Opwekking 244 “Welzalig de man
die niet wandelt”
Johannes 7:1-13, 25-44
Jesaja 55:1-3, 10-13
Psalm 46:2
Johannes 7:37-39
Liedboek 75:5, 6
Opwekking 334 “Heer, uw licht en
uw liefde schijnen”
Zegen
Gemeente van onze Heer Jezus Christus,
Twee plaatjes heb ik naast elkaar gezet. In welke herken je jezelf het meest? Aan de ene
kant een enorme waterval. Een rivier vol water die zich bruisend en spetterend naar
beneden stort. Aan de andere kant een dun straaltje dat naar beneden sijpelt.
Die vraag komt meteen op bij het beeld dat de Heer Jezus gebruikt. Rivieren van levend
water uit je binnenste – is dat bij ons zo? Geloven we zo bruisend, zo dat het kolkt en
klotst en met geweld naar buiten komt? Of is je beeld eerder een minimaal stroompje,
water dat meestal stilstaat?
Als je zo’n waterval in het echt meemaakt, dan is het overweldigend. Kom maar niet te
dichtbij, anders word je meegesleurd. Is het ook wel eens te overweldigend voor ons wat
Jezus belooft? Als de Geest komt, dat er dan bruisende rivieren uitbreken – kunnen we
dat aan, voor onszelf in ons persoonlijke leven maar ook samen als gemeente?
Ik vermoed dat we verschillend reageren. En dat we er ook verschillend in staan. Voor
sommigen kan het niet bruisend genoeg, graag flink uitbundig uiting geven aan je geloof,
verlangen naar expressies van de Geest in je leven. Anderen zien de Geest aan het werk
ook in structuren en vaste gewoontes zoals met de bijbel bezig zijn en regelmaat in je
gebed. Daar kun je in gezegend worden, en daar gaat kracht vanuit, niet alleen voor
jezelf maar ook voor anderen.
Laten we het niet te snel in de ene of de andere vorm zoeken. Vanmorgen laten we de
uitnodiging en de belofte van Jezus naar ons toekomen: Bruisend leven voor ieder die bij
Hem komt en in Hem gelooft.
*
En dan gaat het meteen een stukje dieper dan die twee plaatjes. Een bruisende waterval
of een zuinig stroompje – dat maakt best verschil. Maar bij allebei is er water. Het kan
ook nog erger: dat je uitdroogt. Daar heeft Jezus het allereerst over: Laat wie dorst
heeft, bij Mij komen drinken.
1
Jezus spreekt deze woorden op het Loofhuttenfeest. Dat is vast niet toevallig. In dit feest
komen twee dingen samen. Aan de ene kant herinnert het aan de tijd dat Israël door de
woestijn trok. Ze hadden toen geen vaste huizen, maar moesten in tenten wonen. Zo
wonen ze op het Loofhuttenfeest even een week in hutjes die van takken gemaakt zijn.
Daarbij komt dat dit feest ook de afsluiting vormt van de oogst. Een beetje wat bij ons
Dankdag is. Dan merk je hoe de HEER je heeft gezegend, en hoe je van Hem afhankelijk
bent. Loofhutten is een uitbundig feest, maar er zit ook een serieus tintje aan: nu de
oogst binnen is, begint meteen weer de zorg over het volgende seizoen. Op dit feest
wordt gebeden om regen – ’s winters moest er genoeg water vallen als startvoorraad
voor het nieuwe seizoen van groei straks in de lente.
In de loop van de tijd was er op het Loofhuttenfeest een speciaal ritueel gekomen dat
met water te maken heeft. Ze hadden in Jeruzalem een vijver die Siloam heette. Daar
gingen op de zeven dagen van het feest de priesters naartoe om met een gouden kruik
water te scheppen. Het water werd naar de tempel gebracht en daar op het altaar
uitgegoten. Daar maakten ze een hele optocht van.
Wat dat waterritueel precies betekent, blijft wat onduidelijk. Maar Jezus’ uitroep sluit er
wel bij aan: Wil je water? Heb je dorst? Kom dan bij Mij? Jezus haalt het uit de sfeer van
een ritueel en Hij maakt het persoonlijk. Zo persoonlijk maken wij het dan ook maar als
we zijn woorden op ons laten inwerken. Dorst? Heb ik dat?
We herkennen bij onszelf allerlei soorten verlangens. Honger naar macht, dorst naar
aandacht en erkenning. We zien in deze weken met de Olympische Spelen wat mensen
er voor over hebben om succes te boeken. De snelste zijn in je sport, beroemd worden.
Maar als je kijkt wat er van terechtkomt, dan merk je dat veel van die dorst bij ons niet
echt gestild wordt. Je kunt een poosje succes hebben, maar soms loop je ook vast in je
werk. Of je moet zo hard jagen om je doel te bereiken, dat je geestelijk over de kop
gaat. Mensen die hunkeren naar liefde en aandacht zijn soms onverzadigbaar. Als je
dorst hebt naar geld en mooie spullen, is het nooit genoeg. Net de cadeaus voor je
verjaardag gekregen, maar je loopt alweer verlekkerd langs de etalages in de
winkelstraat. Eindeloze dorst, maar het is nooit helemaal genoeg.
