Sluitstuk van de Deltawerken Stormvloedkering Nieuwe Waterweg

l~
l~
.::
\
'-....J
I
Hoofdstuk
,-----"J
-,
U
!~
l~
I
6
Net zoals
het ontwerp
gedomineerd
verband
52
Natte
werken
Kun
de natte
een topprestatie
in zeer
werken
de r I v
troebel
ruim
st die
I'll
water
binnen
daarbij
en de processen
nauwkeurig
de maattoleranties
den gesproken.
<Ifs
ook het ontwerp
Bepalend
scheepvaartverkeer,
mag wo
h
R
werd
de uitvoeringsaspecten.
met het drukke
wateroppervlak
zijn
door
van de landhoofden
Daarnaast
diverse
van de overige
waren
zijn
onderdelen
mochten
filterbed.
van drempelblok.
te kunnen
I
6.1
I
dragen.
werken
aspecten,
om diep
maken.
zonder
innovatieve,
r
[ 6.2 I Plaatsing
waren
waardoor
een aantal
het J)re 'i k at 'wereldprimeur'
[ 6.1 I Aanbrengen
de logistieke
die nodig
vervaardigd,
natte
in
onder
het
Uiteindelijk
overdrijven
breed
toepasbare
van
De drempel
de kering.
van de stormvloedkering
Het is alleen
van 17 meter
ton!
beneden
De drempel
400 meter
ligt
dat niemand
de drempelconstructie
NAP ligt een betonnen
ingebed
als de andere
loopvlak
in bodembeschermende
onderdelen
van
kan zien. Op een diepte
met een gewicht
van ruim 40.000
lagen die over een afstand
van circa
zijn aangebracht.
De drempel
en bodembescherming
naast de aanvulling
volgende
jammer
is even indrukwekkend
maken
van de landhoofden
deel uit van de natte
die in het vorige
werken.
hoofdstuk
Deze bevatten,
aan bod kwam,
de
hoofdonderdelen:
Drempelconstructie:
deze bestaat
ken. De blokken
Bodembescherming:
om de stabiliteit
dliverse stromingssituaties
bescherming
In tegenstelling
uitvoering
uit een systeem van losse geprefabriceerde
zijn op een zogenaamd
filterbed
geplaatst,
van de drempel
te handhaven,
waardoor
betonblok-
ze stabiel
en de combiwanden
is aan weerszijden
blijven.
onder
van de drempel
de
een bodem-
aangebracht.
tot de meeste andere
van de natte
verantwoordelijkheid
werken,
onderdelen
uitgezonderd
van Rijkswaterstaat
van de kering
zijn het ontwerp
de drempelblokken,
en de
een gezamenlijke
en BMK.
53
Natte
Uitvoeringsaspecten
Zoals reeds opgemerkt
is het ontwerp
door
de uitvoeringsaspecten.
rijke
rol:
- nautische
- de processen
De nautische
die nodig
factor:
Havenbedrijf
aspecten
(terecht)
Er vinden
Dit scheepvaartverkeer
schepen
zijn om de onderdelen
waren
strenge
blijven:
meten,
van wezenlijk
belang
jaarlijks
voor een groot
speelden
te kunnen
weten
deel gedomineerd
drie factoren
een belang-
belang
maken;
en sturen.
voor de uitvoering
van de Rotterdamse
haven stelde
eisen aan het beslag op de vaarweg
zo'n 80.000 scheepsbewegingen
mocht
van de aannemer.
bevaarbaar
Bij de uitvoeringsaspecten
communicatie,
het economische
de kering.
werken
aspecten;
- de menselijke
Vanwege
van de natte
tijdens
Minimaal
de uitvoering
200 meter
een doorvaartbreedte
niet gestoord
werken.
het Gemeentelijk
gedurende
de bouw
plaats op de Nieuwe
van de 360 meter
van 200 meter
van de natte
worden
van
Waterweg.
door de werk-
brede vaarweg
moest altijd
aan de rand van de vaargeul
bij
6.2
werken
'Het
complexe
werkzaamheden
randen
volgens
bodemverdedi-
echter
Dick de Wilde,
niet haalbaar:
verankering
gingswerk
heeft
dit niet mogelijk.
