Preek - gkvhetbaken.nl

Joh 19, 26-27 – goede vrijdag 2014
Via Dolorosa; votum/groet; L 183: 1, 3; gebed; kruismoment; In deze stilte; lezen Joh 19,
16b-30; Ps 22: 1, 8; preek; L 481: 4; gelbel 1Kor 1, 18-25; Zie hoe Jezus lijdt voor mij; gebed;
collecte; Gez 89: 4; zegen
Bergschenhoek 18.04.2014
Inleiding dia
Het is een bijzonder moment waarop Johannes bij zijn beschrijving van Jezus’ kruisiging
inzoomt. Jezus ziet zijn moeder Maria staan en Johannes, de discipelen van wie Hij veel
hield. Met zijn laatste krachten zegt Hij nog iets tegen hen. Tegen Maria: Vrouw, kijk, je
zoon. En tegen Johannes: kijk, je moeder.
Het is een moment dat ontroert. In de hel van pijn en lijden heeft Jezus nog aandacht voor
twee mensen die heel dichtbij Hem staan, zijn moeder Maria en zijn trouwe vriend
Johannes. Voor hen heeft Hij nog een laatste woord, een afscheidswoord. Johannes heeft er
een belangrijk moment van gemaakt. Want hierna zegt Johannes: toen wist Jezus dat alles
volbracht was. Dus dit moment, met deze woorden, is het moment waar bij Johannes alles
naar toe beweegt. Hier en nu en nergens dieper volbrengt Jezus de wil van God en komt zijn
lijden tot zijn doel en bestemming.
Daarom is het de moeite waard om op deze avond dit moment op ons te laten inwerken.
Meekijken, meeluisteren. Wat wilde Jezus zeggen – tegen Maria en Johannes toen, tegen jou
en mij vandaag? Zodat dit moment op je netvlies gegrift blijft en jij en ik eruit gaan leven
elke dag!
Ik zie je staan dia
Het begint ermee dat Jezus zijn moeder ziet staan. Maria. Wat zal er nu door haar heen
gaan? Ze zal gevoeld hebben wat de oude Simeon lang geleden bedoelde: je zult als door
een zwaard doorstoken worden. Als moeder je kind zien sterven – wie kan dat verdriet
peilen? Het kind dat uit jou werd geboren, aan je borst lag, van wie je houdt met heel je
hart… Hij hangt kapot, naakt en bloedend aan het kruis…
En op dit moment heeft Jezus oog voor zijn moeder en voor haar verdriet. Hij ziet haar staan
tussen de andere vrouwen die daar ook stonden bij het kruis. Dat valt op. Had Hij niet
genoeg aan zichzelf, aan zijn eigen pijn? Hoe kan Hij nu voor anderen open staan? En hoe
belangrijk is dit moment! Hier hangt het Lam van God dat de zonden van de wereld
wegdraagt! Valt Maria’s persoonlijke verdriet daar niet bij in het niet? Staan er niet grotere
belangen nu op het spel dan zij, haar nood, haar verdriet?
Nee dus. Juist nu ziet Jezus zijn moeder staan, en Johannes zelf, de discipel van wie Hij veel
hield. Hij ziet ze staan en Hij spreekt ze aan. Juist nu, op dit moment, heeft Jezus oog voor
mensen afzonderlijk. Ja, Hij is bezig met het grootste en meest wereldomvattende ooit. De
wereld redden. Maar ziet Hij ons mensen staan. Maria, Johannes, maar net zo goed jij, ik
met onze levens, situaties, nood, ellende, verdriet en wanhoop. Ik zie je staan, zegt Jezus. Nu
meer dan ooit!
Want daarom hangt Hij daar. Niet voor de wereld in het algemeen. Maar voor jou
persoonlijk. Niet om de wereld te redden, maar om jou te redden! Juist nu zoekt zijn oog je
op. Denk nooit: Hij is met te grote dingen bezig om aandacht te hebben voor mij. Hij is alleen
maar met jou bezig. Jij met jouw leven, met heel je hebben en houden, met alles wat je met
je meedraagt, jij bent bij Jezus in het oog en in het hart! Hier aan aan het kruis meer dan
ooit! Weet dat, geloof dat, vertelt Johannes, ik was erbij. Hij hing daar en Hij zag Maria staan
en mij, de discipel van wie Hij veel hield.