Vandaag zegt Jezus tegen ons: ontdek wat je grootste dorst is. Onder al die verlangens
die onvervuld blijven zit dat ene grote verlangen: het verlangen naar God, de dorst naar
redding en verzoening. Dat je snakt naar diegene die je ten diepste aanvaardt, en dat je
hunkert naar heling van je leven waar zoveel deuken en scheuren in zitten. Voorbij alles
wat slechts voor een tijdje geluk brengt, verlang je naar God die duurzaam en compleet
leven aan je wil geven. Als je dorst hebt, zegt Jezus, kom dan bij Mij en je krijgt
overvloedig wat. Bruisend leven heb ik voor je in de aanbieding.
*
Het was een bruisend feest daar in Jeruzalem. Je kunt het je voorstellen: als de oogst
binnen is, dan wil je het er van nemen. Maar Jezus zet zichzelf er tegenover. Je kunt wel
opgaan in het feestgedruis, maar er is nog iets veel beters.
Je ziet de mensen in de war als Jezus op het feest verschijnt. Wie is Hij eigenlijk? Waar
komt Hij vandaan? Wat mogen we van Hem verwachten? Hebben wij dat ook wel eens:
dat je in de war bent over Jezus? Er wordt van alles over Hem geroepen. Altijd gedacht
dat Hij gekomen was om voor je zonden te sterven – hoor je nu dat Jezus vooral alles op
z’n kop zet, dat Hij van je vraagt om vol te gaan voor gerechtigheid. Hij inspireert je met
wat Hij zegt, maar soms schuurt het ook zo, dat je er niet aan wilt. Wat moet je met
Jezus?
Het lastige is misschien wel vooral dat Jezus zichzelf zo exclusief maakt. Dat zie je de
hele tijd gebeuren in het evangelie, en nu ook weer. Alles schuift Hij aan de kant, het
hele Loofhuttenfeest met z’n uitbundigheid. Jezus zet zichzelf neer met de boodschap:
hier moet je zijn!
2
Maar Jezus kan dat dan ook echt zeggen. Als het waar is wat het evangelie over Hem
vertelt: God komt in eigen Persoon bij ons, dan krijg je er ook nooit genoeg van. Hier
gaan de bronnen van het leven open, leven dat niet maar een poosje duurt, maar dat
voor altijd is. Jezus komt met goedheid en waarheid, en wij worden ermee overstelpt.
Daar was Johannes zijn evangelie mee begonnen: met goedheid overstelpt. Als een
enorme douche, een waterval die over ons komt. Wat Jezus te bieden heeft, dat is
exclusief: je kunt het alleen bij Hem krijgen. En tegelijk is het compleet: als je dit krijgt
van Hem, hoef je ook niets anders meer.
*
Levend water heeft Jezus in de aanbieding. Wat moet je je daar bij voorstellen? Levend
water is water dat stroomt. Het komt uit een bron of uit een beek. Het bruist en
beweegt, het is fris en als je er van drinkt, ga je tintelen van nieuwe energie.
Tegenovergesteld is dood water. Water dat stilstaat, in een sloot of een vijver. Daar gaat
blauwalg in groeien of kroos er bovenop. Dat is ook leven, maar niet erg fris. Of denk
aan water in de leidingen van een hotel in aanbouw. Als dat te lang stil staat en de
temperatuur is tussen 30 en 60 graden, dan heb je dikke kans dat de legionelle-bacterie
er in komt. En de eerste gasten die dan na opening van het hotel gaan douchen, die
kunnen er flink ziek van worden. Veteranenziekte door stilstaand water.
Was dat niet waar veel mensen in de tijd van Jezus last van hadden? Veteranenziekte in
hun geloof? Het stond al een poos stil in vaste vormen, in gedrag dat keurig geregeld
was volgens de wet van Mozes. Maar het leven was eruit. Eerder muf dan fris. Niet meer
tintelend van liefde en verwondering en dankbaarheid. Nauwelijks in beweging te krijgen.
En als Jezus langsloopt met die prachtige belofte van vergeving en nieuw leven, och dan
haal je de schouders op. Maar eens zien of het wat wordt.
Kunnen wij daar last van hebben, van veteranenziekte in ons geloof? Wat gebeurt er als
Jezus levend water door onze leiding spoelt? Denk er wel even aan: dat water brengt
leven. Van stilstaand water en van veteranenziekte ga je dood. Best wel belangrijk dus,
om dat levende water te ontvangen. Om daarvoor open te staan. Merken dat er iets
bijzonders gebeurt als je de bijbel leest: dat het geen dorre teksten zijn van heel
vroeger, maar dat het tintelt van leven omdat God zelf er in spreekt. Ondervinden hoe
zijn genade elke dag nieuw voor je is, verwonderd zijn dat je elke dag die nieuwe start
weer mag maken. Meemaken hoe de Geest van Christus je te pakken krijgt zodat je vol
wordt met liefde voor de Heer en dat je dan ook niet stil kunt zitten om liefde uit te delen
aan andere mensen. Levend water: het gaat bruisen in je leven.