in vakken
de
verkeer
ontwerpers'
van 130 meter
In de praktijk
in drie vaarwegcorridors
namelijk
bijna
in de 100 meter
met het Gemeentelijke
aan beide
bleek de indeling
Havenbedrijf
allemaal
een goede
brede middenzone
Rotterdam
is daarom
was
later
corridors.'
doorgegeven
in goede
banen te leiden
aan de verkeerscentrale
Tijdens
een tweewekelijkse
allerlei
zaken doorgenomen.
waarin
alle nautische
de uitvoering
stonden
overleg
ten aanzien
opgedeeld
van de werk-
die alle scheepvaart-
met de Havendienst
van de werkschepen
eisen en randvoorwaarden
in de rivier
Hoek van Holland,
nautisch
Iedere schipper
is het werk
Elke positie-verandering
hield
een rapport
zijn
bij
van scheepsbewegingen
tijdens
vermeld.
Drempels
54
'Er is zeer veel kennis,
Natte
vroegen
van 100 x 100 meter, zoals een schaakbord.
begeleidt.
stroken
Civiel Nat Rijkswaterstaat,
Tijdens werkzaamheden
In overleg
naar twee
schepen werd
van
disciplineleider
rand of twee
van de vaargeul.
'De uitvoeringsprocessen
Om alle scheepvaartbewegingen
inventiviteit
gevraagd
van de andere
in het midden
van de schepen.
overgestapt
veel
in de buurt
bij werkzaamheden
energie
en tijd
in het ontwerp
van de drempelconstructie
gestopt.
werken
Het betreft
vanuit
immers een unieke
die functie
tie. Hij vervolgt:
blokken
eruit
constructie',
nauw betrokken
'We moesten
vragen
ze op elkaar
en hoe zorg je dat ieder blok nauwkeurig
Het resultaat
is een drempelconstructie
de deur aan de zuidzijde
bouwd
uit 32 betonnen
3,20 meter
hoog.
Het gewicht
leder blok
6.3
verticale
blokken
relatief
Omdat
is ruim
en Blankevoort
van twee
uitsparingen.
eenvoudig
de drempels
uit twee
gebogen
15 meter
van ieder blok is maar liefst
is met de lange zijde tegen
derende
op zijn plaats terecht
Elk blok
Nokken
waren
lopen
van de drempelconstrucde drempel-
we ze oppakken
en afzinken
komt?'
boogvormige
drempels:
Iedere drempel
630 ton.
De blokken
(Hollandsche
één voor
is opge-
lang, 5,60 tot 6 meter
Drempelblokken
breed en
zijn gemaakt
Beton-
en
bv).
het volgende
rubberen
van BMK Civiel, en
zoals: hoe komen
aan, hoe kunnen
die bestaat
door de Kombinatie
bv en Van Hattum
de ene zijde voorzien
en de uitvoering
beantwoorden,
en één voor de deur aan de noordzijde.
blokken.
in Kats (Noord-Beverland)
Waterbouw
Leo Bus. Hij is directeur
bij het ontwerp
diverse
te zien, hoe sluiten
vertelt
nokken
blok gelegd.
Daartoe
en aan de andere
en sparingen
is ieder blok aan
zijde van twee
passen precies in elkaar,
correspon-
waardoor
te positioneren.
zijn de blokken
iets wigvormig.
De dwarsdoorsnede
de
[ 6.3 - 6.4
I
gemaakt
in Kats (Noord-Beveland).
De drempel blokken
zijn
55
Natte
6.4
werken
8,00
Zeezijde
m
c
Rivierzijde
Doorsnede drempelconstructie,
bod.emverdedlgl"gswerk
1 Toplaag 3-6 ton
2 Toplaag 300-1000 kg'
J Breuksteen 10-60 kg
4 Breuksteen 30-140 mm
5 Grind 3,5-35 mm
56
& Grof zand 0;5-5 mm
Natte
21,50
werken
m.
7 B,reuksteen 60-300 kg
8 F.osforslakken 30-140 inm
9 Breuksteen 1-3 ton
10 Oorspronkelijk rivierbodem
7,40
materiaal 0,2 mm
m
11 Drempel
12 Bovenkoker
-17
ca.