Ik heb je lief dia
Maar: ziet Jezus zijn moeder echt staan? Waarom zegt Hij ‘vrouw’? In de NBV is dat
weggelaten, maar Hij zegt het echt. Vrouw… Had dat niet wat intiemer en liefdevoller
gekund – moeder in plaats van vrouw? Maar als Jezus ergens van zijn moeder houdt, dan
wel hier. Juist nu ziet Hij Maria als wat zij is, zijn moeder. Eert Hij haar. En heeft Hij haar lief
met zijn laatste krachten.
Want Jezus zorgt voor onderdak. Een oudedagvoorziening, opvang – voor haar die zonder
oudste zoon overblijft. Hij kan het straks niet meer doen. Hij sterft. Maar wie zorgt er dan
voor zijn moeder? Hoe moet het met haar? Eer uw vader en moeder – dat heeft God toch
gezegd? En dat betekende toen veel meer dan nu: zorg ervoor dat er voor je ouders gezorgd
wordt, als zij zelf niet meer kunnen werken, als ze afhankelijk worden van anderen,
kwetsbaar. En zo draagt Jezus de zorg voor zijn moeder over aan zijn trouwe vriend
Johannes. Vrouw, kijk, uw zoon – Hij zorgt vanaf nu voor u! En jij Johannes, kijk, je moeder –
zorg voor haar in mijn plaats!
Ik heb u lief, moeder van Mij. Vrouw, kijk uw zoon. Ik zorg voor u, mijn moeder, vanaf het
kruis. Ook nu nog. Juist nu. En zo vervult Jezus de wet van God. Brengt Hij alle liefde op die
God vraagt. Tot op het eind. Daarom kan Johannes hierna opschrijven: ‘Toen wist Jezus dat
alles was volbracht’. Ja, Hij heeft de wil van God tot het uiterste gedaan. Hij heeft de mensen
die Hem zo lief waren liefgehad tot het uiterste. Tot aan zijn laatste snik is Hij gehoorzaam
geweest.
Zie je? Ik heb je lief. Dat zegt Jezus hier. Tegen Maria toen. Tegen jou en mij vandaag. Ik heb
je lief met al mijn krachten. Met heel mijn leven. Vanaf het kruis. Nu meer dan ooit. Daarom
hangt Jezus er. Uit liefde voor jou en mij. Om zijn liefde voor jou en mij te bewijzen. Om de
gehoorzaamheid te vervullen die God van je vraagt. Zodat jij nooit meer hoeft te denken: ik
had meer moeten doen, ik schiet tekort, ik verdien een oordeel. Alles is volbracht. Omdat
Jezus zegt: Ik heb je lief.
Ik verbind jullie aan elkaar dia
Toch blijft het afstandelijk klinken: vrouw… Jezus had het een keer eerder gezegd. Op de
bruiloft in Kana. Vrouw, mijn tijd is nog niet gekomen… Toen al moest Maria leren om haar
Jezus niet alleen te zien als zoon, maar als meer dan dat: haar Heer en Verlosser. En ook nu
vraagt Jezus zijn moeder om afstand van hem te doen als zoon. Hij noemt haar ‘vrouw’. De
familieband wordt ontbonden. Maar een nieuwe band komt ervoor in de plaats. Maria blijft
niet zonder ‘zoon’ achter. Jezus zegt tegen haar: ‘Vrouw, kijk daar, je zoon’. En tegen
Johannes: kijk, je moeder.
Vanaf het kruis verbindt Jezus deze twee mensen aan elkaar. Hij laat Maria delen in een
nieuwe band, een nieuwe familie van mensen – de verbondenheid van mensen romdom
Hem die ons verbindt met God. Kijk, je zoon, zegt Jezus tegen Maria. Kijk, je moeder, zegt
Jezus tegen Johannes. Niet: een vrouw om voor te zorgen, een man om onderdak bij te
vinden… Maar: zoon, moeder. Een nieuwe familieband mogelijk gemaakt door Jezus vanaf
het kruis. De band die verder gaat dan die van van het bloed. De band die Jezus bedoelde
toen Hij eens zei: ‘Jullie zijn mijn moeder, zusters en broers. Ieder die de wil van God doet,
die is mijn moeder, zuster en broer’ (Mc 3).