*
Bruisend leven, dat belooft Jezus aan ieder die gelooft en die bij Hem komt. Er zit nog
een verrassing in. Het eerste stukje is logisch: wie dorst heeft, die komt bij Jezus, en die
krijgt water te drinken. Maar wat Jezus zegt in vers 38 gaat een stuk verder: Rivieren
van levend water komen uit zijn binnenste. In onze vertaling is daar meteen van
gemaakt: uit het hart van wie in mij gelooft. En dat is terecht. Of eigenlijk gaat het nog
een stukje dieper: van je hart naar je buik, je binnenste. Maar wel bijzonder: je zou
eerder denken dat het levende water úit Jezus komt en dan ín ons. Jezus wil het echt zo
sterk zeggen: wie het levende water ontvangt, wordt op zijn of haar beurt een bron, een
fontein waar het water bruisend uit tevoorschijn komt.
Daar zit nogal een uitdaging in voor als je christen bent. Gedraag je je als een
opvangbak, een reservoir, waar telkens nieuw water in komt maar er stroomt nooit iets
uit? Of gaan meteen de sluizen van je leven open, dat wat je van Jezus ontvangt er ook
weer uitstroomt en andere mensen bereikt?
Ik denk dat beide kanten er in zitten als Jezus dat dynamische beeld oproept van de
rivieren van levend water. Er gaat bij jezelf heel wat borrelen en bruisen. De Geest komt
in je hart, en dat is geen kleinigheid. Dan blijft niet alles bij het oude, maar dan gaat je
3
leven overhoop. Alles wat eerst draaide om jezelf en om je eigen zekerheden en je eigen
verlangens, dat gaat nu compleet om en het draait voortaan om God. Je dorst is niet
meer het succes en de macht en de mooie spullen van nu, maar je dorst is om God te
kennen, zijn liefde te ervaren, je leven door Hem te laten meenemen en nieuw te laten
maken.
En als het bij jezelf zo gaat bruisen en tintelen, dan kun je het niet binnen houden. Dan
stroomt het vanzelf naar buiten, als een rivier die niet is in te dammen. Dan stroomt het
leven dat Jezus Christus geeft zomaar weer door naar nieuwe mensen die dorst hebben
en mogen drinken en gaan geloven.
“De Geest was er namelijk nog niet” – dat is een intrigerende notitie die Johannes
toevoegt aan de woorden van Jezus. Als bijbellezer denk je: de Heilige Geest was er toch
natuurlijk al wel? Die kom je op de eerste bladzijde van de bijbel in Genesis 1 al tegen.
Johannes heeft het hier over de Geest op een speciale manier. Je kunt in je bijbel meteen
doorbladeren naar Handelingen. Daar zie je wat er gebeurt als de Geest komt. Als Jezus
naar de hemel is gegaan – tot Gods majesteit verheven – dan breekt de stroom van de
Geest los op een manier die nog niet eerder vertoond is. Dan klotst het levende water
van het evangelie over alle randen, dan blijft het niet in Jeruzalem of Israël, maar dan
gaan algauw de 12 apostelen de hele wereld over. In alle landen komt levend water
terwijl het er maar een dooie boel was. Mensen uit Syrië en Egypte en Turkije en
Griekenland en Spanje komen tot leven.
Daar mogen wij vandaag in staan, in die grote beweging van de Geest over heel de
wereld. Wat een geluk heb je, als het levende water van Jezus in je leven komt. Wat een
dooie boel was het zonder Jezus, en wat wordt het nu bruisend en vitaal en tintelend. Als
je Jezus kent, dan leef je pas echt. Laat het water nu ook verder stromen. Houd het niet
voor jezelf, daar is het veel te veel en te krachtig voor. Probeer die waterval maar eens
in een maatbeker van een halve liter te stoppen, dat lukt niet. Zo kun je niet in de kleine
maatbeker van jouw christenleven al dat heil en al die genade en al dat nieuwe
vasthouden, laat het liever door jou heen stromen zodat ook de mensen om je heen
erdoor geprikkeld en aangetrokken worden.
Dan wordt het nog eens feest, voor alle volken. Daar was het Loofhuttenfeest voor
bedoeld: een feest voor alle volken. Daar gaat het van komen, nu Jezus daar staat. Een
bruisend leven, vol van God en daarom vol van bezieling en hoop en goedheid. Een feest
van bruisend leven voor ieder die gelooft in Jezus. En een feest voor God die dat zo
graag ziet: mensen die niet in de dooie boel van zonde en onmacht blijven steken, maar
die weer echt gaan leven.
Amen
4