-22,S
m
-14;5
13: Drijflichaam
Huidig
bodemniveau
m
m
c
--
----~--------------------------------------------------------------------------------.
-------
van de blokken
blokken
loopt
eveneens
met de bovenrand
grotere
spleet
Hans Hjelde,
hebben
ontstaat
zodanig
tegen
dan is toegestaan.
betrokken
uitgewezen
naar boven taps toe. Hierdoor
bij het ontwerp
elkaar
'leunen'
Die 'spleet'
wordt
voorkomen
dat aan de onderzijde
afstand
'Controles
slechts 3,5 centimeter
aanbrengen
een
mag niet meer dan 20 centimeter
van de drempelconstructie:
dat de gemiddelde
'Het
dat de
zijn.
door duikers
van
het
bedraagt.'
op een
Uitvoering
Het nauwkeurig
drijvende
afzinken
van de drempels
ren moest de bok met ankerdraden
Door de ankerdraden
kon de bok in de juiste
het aifzinken
de gunstige
uur achter
van de blokken
elkaar
worden
deze meettoren
het afzinken
liggen.
Een afwijking
wordt
Daarbij
per seconde
en onder
de
de heersende
niet werd
de stroming
tijdens
bedragen.
bewegingen
opgesteld.
Mede door
zware
stroom-
kon er soms wel acht
Tijdens
57
hoge meettoren
het afzinken
nog net boven water.
Natte
stond
Met behulp
op de oever op ieder moment
van
betekende
een
de exacte
wereldprimeur'
naar beneden
de duikers
gebruik
dat inspectie
resultaat
zijn vanuit
middelste
van 20 centimeter
op zo'n omvangrijke
is heel gering.
tussen de uiterste
constructie,
Ook de hoogteligging
1 meter
van de
moeten
Het was dus wel
zouden
van elkaar
die bovendien
van de blokken
is. Een
punten
1,20 meter
gelegd.
6.5
meetgereed-
of te ver van elkaar
uit dat de blokken
van de
oog niet mogelijk
zou deze afstand
niet te dichtbij
echter
om de ligging
maken van speciaal
de wal naar het midden
blokken
wezen
gegaan
met het blote
bood de afstand
van de rivier. Theoretisch
door een duiker
geassembleerd,
mocht
van een circa 21 meter
meethokjes
moesten
zo troebel
'De blokken
of de twee
Metingen
22 meter
drempels
in het midden
even spannend
liepen
bepaald.
over het bereikte
drempels
Verder
getijden
de spiegeltjes
kon vanuit
worden
is namelijk
zijn. Hans Hjelde:
Daarbij
uitvoe-
condities
zijn er vier maal duikers
te controleren.
indicatie
van
op de bok in te halen of te laten
gebracht.
op de top waren
Maattolerantie
schap. Het water
bevestigd.
te kunnen
het scheepvaartverkeer
van lieren
en de gunstige
op een blok en bleven
Tijdens
twee
worden
zodat
nauwkeurig
zijn met een
doorgewerkt.
en laserstralen
van de blokken
goede
water
niet meer dan een 0,5 meter
die kruislings
positie
blokken
Om dat werk
van ieder blok is gebruikgemaakt
met vier spiegeltjes
die spiegeltjes
gelegd.
met behulp
positie
weersomstandigheden
Bij het afzinken
was nog een hele klus. De blokken
aan beide oevers worden
naar de verste oever onder
gehinderd.
vieren
diepte
drempels
bok van Smit Tak op de bodem
ankerdraden
filterbed
lagen.
uit het zicht
mag er zijn.
I 6.5 I
Proeven
Laboratorium
Oostpolder.
in het Waterloopkundig
in Marknesse,
Noord-
werken
'Wanneer
we in
Men is er in geslaagd
ruim binnen
dan het gemiddelde
ogenschouw
dat
afwijkingen
nemen
helft
te blijven.
in de rest van het werk
van de geplande
de gemeten
ting
zeer
waren
en
zouden
van de blokken
'filterbed'
uit vier lagen,
spoelen.
In de helft
58
Natte
werken
van
tijd
genoemd.
de geplande
de drempelblokken
de gestelde
zware
stroomcondities
of lager
in de
gesproken.'
betekende
van een
is aangebracht
HAM-VOW.