Wat gebeurt hier dus? Jezus sticht gemeenschap vanaf het kruis. Betrekt mensen op elkaar.
Vanaf het kruis verbind Ik jullie aan elkaar – in een verbondenheid die de familieband
overstijgt. Daarom is het zo’n mooi moment. Om hier vandaag te lezen. Wij hier, samen
rondom Jezus. Als de nieuwe familie om het leven mee te delen. Een huis om in te wonen. In
een nieuwe relatie die je niet zelf had bedacht, maar waar Hij je in roept. Zoals Hij zei tegen
Maria ‘Vrouw, kijk, je zoon’ , tegen Johannes ‘kijk je moeder’, zo zegt Hij vandaag tegen jou
en mij: Broeder, kijk, je zuster. Zuster, kijk je broeder. Zo wil Ik dat je voor elkaar bent.
Mensen aan elkaar verbonden. Het is Jezus’ laatste wil. Zijn testament om zo te zeggen.
Vanaf het kruis geeft Hij jou en mij aan elkaar. Wees elkaars familie. Want Ik verbind jullie
aan elkaar!
Ik wijs je de weg van de liefde dia
Snap je nu waarom Johannes dit intieme moment tussen Jezus, Maria en zichzelf beschrijft
als kern, hoogtepunt van Jezus’ kruisiging? Onder het kruis van Jezus worden mensen op een
nieuwe manier aan elkaar gegeven, leren ze elkaar liefhebben en hun leven te stellen in
dienst van de ander. Kijk maar, vertelt Johannes: ‘vanaf dat moment nam die leerling haar
bij zich in huis’.
Daar loopt Jezus’ kruisiging op uit. Daar moet Jezus’ kruisiging op uit lopen. Dat jij en ik
elkaar gaan liefhebben. Jezus zei het toch: ‘Zoals Ik jullie heb liefgehad, zo moeten jullie nu
ook elkaar gaan liefhebben’. Hier begint het dus. En dit is het dan. Elkaar liefhebben zoals
Jezus ons heeft liefgehad. In zijn liefde blijven. Je houden aan Jezus’ geboden. Zoals
Johannes Maria bij zich in huis nam, voor haar een zoon werd en haar onderdak en liefde
bood in Jezus’ naam. Vanaf het kruis wil Jezus je daar naartoe brengen. Dat jij en ik ons leven
stellen in dienst van de ander, elkaar gaan liefhebben met de liefde waarmee Hij ons
liefheeft! En als dat gebeurt, dan is alles volbracht, en kan Jezus rustig sterven. Zijn liefde
komt in jou en mij tot zijn doel. Daarom is dit moment voor Johannes, de apostel van de
liefde, zo’n belangrijk moment. Vrouw, kijk je zoon. Zoon, kijk je moeder. Jezus wijst de weg
van de liefde. Omdat Hij ons eerst liefhad, gaan wij elkaar liefhebben. Johannes geeft Maria
het onderdak van Jezus’ liefde.
Dia Om het in één beeld te pakken – kijk. Dit is wat er gebeurde, vertelt Johannes. Dit is waar
het om gaat. Vanaf het kruis geeft Jezus echte verbondenheid. Onder zijn uitgebreide armen
word je geborgen in zijn liefde. Jezus ziet je staan, Hij heeft je lief. En onder zijn uitgebreide
armen worden mensen aan elkaar verbonden. Jezus verbindt je aan elkaar en wijst de weg
van de liefde. Verbonden aan Hem worden we verbonden met elkaar. De liefde die Jezus jou
bewijst komt tot zijn doel en vindt zijn vervulling in de liefde die jij anderen bewijst. Wij
hebben lief omdat Hij ons eerst heeft liefgehad. En zo wordt Gods liefde werkelijkheid op
deze aarde!
Amen