0,5 meter)
en grind
konden
Deze lagen zijn met een zogenaamde
leiding
gesproken'
rekening
houden
de volgende
eenvoudig
6.6
twee
speciaal
naar de rivierbodem
een soort verdeler
lagen
De onderzijde
weg-
granulair
van het filteren de dikte
van het filterbed
en onder
de heersende
een wereldprimeur!'
door
te voorkomen
27' van HAM-VOW
dicht,
het wateroppervlak
'Het aanbrengen
zand.
laag kunnen
wel waterdoorlatend.
diepte
de boven-
laag uit grof
geometrisch
Dick de Wilde:
bestaat
Zo bestaat
door de er bovenliggende
en in de
op een
Dit filterbed
bestaan.
systeem een 'vierlaags
onder
onder
staan daarom
uitstrekt.
korrels
op een dergelijke
Deze lagen bestaan
0,5 - 5 mm (laagdikte
topprestatie
de rivierbodem
60 kilo en de onderste
van circa 22,5 meter
is 2,25 meter.
Bij de eerste slui-
filterbed
veel aandacht.
en ontmenging
worden
worden
geplaatst.
De blokken
van 60 meter
delen
is overigens
hoge kwaliteitseisen,
Uitvoering
Het filterbed
mag
Het filterbed
onder
vroeg
veranderen.
van 10 tot
een dergelijk
zich op een diepte
van de rivier
toe uit steeds kleinere
dat er nooit
wordt
onder
z ij n geplaatst,
dan
hoger
dat de gemeten
en dat de drempelblokken
stroomversnellingen
dat zich over een lengte
met een gewicht
In vakjargon
bed bevindt
op de bodem
de optredende
De lagen zijn zo opgebouwd
de drempel-
filter'
blokken
waren
nemen
dan mag van een topprestatie
in een puinhoop
die naar beneden
ste laag uit stenen
dat
van 10 centimeter
in ogenschouw
nog veel geringer
zijn geplaatst,
zijn niet zomaar
van de kering
omgeving
zogenaamd
gering
tijd
afwijking
we verder
Filterbed
De drempel blokken
afwijkingen
de toegestane
Wanneer
Hierbij
getransporteerd
gestort.
beschermende
met overhoogte
lagen
stroming
zand met een korreldiameter
0,5 meter).
aangebracht.
Hiertoe
is het filtermateriaal
en daar vlak boven
Dick de Wilde
nog niet waren
worden
zijn aangebracht.
merkt
nadat
op: 'Daarbij
'Sliedrecht
met behulp
moesten
Zolang
van
we
namelijk
kon het zand en grind
en vermengd.
Die overhoogte
gestort.
dit schip via een
de bodem
het was gestort.
aangebracht
verplaatst
worden
is de zuiger
vanaf
van
Om uitspoeling
lagen niet vanaf de waterlijn
met erosie van het filtermateriaal
door de sterke
het maken van de eerste twee filterlagen
3,5 - 35 mm (laagdikte
deze twee
'diffusor'
aangepast.
gecontroleerd
Vooral
uit respectievelijk
Vandaar
is na het storten
dat de eerste
van een laag
Werken
op
en
in
het
water
Het lijkt voor de makers van de drempelconstructle een
teleurstellende ervaring dat hun 'meesterwerk' onder water
is verdwenen. Ontwerper Hans Hjelde denkt daar anders over:
'Dat de constructie onder water is verdwenen vind ik niet erg.
Wat mij juist zo boeit is de uitvoering van het werk op en in
het water. De onberekenbaarheid van de werkomstandigheden. Het kan stormen en misten. je hebt last van sterk
6.7
[ 6.6
1
Met behulp van een 21 meter
hoge meettoren
zijn de drempelblokken
gepositioneerd.
[ 6.7
1
Plaatsing drempelblokken.
60
Natte
werken
[ 6.8 I Vervaardigen
[ 6.9
I
Oppakken
drempelblokken,
Kats.
drempelblokken,
Kats.
6.8
o
o
o
62
Natte
werken
Kerende wand
..
2
Drempelblokken
3
Bodembescherming
4
Filterconstructie
5 Vakwerkarmen